EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52013PC0620
Proposal for a REGULATION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL on the prevention and management of the introduction and spread of invasive alien species
Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi
Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi
/* COM/2013/0620 final - 2013/0307 (COD) */
Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi /* COM/2013/0620 final - 2013/0307 (COD) */
UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Inwazyjne gatunki obce są to gatunki
początkowo przemieszczane na skutek działalności człowieka
poza obszar ich naturalnego występowania z przekroczeniem barier
ekologicznych, które następnie przeżywają, rozmnażają
się, rozprzestrzeniają i wywierają negatywny wpływ na
ekologię ich nowego miejsca, jak również poważne skutki
gospodarcze i społeczne. Oszacowano, że z
ponad 12 000 gatunków obcych występujących w
środowisku europejskim 10–15 % rozmnożyło się i
rozprzestrzeniło, powodując szkody w środowisku, gospodarcze i
społeczne. Inwazyjne gatunki obce wywierają
znaczący wpływ na różnorodność biologiczną.
Inwazyjne gatunki obce są jedną z głównych i coraz
częstszych przyczyn utraty różnorodności biologicznej i
wymierania gatunków. Jeśli chodzi o wpływ społeczny i
gospodarczy, inwazyjne gatunki obce mogą być przenosicielami chorób
lub bezpośrednio powodować problemy zdrowotne (np. astmę,
choroby skóry i alergie). Mogą niszczyć infrastrukturę i obiekty
wypoczynkowe, utrudniać rozwój leśnictwa lub powodować straty w
rolnictwie, nie mówiąc już o innych skutkach. Szacuje się,
że szkody powodowane przez inwazyjne gatunki obce kosztują Unię
co najmniej 12 mld EUR rocznie, i koszty te stale rosną. Przyjmując strategię ochrony
różnorodności biologicznej na okres do 2020 r., Unia
zobowiązała się do powstrzymania utraty różnorodności
biologicznej do 2020 r. zgodnie ze zobowiązaniami międzynarodowymi
podjętymi przez strony Konwencji o różnorodności biologicznej
przyjętej w 2010 r. w Nagoi w Japonii. W rzeczywistości problem
inwazyjnych gatunków obcych nie dotyczy tylko Europy, ale całego
świata. W przeciwieństwie do niektórych partnerów handlowych Unia
Europejska obecnie nie posiada wszechstronnych ram prawnych dotyczących
zagrożeń stwarzanych przez inwazyjne gatunki obce. Ramy prawne Obecnie UE nie posiada ram
prawnych obejmujących w sposób wszechstronny zagadnienie inwazyjnych
gatunków obcych. Kilka gatunków obcych uwzględniono w
prawodawstwie UE. Czynniki chorobotwórcze i szkodniki zwierząt i
roślin oraz produktów roślinnych zostały objęte,
odpowiednio, systemem ochrony zdrowia zwierząt (różne
rozporządzenia i dyrektywy) i systemem ochrony zdrowia roślin
(2000/29/WE). W rozporządzeniu dotyczącym handlu dziką
fauną i florą (338/97) ograniczono przywóz gatunków zagrożonych
wyginięciem, w tym siedmiu inwazyjnych gatunków obcych. W
rozporządzeniu w sprawie wykorzystania w akwakulturze gatunków obcych i
niewystępujących miejscowo (708/2007) poruszono kwestię uwolnienia
gatunków obcych do celów związanych z akwakulturą. Rozporządzenie
dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin
(1107/2009) i rozporządzenie w sprawie stosowania produktów biobójczych
(528/2012) dotyczą zamierzonego uwolnienia mikroorganizmów, odpowiednio,
jako środków ochrony roślin lub środków biobójczych. Wreszcie,
dyrektywa ptasia (2009/147/WE) i dyrektywa siedliskowa (92/43/EWG), ramowa
dyrektywa wodna (2000/60/WE) i dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej
(2008/56/WE) wymagają przywrócenia warunków ekologicznych i
odwołują się do potrzeby uwzględnienia inwazyjnych gatunków
obcych. Niemniej jednak w obecnych działaniach Unii nie uwzględnia
się większości inwazyjnych gatunków obcych. Państwa członkowskie podejmują szereg
środków w celu rozwiązania problemu inwazyjnych gatunków obcych, lecz
działania te mają głównie zachowawczy charakter, tj. służą
zminimalizowaniu powstałych szkód bez poświęcenia
wystarczającej uwagi zapobieganiu szkodom lub wykrywaniu nowych
zagrożeń i reagowaniu na nie. Wysiłki mają charakter
cząstkowy i często są słabo skoordynowane, a w zakresie
objętych nimi gatunków występują znaczne luki. Inwazyjne gatunki
obce nie respektują granic i mogą z łatwością
rozprzestrzeniać się na kolejne państwa członkowskie.
Działania podejmowane na szczeblu krajowym nie wystarczą zatem do
ochrony Unii przed zagrożeniem ze strony niektórych inwazyjnych gatunków
obcych. Ponadto takie fragmentaryczne podejście może doprowadzić
do tego, że działania w jednym państwie członkowskim nie
odniosą pożądanego skutku na skutek braku działań w
sąsiadujących państwach członkowskich. Ponadto różne ograniczenia dotyczące komercjalizacji inwazyjnych
gatunków obcych między państwami członkowskimi są w
dużym stopniu nieskuteczne, gdyż gatunki te można z
łatwością przemieszczać lub rozprzestrzeniać ponad granicami
na terytorium całej Unii. Co więcej,
zróżnicowane zakazy utrudniają swobodny obrót towarami na rynku
wewnętrznym i zakłócają równe warunki konkurencji dla
sektorów wykorzystujących gatunki obce lub handlujących nimi. Analiza
problemu Inwazyjne gatunki obce są wprowadzane do
Unii dwoma kanałami: 1) niektóre gatunki obce są pożądane i
wprowadza się je do Unii celowo (np. w celach handlowych, zdobniczych, kontroli
biologicznej jako zwierzęta domowe towarzyszące ludziom); 2) niektóre
gatunki obce są wprowadzane w sposób niezamierzony jako zanieczyszczenia
towarów (handel innymi towarami), jako „autostopowicze” lub „pasażerowie
na gapę” za pośrednictwem szlaków transportowych lub przewożone
nieświadomie przez podróżnych. Niektóre inwazyjne gatunki obce
mogą także przemieszczać się, korzystając z
infrastruktury transportowej (np. przez kanał Men–Dunaj). Inwazyjne gatunki obce mają wpływ na
przedsiębiorstwa, obywateli, władze publiczne i środowisko.
Zwłaszcza w przypadku małych przedsiębiorstw
i mikroprzedsiębiorstw inwazyjne gatunki obce często wywierają wpływ
na producentów surowców w rolnictwie, hodowli zwierząt, rybołówstwie,
akwakulturze i leśnictwie, którzy ze względu na nie ponoszą
znaczne szkody gospodarcze. Gatunki te często oddziałują
także na przedsiębiorstwa prowadzące działalność
związaną z turystyką i rekreacją, która bazuje głównie
na pięknie krajobrazu, czystych wodach i zdrowych ekosystemach. Niemniej
jednak inne małe i mikroprzedsiębiorstwa, np. handlujące
zwierzętami domowymi towarzyszącymi ludziom
i gatunkami ogrodniczymi czerpią korzyści z inwazyjnych gatunków
obcych, gdyż przedsiębiorstwa te koncentrują się
głównie na handlu gatunkami obcymi. Inwazyjne
gatunki obce oddziałują także na całe społeczeństwo,
powodując utratę różnorodności biologicznej i
umniejszając zdolność ekosystemów do świadczenia usług
ekosystemowych. Ponadto mogą one przenosić
choroby, niszczyć mienie i negatywnie oddziaływać na
dziedzictwo kulturowe. Wszystkie państwa
członkowskie borykają się z problemami powodowanymi przez
inwazyjne gatunki obce. Niektóre inwazyjne gatunki obce oddziałują na
większość państw członkowskich, zaś inne
stanowią problem tylko w określonych regionach lub w pewnych warunkach
ekologicznych lub klimatycznych. Niemniej jednak wszystkie państwa
członkowskie mają inwazyjne gatunki obce na swoich terytoriach.
Wpływ inwazyjnych gatunków obcych dotyczy całej Unii i wszystkie
państwa członkowskie w równym stopniu znajdą się w zasięgu
ich oddziaływania, chociaż w różnym czasie i ze strony
różnych gatunków. Wszystkie państwa członkowskie odniosłyby
zatem korzyść ze skoordynowanych działań w celu
rozwiązania problemu inwazyjnych gatunków obcych, lecz działania te
definitywnie wymagają podjęcia wysiłków przez wszystkie
państwa członkowskie. Jeśli nie zostaną podjęte działania
w celu rozwiązania problemu, sytuacja ulegnie pogorszeniu z chwilą
osiedlenia się nowych gatunków lub dalszego rozprzestrzenienia się
tych, które już się osiedliły. Spowoduje to wzrost kosztów szkód
i kosztów zarządzania. Cele wniosku Celem niniejszego wniosku jest
rozwiązanie wyżej opisanych problemów poprzez ustanowienie ram
prawnych dla działań służących zapobieganiu
niekorzystnemu wpływowi inwazyjnych gatunków obcych na
różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe oraz
minimalizowaniu i łągodzeniu tego wpływu. Ponadto wniosek ma na
celu ograniczenie szkód społecznych i gospodarczych. Cel ten zostanie
osiągnięty środkami koordynacji działań, przy
skierowaniu większości zasobów na gatunki o znaczeniu priorytetowym
i intensyfikację działań zapobiegawczych, zgodnie z
podejściem przyjętym w Konwencji o różnorodności
biologicznej oraz unijnymi systemami ochrony zdrowia roślin i
zwierząt. Pod kątem praktycznym we wniosku dąży się do
osiągnięcia tych celów przy pomocy środków w zakresie zamierzonego
wprowadzania inwazyjnych gatunków obcych do Unii i ich świadomego
uwalniania do środowiska, niezamierzonego wprowadzania i uwalniania
inwazyjnych gatunków obcych, potrzeby stworzenia systemu wczesnego ostrzegania
i szybkiego reagowania oraz potrzeby zarządzania rozprzestrzenianiem
się inwazyjnych gatunków obcych na terytorium całej Unii. 2. WYNIKI KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI
STRONAMI ORAZ OCENY SKUTKÓW Proces konsultacji W 2008 r. Komisja Europejska
opublikowała komunikat „W kierunku strategii UE w
sprawie gatunków inwazyjnych” (2008) przedstawiający argumenty
przemawiające za zajęciem się kwestią inwazyjnych gatunków
obcych. W komunikacie z 2010 r. „Nasze ubezpieczenie na życie i nasz kapitał naturalny: unijna
strategia ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r.” zaproponowano
działania dotyczące inwazyjnych gatunków obcych. Przed wydaniem obu
komunikatów i po ich wydaniu odbyły się wszechstronne
konsultacje. W latach 2008–2012 odbyła się seria
intensywnych rund konsultacji z interesariuszami, które
przyciągnęły całe spektrum
zainteresowanych stron, od organizacji ochrony przyrody do podmiotów
gospodarczych z sektora prywatnego, włącznie z organizacjami
reprezentującymi małe i średnie przedsiębiorstwa
(MŚP), polegającymi w swojej działalności na gatunkach
obcych. Internetowe konsultacje społeczne
przeprowadzono w 2008 r., zaś drugie w 2012 r. Grupa
robocza złożona z departamentów Komisji, państw
członkowskich, zainteresowanych stron i naukowców powołana w 2008 r.
sporządziła dokument konsultacyjny[1], w którym
zgromadzono najświeższe informacje i streszczono opinie
dotyczące najważniejszych problemów. W latach 2010–2011 wspomniana grupa
robocza została powołana ponownie i przekształcona w trzy grupy
robocze, które nakreśliły ewentualne warianty polityki zapobiegania,
wczesnego ostrzegania/szybkiego reagowania i zarządzania odpowiednimi
osiedlonymi gatunkami. Wreszcie we wrześniu 2010 r. odbyło się
spotkanie konsultacyjne z zainteresowanymi stronami. Uzupełnieniem prac Komisji nad inwazyjnymi gatunkami obcymi
było kilka ekspertyz i badań zewnętrznych[2]. Ponadto wszystkie analizy
określone w ocenie skutków oparto na rzetelnych danych naukowych,
pochodzących głównie z artykułów naukowych poddanych wzajemnej
ocenie. Państwa członkowskie dostarczyły także lub
sprawdziły informacje o kosztach szkód, skali rozprzestrzenienia
się gatunków i kosztach podjętych działań. Podjęto
szczególne wysiłki, aby skontaktować się bezpośrednio ze
zainteresowanymi stronami zaangażowanymi w tę kwestię,
włącznie z tymi sektorami, na które podjęcie środków
rozwiązania problemu inwazyjnych gatunków obcych mogłoby wywrzeć
niekorzystny wpływ. Na koniec w analizach wykorzystano także informacje
pozyskane od światowej klasy unijnych i pozaunijnych ekspertów w
dziedzinie inwazyjnych gatunków obcych. Ocena skutków Określono różne opcje zajęcia się kwestią
inwazyjnych gatunków obcych, a w szczególności wszystkimi
zidentyfikowanymi aspektami problemu, lecz przy różnym poziomie ambicji. Na podstawie informacji
zwrotnej z konsultacji zidentyfikowano kilka poziomów ambicji i interwencji
dla każdego z celów operacyjnych wskazanych dzięki analizie problemu,
w wyniku czego określono różne opcje dotyczące projektu
instrumentu legislacyjnego. Wstępna ocena doprowadziła
do odrzucenia tych opcji, które okazały się niewykonalne lub po
prostu nie tak skuteczne jak pozostałe. W przypadku
każdej z określonych opcji odniesiono się do poszczególnych
celów operacyjnych i zaproponowano praktyczne środki rozwiązania
problemu inwazyjnych gatunków obcych. Oprócz opcji podstawowej (opcji 0), która
oznacza utrzymanie status quo, określono następujące opcje: Opcja 1 – Zwiększenie
współpracy i wspieranie działań dobrowolnych: Opcja ta obejmuje opracowanie wytycznych,
sektorowych kodeksów postępowania i prowadzenie innych kampanii
uświadamiających i edukacyjnych. Celem tej opcji jest także
zachęcanie do współpracy pomiędzy państwami
członkowskimi w tworzeniu systemu wczesnego ostrzegania i szybkiego
reagowania. Komisja może upowszechniać istniejące inicjatywy w
tej dziedzinie poprzez kampanie komunikacyjne. Opcja 2.1 – Podstawowy instrument legislacyjny: Opcja ta obejmuje szereg zobowiązań prawnych zakazujących przywozu, trzymania, zbywania, nabywania i wymiany
niektórych inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii. Kolejne zobowiązania wiążą się z
uwolnieniem do środowiska inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii, szybkim reagowaniem na nowo osiedlające się inwazyjne
gatunki obce potencjalnie szkodliwe dla Unii oraz zarządzaniem
rozprzestrzenionymi na szeroką skalę inwazyjnymi gatunkami obcymi
potencjalnie szkodliwymi dla Unii. Opcja 2.2 – Podstawowy instrument legislacyjny + zezwolenia na
uwolnienie inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
państwa członkowskiego:
Opcja ta wykracza poza listę inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii, ponieważ wymaga zezwoleń na uwolnienie
inwazyjnych gatunków obcych uważanych za potencjalnie szkodliwe dla
państw członkowskich. Opcja 2.3 – Podstawowy instrument legislacyjny + kategoryczny ogólny zakaz uwalniania gatunków obcych, o ile nie
zostaną one uznane za bezpieczne: Opcja ta wykracza poza listę inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii, ponieważ zakazuje uwalniania
jakichkolwiek gatunków obcych, o ile nie są one ujęte w unijnym
wykazie gatunków obcych, których uwalnianie Unia zaakceptowała. Opcja 2.4 –
Podstawowy instrument legislacyjny + zobowiązanie do szybkiego
wyeliminowania nowo powstałych inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii: Przy tej opcji, jeśli
chodzi o szybkie reagowanie, państwa
członkowskie nie miałyby wyboru, a raczej byłyby
zobowiązane do szybkiego wyeliminowania nowo osiedlających się inwazyjnych
gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii i do wymiany informacji.
Odstępstwa są możliwe, jeśli zostaną zatwierdzone
przez Komisję. Opcja 2.4 została utrzymana i stanowi
istotę niniejszego wniosku. 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU Podstawa prawna Podstawą prawną niniejszego wniosku
jest art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który stanowi
o osiągnięciu celów Unii, jakimi są zachowanie, ochrona i poprawa
jakości środowiska naturalnego, ochrona zdrowia ludzkiego,
ostrożne i racjonalne wykorzystywanie zasobów naturalnych oraz promowanie
środków zmierzających do rozwiązywania regionalnych lub
światowych problemów środowiska naturalnego. Pomocniczość Działanie na szczeblu unijnym jest
konieczne, gdyż problemy związane z inwazyjnymi
gatunkami obcymi nasilają się i mają charakter transgraniczny.
Ze względu na brak działań na szczeblu unijnym państwa
członkowskie wprowadzają środki radzenia sobie z tym problemem
na szczeblu krajowym. Inwestują zasoby i wysiłki w eliminowanie
szkodliwych inwazyjnych gatunków obcych, lecz wysiłki te mogą nie
przynieść pożądanych skutków z powodu braku
działań w sąsiadujących państwach członkowskich,
gdzie te gatunki również występują. Jednocześnie brakuje
skoordynowanych działań Unii zapewniających,
że w momencie wprowadzenia po raz pierwszy inwazyjnego gatunku obcego
do Unii państwa członkowskie podejmą natychmiastowe środki
z korzyścią dla pozostałych państw członkowskich,
które jeszcze nie zostały dotknięte jego oddziaływaniem. Ponadto
należy wziąć pod uwagę ochronę rynku wewnętrznego
oraz swobodny obrót towarami. Skoordynowane podejście zapewni jasność
prawa i równe warunki działania dla sektorów wykorzystujących gatunki
obce lub handlujących nimi, przy uniknięciu rozdrobnienia rynku
wewnętrznego z powodu różnych ograniczeń w komercjalizacji
inwazyjnych gatunków obcych pomiędzy państwami członkowskimi. Obecne działania
mają w dużej mierze charakter cząstkowy i niespójny, przez co
pozostają znaczne luki w polityce. Prowadzi to
do braku skuteczności i nie
rozwiązuje problemu inwazyjnych gatunków obcych. Potrzebna
jest kombinacja różnorodnych działań podejmowanych na szczeblu
unijnym i krajowym, regionalnym i lokalnym zgodnie z zasadą
pomocniczości, jednak ich skuteczność
zwiększy zastosowanie spójnego podejścia na szczeblu unijnym. Zasady przewodnie W niniejszym wniosku
zaproponowano środki oparte na następujących zasadach
przewodnich: Ustalenie priorytetów – W
UE istnieje ponad 12 000 gatunków obcych, z czego 10–15 % powoduje szkody (co oznacza
1200–1800 inwazyjnych gatunków obcych), i stale
przybywają nowe. Istnieje dostatecznie szeroki zakres dla wprowadzenia
podejścia opartego na zasadach pierwszeństwa i
proporcjonalności, bazującego na bieżących wysiłkach i
zwiększającego skuteczność i efektywność obecnie
prowadzonych działań. Zwrot w kierunku zapobiegania – Zapobieganie
uznano w skali międzynarodowej za najskuteczniejszy sposób uniknięcia
problemu inwazyjnych gatunków obcych. Środkom skoncentrowanym na
zapobieganiu musi towarzyszyć skuteczny system wczesnego ostrzegania, aby
można było podjąć natychmiastowe działania wobec
gatunków, którym udaje się uniknąć środków zapobiegawczych. Bazowanie na istniejących systemach –
Wartościowe prace toczą się już w Unii zarówno na szczeblu
krajowym, jak i unijnym. Niniejszy wniosek
wyraża zamiar zwiększenia skuteczności systemu i pełnego
wykorzystania tego, co już istnieje. Podejście stopniowe i etapowe –
Państwa członkowskie potrzebują pewności prawnej i gwarancji,
jeśli chodzi o skalę i koszty działań, jakie mają
podjąć. W związku z tym w niniejszym
wniosku ustalono priorytety dla inwazyjnych gatunków obcych, kierując
się przy tworzeniu listy bardzo rygorystycznymi kryteriami, oraz
ograniczono liczbę gatunków o znaczeniu priorytetowym do 3 %
najważniejszych spośród 1500 inwazyjnych gatunków obcych w Europie.
Ponadto klauzula przeglądowa umożliwi stopniowy
rozwój systemu z wykorzystaniem zdobytych doświadczeń. Lista gatunków potencjalnie szkodliwych dla Unii zostanie rozszerzona
dopiero po tym przeglądzie. Struktura wniosku Rozdział I – Przepisy ogólne. W tej sekcji określono zakres
przedmiotowy wniosku i podstawowe zobowiązanie w nim zawarte. Wniosek
zawiera także narzędzia ustalania priorytetów dla inwazyjnych
gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii, aby umożliwić
przydzielanie zasobów unijnych w odpowiedniej kolejności według
ryzyka i dowodów naukowych. Rozdział II –
Zapobieganie. W tej sekcji
określono środki niezbędne do zapobiegania wprowadzaniu do Unii
oraz wprowadzaniu lub uwalnianiu do środowiska inwazyjnych gatunków
obcych. Rozdział III –
Wczesne wykrywanie i szybkie eliminowanie. W tej sekcji określono narzędzia wczesnego
wykrywania w środowisku i na granicach Unii inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii i opisano środki uruchamiane z
chwilą ich wykrycia. Rozdział IV –
Zarządzanie inwazyjnymi gatunkami obcymi rozprzestrzeniającymi
się na szeroką skalę.
W tej sekcji określono zobowiązania, jakie koniecznie należy
podjąć w celu zwalczania inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii, którym udało się uniknąć środków
zapobiegawczych i środków wczesnego wykrywania, a następnie
rozprzestrzenić się na szeroką skalę. Rozdział V –
Przepisy końcowe. W tej sekcji
określono obowiązki sprawozdawcze i narzędzia prawne
potrzebne do wdrożenia, egzekwowania i przeglądu proponowanych
środków. 4. WPŁYW NA BUDŻET Dla Komisji wniosek będzie miał
niewielki wpływ na budżet, który zostanie sfinansowany w ramach
działu 5 wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 zgodnie z art. 22.
Zob. załączony arkusz finansowy. 2013/0307 (COD) Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i
rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych i zarządzania nimi PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII
EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu
Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 192 ust. 1, uwzględniając wniosek Komisji
Europejskiej, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego
parlamentom narodowym, uwzględniając opinię
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego[3], uwzględniając opinię Komitetu
Regionów[4], stanowiąc zgodnie ze zwykłą
procedurą ustawodawczą, a także mając na uwadze, co
następuje: (1) Pojawienie się w nowym
miejscu gatunku obcego, bez względu na to, czy jest to zwierzę,
roślina, grzyb lub drobnoustrój, nie musi być przyczyną
zaniepokojenia. Istotna podgrupa gatunków obcych
może jednak stać się inwazyjna i wywierać poważny
niekorzystny wpływ na różnorodność biologiczną i
usługi ekosystemowe, jak również inne skutki gospodarcze i społeczne,
którym należy zapobiegać. Około 12 000 gatunków występujących
w środowisku w Unii i innych krajach europejskich to gatunki obce;
szacuje się, że mniej więcej od 10 do 15 % tej liczby to
gatunki inwazyjne. (2) Inwazyjne gatunki obce
stanowią jedno z głównych zagrożeń dla
różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych,
zwłaszcza w ekosystemach odizolowanych geograficznie i ewolucyjnie, takich
jak małe wyspy, a ryzyko, jakie stwarzają te gatunki, może
być większe ze względu na wzrost światowego handlu,
transportu, turystyki i zmianę klimatu. (3) Zagrożenie dla
różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych w postaci
inwazyjnych gatunków obcych może przybierać różne formy, jak np.
wywieranie poważnego wpływu na gatunki rodzime oraz strukturę i
funkcję ekosystemu poprzez zmianę siedliska, żerowanie,
konkurencję, przenoszenie chorób, zastępowanie gatunków rodzimych w
znacznej części obszaru ich występowania oraz skutki genetyczne
poprzez krzyżowanie. Ponadto inwazyjne gatunki
obce mogą wywierać istotny negatywny wpływ na zdrowie
człowieka i gospodarkę. Tym, co stanowi zagrożenie dla
bioróżnorodności i usług ekosystemowych, zdrowia człowieka
i gospodarki, są jedynie okazy żywe lub ich części, które
mogą się rozmnażać. (4) Unia, jako strona Konwencji o
różnorodności biologicznej, zatwierdzonej decyzją Rady
93/626/EWG[5],
jest związana postanowieniami art. 8 lit. h tej konwencji, zgodnie z
którym Strony, w miarę możliwości i potrzeb, „zapobiegają
wprowadzaniu, kontrolują lub eliminują te obce gatunki, które
zagrażają ekosystemom, siedliskom lub gatunkom”. (5) Unia, jako strona Konwencji o
ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (zwanej
„Konwencją Berneńską”), zatwierdzonej decyzją Rady
82/72/EWG[6],
zobowiązała się do podjęcia wszelkich stosownych
środków w celu zapewnienia ochrony siedlisk gatunków dzikiej flory i
fauny. (6) Aby pomóc w
osiągnięciu celów dyrektywy 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa[7], dyrektywy Rady 92/43/EWG z
dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory[8],
dyrektywy 2008/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 czerwca 2008 r.
ustanawiającej ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki
środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej)[9] i dyrektywy 2000/60/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r.
ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki
wodnej[10],
głównym celem niniejszego rozporządzenia powinno być
zapobieganie niekorzystnemu wpływowi inwazyjnych gatunków obcych na
różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe,
minimalizowanie tego wpływu oraz ograniczanie ich wpływu
gospodarczego i społecznego. (7) Niektóre gatunki migrują
w sposób naturalny w odpowiedzi na zmiany środowiskowe. Nie należy
ich zatem uważać za gatunki obce w ich nowym środowisku, a zatem
są one wyłączone z zakresu nowych przepisów w sprawie
inwazyjnych gatunków obcych. (8) Na szczeblu unijnym wniosek
dotyczący nowego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w
sprawie zdrowia zwierząt[11]
zawiera przepisy dotyczące chorób zwierząt, a nowe rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków ochronnych
przeciwko agrofagom roślin[12]
określa przepisy dotyczące agrofagów roślin, zaś dyrektywa
2001/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie
zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych
genetycznie (GMO) i uchylająca dyrektywę Rady 90/220/EWG[13] ustanawia system mający zastosowanie do GMO. Nowe przepisy w sprawie inwazyjnych gatunków obcych powinny
zatem dostosować się do wspomnianych aktów unijnych, a nie
pokrywać się z nimi, i nie mogą być stosowane do organizmów
objętych tymi aktami. (9) Rozporządzenie Rady (WE)
nr 708/2007 z dnia 11 czerwca 2007 r. w sprawie wykorzystania w akwakulturze
gatunków obcych i niewystępujących miejscowo[14], rozporządzenie (UE) nr
528/2012 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie
udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych[15] i rozporządzenie (WE) nr
1107/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009
r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i
uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG[16] ustanawiają zasady
zatwierdzania niektórych gatunków obcych do stosowania w konkretnych celach. W momencie wejścia w życie nowych przepisów, w
ramach wspomnianych systemów zatwierdzono wykorzystanie niektórych gatunków,
ponieważ nie stanowią one niedopuszczalnego ryzyka dla
środowiska, zdrowia człowieka i gospodarki. Aby zapewnić
spójność ram prawnych, gatunki te należy wyłączyć
z nowych przepisów. (10) Istnieje wiele inwazyjnych
gatunków obcych, dlatego ważne jest, aby w pierwszej kolejności
zająć się tą ich podgrupą, która jest uznawana za
potencjalnie szkodliwą dla Unii. W związku
z tym należy sporządzić listę inwazyjnych gatunków obcych
uznanych za potencjalnie szkodliwe dla Unii. Inwazyjne gatunki obce należy
uznać za potencjalnie szkodliwe dla Unii, jeśli szkody powodowane
przez nie w dotkniętych nimi państwach członkowskich są na
tyle istotne, że uzasadniają przyjęcie środków, których
zakres obejmuje całą Unię, włącznie z państwami
członkowskimi, które jeszcze nie zostały lub prawdopodobnie nie
zostaną dotknięte ich wpływem. Aby utrzymać odpowiednie
proporcje w podgrupie inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii, wspomnianą listę należy sporządzić,
przyjmując stopniowe i etapowe podejście obejmujące ograniczenie liczby inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii do najważniejszych 3 % spośród około
1500 występujących w Europie, i skoncentrować się na tych
gatunkach, które powodują lub mogą powodować znaczne straty
gospodarcze, w tym wynikające z utraty różnorodności biologicznej. (11) Kryteria stosowane przy
sporządzaniu listy inwazyjnych gatunków obcych uznawanych za potencjalnie
szkodliwe dla Unii są głównym instrumentem stosowania nowych
przepisów. Komisja dołoży wszelkich
starań, aby kierując się tymi kryteriami,
przedłożyć komitetowi wniosek dotyczący listy w ciągu
roku od wejścia w życie niniejszego prawodawstwa. Kryteria te powinny
obejmować ocenę ryzyka zgodnie z właściwymi przepisami umów
Światowej Organizacji Handlu w sprawie nakładania restrykcji
handlowych na gatunki. (12) Należy ustanowić
wspólne kryteria dla przeprowadzenia oceny ryzyka, aby zapewnić
zgodność nowych przepisów z przepisami Światowej Organizacji
Handlu i ich spójne stosowanie. W kryteriach tych należy wykorzystać,
w stosownych przypadkach, obowiązujące normy krajowe i
międzynarodowe; kryteria powinny uwzględniać różne aspekty
charakterystyki gatunków, ryzyko i sposoby przedostawania się do Unii,
niekorzystny wpływ tych gatunków na gospodarkę,
społeczeństwo i różnorodność biologiczną,
potencjalne korzyści z ich stosowania i równoważące je koszty
zmniejszania ich wpływu, jak również określoną
ilościowo prognozę dotycząca kosztów szkód środowiskowych,
gospodarczych i społecznych na szczeblu unijnym ze wskazaniem ich
znaczenia dla Unii, aby uzasadnić podjęcie kolejnych
działań. Aby rozwijać system stopniowo, z wykorzystaniem
zdobytych doświadczeń, całość podejścia
należy poddać ocenie po pięciu latach. (13) Niektóre inwazyjne obce
gatunki zwierząt są ujęte w załączniku B do
rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie
ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi[17]; przywóz tych gatunków do Unii
jest zakazany, ponieważ rozpoznano ich inwazyjny charakter, a wprowadzanie
ich do Unii wywiera negatywny wpływ na gatunki rodzime. Te gatunki to: Wiewiórka rudobrzucha (Callosciurus
erythraeus), wiewiórka szara (Sciurus carolinensis), sterniczka
jamajska (Oxyura jamaicensis), żaba rycząca (Lithobates
(Rana) catesbeianus), wiewiórka czarna (Sciurus niger), żółw
malowany (Chrysemys picta), żółw czerwonolicy (Trachemys scripta
elegans). Te inwazyjne obce gatunki zwierząt należy
uznać za priorytetowe przy sporządzaniu listy inwazyjnych gatunków
obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii, aby zapewnić na szczeblu unijnym
spójne ramy prawne i jednolite przepisy dotyczące tego typu gatunków. (14) Zapobieganie jest zasadniczo
mniej kosztowne i bardziej pożądane ze względu na
środowisko niż środki podejmowane po fakcie i powinno być
traktowane jako priorytetowe. W związku z tym, że nowe gatunki są
stale wprowadzane do Unii, a te, które już się osiedliły,
rozprzestrzeniają się i zwiększają swój obszar
występowania, lista inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych
dla Unii wymaga stałego przeglądu i aktualizacji. (15) Niektóre z gatunków
uważanych za inwazyjne w Unii to gatunki rodzime w niektórych
najbardziej oddalonych regionach Unii i odwrotnie. W
komunikacie Komisji „Regiony najbardziej oddalone atutem Europy”[18] uznano, że niezwykła
różnorodność biologiczna regionów najbardziej oddalonych wymaga
opracowania i wdrożenia środków zapobiegania inwazyjnym gatunkom
obcym i zarządzania nimi w tych regionach jak określono w Traktacie o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej, uwzględniając decyzje Rady
Europejskiej 2010/718/UE z dnia 29 października 2010 r. w sprawie
zmiany wobec Unii Europejskiej statusu wyspy Saint-Barthélemy[19] i 2012/419/UE z dnia 11 lipca
2012 r. w sprawie zmiany statusu Majotty względem Unii Europejskiej[20]. W związku z tym
wszystkie postanowienia nowych przepisów należy stosować do
najbardziej oddalonych regionów Unii, poza przepisami dotyczącymi
inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii, które są
gatunkami rodzimymi dla tych regionów. Ponadto, aby
umożliwić niezbędną ochronę różnorodności
biologicznej we wspomnianych regionach, zainteresowane państwa
członkowskie muszą sporządzić, jako uzupełnienie listy
inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii,
szczegółową listę inwazyjnych gatunków obcych
występujących w najbardziej oddalonych regionach tych państw, do
których nowe przepisy również powinny mieć zastosowanie. (16) Ryzyko i problemy
związane z inwazyjnymi gatunkami obcymi stanowią wyzwanie o
charakterze transgranicznym, mające wpływ na całą
Unię. W związku z tym należy
wprowadzić na szczeblu unijnym zakaz zamierzonego wprowadzania do Unii,
reprodukcji, hodowania, przemieszczania, nabywania, zbywania, stosowania,
wymiany, trzymania i uwalniania inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii, aby można było podjąć spójne
działania w całej Unii w celu uniknięcia zakłóceń na
rynku wewnętrznym i zapobieżenia sytuacjom, w których
działania podjęte w jednym państwie członkowskim nie
odniosą pożądanego skutku z powodu braku działań w
innym państwie członkowskim. (17) W celu umożliwienia
badań naukowych i działań ochronnych ex-situ należy
ustanowić szczególne przepisy dotyczące inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii, które zostały poddane tym badaniom. Badania należy prowadzić w obiektach
zamkniętych, gdzie organizmy pozostają w izolacji, z
zastosowaniem wszelkich niezbędnych środków w celu uniknięcia
ucieczki lub bezprawnego uwolnienia inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii. (18) Mogą zdarzyć
się przypadki wystąpienia na granicach Unii lub wykrycia na jej
terytorium gatunków obcych nieuznawanych dotąd za inwazyjne i potencjalnie
szkodliwe dla Unii. Dlatego należy
umożliwić państwom członkowskim podejmowanie pewnych
środków nadzwyczajnych na podstawie dostępnych dowodów naukowych. Takie
środki nadzwyczajne umożliwią błyskawiczne zareagowanie na
gatunki stwarzające ryzyko związane z ich wprowadzeniem, osiedleniem się
i rozprzestrzenieniem w tych krajach, podczas gdy państwa
członkowskie będą oceniać faktyczne zagrożenie,
zgodnie z właściwymi przepisami umów Światowej Organizacji
Handlu, w szczególności w celu doprowadzenia do uznania tych gatunków za
inwazyjne gatunki obce potencjalnie szkodliwe dla Unii. Istnieje potrzeba
skojarzenia krajowych środków nadzwyczajnych z możliwością
podejmowania środków nadzwyczajnych na szczeblu unijnym, aby zachować
zgodność z postanowieniami umów Światowej Organizacji Handlu.
Ponadto dzięki unijnym środkom nadzwyczajnym Unia zostanie
wyposażona w mechanizm szybkiego reagowania w przypadku wystąpienia
nowego inwazyjnego gatunku obcego lub bezpośredniego zagrożenia jego
wprowadzeniem, zgodnie z zasadą ostrożności. (19) Państwa członkowskie
powinny móc przyjąć bardziej rygorystyczne środki
rozwiązania problemu inwazyjnych gatunków obcych i podjąć
aktywne działania w odniesieniu do gatunków, które nie znajdują
się na liście inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych
dla Unii. W związku z powyższym w celu
przyjęcia bardziej proaktywnego stanowiska należy wymagać, aby
w przypadku tych gatunków, które nie są ujęte na liście
inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii, a co do których
państwa członkowskie uzyskały dowody, że stanowią
zagrożenie, wydawano zezwolenie na uwolnienie do środowiska. W
rozporządzeniu (WE) nr 708/2007 ustanowiono już szczegółowe
przepisy dotyczące zezwoleń na wykorzystanie gatunków obcych w
akwakulturze, które państwa członkowskie powinny brać pod
uwagę w tym kontekście. (20) Duża część
inwazyjnych gatunków obcych jest wprowadzana do Unii w sposób niezamierzony. W
związku z tym istotne znaczenie ma zarządzanie drogami przedostawania
się ich do Unii. Działania w tej dziedzinie należy
podejmować stopniowo, zważywszy na stosunkowo niewielkie
doświadczenie w tym zakresie. Powinny one obejmować środki
podejmowane dobrowolnie, między innymi proponowane w wytycznych Międzynarodowej
Organizacji Morskiej w sprawie kontroli i zarządzania zanieczyszczeniami
biologicznymi statków oraz działania obowiązkowe; w działaniach
należy wykorzystać nabyte w Unii i państwach członkowskich
doświadczenie w zarządzaniu niektórymi drogami przedostawania
się gatunków do Unii, w tym środki ustanowione w drodze
międzynarodowej Konwencji o kontroli i zarządzaniu wodami balastowymi
oraz osadami ze statków. (21) W celu stworzenia odpowiedniej
bazy wiedzy umożliwiającej zajęcie się problemami stwarzanymi
przez inwazyjne gatunki obce państwa członkowskie muszą
rozpocząć badania i monitoring tych gatunków oraz nadzór nad nimi. Systemy nadzoru zapewniają najwłaściwsze
środki wczesnego wykrywania nowych inwazyjnych gatunków obcych i ustalenia
rozmieszczenia gatunków już osiedlonych, dlatego powinny obejmować
zarówno badania celowe, jak i ogólne, i należy w nich
wykorzystywać zaangażowanie różnych sektorów i zainteresowanych
stron, włącznie ze społecznościami lokalnymi. Systemy
nadzoru powinny wymagać zwracania ciągłej uwagi na nowe
inwazyjne gatunki obce pojawiające się w jakimkolwiek miejscu na
terytorium Unii. W celu zapewnienia skuteczności i opłacalności
należy zastosować systemy kontroli granic, nadzoru i monitoringu
ustanowione już w prawodawstwie Unii, w szczególności te, które
zostały określone w dyrektywach 2009/147/WE, 92/43/EWG, 2008/56/WE
i 2000/60/WE. (22) Należy prowadzić
kontrole urzędowe zwierząt i roślin w celu zapobieżenia
zamierzonemu wprowadzeniu inwazyjnych gatunków obcych. Żywe
zwierzęta i rośliny należy wwozić do Unii przez punkty
kontroli granicznej wyznaczone przez państwa członkowskie zgodnie z
rozporządzeniem (UE) nr XXX/XXXX [w sprawie kontroli urzędowych COM(2013)265].
Aby zapewnić wzrost wydajności i uniknąć tworzenia
równoległych systemów kontroli granicznej, na pierwszym posterunku
kontroli granicznej przy wjeździe należy zweryfikować, czy
gatunki te są inwazyjnymi gatunkami obcymi potencjalnie szkodliwymi dla
Unii. Zwierzęta i rośliny nieobjęte zakresem rozporządzenia
(UE) nr XXX/XXXX [w sprawie kontroli urzędowych COM(2013)265] lub
zwolnione z kontroli urzędowych na posterunkach kontroli granicznej
przedostają się na obszar celny Wspólnoty przez inne punkty wjazdu i tam
podlegają kontroli. (23) Gdy dojdzie do wprowadzenia
inwazyjnych gatunków obcych, środki wczesnego wykrywania i szybkiego
eliminowania mają kluczowe znaczenie w zapobieżeniu ich osiedleniu się
i rozprzestrzenianiu. Najskuteczniejszym i
najbardziej opłacalnym sposobem reakcji bywa często jak najszybsze
wyeliminowanie populacji, gdy liczba okazów jest jeszcze niewielka. W przypadku
gdy eliminowanie jest niewykonalne lub jego koszty w dłuższej
perspektywie przewyższają korzyści środowiskowe,
gospodarcze i społeczne, należy zastosować środki
kontrolowania i izolowania. (24) W niezbędnych przypadkach
eliminowanie niektórych inwazyjnych gatunków obcych i zarządzanie nimi
wywołuje u zwierząt ból, lęk lub inne formy cierpienia, nawet
przy zastosowaniu najlepszych dostępnych środków technicznych. Z tego względu państwa członkowskie i
podmioty uczestniczące w eliminowaniu, kontrolowaniu lub izolowaniu
inwazyjnych gatunków obcych powinny podejmować niezbędne środki
w celu zminimalizowania bólu, lęku i cierpienia zwierząt w trakcie
tego procesu, biorąc pod uwagę, w miarę możliwości,
najlepsze praktyki w tej dziedzinie, na przykład zasady przewodnie w
dziedzinie dobrostanu zwierząt Światowej Organizacji Zdrowia
Zwierząt (OIE). (25) Inwazyjne gatunki obce
zasadniczo powodują szkody w ekosystemach i obniżają ich
odporność. W związku z tym niezbędny jest proces restytucji
w celu wzmocnienia odporności ekosystemów na inwazję, naprawienia
szkód i poprawy stanu ochrony gatunków i ich siedlisk zgodnie z art. 4
dyrektywy 2009/147/WE i art. 6 dyrektywy 92/43/EWG, stanu ekologicznego
śródlądowych wód powierzchniowych, przejściowych, przybrzeżnych
oraz podziemnych zgodnie z art. 11 dyrektywy 2000/60/WE i stanu ekologicznego
wód morskich zgodnie z art. 13 dyrektywy 2008/56/WE. (26) Podstawą systemu
dotyczącego inwazyjnych gatunków obcych powinien być scentralizowany
system informacyjny zawierający posegregowane dostępne dane na temat
gatunków obcych w Unii i umożliwiający dostęp do informacji
dotyczących występowania gatunków, ich rozprzestrzeniania się,
ekologii, historii inwazji oraz wszelkich innych informacji niezbędnych do
podejmowania decyzji w sprawie polityki i zarządzania. (27) W dyrektywie 2003/35/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. przewidującej
udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania
niektórych planów i programów w zakresie środowiska[21] ustanowiono ramy dla
konsultacji społecznych przy podejmowaniu decyzji dotyczących
środowiska. Poprzez faktyczny udział w
określaniu działań do podjęcia w zakresie inwazyjnych
gatunków obcych należy umożliwić społeczeństwu
wyrażanie swoich opinii i obaw dotyczących podejmowanych decyzji,
zaś decydentom uwzględnianie ich. Zwiększa to
odpowiedzialność decydentów i przejrzystość procesu
decyzyjnego, świadomość społeczeństwa w zakresie
kwestii środowiskowych i jego poparcie dla podejmowanych decyzji. (28) Aby zapewnić jednolite
warunki dla zastosowania niniejszego rozporządzenia, należy
nadać Komisji uprawnienia wykonawcze w kwestii przyjęcia i
aktualizacji listy inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii, przyznawania odstępstw od obowiązku szybkiego eliminowania i
podjęcia środków nadzwyczajnych przez Unię. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie
z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr
182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy
i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa
członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję[22]. (29) Aby uwzględnić
najświeższe osiągnięcia naukowe w zakresie środowiska,
należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z
art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do
metod wnioskowania, że inwazyjne gatunki obce są w stanie
tworzyć zdolne do życia populacje i rozprzestrzeniać się,
oraz uprawnienia do ustalania wspólnych elementów oceny ryzyka. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac
przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym z ekspertami.
Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna
zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych
dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. (30) Aby zagwarantować
zgodność z niniejszym rozporządzeniem, państwa
członkowskie powinny nakładać odstraszające, skuteczne i
proporcjonalne sankcje za naruszenia, biorąc pod uwagę charakter i
wagę naruszenia. (31) Aby niekomercyjni
właściciele zwierząt domowych towarzyszących ludziom wpisanych
na listę inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii
mogli je zatrzymać do czasu ich naturalnej śmierci, konieczne są
środki przejściowe, pod warunkiem że zostaną wprowadzone
wszystkie środki w celu uniknięcia ich ucieczki lub reprodukcji. (32) Aby po wejściu w
życie nowych przepisów umożliwić wyczerpanie zapasów inwazyjnych
gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii podmiotom handlowym, które
mogą mieć uzasadnione oczekiwania, na przykład tym, które
otrzymały zezwolenie zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 708/2007,
uzasadnione jest przyznanie im dwóch lat na ubój, sprzedaż lub przekazanie
okazów ośrodkom prowadzącym badania naukowe lub zapewniającym
ochronę ex-situ. (33) Ponieważ cel
proponowanego działania, jakim jest zapobieganie inwazyjnym gatunkom obcym
i zarządzanie nimi, nie może być w wystarczającym stopniu
osiągnięty przez państwa członkowskie, a ze względu na
skalę i efekty środków można go lepiej osiągnąć
na szczeblu unijnym, Unia może przedsięwziąć środki
zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu
o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą
proporcjonalności określoną w przywołanym artykule
niniejszy akt nie wykracza poza to, co jest niezbędne do
osiągnięcia tego celu. PRZYJMUJĄ NINIEJSZE
ROZPORZĄDZENIE: Rozdział I
PRZEPISY OGÓLNE Artykuł 1
Przedmiot Niniejsze rozporządzenie ustanawia
przepisy w celu zapobiegania niekorzystnemu wpływowi zamierzonego i
niezamierzonego wprowadzania i rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków
obcych na różnorodność biologiczną i usługi
ekosystemowe, minimalizowania i zmniejszania tego wpływu. Artykuł 2
Zakres 1. Niniejsze rozporządzenie
stosuje się do wszystkich inwazyjnych gatunków obcych w Unii
określonych w art. 3 pkt 2. 2. Niniejszego
rozporządzenia nie stosuje się do: (a)
gatunków zmieniających swój naturalny obszar
występowania bez interwencji człowieka w odpowiedzi na zmiany
warunków ekologicznych i zmiany klimatu; (b)
organizmów zmodyfikowanych
genetycznie określonych w art. 2 dyrektywy 2001/18/WE; (c)
chorób zwierząt
uregulowanych w sposób określony w art. 4 ust. 1 pkt 14
rozporządzenia (UE) nr XXX/XXXX [w sprawie zdrowia zwierząt COM(2013) 260 final]; (d)
szkodników roślin wymienionych zgodnie z art.
5 ust. 2 lub art. 32 ust. 3 lub objętych
środkami zgodnie z art. 29 ust. 1 rozporządzenia (UE)
nr XXX/XXXX [w sprawie zdrowia roślin COM(2013) 267
final]; (e)
gatunków wymienionych w załączniku IV do
rozporządzenia (WE) nr 708/2007; (f)
drobnoustrojów wytwarzanych lub
importowanych w celu wykorzystania w środkach ochrony roślin, które
już zostały zatwierdzone lub są obecnie oceniane zgodnie z
rozporządzeniem (WE) nr 1107/2009; (g)
drobnoustrojów wytwarzanych lub importowanych w
celu wykorzystania w produktach biobójczych, które już zostały
zatwierdzone lub są udostępniane na rynku unijnym zgodnie z rozporządzeniem
(UE) nr 528/2012. Artykuł 3
Definicje Do celów
niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące
definicje: (1)
„gatunki obce” oznaczają żywe okazy
gatunków, podgatunków lub niższych grup taksonomicznych zwierząt,
roślin, grzybów lub drobnoustrojów wprowadzone poza ich poprzedni lub
obecny naturalny obszar występowania; pojęcie to obejmuje
części, gamety, nasiona, jaja lub diaspory tych gatunków, jak
również hybrydy, odmiany lub rasy zdolne do przetrwania i rozrodu; (2)
„inwazyjne gatunki obce” oznaczają gatunki
obce, w odniesieniu do których stwierdzono poprzez ocenę ryzyka, że
ich wprowadzanie lub rozprzestrzenianie się zagraża
różnorodności biologicznej i usługom ekosystemowym, a także
które mogą wywierać negatywny wpływ na zdrowie człowieka i
gospodarkę; (3)
„inwazyjne gatunki obce potencjalnie szkodliwe dla
Unii” oznaczają te inwazyjne gatunki obce, których negatywny wpływ
uznano za wymagający skoordynowanych działań na szczeblu unijnym
zgodnie z art. 4 ust. 2; (4)
„różnorodność biologiczna” oznacza
zróżnicowanie żywych organizmów pochodzących z różnych
źródeł, w tym ekosystemów lądowych, morskich i innych
wodnych ekosystemów oraz zespołów ekologicznych, których są one
częścią; dotyczy to różnorodności w obrębie
gatunku, pomiędzy gatunkami oraz ekosystemami; (5)
„usługi ekosystemowe” oznaczają
bezpośredni lub pośredni wkład ekosystemów w dobrostan
człowieka; (6)
„wprowadzenie” oznacza
przemieszczenie gatunku poza były lub obecny obszar występowania na
skutek interwencji człowieka; (7)
„badania naukowe”
oznaczają prace opisowe lub eksperymentalne podejmowane w uregulowanych
warunkach w celu nabycia nowej wiedzy lub stworzenia nowych wyrobów, w tym
wstępne etapy identyfikacji, charakteryzacji i izolacji cech genetycznych
inwazyjnych gatunków obcych, poza inwazyjnością, wyłącznie
w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla umożliwienia
reprodukcji tych cech w gatunkach nieinwazyjnych; (8)
„izolacja” oznacza trzymanie organizmów w zamkniętych
pomieszczeniach uniemożliwiających ucieczkę lub
rozprzestrzenienie się; (9)
„ochrona ex-situ” oznacza ochronę
składników różnorodności biologicznej poza ich naturalnymi
siedliskami; (10)
„drogi” oznaczają szlaki i mechanizmy inwazji
biologicznej; (11)
„wczesne wykrywanie” oznacza potwierdzenie
obecności okazów inwazyjnych gatunków obcych w środowisku przed ich
rozprzestrzenieniem się na szeroką skalę; (12)
„eliminowanie” oznacza
pełne i trwałe usunięcie populacji inwazyjnych gatunków obcych
środkami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi; (13)
„rozprzestrzenione na
szeroką skalę” oznaczają te inwazyjne gatunki obce, których
populacja wykroczyła poza etap naturalizacji, tj. samowystarczalności
i rozprzestrzeniła się, by skolonizować dużą
część potencjalnego obszaru, na którym może przetrwać
i rozmnożyć się; (14)
„zarządzanie” oznacza
działania fizyczne, chemiczne lub biologiczne, których celem jest
eliminacja, kontrola lub odizolowanie populacji inwazyjnych gatunków obcych; (15)
„ograniczanie rozprzestrzeniania” oznacza
działania, których celem jest stwarzanie barier minimalizujących
ryzyko rozproszenia się i rozprzestrzenienia populacji inwazyjnych
gatunków obcych poza opanowany obszar; (16)
„kontrola populacji” oznacza działania
fizyczne, chemiczne lub biologiczne stosowane wobec populacji inwazyjnych
gatunków obcych w celu ograniczenia, w miarę możliwości, liczby
okazów do minimum, aby w przypadku niemożliwości usunięcia okazów
zminimalizować ich inwazyjność i niekorzystny wpływ na
różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe lub na
zdrowie człowieka. Artykuł 4
Lista inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii 1. Komisja przyjmuje i
aktualizuje listę inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii w drodze aktów wykonawczych na podstawie kryteriów określonych w ust.
2. Akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą
sprawdzającą, o której mowa w art. 22 ust. 2. 2. Inwazyjne gatunki obce
są wpisywane na listę, o której mowa w ust. 1, tylko wówczas, gdy
spełniają wszystkie poniższe kryteria: (a)
zważywszy na dostępne dowody naukowe,
są uznawane za obce dla terytorium Unii poza regionami najbardziej
oddalonymi; (b)
zważywszy na dostępne
dowody naukowe, są uznawane za mogące stworzyć zdolną do
życia populację i rozprzestrzenić się w środowisku
w obecnych lub przewidywalnych warunkach klimatycznych, w dowolnym
miejscu w Unii, z wyjątkiem regionów najbardziej oddalonych; (c)
ocena ryzyka przeprowadzona zgodnie z art. 5 ust. 1
wykazała, że aby zapobiec ich osiedlaniu się i
rozprzestrzenieniu, wymagane są działania na szczeblu unijnym. 3. Państwa
członkowskie mogą składać do Komisji wnioski dotyczące
dodania inwazyjnych gatunków obcych do listy, o której mowa w ust. 1. Wnioski
te muszą uwzględniać wszystkie poniższe kryteria: (a)
nazwę gatunku; (b)
ocenę ryzyka przeprowadzoną zgodnie z
art. 5 ust. 1; (c)
dowody na to, że gatunki spełniają
kryteria określone w ust. 2. 4. Lista, o której mowa w ust.
1, obejmuje maksymalnie pięćdziesiąt gatunków,
włącznie z gatunkami, które mogą zostać dodane w wyniku
środków nadzwyczajnych przewidzianych w art. 9. Artykuł 5 Ocena ryzyka i akty delegowane 1. Komisja lub państwa
członkowskie, odpowiednio, przeprowadzają ocenę ryzyka, o której
mowa w art. 4 ust. 2 lit. c i art. 4 ust. 3 lit. b z uwzględnieniem
następujących elementów: (a)
opisu gatunku zawierającego jego
tożsamość taksonomiczną, historię, rodzimy obszar
występowania, potencjalny obszar występowania; (b)
opisu wzorców jego reprodukcji i rozprzestrzeniania
się, włącznie z oceną, czy istnieją ku temu
odpowiednie warunki środowiskowe; (c)
opisu potencjalnych dróg przedostawania się i
rozprzestrzeniania, zamierzonego i niezamierzonego, obejmujących, w
stosownych przypadkach, towary, z którymi gatunki te zasadniczo są
związane; (d)
szczegółowej oceny ryzyka przedostania
się, osiedlenia się i rozprzestrzenienia w odpowiednich
regionach biogeograficznych w obecnych warunkach i warunkach
przewidywalnych zmian klimatu; (e)
opisu obecnego rozmieszczenia
gatunków zawierającego informacje, czy dany gatunek występuje
już w Unii lub w krajach sąsiadujących; (f)
opisu negatywnego wpływu na
różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe,
włącznie z wpływem na gatunki rodzime, tereny chronione,
siedliska zagrożone, na zdrowie człowieka i gospodarkę; częścią
opisu jest ocena skali przyszłego wpływu; (g)
określonej ilościowo prognozy kosztów
szkód na szczeblu unijnym ze wskazaniem ich znaczenia dla Unii, aby
uzasadnić podjęcie kolejnych działań, ponieważ
łączne szkody przeważyłyby nad kosztami ich zmniejszania; (h)
opisu możliwych sposobów
wykorzystania gatunków i korzyści z tego wynikających. 2. Komisja jest
uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 23 w
celu uszczegółowienia rodzaju dopuszczalnych dowodów naukowych, o których
mowa w art. 4 ust. 2 lit. b, i sporządzenia szczegółowego opisu
zastosowania elementów określonych w ust. 1 lit. a)–h) niniejszego artykułu,
włącznie z metodologią, która zostanie zastosowana w ocenie tych
elementów, uwzględniając odpowiednie normy krajowe i
międzynarodowe oraz potrzebę ustalenia priorytetów dla
działań przeciwko gatunkom mogącym spowodować znaczne
szkody gospodarcze, w tym szkody wynikające z utraty
różnorodności biologicznej. Artykuł 6
Postanowienia dotyczące regionów najbardziej
oddalonych 1. Gatunki wpisane na
listę, o której mowa w art. 4 ust. 1, które są gatunkami rodzimymi w
najbardziej oddalonym regionie, nie podlegają postanowieniom art. 7, 8, 11
i 13–17 w tym regionie. 2. Najpóźniej do dnia [12
miesięcy od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia –
wpisać datę] poszczególne państwa członkowskie
posiadające regiony najbardziej oddalone muszą przyjąć, w
porozumieniu z tymi regionami, listę inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla każdego z tych regionów. 3. Gatunki wpisane na listy, o
których mowa w ust. 2, we właściwych regionach najbardziej oddalonych
podlegają art. 7, 8, 11 i 13–17. 4. Państwa
członkowskie niezwłocznie powiadamiają Komisję i
pozostałe państwa członkowskie o listach, o których mowa w ust.
2, i ich aktualizacjach. Rozdział II
Zapobieganie Artykuł 7
Zakaz wprowadzania inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii 1. Gatunków wpisanych na
listę, o której mowa w art. 4 ust. 1, nie wolno w sposób zamierzony: (a)
wprowadzać na terytorium Unii lub
przemieszczać przez terytorium Unii; (b)
reprodukować (wydawanie zezwoleń jest
zabronione); (c)
przewozić, za wyjątkiem transportu
gatunków do właściwych ośrodków w celu ich wyeliminowania; (d)
wprowadzać do obrotu; (e)
wykorzystywać lub
wymieniać; (f)
trzymać lub hodować,
także w izolacji; (g)
uwalniać do środowiska. 2. Państwa
członkowskie zapobiegają niezamierzonemu wprowadzaniu inwazyjnych
gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii zgodnie z postanowieniami
art. 11 ust. 3 i 4. Artykuł 8
Zezwolenia na badania naukowe i ochronę ex-situ 1. W drodze odstępstwa od
zakazów określonych w art. 7 ust. 1 lit. a), b), c), e) i f) państwa
członkowskie ustanawiają system zezwoleń umożliwiający
placówkom upoważnionym do prowadzenia badań naukowych lub ochrony ex-situ
realizowanie wspomnianych działań dotyczących inwazyjnych
gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii. 2. Państwa
członkowskie upoważniają właściwe organy do wydawania
zezwoleń, o których mowa w ust. 1, na działania prowadzone w
izolacji, które spełniają wszystkie poniższe warunki: (a)
inwazyjne gatunki obce potencjalnie szkodliwe dla
Unii są trzymane i badane w zamkniętych pomieszczeniach, o których
mowa w ust. 3; (b)
działalność jest prowadzona przez
personel posiadający kwalifikacje naukowe i techniczne określone
przez właściwe organy; (c)
transport do zamkniętego
pomieszczenia i z zamkniętego pomieszczenia jest zatwierdzany przez
właściwy organ i przeprowadzany w warunkach wykluczających
ucieczkę inwazyjnych gatunków obcych; (d)
w przypadku zwierzęcych
inwazyjnych gatunków obcych są one, w miarę
możliwości, oznakowane; (e)
ryzyko ucieczki,
rozprzestrzenienia się lub usunięcia gatunków jest skutecznie
zarządzane, z uwzględnieniem tożsamości, biologii i sposobów
rozpraszania się gatunków, działalności ośrodka i przewidywanego
zamkniętego pomieszczenia, interakcji ze środowiskiem oraz
innych odpowiednich czynników związanych z ryzykiem, jakie stwarzają
te gatunki; (f)
prowadzony jest
ciągły nadzór i sporządzono plan postępowania awaryjnego na
wypadek ewentualnej ucieczki lub rozprzestrzenienia się gatunków,
włącznie z planem ich wyeliminowania; (g)
zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy
ograniczonej liczby gatunków i okazów, która jest niezbędna do badań
naukowych lub ochrony ex-situ i nie przekracza pojemności
zamkniętego pomieszczenia. Zezwolenie zawiera
ograniczenia niezbędne do zmniejszenia ryzyka ucieczki lub
rozprzestrzeniania się danego gatunku. Zezwolenie jest dołączone
przez cały czas do inwazyjnego gatunku obcego, którego dotyczy, podczas
trzymania, wprowadzania do Unii i przewozu gatunku na jej terytorium. 3. Okazy uznaje się za
trzymane w zamkniętych pomieszczeniach, jeśli spełniono
następujące warunki: (a)
okazy są fizycznie odizolowane i żadne z
nich ani ich reprodukowalne części nie mogą uciec,
rozprzestrzenić się lub zostać usunięte przez nieupoważnione
osoby z pomieszczenia, w którym są trzymane; środkiem
zagwarantowania tego są sprawozdania ze sprzątania i utrzymania
ośrodka; (b)
okazy są usuwane, unieszkodliwiane lub
niszczone w taki sposób, by wykluczyć ich rozmnożenie się lub
reprodukcję poza ośrodkami. 4. Wnioskując o zezwolenie,
placówka dostarcza wszystkie niezbędne dowody, aby umożliwić
właściwemu organowi ocenę, czy warunki, o których mowa w ust.
2 i 3, zostały spełnione. Artykuł 9
Środki nadzwyczajne 1. W przypadku, gdy państwo
członkowskie posiada dowód obecności lub bezpośredniego
zagrożenia wprowadzeniem na jego terytorium inwazyjnego gatunku obcego,
który nie znajduje się na liście, o której mowa w art. 4 ust. 1, lecz
odpowiednie właściwe organy stwierdziły, na podstawie
wstępnych dowodów naukowych, że prawdopodobnie spełnia on
kryteria ustanowione w art. 4 ust. 2, państwo członkowskie
niezwłocznie podejmie środki nadzwyczajne polegające na
wprowadzeniu zakazów określonych w art. 7 ust. 1. 2. Państwo
członkowskie wprowadzające na swoim terytorium środki nadzwyczajne
obejmujące zastosowanie art. 7 ust. 1 lit. a), c) lub d) niezwłocznie
powiadamia Komisję i pozostałe państwa członkowskie o podjętych
środkach i uzasadniających je dowodach. 3. Dane państwo
członkowskie przeprowadza niezwłocznie, a w każdym razie w ciągu
24 miesięcy od przyjęcia decyzji o wprowadzeniu środków
nadzwyczajnych, ocenę ryzyka zgodnie z art. 5 dla gatunków objętych
środkami nadzwyczajnymi, uwzględniając dostępne informacje
techniczne i naukowe w celu wpisania tych gatunków na listę, o której
mowa w art. 4 ust. 1. 4. W przypadku gdy Komisja
otrzyma powiadomienie, o którym mowa w ust. 2, lub posiada inny dowód
obecności lub bezpośredniego zagrożenia wprowadzeniem na jego
terytorium inwazyjnego gatunku obcego, który nie znajduje się na liście,
o której mowa w art. 4 ust. 1, lecz prawdopodobnie spełnia kryteria
ustanowione w art. 4 ust. 2, w drodze aktu wykonawczego stwierdza ona na
podstawie wstępnych dowodów naukowych, czy istnieje takie
prawdopodobieństwo, i podejmuje środki nadzwyczajne dla Unii
polegające na wprowadzeniu na czas określony któregokolwiek z zakazów
określonych w art. 7 ust. 1 w odniesieniu do ryzyka stwarzanego
przez ten gatunek, jeśli stwierdza, że kryteria ustanowione w art. 4
ust. 2 prawdopodobnie są spełnione. Przedmiotowe akty wykonawcze
przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której
mowa w art. 22 ust. 2. 5. Środki podjęte
przez państwa członkowskie zgodnie z ust. 1 są uchylane lub
zmieniane, jeśli jest to przewidziane w aktach wykonawczych, o których
mowa w ust. 4. 6. Państwo
członkowskie podejmujące środki nadzwyczajne może
utrzymywać te środki do czasu przyjęcia aktu wykonawczego, na podstawie
którego zostaną ustanowione środki nadzwyczajne na szczeblu unijnym
zgodnie z ust. 4 lub dane gatunki zostaną wpisane na listę, o której
mowa w art. 4 ust. 1, na podstawie oceny ryzyka przeprowadzonej przez
zainteresowane państwo członkowskie na podstawie ust. 3. Artykuł 10
Ograniczenia dotyczące zamierzonego uwalniania
inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla państwa
członkowskiego 1. Państwa
członkowskie zakazują zamierzonego uwalniania do środowiska tych
inwazyjnych gatunków obcych poza inwazyjnymi gatunkami obcymi potencjalnie
szkodliwymi dla Unii, w przypadku których państwa członkowskie
uważają, na podstawie dowodów naukowych, że niekorzystny
wpływ ich uwolnienia i rozprzestrzenienia się, nawet jeśli nie
został ostatecznie stwierdzony, ma znaczenie dla terytorium ich kraju
(„inwazyjne gatunki obce potencjalnie szkodliwe dla państwa
członkowskiego”); zamierzone uwalnianie do środowiska to proces
wprowadzenia organizmu do środowiska w jakimkolwiek celu bez
niezbędnych środków zapobieżenia jego ucieczce
i rozprzestrzenieniu się. 2. Państwa
członkowskie powiadamiają Komisję i pozostałe państwa
członkowskie o gatunkach, które uważają za inwazyjne gatunki
obce potencjalnie szkodliwe dla państwa członkowskiego. 3. Właściwe organy
państw członkowskich mają prawo wydawać zezwolenia na
uwolnienie inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla państwa
członkowskiego w niektórych przypadkach, z zastrzeżeniem pełnego
uwzględnienia następujących warunków: (a)
nie ma alternatywnych nieinwazyjnych gatunków, za
pomocą których można uzyskać podobne korzyści; (b)
korzyści z uwolnienia są wyjątkowo
duże w porównaniu z ryzykiem szkód powodowanych przez dane gatunki; (c)
proces uwolnienia będzie
obejmować środki zmniejszające wpływ na
różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe, jak
również na zdrowie człowieka i gospodarkę; (d)
ustanowiono odpowiedni nadzór i sporządzono plan
postępowania awaryjnego mający na celu wyeliminowanie gatunków, w
przypadku gdy właściwy organ uzna, że szkody spowodowane przez
nie są niedopuszczalne. 4. Zezwolenie na wprowadzenie
gatunków obcych w celu ich wykorzystania w akwakulturze jest wydawane zgodnie
z postanowieniami rozporządzenia (WE) nr 708/2007. Artykuł 11
Plany działania dotyczące dróg przedostawania
się inwazyjnych gatunków obcych 1. Najpóźniej do [18
miesięcy od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia –
wstawić datę] państwa członkowskie przeprowadzą
kompleksową analizę dróg niezamierzonego wprowadzania i
rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych na ich terytorium oraz
wskażą te drogi, które wymagają działań priorytetowych
(„drogi priorytetowe”) ze względu na liczbę gatunków lub szkody
powodowane przez gatunki przedostające się do Unii tymi drogami. W tym działaniu państwa członkowskie
skoncentrują się w szczególności na analizie dróg wprowadzania
inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii. 2. Najpóźniej do [3 lata
od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia – wstawić
datę] każde państwo członkowskie ustali i wdroży
plan działania dotyczący dróg priorytetowych wskazanych przez siebie
zgodnie z ust. 1. Plan ten ma obejmować
harmonogram działań i opisywać środki, które zostaną
przyjęte w zakresie dróg priorytetowych, aby zapobiec niezamierzonemu
wprowadzaniu inwazyjnych gatunków obcych do Unii i ich rozprzestrzenianiu
się na Unię i w środowisku. 3. Plan działania, o którym
mowa w ust. 2, obejmuje środki zaprojektowane na podstawie analizy kosztów
i korzyści, a co najmniej: (a)
środki zwiększania świadomości; (b)
środki regulacyjne w celu zmniejszenia
zanieczyszczeń towarów i dóbr oraz pojazdów i sprzętu przez
inwazyjne gatunki obce, w tym środki dotyczące transportu inwazyjnych
gatunków obcych z państw trzecich; (c)
środki regulacyjne zapewniające
odpowiednie kontrole na granicach Unii, poza kontrolami urzędowymi prowadzonymi
zgodnie z art. 13; (d)
środki międzynarodowej Konwencji o
kontroli i zarządzaniu wodami balastowymi oraz osadami ze statków. 4. Plan działania
opracowany zgodnie z ust. 2 zostaje niezwłocznie przekazany Komisji. Co
cztery lata od ostatniego przekazania państwa członkowskie
przeprowadzają przegląd planu działania i ponownie przekazują
go Komisji. Rozdział III
Wczesne wykrywanie i szybkie eliminowanie Artykuł 12
System nadzoru 1. Najpóźniej do [18
miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia
– wstawić datę] państwa członkowskie ustanowią
system urzędowego nadzoru; jego funkcją będzie gromadzenie i
rejestrowanie danych dotyczących wystąpienia inwazyjnych gatunków
obcych w środowisku poprzez badania, monitoring lub inne procedury
zapobiegania rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków obcych na
Unię. 2. System nadzoru, o którym mowa
w ust. 1: (a)
obejmie swoim zasięgiem terytorium państw
członkowskich w celu ustalenia obecności i rozmieszczenia nowych oraz
już osiedlonych inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii; (b)
obejmie wody morskie zdefiniowane w art. 3 ust. 1
dyrektywy 2008/56/WE; (c)
będzie wystarczająco dynamiczny, aby
szybko wykryć wystąpienie w środowisku danego terytorium lub
jego części inwazyjnego gatunku obcego potencjalnie szkodliwego dla
Unii, którego obecność wcześniej była nieznana; (d)
wykorzysta informacje
pochodzące z istniejących systemów nadzoru i monitoringu
określonych w art. 11 dyrektywy 92/43/EWG, art. 11 dyrektywy 2008/56/WE i
art. 8 dyrektywy 2000/60/WE. Artykuł 13 Kontrole
urzędowe na granicach Unii 1. Najpóźniej do [12
miesięcy od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia
– wstawić datę] państwa członkowskie ustanowią w
pełni funkcjonujące struktury prowadzenia kontroli urzędowych wprowadzanych
do Unii zwierząt i roślin, obejmujące ich nasiona, jaja lub
diaspory; kontrole te są niezbędne do zapobiegania zamierzonemu
wprowadzaniu do Unii inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii. 2. Organy państw
członkowskich prowadzą na granicach Unii kontrole urzędowe wprowadzanych
do Unii towarów wspomnianych w ust. 1, weryfikując, czy którekolwiek z poniższych
wymagań zostały spełnione: (a)
towary nie znajdują się na liście, o
której mowa w art. 4 ust. 1; (b)
zezwolenia, o których mowa w art. 8, są
ważne. 3. Weryfikacje poprzez
kontrolę dokumentów, tożsamości oraz, w miarę potrzeby,
kontrolę fizyczną, o których mowa w ust. 2, odbywają się: (a)
na posterunkach kontroli granicznej przewidzianych
w art. 57 rozporządzenia (UE) nr XXX/XXXX [w sprawie kontroli urzędowych
COM(2013)265] w przypadku towarów wspomnianych w ust. 1, objętych
art. 45 tego rozporządzenia i podlegających urzędowym kontrolom
na posterunkach kontroli granicznej; w tym przypadku państwa
członkowskie przekazują odpowiedzialność
właściwym organom przewidzianym w art. 3 rozporządzenia (UE) nr
XXX/XXXX [w sprawie kontroli urzędowych COM(2013)265]; (b)
w miejscu wprowadzenia na obszar celny Wspólnoty w
przypadku towarów wspomnianych w ust. 1, do których art. 45 rozporządzenia
(UE) nr XXX/XXXX [w sprawie kontroli urzędowych COM(2013)265] nie ma
zastosowania, lub towarów zwolnionych z kontroli urzędowych na posterunkach
kontroli granicznej zgodnie z art. 46 tego samego rozporządzenia; w
tym przypadku państwa członkowskie przekazują organom celnym
odpowiedzialność za poddanie tych towarów procedurze celnej. 4. Organy wyznaczone do kontroli
granicznych mają także prawo i obowiązek zajęcia i
skonfiskowania organizmów niespełniających warunków określonych
w ust. 2. Skonfiskowane organizmy zostają
powierzone właściwemu organowi odpowiedzialnemu za stosowanie
niniejszego rozporządzenia. Państwa członkowskie mogą
delegować konkretne funkcje na inne organy. 5. W
zapisach dotyczących rezultatów przeprowadzonych kontroli urzędowych i decyzji
podjętych na tej podstawie, włącznie z decyzją o odrzuceniu
przesyłki, uwzględnia się
zgodność z wymaganiami określonymi w ust. 2 lit. a) i b). 6. Państwa
członkowskie wprowadzają procedury wymiany informacji
dotyczących przychodzących przesyłek oraz skutecznej i
efektywnej koordynacji i współpracy pomiędzy wszystkimi
zaangażowanymi organami a przewoźnikiem w celu prowadzenia
weryfikacji, o których mowa w ust. 2. 7. Państwa
członkowskie opracowują wytyczne i programy szkoleniowe, aby
ułatwić identyfikację i wykrywanie inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii poprzez współpracę pomiędzy
wszystkimi organami uczestniczącymi w weryfikacjach, o których mowa w ust.
2. Programy szkoleniowe dla organów celnych obejmują informację
dotyczącą wypełnienia jednolitego dokumentu administracyjnego,
na którym należy dokonać zgłoszenia celnego. Artykuł 14
Powiadomienia o wczesnym wykrywaniu 1. Państwa
członkowskie wykorzystują system nadzoru ustanowiony zgodnie z art.
12 i informacje zebrane podczas kontroli urzędowych przewidzianych w art.
13 w celu wspierania wczesnego wykrywania wprowadzenia lub obecności
inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii. 2. Państwa
członkowskie niezwłocznie powiadamiają na piśmie
Komisję i pozostałe państwa członkowskie o
obecności inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii, a
w szczególności o: (a)
pojawieniu się na ich terytorium lub jego
części gatunku wpisanego na listę, o której mowa w art. 4 ust.
1, o którego obecności w tym miejscu wcześniej nie wiedziano; (b)
ponownym pojawieniu się na ich terytorium lub
jego części gatunku wpisanego na listę, o której mowa w art. 4 ust.
1 po zgłoszeniu, że ten gatunek został wyeliminowany. Artykuł 15
Szybkie eliminowanie na wczesnym etapie inwazji 1. Po wczesnym wykryciu gatunku,
w ciągu trzech miesięcy po przesłaniu stosownego powiadomienia,
o którym mowa w art. 14, państwa członkowskie stosują
środki eliminowania, o których powiadamiają Komisję i
pozostałe państwa członkowskie. 2. Stosując środki
eliminowania, państwa członkowskie dbają o to, by stosowane
metody były skuteczne i doprowadziły do pełnego i trwałego
usunięcia populacji danego inwazyjnego gatunku obcego, z należytym
uwzględnieniem zdrowia człowieka i środowiska, a zwierzętom
nimi objętym oszczędzono możliwego do uniknięcia bólu,
lęku i cierpienia. 3. Systemy nadzoru przewidziane
w art. 12 są projektowane i stosowane także w celu monitorowania
skuteczności eliminowania. 4. Państwa
członkowskie powiadamiają Komisję i pozostałe państwa
członkowskie o eliminacji inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie
szkodliwych dla Unii. 5. Ponadto państwa
członkowskie powiadamiają Komisję i pozostałe państwa
członkowskie o skuteczności przedsięwziętych środków. Artykuł 16
Odstępstwa od obowiązku szybkiego
eliminowania 1. Państwa
członkowskie mają prawo przedłożyć Komisji wniosek o
odstępstwo od obowiązku stosowania środków eliminacji, o których
mowa w art. 15, wobec inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii, będących przedmiotem powiadomienia o wczesnym wykryciu, o
którym mowa w art. 14. 2. Wnioski o odstępstwa
są oparte na niezbitych dowodach naukowych i można je
składać tylko wówczas, gdy zostały spełnione
następujące warunki: (a)
wykazano, że wyeliminowanie jest niewykonalne
od strony technicznej, ponieważ dostępnych metod eliminacji nie
można zastosować w środowisku, w którym osiedliły się
dane gatunki; (b)
na podstawie dostępnych danych, w analizie
kosztów i korzyści wykazano, z uzasadnioną pewnością,
że w dłuższej perspektywie koszty będą wyjątkowo
wysokie i nieproporcjonalne do korzyści z wyeliminowania gatunku; (c)
metody eliminacji są niedostępne lub
są dostępne, lecz mają bardzo poważny negatywny wpływ
na zdrowie człowieka lub środowisko. 3. Wnioski o odstępstwa
przedkładane Komisji przez państwa członkowskie muszą
być właściwie umotywowane i należy do nich
dołączyć dowody, o których mowa w ust. 2 lit. a), b) i c). 4. Komisja decyduje w drodze
aktów wykonawczych, zgodnie z ust. 6, o akceptacji lub odrzuceniu wniosku, o
którym mowa w ust. 3. 5. Przedmiotowe akty wykonawcze
przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której
mowa w art. 22 ust. 2. 6. Państwa
członkowskie zapewniają środki izolacji, aby uniknąć
dalszego rozprzestrzeniania się gatunków do czasu przyjęcia decyzji
wykonawczej w sprawie odstępstwa zgodnie z ust. 3. 7. Z chwilą zatwierdzenia
odstępstwa od obowiązku eliminacji gatunki podlegają
środkom zarządzania, o których mowa w art. 17. W przypadku odrzucenia
wniosku o odstępstwo dane państwo członkowskie niezwłocznie
stosuje środki eliminacji, o których mowa w art. 15. Rozdział IV
Zarządzanie inwazyjnymi gatunkami obcymi
rozprzestrzeniającymi się na szeroką skalę Artykuł 17
Środki zarządzania 1. Najpóźniej do 12
miesięcy od wpisania inwazyjnego gatunku obcego na listę, o której
mowa w art. 4 ust. 1, państwa członkowskie wprowadzają
środki zarządzania wobec tych inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii, które – jak twierdzą te państwa
członkowskie – rozprzestrzeniły się na szeroką skalę
na ich terytoriach, aby zminimalizować ich wpływ na
różnorodność biologiczną i usługi ekosystemowe,
zdrowie człowieka i gospodarkę. Przedmiotowe
środki zarządzania są oparte na analizie kosztów i korzyści
i obejmują także proces restytucji, o którym mowa w art. 18. 2. Środki zarządzania
obejmują działania fizyczne, chemiczne lub biologiczne, których celem
jest wyeliminowanie, kontrola lub odizolowanie populacji inwazyjnego gatunku
obcego. W stosownych przypadkach środki
zarządzania obejmują działania stosowane wobec ekosystemu
przyjmującego w celu zwiększenia jego odporności na
bieżące i przyszłe inwazje. 3. Stosując środki
zarządzania, państwa członkowskie dbają o to, by w stosowanych
metodach należycie uwzględniono zdrowie człowieka i środowisko,
a zwierzętom nimi objętym oszczędzono możliwego do uniknięcia
bólu, lęku i cierpienia. 4. Systemy nadzoru przewidziane
w art. 12 projektuje się i stosuje także w celu monitorowania, do
jakiego stopnia środki eliminacji, kontroli lub izolacji populacji są
skuteczne w minimalizowaniu wpływu na różnorodność
biologiczną i usługi ekosystemowe, zdrowie człowieka lub
gospodarkę. 5. W przypadku poważnego
ryzyka, że inwazyjny gatunek obcy potencjalnie szkodliwy dla Unii
rozprzestrzeni się na sąsiadujące państwo
członkowskie, państwa członkowskie, w których ten gatunek
występuje na szeroką skalę, natychmiast powiadamiają o tym
sąsiadujące państwa członkowskie i Komisję. W
stosownych przypadkach zainteresowane państwa członkowskie
wprowadzają wspólnie uzgodnione środki zarządzania. W
przypadkach, gdy rozprzestrzenienie się gatunku może
dotknąć także państwa trzecie, dane państwo
członkowskie rozważa potrzebę poinformowania zainteresowanych państw
trzecich. Artykuł 18
Restytucja uszkodzonych ekosystemów 1. Państwa
członkowskie uruchamiają proporcjonalny proces restytucji, aby
wesprzeć rewitalizację ekosystemów, które zostały zdegradowane,
uszkodzone lub zniszczone przez inwazyjne gatunki obce potencjalnie szkodliwe
dla Unii. 2. Proces restytucji, o którym
mowa w ust. 1, obejmuje przynajmniej: (a)
działania zwiększające
zdolność ekosystemu narażonego na zakłócenia do stawienia
im oporu, absorpcji, radzenia sobie z nimi i regeneracji po ich skutkach; (b)
działania zapobiegające ponownej inwazji
po kampanii eliminacyjnej. Rozdział V
Przepisy końcowe Artykuł 19
Sprawozdawczość 1. Najpóźniej do [trzy
lata od daty wejścia w życie niniejszego rozporządzenia –
wstawić datę], a następnie co cztery lata państwa
członkowskie muszą przesyłać Komisji uaktualnione
informacje obejmujące: (a)
opis systemu nadzoru zgodnie z art. 12 i systemu
kontroli urzędowych dotyczących gatunków obcych przenikających
do Unii zgodnie z art. 13; (b)
rozmieszczenie inwazyjnych gatunków obcych
potencjalnie szkodliwych dla Unii, obecnych na terytoriach państw
członkowskich; (c)
informacje o gatunkach uważanych za inwazyjne
gatunki obce potencjalnie szkodliwe dla Unii, zgodnie z drugim art. 10 ust. 2; (d)
plan działania, o którym
mowa w art. 11 ust. 2; (e)
zbiorcze dane dotyczące
środków eliminacji podjętych zgodnie z art. 15 i
środków zarządzania przewidzianych w art. 17 oraz ich
skuteczności, obejmujące całe terytorium krajowe; (f)
format zezwoleń, o których mowa w art. 8. 2. Państwa
członkowskie powiadamiają Komisję i pozostałe państwa
członkowskie o właściwych organach odpowiedzialnych za
stosowanie niniejszego rozporządzenia. 3. W ciągu 5 lat od [data
przyjęcia] Komisja oceni skuteczność niniejszego
rozporządzenia, włącznie z listą, o której mowa w art. 4
ust. 1, planem działania, o którym mowa w art. 11 ust. 3, systemem
nadzoru, kontrolami granicznymi, obowiązkami eliminowania i
zarządzania, a następnie przedłoży Parlamentowi
Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, do którego dołączy wniosek
dotyczący wprowadzenia zmian do rozporządzenia, obejmujący
zmiany na liście w art. 4 ust. 1. Artykuł 20
Mechanizm wsparcia informacyjnego 1. Komisja stopniowo ustanawia
mechanizm wsparcia informacyjnego niezbędny do stosowania niniejszego
rozporządzenia. 2. We wstępnej fazie, aby
ułatwić składanie sprawozdań zgodnie z art. 19, w ramach
systemu zostanie wprowadzony mechanizm wsparcia w zakresie danych,
polegający na łączeniu istniejących systemów danych na
temat inwazyjnych gatunków obcych, ze zwróceniem szczególnej uwagi na
informacje dotyczące inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych
dla Unii. 3. W drugiej fazie mechanizm
wsparcia w zakresie danych, o którym mowa w ust. 2, stanie się
narzędziem pomocy Komisji w postępowaniu z odpowiednimi
powiadomieniami wymaganymi w art. 14 ust. 2. 4. W trzeciej fazie mechanizm
wsparcia w zakresie danych, o którym mowa w ust. 2, stanie się
mechanizmem wymiany informacji na temat innych aspektów stosowania niniejszego
rozporządzenia. Artykuł 21
Udział społeczeństwa 1. W przypadku gdy ustalany jest
plan działania zgodnie z art. 11 i wprowadzane są środki zgodnie
z art. 17, państwa członkowskie zapewniają
społeczeństwu wczesne i skuteczne możliwości uczestnictwa w
ich przygotowywaniu, modyfikowaniu lub rewidowaniu, wykorzystując ustalenia
poczynione już przez państwa członkowskie zgodnie z art. 2 ust.
3 akapit drugi dyrektywy 2003/35/WE. Artykuł 22
Komitet 1. Komisję wspomaga komitet.
Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011[23]. 2. W przypadku odesłania do
niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr
182/2011. Artykuł 23
Wykonywanie przekazanych uprawnień 1. Powierzenie Komisji
uprawnień do przyjęcia aktów delegowanych podlega warunkom
określonym w niniejszym artykule. 2. Przekazanie Komisji
uprawnień, o których mowa w art. 5 ust. 2, następuje na czas
nieokreślony od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. 3. Przekazanie uprawnień,
o których mowa w art. 5 ust. 2, może zostać w dowolnym momencie
odwołane przez Parlament Europejski lub Radę. Decyzja o
odwołaniu kończy przekazanie uprawnień określonych w tej
decyzji. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego
dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie
wpływa ona na ważność jakichkolwiek już
obowiązujących aktów delegowanych. 4. Niezwłocznie po
przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie
Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. 5. Akt delegowany przyjęty
zgodnie z art. 5 ust. 2 wchodzi w życie wyłącznie w
przypadku braku sprzeciwu Parlamentu Europejskiego lub Rady, w terminie dwóch
miesięcy od daty zawiadomienia o akcie skierowanego do Parlamentu
Europejskiego i Rady lub też jeśli przed upływem tego terminu
Parlament Europejski i Rada poinformują Komisję, że nie
zamierzają zgłosić sprzeciwu. Termin ten przedłuża
się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego
lub Rady. Artykuł 24
Środki administracyjne i sankcje 1. Państwa
członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące środków administracyjnych
i sankcji mających zastosowanie do naruszeń niniejszego
rozporządzenia. Państwa członkowskie
podejmą wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia
stosowania tych środków i sankcji. Przewidziane środki i sankcje
muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Artykuł 25
Uprawnienia do nakładania sankcji 1. Właściwe organy
są uprawnione do podejmowania środków administracyjnych i nakładania
sankcji na osoby fizyczne lub prawne, które nie stosują się do
niniejszego rozporządzenia. 2. Właściwe organy,
bez uszczerbku dla ich uprawnień nadzorczych, są uprawnione do podejmowania
i nakładania przynajmniej następujących środków
administracyjnych i sankcji: (a)
zarządzenie nakazujące osobie fizycznej
lub prawnej odpowiedzialnej za naruszenie zaprzestania postępowania
naruszającego niniejsze rozporządzenie i niedokonywania powtórnych
naruszeń; (b)
zarządzenie nakazujące konfiskatę
niezgodnych, spornych inwazyjnych gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla
Unii; (c)
tymczasowy zakaz prowadzenia
działalności; (d)
trwałe cofnięcie
zezwolenia na prowadzenie działalności; (e)
administracyjne sankcje
pieniężne; (f)
zarządzenie
nakazujące osobie fizycznej lub prawnej podjęcie środków
zaradczych. 3. Przy określaniu typu
środków i sankcji administracyjnych właściwe organy biorą
pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, w tym: (a)
wagę i czas trwania naruszenia; (b)
stopień zaangażowania osoby
odpowiedzialnej za inwazję; (c)
zysk, jaki osoba fizyczna lub
prawna czerpie z naruszenia; (d)
szkody środowiskowe,
społeczne i gospodarcze powodowane przez naruszenie; (e)
poziom współpracy osoby
odpowiedzialnej z właściwym organem; (f)
poprzednie naruszenia
popełnione przez osobę odpowiedzialną. 4. Państwa
członkowskie zapewniają prawo odwołania się od decyzji
podjętych przez właściwe organy zgodnie z niniejszym artykułem. Artykuł 26
Przepisy przejściowe dotyczące
właścicieli niekomercyjnych 1. W drodze odstępstwa od
art. 7 ust. 1 lit. c) i f) właściciele zwierząt domowych towarzyszących
ludziom trzymanych w celach niekomercyjnych, należących do gatunków
wpisanych na listę, o której mowa w art. 4 ust. 1, mają prawo
zatrzymać te zwierzęta do końca ich naturalnego okresu
życia, z zastrzeżeniem spełnienia następujących
warunków: (a)
okazy te były trzymane przed ich
włączeniem do listy, o której mowa w art. 4 ust. 1; (b)
okazy są trzymane w izolacji w
zamkniętych pomieszczeniach i podjęto wszelkie
właściwe środki w celu uniemożliwienia im reprodukcji lub
ucieczki. 2. Właściwe organy
powiadamiają właścicieli niekomercyjnych o ryzyku, jakie stanowi
trzymanie okazów, o których mowa w ust. 1, i środkach podjętych w
celu zminimalizowania ryzyka reprodukcji i ucieczki poprzez programy
uświadamiające i edukacyjne organizowane przez państwa
członkowskie. 3. Właścicielom
niekomercyjnym, którzy nie mogą spełnić warunków
określonych w ust. 1, państwa członkowskie oferują
możliwość przejęcia od nich okazów, a następnie
obchodzą się z okazami z należytym uwzględnieniem
dobrostanu zwierząt. Artykuł 27
Przepisy przejściowe dotyczące zapasów
komercyjnych 1. Posiadacze komercyjnych
zapasów okazów inwazyjnych gatunków obcych nabytych przed ich
włączeniem do listy, o której mowa w art. 4 ust. 1, mają prawo,
do dwóch lat po wpisaniu tych gatunków na listę, trzymać i
przewozić ich żywe okazy lub reprodukowalne części w celu
sprzedaży lub przekazania instytucjom prowadzącym badania naukowe lub
zapewniającym ochronę ex-situ, o których mowa w art. 8, pod
warunkiem że okazy te będą trzymane i przewożone w
odizolowanych zamkniętych pomieszczeniach i zostaną podjęte wszelkie
niezbędne środki uniemożliwiające reprodukcję lub
ucieczkę; posiadacze mogą także ubić te okazy w celu
wyczerpania ich zapasów. 2. W przypadku wydania
zezwolenia zgodnie z art. 6 rozporządzenia (WE) nr 708/2007
dotyczącego gatunku akwakultury, który następnie został wpisany
na listę gatunków obcych potencjalnie szkodliwych dla Unii, a okres
ważności zezwolenia przekracza okres, o którym mowa w ust. 1,
państwo członkowskie wycofuje zezwolenie zgodnie z art. 12
rozporządzenia (WE) nr 708/2007 do końca okresu, o którym mowa w ust.
1. Artykuł 28
Wejście w życie Niniejsze rozporządzenie wchodzi
w życie dnia [1 stycznia lub 1 lipca] po jego opublikowaniu w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej. Niniejsze rozporządzenie
wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we
wszystkich państwach członkowskich. Sporządzono w Brukseli dnia […] r. W imieniu Parlamentu Europejskiego W
imieniu Rady Przewodniczący Przewodniczący UPROSZCZONA OCENA SKUTKÓW
FINANSOWYCH Tytuł projektu wniosku: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się inwazyjnych gatunków
obcych i zarządzania nimi. Dziedziny polityki oraz odpowiednie działania
budżetu zadaniowego: Tytuł 07 Środowisko 07 01 02 Personel zewnętrzny oraz inne wydatki na zarządzanie
wspierające obszar polityki ochrony środowiska Podstawa prawna: ¨ Autonomia administracyjna X
Inna: Artykuł 192 ust. 1 TFUE Opis i uzasadnienie Inwazyjne gatunki obce są to gatunki przemieszczane na skutek
działalności człowieka, celowo lub w sposób
niezamierzony poza obszar ich naturalnego
występowania z przekroczeniem barier ekologicznych, które
następnie osiedlają się i rozprzestrzeniają w nowym
miejscu do takiego stopnia, że wywierają negatywny wpływ na
różnorodność biologiczną, jak również na zdrowie
człowieka i gospodarkę. Inwazyjne gatunki
obce stanowią główną przyczynę utraty
różnorodności biologicznej, poza tym że powodują szkody
społeczne i gospodarcze, i zajęcie się nimi ma zasadnicze
znaczenie dla osiągnięcia celu UE, jakim jest powstrzymanie utraty
różnorodności biologicznej do 2020 r. Ponadto oszacowano, że
inwazyjne gatunki obce kosztują UE 12 mld EUR rocznie pod względem
kosztów szkód i kontroli. Celem niniejszego projektu rozporządzenia jest
zatem ustanowienie unijnych ram prawnych dla zapobiegania niekorzystnemu
wpływowi inwazyjnych gatunków obcych na różnorodność
biologiczną i usługi ekosystemowe, minimalizowania i
łagodzenia tego wpływu oraz łagodzenia szkód społecznych i
gospodarczych. Państwa członkowskie podejmują już szereg
środków w celu rozwiązania problemu inwazyjnych gatunków obcych, lecz
działania te mają głównie zachowawczy charakter, tj.
służą zminimalizowaniu powstałych szkód bez
poświęcenia wystarczającej uwagi zapobieganiu szkodom lub
wykrywaniu nowych zagrożeń i reagowaniu na nie. Wysiłki
mają charakter cząstkowy, nie obejmują całej UE i często
są słabo skoordynowane, co oznacza, że ich ogólna
skuteczność jest obniżona. Obecnie na szczeblu UE nie
istnieją wszechstronne ramy prawne dotyczące inwazyjnych gatunków
obcych. Niniejszy projekt rozporządzenia ma na celu wypełnienie tej
luki w polityce, co jest także zgodne z międzynarodowymi
zobowiązaniami Unii wynikającymi z Konwencji o
różnorodności biologicznej. Okres trwania oraz szacunkowe skutki finansowe: Okres stosowania: ¨ wniosek o
ograniczonym okresie obowiązywania: decyzja obowiązuje od [data]
do [data] X wniosek o nieograniczonym okresie
obowiązywania: od [prognozowany 2015 r. do potwierdzenia] Szacunkowy wpływ na budżet: Projekt decyzji wiąże się z: ¨ oszczędnościami X kosztami
dodatkowymi (w takim przypadku należy podać odpowiedni dział
wieloletnich ram finansowych): Dział 5 wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 Udział osób trzecich w finansowaniu
projektu decyzji: Wniosek nie przewiduje współfinansowania
przez osoby trzecie Wyjaśnienie danych liczbowych: Wdrożenie aspektów niniejszego projektu rozporządzenia wymaga
obsługi komitetu. Na podstawie kosztów obsługi innych podobnych
komitetów oszacowaliśmy następujące koszty w ramach działu
07 01 02 11 03 – Komitety (zob. tabela poniżej): – posiedzenia/rok – 1 przedstawiciel/PC – maksymalny koszt podróży i utrzymania 800 EUR/PC/posiedzenie To zwiększy koszt do poniesienia przez Komisję do około
80 000 EUR rocznie Zgodność z obowiązującymi
wieloletnimi ramami finansowymi: X Wniosek jest zgodny z obecnym
programowaniem finansowym. ¨ Wniosek wymaga przeprogramowania odpowiedniego działu
w wieloletnich ramach finansowych. ¨ Wniosek wymaga zastosowania instrumentu elastyczności lub
zmiany wieloletnich ram finansowych[24]. Wpływ oszczędności lub dodatkowych
kosztów na alokację zasobów: ¨ Zasoby, które zostaną pozyskane dzięki
przesunięciom wewnętrznym w ramach departamentów X Zasoby, które
już przydzielono do odpowiednich departamentów ¨ Zasoby, o które zostanie złożony wniosek w ramach
kolejnej procedury Potrzeby w zakresie zasobów ludzkich i
administracyjnych zostaną pokryte przez personel dyrekcji generalnej
przydzielony już do zarządzania działaniami przy wsparciu
personelu już oddelegowanego do pracy nad aspektami związanymi z
wykonaniem niniejszego projektu rozporządzenia. Główne zadania
przydzielonych funkcjonariuszy: zarządzanie komitetem, zarządzanie kontaktami
z państwami członkowskimi, koordynacja działań ze Wspólnym
Centrum Badawczym (JRC), ogólnie rzecz biorąc wspieranie prawidłowego
wykonania niniejszego projektu rozporządzenia. System jest tak zaprojektowany, że
łączy zasoby i wiedzę ekspercką z różnych
służb Komisji, co pozwoli na prowadzenie systemu przy niewielkich
zasobach ludzkich: w szczególności korzystny dla polityki w zakresie
inwazyjnych gatunków obcych będzie wkład personelu JRC
uczestniczącego w projekcie EASIN[25],
a także wiedza ekspercka innych służb i agencji Komisji
pracujących w obszarach związanych z polityką w zakresie
inwazyjnych gatunków obcych (w szczególności Europejska Agencja
Środowiska oddelegowała personel pracujący nad inwazyjnymi
gatunkami obcymi, który zostanie zmobilizowany w celu wsparcia prac
wdrożeniowych). W miarę potrzeby personel
zostanie przemieszczony na podstawie przydziałów zasobów do
zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego
przydziału środków w świetle istniejących ograniczeń
budżetowych. SZACOWANE SKUTKI FINANSOWE (oszczędności lub koszty
dodatkowe) DOTYCZĄCE ŚRODKÓW O CHARAKTERZE ADMINISTRACYJNYM LUB
PRZEZNACZONYCH NA ZASOBY LUDZKIE EPC w osobach/rok || Rok || Rok || Rok || Rok || Rok || Rok || Rok || Ogółem 2015 || 2016 || 2017 || 2018 || 2019 || 2020 || 2021 Dział 5 || EPC || środki || EPC || środki || EPC || środki || EPC || środki || EPC || środki || EPC || środki || EPC || środki || || Stanowiska przewidziane w planie zatrudnienia (stanowiska urzędników i pracowników zatrudnionych na czas określony) 07 01 01 01 (w centrali i w biurach przedstawicielstw Komisji) || || 0,199* || || 0,199 || || 0,199 || || 0,199 || || 0,199 || || 0,199 || || 0,199 || || 1,393 07 01 01 02 (w delegaturach) || || || || || || || || || || || || || || || || Personel zewnętrzny || 07 01 02 01 (z globalnej koperty finansowej) || || 0,002** || || 0,002 || || 0,002 || || 0,002 || || 0,002 || || 0,002 || || 0,002 || || 0,014 07 01 02 02 (w delegaturach) || || || || || || || || || || || || || || || || Inna pozycja w budżecie (określić) || || || || || || || || || || || || || || || || Dział 5 – suma cząstkowa || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 1,407 Poza działem 5 || Stanowiska przewidziane w planie zatrudnienia (stanowiska urzędników i pracowników zatrudnionych na czas określony) 07 01 05 01 (pośrednie badania naukowe) || || || || || || || || || || || || || || || || 10 01 05 01 (bezpośrednie badania naukowe) || || || || || || || || || || || || || || || || Personel zewnętrzny 07 01 04 yy || || || || || || || || || || || || || || || || - w centrali || || || || || || || || || || || || || || || || - w delegaturach || || || || || || || || || || || || || || || || 07 01 05 02 (pośrednie badania naukowe) || || || || || || || || || || || || || || || || 10 01 05 02 (bezpośrednie badania naukowe) || || || || || || || || || || || || || || || || Inna pozycja w budżecie (określić) || || || || || || || || || || || || || || || || Poza działem 5 – suma cząstkowa || || || || || || || || || || || || || || || || OGÓŁEM || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,201 || || 0,2014 || || 1,407 na pierwsze 7 lat EPC = ekwiwalent pełnego czasu pracy w
mln EUR (do trzech miejsc po przecinku) „Potrzeby w zakresie zasobów
ludzkich zostaną pokryte ze środków otrzymanych z dyrekcji generalnej,
które zostały już przypisane do zarządzania działaniami
i/lub zostały przesunięte w ramach dyrekcji generalnej, w miarę
potrzeby wraz z dodatkowym przydziałem przyznanym zarządzającej
dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków w
świetle istniejących ograniczeń budżetowych.” *Szacowany
przydział obejmuje personel z Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska, jak
również jeden EPC w JRC **Średnia dieta oddelegowanych ekspertów
krajowych (END) Inne środki administracyjne w
mln EUR (do trzech miejsc po przecinku) || Rok || Rok || Rok || Rok || Rok || Rok || Rok || OGÓŁEM 2015 || 2016 || 2017 || 2018 || 2019 || 2020 || 2021 Dział 5 || || || || || || || || Centrala: || || || || || || || || 07 01 02 11 01 – Wydatki na podróże służbowe i cele reprezentacyjne || || || || || || || || 07 01 02 11 02 – Koszty konferencji i spotkań || || || || || || || || 07 01 02 11 03 – Komitety || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,56 na pierwsze 7 lat 07 01 02 11 04 – Badania i konsultacje || || || || || || || || 07 01 03 01 03 – Sprzęt ICT[26] || || || || || || || || 07 01 03 01 04 – usługi ICT2 || || || || || || || || Inne pozycje w budżecie (określić w stosownych przypadkach) || || || || || || || || Delegatury: || || || || || || || || 07 01 02 12 01 – Wydatki na podróże służbowe, konferencje i cele reprezentacyjne || || || || || || || || 07 01 02 12 02 – Szkolenia specjalistyczne personelu || || || || || || || || 07 01 03 02 01 – Nabywanie, wynajem i koszty pochodne || || || || || || || || 07 01 03 02 02 – Wyposażenie, umeblowanie, materiały i usługi || || || || || || || || Ogółem – dział 5 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,56 na pierwsze 7 lat Poza działem 5 || || || || || || || || 07 01 04 yy – Wydatki na pomoc techniczną i administracyjną (oprócz personelu zewnętrznego) ze środków operacyjnych (uprzednio pozycje „BA”) || || || || || || || || - Centrala || || || || || || || || - Delegatury || || || || || || || || 07 01 05 03 – Inne wydatki na zarządzanie w ramach pośrednich badań naukowych || || || || || || || || 10 01 05 03 – Inne wydatki na zarządzanie w ramach bezpośrednich badań naukowych || || || || || || || || Inne pozycje w budżecie (określić w stosownych przypadkach) || || || || || || || || Ogółem – poza działem 5 || || || || || || || || SUMA CAŁKOWITA || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,08 || 0,56 na pierwsze 7 lat [1] http://www.acceptance.ec.europa.eu/environment/nature/invasivealien/docs/ias_discussion_paper.pdf. [2] Wszystkie ekspertyzy są dostępne na stronie: http://ec.europa.eu/environment/nature/invasivealien/index_en.htm. [3] Dz.U. [4] Dz.U. [5] Dz.U. L 309 z 13.12.1993, s. 1. [6] Dz.U. L 38
z 10.2.1982, s. 1. [7] Dz.U. L 20 z 26.1.2010, s. 7. [8] Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7. [9] Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19. [10] Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1. [11] COM(2013) 260 final. [12] COM(2013) 267 final. [13] Dz.U. L 106 z 17.4.2001, s. 1. [14] Dz.U. 168 z 28.6.2007, s. 1. [15] Dz.U. L 167 z 27.6.2012, s. 1. [16] Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 1. [17] Dz.U. L 61 z
3.3.1997, s. 1. [18] COM(2008) 642 final. [19] Dz.U. L 325 z 9.12.2010, s. 4. [20] Dz.U. L 204 z 31.7.2012, s. 131. [21] Dz.U. L 156 z
25.6.2003, s. 17. [22] Dz.U. L 55 z
28.2.2011, s. 13. [23] Dz.U. L
55 z 28.2.2011, s. 13. [24] Zob. pkt 19 i 24 porozumienia międzyinstytucjonalnego
na okres 2007–2013. [25] Europejska sieć informacyjna na temat gatunków obcych
(EASIN) ma na celu zwiększenie dostępu do danych i informacji
dotyczących gatunków obcych w Europie. EASIN ułatwia wyszukiwanie
informacji na temat istniejących gatunków obcych ze źródeł rozprowadzanych
poprzez interoperacyjne usługi sieciowe, zgodnie z normami i
protokołami uznanymi w skali międzynarodowej. Projekt uruchomiono
jako wsparcie dla wdrożenia dyrektywy ramowej w sprawie strategii
ochrony różnorodności biologicznej i strategii morskiej i
udostępniono publicznie od maja 2012 r. [26] ICT: Technologie
informacyjno-komunikacyjne.