52012PC0289

UZASADNIENIE

W dniu 31 stycznia 2011 r. Unia Europejska podjęła decyzję o rozpoczęciu konsultacji z Republiką Gwinei Bissau na mocy art. 96 zmienionej umowy z Kotonu. Decyzję tę podjęto w następstwie wydarzeń, jakie miały miejsce w dniu 1 kwietnia 2010 r. Tego dnia grupa zbuntowanych żołnierzy, działających na rozkaz zastępcy dowódcy sztabu generalnego sił zbrojnych, generała Antonia Indjai, zatrzymała dowódcę sztabu generalnego, admirała José Zamorę Indutę, oraz premiera Gwinei Bissau Carla Gomesa Júniora. W wyniku wspomnianego przewrotu generał Indjai został de facto naczelnym dowódcą sztabu generalnego, przed oficjalną nominacją, która nastąpiła w dniu 25 czerwca 2010 r. na mocy dekretu prezydenta Bacai Sanha, przyjętego na wniosek rządu.

Mianowanie admirała Bubo Na Tchuto na szefa marynarki wojennej w dniu 8 października 2010 r. było kolejnym wydarzeniem naruszającym zasadę dobrych rządów w tym kraju. Działania wiceadmirała Na Tchuto przyczyniły się do dalszej destabilizacji sytuacji, jaka zaistniała w następstwie przewrotu z dnia 1 kwietnia, a on sam podlega sankcjom ze strony międzynarodowych partnerów z powodu podejrzeń o zaangażowanie w działalność niezgodną z prawem.

Unia Europejska uważa, że przewrót z dnia 1 kwietnia 2010 r. oraz mianowanie jednego z jego głównych inicjatorów na wysokie stanowisko w dowództwie sił zbrojnych stanowi szczególnie ciężkie i oczywiste naruszenie zasadniczych elementów umowy z Kotonu ujętych w art. 9 tej umowy (dotyczącym poszanowania zasad demokratycznych), a także szczególny nagły przypadek w rozumieniu art. 96 ust. 2 lit. b) tej umowy. W związku z tym do władz Gwinei Bissau wystosowano pismo datowane na dzień 2 lutego 2011 r., w którym zaproponowano rozpoczęcie konsultacji.

Posiedzenie otwierające konsultacje odbyło się w Brukseli dnia 29 marca 2011 r.

W trakcie wspomnianego posiedzenia uczestnicy zapoznali się z propozycjami Gwinei Bissau dotyczącymi gwarancji stopniowego zagwarantowania prymatu rządów cywilnych, poprawy demokratycznych rządów, poszanowania porządku konstytucyjnego i państwa prawa, jak również walki z bezkarnością oraz przestępczością zorganizowaną.

Zobowiązania podjęte przez Gwineę Bissau obejmują w szczególności:

· przeprowadzenie i zakończenie – w sposób całkowicie niezależny i przy zachowaniu odpowiednich warunków logistycznych i warunków bezpieczeństwa – dochodzeń i postępowań sądowych dotyczących zabójstw z marca i czerwca 2009 r.;

· wdrożenie skutecznej reformy sektora bezpieczeństwa w oparciu o strategię przyjętą przez parlament krajowy oraz pakiet legislacyjny przygotowany przy wsparciu unijnej misji WPBiO;

· zmianę dowództwa sił zbrojnych w celu zagwarantowania mianowania na stanowiska dowódcze osób, które nie są zaangażowane w działalność antykonstytucyjną, niezgodną z prawem lub w akty przemocy, zgodnie z konkluzjami i zaleceniami planu działania na rzecz reformy sektora bezpieczeństwa przyjętego przez Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej;

· zaakceptowanie misji ekspertów wspierającej reformę sektora bezpieczeństwa oraz działania na rzecz bezpieczeństwa uczestników życia politycznego, utworzonej przy wsparciu Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej, Wspólnoty Państw Portugalskojęzycznych lub innych partnerów, oraz wsparcia jej działania;

· opracowanie, przyjęcie oraz wdrożenie skutecznych krajowych planów operacyjnych mających na celu wdrożenie reformy sektora bezpieczeństwa oraz walkę z przemytem narkotyków;

· poprawa zarządzania administracyjnego i finansowego personelem cywilnym i wojskowym, jak również zwiększenie skuteczności środków podejmowanych w celu zwalczania zjawiska prania pieniędzy.

Unia Europejska odnotowała powyższe zobowiązania w swoich konkluzjach z konsultacji. Wezwała również przedstawicieli Republiki Gwinei Bissau do natychmiastowego rozpoczęcia dochodzeń i postępowań sądowych dotyczących wydarzeń z dnia 1 kwietnia 2010 r. w celu nasilenia walki z bezkarnością oraz do przedstawienia możliwie szczegółowego harmonogramu realizacji powziętych zobowiązań, umożliwiającego dotrzymanie terminów określonych w planie działania Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej.

W dniu 18 lipca 2011 r. na mocy decyzji Rady 2011/492/UE Unia Europejska zadecydowała o przyjęciu właściwych środków, w tym programu wzajemnych zobowiązań, w celu stopniowego wznowienia współpracy z UE.

Na mocy art. 96 w dniach 18-20 stycznia 2012 r. przeprowadzono misję obserwacyjną w Bissau. Sprawozdanie z misji wskazuje na niewystarczający stopień wdrożenia pierwszej grupy zobowiązań określonych w decyzji Rady 2011/492/UE i, w konsekwencji uniemożliwia odblokowanie odpowiednich programów współpracy. Sprawozdanie to zostało zatwierdzone przez Grupę Roboczą ds. Afryki działającą w ramach Rady w dniu 15 lutego 2012 r.

W dniu 12 kwietnia, po pierwszej turze wyborów prezydenckich przeprowadzonych po śmierci prezydenta Bacai Sanha, jednostki sił zbrojnych dokonały zamachu stanu. Pełniący obowiązki prezydenta i premier zostali aresztowani.

Od tego momentu Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej prowadziła mediacje, aby ułatwić rozwiązanie umożliwiające przywrócenie ustroju demokratycznego w Gwinei Bissau.

Zdaniem Komisji ważne jest, aby nie pozwolić na wygaśnięcie decyzji Rady 2011/492/UE, ponieważ tworzy ona podstawowe ramy wsparcia demokratycznej stabilności w Gwinei Bissau. W związku z tym proponuje się przedłużenie okresu obowiązywania tej decyzji o rok, do dnia 19 lipca 2013 r.

Pozostały tekst przedmiotowej decyzji (tzn. szczegółowe warunki i działania jakie ma podjąć UE) może wymagać pewnych dostosowań zgodnie ze zmianami sytuacji politycznej, lecz w chwili obecnej nie można z wystarczającą dokładnością określić, jaki będzie rozwój sytuacji.

Podsumowanie

W związku z powyższym wzywa się Radę do przyjęcia załączonego projektu wniosku dotyczącego decyzji Rady przedłużającej okres stosowania właściwych środków wobec Gwinei Bissau.

2012/0152 (NLE)

Wniosek

DECYZJA RADY

przedłużająca okres stosowania odpowiednich środków przewidzianych w decyzji 2011/492/UE w sprawie zakończenia procedury konsultacji z Republiką Gwinei Bissau na mocy art. 96 umowy z Kotonu oraz zmieniająca tę decyzję

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r.[1] (zwaną dalej „umową z Kotonu”) i zmienioną w Wagadugu (Burkina Faso) dnia 22 czerwca 2010 r.[2], w szczególności jej art. 96,

uwzględniając umowę wewnętrzną w sprawie przyjęcia środków i ustanowienia procedur w celu wykonania Umowy o partnerstwie AKP–WE[3], w szczególności jej art. 3,

uwzględniając wniosek Komisji,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)       Na podstawie decyzji Rady zakończono konsultacje z Republiką Gwinei Bissau prowadzone na mocy art. 96 umowy z Kotonu i przyjęto właściwe środki określone w załączniku do niniejszej decyzji.

(2)                   Istotne elementy wymienione w art. 9 umowy z Kotonu są stale naruszane, a obecna sytuacja w Gwinei Bissau nie zapewnia poszanowania praw człowieka, zasad demokracji oraz państwa prawa.

(3)       Decyzję 2011/492/UE należy zatem zmienić w celu przedłużenia okresu obowiązywania odpowiednich środków,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

W decyzji 2011/492/UE wprowadza się następujące zmiany:

art. 3 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Niniejsza decyzja wygasa dnia 19 lipca 2013 r.”.

Artykuł 2

Pismo załączone do niniejszej decyzji przekazuje się władzom Gwinei Bissau.

Artykuł 3

Niniejsza decyzja wchodzi w życie z dniem jej przyjęcia.

Sporządzono w Brukseli dnia [...] r.

W imieniu Rady                                             

Przewodniczący                                            

ZAŁĄCZNIK

Prezydent Republiki Gwinei Bissau,

Premier Republiki Gwinei Bissau,

Szanowny Panie Prezydencie! Szanowny Panie Premierze!

Po konsultacjach, które odbyły się w Brukseli w dniu 29 marca 2011 r., na mocy art. 96 Umowy o partnerstwie AKP-UE, w dniu 18 lipca 2011 r. na mocy decyzji Rady 2011/492/UE Unia Europejska zadecydowała o przyjęciu właściwych środków, w tym programu wzajemnych zobowiązań w celu stopniowego wznowienia współpracy z UE.

Unia Europejska ocenia jednak, że po upływie 12 miesięcy od przyjęcia powyższej decyzji nie poczyniono żadnych znaczących postępów i w związku z tym postanawia przedłużyć okres obowiązywania decyzji 2011/492/UE do dnia 19 lipca 2013 r.

Mając to na uwadze, Unia Europejska raz jeszcze pragnie podkreślić, jak istotną wagę przywiązuje do przyszłej współpracy z Gwineą Bissau oraz potwierdzić swoją gotowość do kontynuowania dialogu i angażowania się w najbliższej przyszłości w starania na rzecz poprawy sytuacji, w której możliwe będzie wznowienie pełnej współpracy.

Z wyrazami szacunku

W imieniu Rady || W imieniu Komisji

C. ASHTON Przewodnicząca || A. PIEBALGS Komisarz

[1]               Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 3.

[2]               Dz.U. L 287 z 4.11.2010, s. 3

[3]               Dz.U. L 317 z 15.12.2000, s. 376, zmieniona w Dz.U. L 247 z 9.9.2006, s. 48.