8.7.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 214/25

1.1

Przedmiotem wniosku (1) dotyczącego rozporządzenia, na którego temat EKES ma się wypowiedzieć, jest zmiana rozporządzenia Rady (UE) nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych

1.2

Wniosek ma doprowadzić do realizacji dwóch celów polegających z jednej strony na zapewnieniu zgodności podpisanego w dniu 19 lutego 2013 r. porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego, zwanego też „Porozumieniem JSP”, ze zmodyfikowanym w dniu 15 października 2012 r. (2) statutem Trybunału Sprawiedliwości Beneluksu oraz z rozporządzeniem Bruksela I (wersja przekształcona), z drugiej zaś strony na rozwiązaniu problemu braku zasad jurysdykcji dotyczących pozwanych z państw niebędących członkami Unii Europejskiej.

1.3

EKES popiera inicjatywę Parlamentu Europejskiego i Rady, gdyż jest ona niezbędna z punktu widzenia pewności prawa oferowanej przez jednolity system ochrony patentowej w Unii Europejskiej.

1.4

Prostota czterech nowych przepisów, które powinny zostać włączone do rozporządzenia Bruksela I, może być jedynie źródłem satysfakcji. Komitet uważa, że są one konieczne, właściwe, odpowiednio uzasadnione i zostały zaproponowane w stosownej chwili.

1.5

EKES ubolewa niemniej, że choć wcześniej wydał już opinie w podobnych sprawach, nie skonsultowano się z nim w odpowiednim czasie w kwestii wniosków w sprawie rozporządzeń wprowadzających w życie wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia jednolitego systemu ochrony patentowej i opracowania pakietu ustanawiającego Jednolity Sąd Patentowy.

1.6

EKES podnosi kilka kwestii dotyczących struktury i funkcjonowania tego sądu, które jego zdaniem powinny jeszcze stać się przedmiotem głębszych przemyśleń, choć czyni to z opóźnieniem wynikającym z braku wcześniejszych konsultacji z nim. EKES w szczególności:

2.1

Wniosek Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady jest ostatnim epizodem długiej historii „patentu europejskiego o jednolitym skutku”.

2.2

Już od lat sześćdziesiątych oczekiwano ustanowienia patentu zapewniającego jednolitą ochronę prawną w obrębie Unii Europejskiej. W kwestii tej podjęto wiele prób i poniesiono wiele porażek.

2.2.1

Ten żmudny proces przyniósł niemniej częściowy sukces: utworzenie patentu europejskiego na mocy podpisanej w dniu 5 października 1973 r. konwencji monachijskiej, która wprowadziła także wspólną procedurę zgłaszania patentu europejskiego w Europejskim Urzędzie Patentowym.

Niemniej system prawny patentu europejskiego przybiera rozmaite formy w zależności od systemu prawnego każdego kraju wskazanego przez zgłaszającego wniosek patentowy. Z tego też powodu poszczególne państwa, instytucje i użytkownicy od tak dawna żądają prostego systemu jednolitej ochrony patentowej w UE.

2.2.2

W związku z tym podjęto wiele prób zmierzających do ustanowienia tzw. patentu wspólnotowego, a następnie patentu Unii Europejskiej, które się jednak nie powiodły. Na przykład konwencja luksemburska z 1975 r. o patencie wspólnotowym nigdy nie weszła w życie, gdyż państwa będące jej stronami nie osiągnęły porozumienia.

2.2.3

Dyskusje na temat przyszłego patentu wspólnotowego zostały wznowione przez Radę Europejską dopiero w 2000 r., przy okazji kongresu lizbońskiego, na którym ogłoszono ogólny program mający na celu podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw europejskich. Natychmiast po tym spotkaniu Komisja Europejska przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia, którego celem było ustanowienie nowego jednolitego tytułu ochronnego w dziedzinie własności przemysłowej – patentu wspólnotowego (3).

2.2.4

W 2003 r. państwa członkowskie uzgodniły wspólne podejście polityczne, choć nie osiągnęły ostatecznego porozumienia, zwłaszcza w odniesieniu do zasad językowych takiego systemu (4). W wyniku szerokich konsultacji przeprowadzonych w 2006 r. Komisja opublikowała w kwietniu 2007 r. komunikat, w którym ponowiła swe zobowiązanie na rzecz patentu wspólnotowego (5), zaś w lipcu 2008 r. – komunikat w sprawie „europejskiej strategii w zakresie praw własności przemysłowej” (6), po czym wznowiła negocjacje z państwami członkowskimi.

2.2.5

Wobec braku porozumienia i w wyniku decyzji Rady z dnia 10 marca 2011 r. Komisja w dniu 13 kwietnia 2011 r. (7) zaproponowała ustanowienie patentu europejskiego o jednolitym skutku w ramach wzmocnionej współpracy. Wszystkie państwa członkowskie, z wyjątkiem Włoch i Hiszpanii, zaakceptowały to rozwiązanie (8).

2.3

Pakiet dotyczący patentów obejmuje dwa rozporządzenia: rozporządzenie (UE)1257/2012 wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej i rozporządzenie Rady (UE) 1260/2012 wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do mających zastosowanie ustaleń dotyczących tłumaczeń (9) – oraz międzynarodowe porozumienie ustanawiające podstawy utworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w UE.

2.4

Jednolity sąd patentowy został przewidziany w międzynarodowej umowie zawartej przez 25 państw członkowskich (z wyjątkiem Hiszpanii i Polski), podpisanej w dniu 19 lutego 2013 r. przy okazji posiedzenia Rady ds. Konkurencyjności (10)„poza ramami instytucjonalnymi UE” (11). Będzie posiadał kompetencje w zakresie sporów dotyczących przyszłych jednolitych patentów i „klasycznych” patentów europejskich, które istnieją obecnie (12).

2.4.1

Chodzi tu o wyspecjalizowany sąd ad hoc z oddziałami lokalnymi i regionalnymi w UE. W miejsce procedur prowadzonych równolegle przed sądami krajowymi, strony powinny w krótkim terminie uzyskać wysokiej jakości decyzję obowiązującą we wszystkich państwach członkowskich, w których patent uzyskał walidację.

2.4.2

Rada Europejska na posiedzeniu w czerwcu 2012 r. postanowiła, że Paryż będzie siedzibą oddziału centralnego Sądu Pierwszej Instancji, a Londyn i Monachium będą siedzibami jego filii (13).

2.4.3

W ramach tego nowego systemu powstanie jeden punkt kompleksowej obsługi, w którym składane będą europejskie patenty o jednolitym skutku na obszarze państw objętych wzmocnioną współpracą, a także sąd o właściwościach np. w zakresie powództw w sprawach naruszenia, powództw w sprawach o stwierdzenie braku naruszenia, powództw w sprawach dotyczących środków i nakazów tymczasowych i ochronnych, powództw w sprawach dotyczących unieważnienia patentów itd. Będzie on także posiadał uprawnienia w zakresie powództw w sprawach dotyczących postanowień Europejskiego Urzędu Patentowego, w ramach art. 32 ust. 1 lit. i).

2.5

EKES jako jeden z pierwszych domagał się stworzenia patentu europejskiego i zawsze popierał ten zamysł, tak w ramach odpowiedzi na wnioski o sporządzenie opinii w sprawach dotyczących własności przemysłowej czy rynku wewnętrznego (14), jak i w opiniach z inicjatywy własnej i opiniach rozpoznawczych (15).

2.5.1

Komitet wydał też opinie, kiedy zwrócono się do niego o zajęcie stanowiska w sprawie dwóch wniosków dotyczących decyzji Rady, jednej „przyznającej Trybunałowi Sprawiedliwości jurysdykcję w zakresie sporów mających związek z patentem wspólnotowym” (16) oraz drugiej „ustanawiającej Sąd do spraw Patentów Wspólnotowych oraz dotyczącej odwołań do Sądu Pierwszej Instancji” (17).

2.6

Natomiast nie zwrócono się do EKES-u o wydanie opinii w sprawie tzw. pakietu w sprawie patentu (wnioski dotyczące rozporządzenia, które doprowadziły do przyjęcia rozporządzeń (UE) 1257/2012 i 1260/2012 z 17 grudnia 2012 r. (18)), ani w sprawie projektu porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego, które zostało podpisane w dniu 19 lutego 2013 r. (19)

3.1

Art. 89 Porozumienia w sprawie Jednolitego Sądu Patentowego (JSP) stanowi, że porozumienie wejdzie w życie:

w zależności od tego, które wydarzenie nastąpi później.

3.2

Przedmiotem omawianego wniosku PE i Rady jest przyjęcie koniecznych zmian do rozporządzenia (UE) 1215/2012, tak aby z jednej strony zapewnić zgodność między Porozumieniem JSP i przedmiotowym rozporządzeniem, a z drugiej, rozwiązać kwestię dotyczącą zasad jurysdykcji obejmującej pozwanych w państwach nienależących do Unii Europejskiej (20).

3.3

Jednocześnie ze względu na to, że Trybunał Sprawiedliwości Beneluksu (TSB) posiada równoległe uprawnienia w różnych dziedzinach, w tym w zakresie praw własności intelektualnej, we wniosku uznano również, w następstwie przyjęcia w dniu 15 października 2012 r. protokołu zmieniającego tekst traktatu z dnia 31 marca 1965 r. dotyczącego ustanowienia i statutu tego sądu, że wspomniany protokół wymaga wprowadzenia poprawki do rozporządzenia Bruksela I (wersja przekształcona), której celem będzie, po pierwsze, zapewnienie zgodności między zmienionym traktatem a rozporządzeniem Bruksela I (wersja przekształcona), a po drugie, rozwiązanie problemu braku wspólnych zasad jurysdykcji dotyczących pozwanych z państw niebędących członkami Unii Europejskiej (21).

3.4

I tak w omawianym tekście zaproponowano następujące zmiany do rozporządzenia (UE) 1215/2012:

3.5

Zmiany te wiążą się w szczególności z wprowadzeniem w rozporządzeniu (UE) 1215/2012 nowego zdania do motywu 14 oraz czterech nowych przepisów: art. 71a, 71b, 71c i 71d.

4.1

Z trzech warunków wejścia w życie Porozumienia dotyczącego JSB jedyny, który zależy od działania instytucji UE, związany jest ze zmianami wprowadzonymi do rozporządzenia 1215/2012 (22), które uchyliło rozporządzenie 44/2001 (Bruksela I) (23).

4.2

Zaproponowane zmiany są konieczne, właściwe, odpowiednio uzasadnione i zostały opracowane w stosownej chwili.

Są one konieczne, dlatego że:

4.3

Przewidziane zmiany odpowiadają wytyczonym celom polegającym na tym, by:

4.4

Zaproponowane zmiany są odpowiednio umotywowane w uzasadnieniu, które poprzedza wniosek dotyczący rozporządzenia i stanowi do niego wprowadzenie.

4.4.1

Ponadto zmianę zaproponowano w stosownej chwili, gdyż rozporządzenie 1215/2012 stosuje się od dnia 10 stycznia 2015 r., Porozumienie JSP wchodzi w życie dopiero w pierwszym dniu czwartego miesiąca po dacie wejścia w życie zmian do rozporządzenia 1215/2012, a te ostatnie muszą wejść w życie także 10 stycznia 2015 r. (art. 2 wniosku).

4.5

Wobec tego EKES zgadza się na omawiany wniosek i popiera go, uważa go bowiem za odpowiedni i niezbędny do zapewnienia połączonego i spójnego stosowania Porozumienia JSP, protokołu w sprawie poszerzenia kompetencji Trybunału Sprawiedliwości Beneluksu i rozporządzenia Bruksela I (wersja przekształcona).

4.6

Niemniej EKES ubolewa, że nie zasięgnięto jego opinii na temat pakietu dotyczącego patentu (rozporządzenie (UE) 1257/2012 i rozporządzenie (UE) 1260/2012) ani na temat projektu porozumienia międzynarodowego ustanawiającego podstawy utworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w UE.

4.6.1

Niemniej EKES, korzystając z tej okazji, pozytywnie ocenia bezkonfliktowe współistnienie patentu europejskiego i patentu o jednolitym skutku, gdyż system ten oferuje możliwość wyboru najodpowiedniejszego rozwiązania: patentu europejskiego obejmującego kilka zgłoszonych państw członkowskich lub patentu europejskiego o jednolitym skutku w odniesieniu do wszystkich 25 państw członkowskich objętych wzmocnioną współpracą.

4.6.2

Uproszczenie, które jest celem pakietu w sprawie patentu, wzbudza jednak pewne wątpliwości gdyż prace dotyczące wdrażania tego systemu nie są jeszcze zakończone.

I tak w załączonej do Porozumienia deklaracji przewidziano ustanowienie komitetu złożonego z przedstawicieli państw członkowskich, który ma wypracować „ustalenia praktyczne dotyczące właściwego funkcjonowania Jednolitego Sądu Patentowego”. Komitet ten ma zwłaszcza zająć się przygotowaniem regulaminu wewnętrznego sądu oraz zorganizować szkolenia dla sędziów (24).

4.6.2.1

Współistnienie mechanizmu arbitrażu w rozstrzyganiu sporów (25) i możliwości zwrócenia się do jednolitego sądu również wzbudza zastrzeżenia, gdyż w siedmioletnim okresie przejściowym kompetencje JSP będą się zmieniały.

4.6.2.2

Wejście w życie pakietu w sprawie patentu jest ponadto bardzo skomplikowane z prawnego punktu widzenia, gdyż jest uzależnione od wejścia w życie Porozumienia w sprawie JSP, zgodnie z procedurą opisaną w punkcie 3.1.

4.6.2.3

Ponadto nawet sama struktura JSP może wprowadzić w błąd. Oddział centralny Sądu Pierwszej Instancji będzie się mieścił w trzech miastach: w Paryżu – w odniesieniu do spraw dotyczących procesów przemysłowych, transportu, włókiennictwa i papiernictwa, budownictwa i górnictwa, fizyki, elektrotechniki, w Londynie – w odniesieniu do spraw dotyczących chemii, metalurgii, podstawowych potrzeb ludzkich, zwłaszcza zaś farmakologii, oraz w Monachium – w odniesieniu do spraw dotyczących budowy maszyn, oświetlenia, ogrzewania, uzbrojenia i techniki minerskiej. Następnie w obrębie jednego państwa członkowskiego będą mogły powstać oddziały lokalne, a oddziały regionalne będą mogły odnosić się przynajmniej do dwóch państw. Sąd apelacyjny zaś będzie miał siedzibę w Luksemburgu.

4.6.2.4

To, że niemożliwe jest poznanie z wyprzedzeniem całkowitej wysokości opłat sądowych, może odwieść pozwanego od obrony swoich praw poprzez JSP. Może to podważać prawo strony do dostępu do wymiaru sprawiedliwości.

4.6.2.5

Art. 14 ust. 2 proponowanego regulaminu JSP (26) jest trudny do pogodzenia z art. 49 porozumienia między umawiającymi się państwami członkowskimi w sprawie ustanowienia Jednolitego Sądu Patentowego, w szczególności gdy określenie właściwości wydziału, do którego wnosi się roszczenie, opiera się na art. 33 ust. 1 lit. a). Szczególnie trudno zrozumieć, który język ma zastosowanie. Art. 49 ust. 3 porozumienia przyznaje stronom prawo uzgodnienia języka postępowania pod warunkiem uzyskania akceptacji właściwego składu orzekającego, zaś art. 14 ust. 2 regulaminu określa, że „skargę przedkłada się w języku, w którym prowadzi działalność w jego umawiającym się państwie członkowskim”. Aby wyeliminować możliwość błędnej interpretacji tekstu, EKES zaleca skreślenie lub zdecydowane przeredagowanie art. 14 ust. 2.

4.6.2.6

Sukces Jednolitego Sądu Patentowego (JSP) zależy w dużej mierze od fachowości wybranych sędziów. Choć pochodzą oni z różnych państw członkowskich i mają w dużym stopniu odmienne doświadczenia w związku z wieloma różnicami w krajowych systemach proceduralnych, muszą przestrzegać nowych procedur Jednolitego Sądu Patentowego. Jakość i gruntowność przeszkolenia wyznaczonych sędziów jest zatem bardzo istotna dla powodzenia JSP nie tylko z puntu widzenia obowiązujących nowych reguł procesowych, lecz również kompetencji językowych niezbędnych dla Sądu.

4.7

Zważywszy na tę złożoność, prostota czterech nowych przepisów, które powinny zostać włączone do rozporządzenia Bruksela I, może być jedynie źródłem satysfakcji.