a)

należy dopilnować, by układ o stowarzyszeniu stanowił kompleksowe i dalekosiężne ramy dla przyszłego rozwoju stosunków z Armenią, które zacieśnią związki polityczne, wzmocnią konwergencję gospodarczą i doprowadzą do zbliżenie prawa;

b)

należy dopilnować, aby negocjacje w sprawie układu o stowarzyszeniu pomiędzy UE a Azerbejdżanem oraz UE a Armenią, zgodnie z wymaganiami określonymi w rezolucji Parlamentu w sprawie potrzeby ustanowienia strategii UE dotyczącej Kaukazu Południowego z dnia 20 maja 2010 r. oraz ze wszystkimi podstawowymi zasadami określonymi przez grupę mińską OBWE i zapisanymi we wspólnym oświadczeniu z Aquili z 10 lipca 2009 r., wiązały się z wiarygodnymi zobowiązaniami na rzecz znacznych postępów w rozwiązaniu konfliktu o Górski Karabach, w tym np. z przedsięwzięciem środków budowy zaufania takich jak ogólna demilitaryzacja, wycofanie snajperów z linii demarkacyjnej, wycofanie sił armeńskich z terytoriów okupowanych otaczających Górski Karabach oraz ponowne oddanie ich pod kontrolę Azerbejdżanu, a także wprowadzały mechanizm aktywnego zapobiegania incydentom na linii demarkacyjnej i przeprowadzania dochodzeń w przypadkach łamania zawieszenia broni, oznaczały przyznanie wszystkim wewnętrznym przesiedleńcom i uchodźcom prawa do powrotu do ich domów i mieszkań oraz wiązały się z międzynarodowymi gwarancjami bezpieczeństwa obejmującymi prawdziwą wielonarodową operację pokojową w celu stworzenia odpowiednich uzgodnionych warunków dla przyszłego prawnie wiążącego swobodnego wyrażenia woli w odniesieniu do ostatecznego statusu Górskiego Karabachu;

c)

należy podkreślić ogromne znaczenie demokratycznych, przejrzystych, wolnych i uczciwych wyborów na zasadzie politycznej konkurencji, które powinny zostać prawidłowo przeprowadzone w maju 2012 r. w dniu głosowania i w których zapewniono by pluralizm, wolność dyskursu politycznego, wolność słowa i równy dostęp wszystkich sił politycznych do mediów głównego nurtu oraz wolność zgromadzeń i swobodę przemieszczania się podczas całego procesu przed- i powyborczego; podkreśla potrzebę zapewnienia delegacji UE w Armenii niezbędnych środków w celu zwiększenia wkładu UE w zagwarantowanie jakości procesów wyborczych; należy zalecić przyjęcie nowego kodeksu wyborczego Armenii, który jest zgodny z międzynarodowymi zobowiązaniami i zaleceniami;

d)

należy podkreślić konieczność doprowadzenia do końca przejrzystego, niezależnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie wydarzeń z dnia 1 marca 2008 r., w tym niezależnego dochodzenia w sprawie interwencji policji podczas rozpędzania demonstracji;

e)

należy uznać europejskie aspiracje Armenii i potraktować je jako cenny środek nacisku i niezbędny katalizator wdrożenia reform i ich publicznego poparcia, mający na celu zwiększenie zaangażowania Armenii w przestrzeganie wspólnych wartości i zasad praworządności oraz poszanowanie praw człowieka i zasady dobrego sprawowania rządów;

f)

w układzie o stowarzyszeniu należy uwzględnić postanowienia i wskaźniki w zakresie ochrony i promowania praw człowieka, które odzwierciedlają najwyższe normy europejskie i międzynarodowe, w możliwie najpełniejszym zakresie czerpiąc z osiągnięć Rady Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a także z toczącego się pomiędzy UE a Armenią dialogu na temat praw człowieka;

g)

w ramach układów o stowarzyszeniu należy podkreślić znaczenie zagwarantowania możliwości korzystania z podstawowych wolności, w tym z wolności zrzeszania się i zgromadzeń, oraz wagę rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, państwa prawa, ciągłej walki z korupcją, zapewnienia konkurencyjności rynku i niezależności mediów;

h)

należy wezwać władze Armenii do przyjęcia przepisów antydyskryminacyjnych zakazujących dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową we wszystkich dziedzinach;

i)

należy zachęcić władze Armenii do wznowienia wysiłków na rzecz kontynuowania reformy prawodawstwa krajowego;

j)

należy zachęcić władze Armenii do dalszego rozwoju urzędu obrońcy praw człowieka, w szczególności poprzez zapewnienie mu dodatkowych zasobów finansowych i ludzkich oraz wspieranie nowo powstałych oddziałów regionalnych; należy dopilnować, aby wsparcie dla urzędów takich jak obrońca praw człowieka było odpowiednio zrównoważone wsparciem dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego;

k)

należy w szczególności podkreślić znaczenie niezawisłości sądownictwa, przejrzystych procedur zamówień publicznych, oddzielenia polityki od biznesu oraz potrzebę rozwiązania struktur oligarchicznych w gospodarce, a także znaczenie niezawodnych procedur sądowych gwarantujących sprawiedliwy proces i dostęp do sprawiedliwości dla wszystkich obywateli, bezpiecznych warunków działania dla dziennikarstwa śledczego oraz dostępu do informacji i niezależnych mediów i mediów społecznych, a także eliminacji wszelkich form tortur i złego traktowania w więzieniach; należy zachęcić rząd Armenii do dołożenia wszelkich starań na rzecz dostosowywania się do sprawdzonych rozwiązań i zaleceń UE w tych obszarach;

l)

należy podkreślić znaczenie, jakie UE przywiązuje do zapobiegania i zwalczania korupcji w krajach Partnerstwa Wschodniego, zwłaszcza w świetle konkluzji Rady w sprawie współpracy w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w ramach Partnerstwa Wschodniego, sformułowanych podczas jej 3135. posiedzenia w dniach 13–14 grudnia 2011 r.;

m)

należy podkreślić relację między reformą organów egzekwowania prawa w państwach partnerskich i środkami zwalczania przestępstw finansowych, korupcji i prania pieniędzy a finansowaniem terroryzmu;

n)

należy podkreślać potrzebę walki z bezkarnością organów egzekwowania prawa i policji, m.in. poprzez zapewnienie kompletnych dochodzeń w sprawie tortur i przypadków naruszania praw osób przetrzymywanych w aresztach i ośrodkach zamkniętych;

o)

należy dopilnować, aby w Armenii regularnie i systematycznie prowadzono konsultacje ze społeczeństwem obywatelskim i organizacjami pozarządowymi podczas całego procesu negocjacji układu o stowarzyszeniu oraz aby ich zalecenia zostały dostrzeżone i w stosownych przypadkach uwzględnione;

p)

należy zadbać o to, by układ o stowarzyszeniu był zgodny z zasadami prawa międzynarodowego, a w szczególności z zasadami określonymi w Karcie Narodów Zjednoczonych, w akcie końcowym z Helsinek oraz w ustaleniach ramowych OBWE, które to zasady obejmują niestosowanie siły, integralność terytorialną i prawo do samostanowienia;

q)

należy przypomnieć wszystkim stronom, że nie ma innego rozwiązania niż pokojowe rozstrzygnięcie konfliktu o Górski Karabach; podkreśla, że każda groźba użycia siły podważa wspólne wysiłki społeczności międzynarodowej;

r)

należy wezwać Armenię i Azerbejdżan do przedsięwzięcia środków budowy zaufania na liniach frontu, obejmujących wycofanie snajperów z linii demarkacyjnej (zgodnie z zaleceniami OBWE), do wycofania wojsk i rezygnacji z wykorzystania artylerii, a także do znacznego zwiększenia liczby obserwatorów OBWE jako środka tymczasowego do czasu rozlokowania wielonarodowych sił pokojowych z mandatem ONZ w ramach realizacji porozumienia pokojowego; należy wezwać Armenię do zaprzestania wysyłania poborowych z regularnej armii na służbę w Górskim Karabachu;

s)

należy zwiększyć zdolności Unii Europejskiej w zakresie rozwiązywania konfliktów i mediacji, m.in. poprzez zwiększenie unijnego wsparcia dla wysiłków grupy mińskiej, propozycję odegrania aktywniejszej i bardziej zdecydowanej roli we wspieraniu wdrażania środków budujących zaufanie i wzmacnianiu zaufania między stronami konfliktu, w tym również poprzez wspieranie intensywniejszego procesu negocjacji i udzielanie stronom konfliktu pomocy w ramach projektów finansowanych przez UE mających na celu zwiększenie społecznego poparcia dla wzajemnych ustępstw i pokojowego rozwiązania konfliktu, a także poprzez udzielenie wsparcia na rzecz programów humanitarnych na obszarach dotkniętych konfliktem, zwłaszcza w związku z usuwaniem min lądowych;

t)

należy dążyć do odegrania bardziej zdecydowanej roli w poszukiwaniu rozwiązania konfliktu o Górski Karabach poprzez wspieranie wdrażania środków budowy zaufania, które połączą społeczności Armenii i Azerbejdżanu i przyczynią się do krzewienia idei pokoju, pojednania i zaufania pomiędzy wszystkimi stronami; należy podkreślić, że Armenia i Azerbejdżan powinny przedsięwziąć stosowne środki na rzecz dopilnowania, aby wszelkie decyzje podejmowane w ramach grupy mińskiej i dotyczące konsolidacji pokojowego rozwiązania konfliktu o Górski Karabach były wykonywane w całości i w odpowiednim czasie; należy podkreślić potrzebę zapewnienia przedstawicielom UE bezwarunkowego dostępu do Górskiego Karabachu i sąsiednich okupowanych regionów;

u)

należy rozważyć członkostwo UE w grupie mińskiej OBWE, aby zwiększyć zaangażowanie UE w rozwiązanie konfliktu między Armenią a Azerbejdżanem;

v)

należy zwiększyć zdolności Unii Europejskiej w zakresie rozwiązywania konfliktów na Kaukazie Południowym, m.in. poprzez wspieranie wysiłków grupy mińskiej i umożliwienie wdrażania środków budowy zaufania zgodnie z ustaleniami prezydentów Azerbejdżanu i Armenii; należy podkreślić potrzebę jak najszybszego pokojowego rozwiązania konfliktu pomiędzy Armenią a Azerbejdżanem w oparciu o zasady prawa międzynarodowego oraz zatwierdzone decyzje i dokumenty dotyczące tej sprawy;

w)

należy wezwać wszystkie zewnętrzne podmioty biorące udział w konflikcie do wykazania się dobrą wolą i wniesienia pozytywnego wkładu w jego szybkie i pokojowe rozwiązanie;

x)

wzywa przywódców Armenii i Azerbejdżanu do odpowiedzialnego działania, złagodzenia tonu oświadczeń i powstrzymania się od kontrowersyjnych deklaracji, aby wytyczyć ścieżkę do prawdziwego dialogu na wszystkich szczeblach społeczeństwa i stworzyć podstawy dla skutecznych środków budowy zaufania;

y)

wyraża zaniepokojenie z powodu zbrojenia w regionie, a w szczególności z powodu dużych wydatków wojskowych Armenii, pochłaniających zasoby potrzebne do rozwiązania pilniejszych problemów związanych m.in. z ograniczeniem ubóstwa, zabezpieczeniem społecznym i rozwojem gospodarczym, oraz wzywa w związku z powyższym państwa członkowskie do zaprzestania dostarczania broni i amunicji do Azerbejdżanu i Armenii zgodnie z wnioskiem OBWE z lutego 1992 r., dopóki obydwie strony nie osiągną i nie podpiszą kompleksowego porozumienia;

z)

zauważa w związku z tym potrzebę przeprowadzenia dochodzenia w sprawie doniesień o prowadzonej przez władze Armenii polityce polegającej na budowie osiedli w celu zwiększenia populacji ormiańskiej na okupowanych terytoriach Górskiego Karabachu;

aa)

należy podkreślić znaczenie ratyfikowania protokołów podpisanych przez Armenię i Turcję w Zurychu w 2009 r. oraz zwiększyć starania na rzecz ułatwienia normalizacji stosunków, której skutkiem będzie otwarcie granic bez żadnych warunków wstępnych; należy z zadowoleniem przyjąć decyzję o otwarciu negocjacji w sprawie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu i w związku z tym podkreślić, że niedopuszczalne jest utrzymywanie zamkniętej granicy między krajami, które aspirują do członkostwa w UE lub stowarzyszenia z nią, oraz wezwać do zmiany tej sytuacji;

ab)

należy wezwać Armenię do dołożenia starań na rzecz dostosowania jej polityki wobec Iranu do stanowiska UE wobec tego kraju;

ac)

należy podkreślić konieczność wykorzystania układu o stowarzyszeniu jako platformy służącej promowaniu regionalnej synergii i współpracy; należy również podkreślić wzajemnie wzmacniające się powiązania między demokratycznym i pluralistycznym rozwojem a rozwiązywaniem konfliktów; należy szczególnie podkreślić znaczenie tworzenia synergii w obszarze transportu i energetyki; należy wezwać wszystkie strony do pełnego zaangażowania w wielostronną współpracę w ramach Partnerstwa Wschodniego bez względu na konflikty;

ad)

należy znaleźć sposoby na zachęcanie do dialogu i współpracy regionalnej poprzez wspieranie organizacji takich jak Regionalne Centrum Ekologiczne za pomocą wspólnych transgranicznych projektów, w które zaangażowane są organizacje pozarządowe, społeczności lokalne oraz zainteresowane podmioty z Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji;

ae)

należy wezwać Armenię do bezzwłocznego ratyfikowania rzymskiego statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, co byłoby zasadniczym krokiem w kierunku dostosowania ustawodawstwa krajowego do międzynarodowych porozumień sądowych zawartych przez państwa Unii Europejskiej;

af)

należy wezwać władze Armenii do podpisania i ratyfikowania Konwencji o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu, a także konwencji o broni kasetowej;

ag)

należy podkreślić znaczenie mobilności w promowaniu integracji europejskiej; należy traktować mobilność młodzieży i pracowników naukowo-dydaktycznych w sposób priorytetowy podczas negocjacji dotyczących porozumień w sprawie ułatwień wizowych oraz porozumień w sprawie readmisji; należy wezwać Armenię do usprawnienia ustawodawstwa krajowego regulującego szkolnictwo wyższe ze szczególnym naciskiem na synchronizację procedur uzyskiwania stopni naukowych oraz prawną regulację staży studenckich zgodnie z procesem bolońskim; należy zadbać o to, by przepisy azylowe były w pełni zgodne z międzynarodowymi obowiązkami i zobowiązaniami oraz normami UE;

ah)

należy zapewnić przejrzyste zarządzanie finansami publicznymi oraz usprawnienie przepisów dotyczących zamówień publicznych w celu zagwarantowania dobrego sprawowania rządów i przejrzystego procesu podejmowania decyzji;

ai)

należy zachęcać do szeroko zakrojonej współpracy sektorowej między UE a Armenią; w szczególności należy wyjaśnić korzyści płynące z konwergencji regulacyjnej w tym zakresie i promować tę konwergencję, a także udzielić w tym celu niezbędnej pomocy finansowej i technicznej;

aj)

należy z zadowoleniem przyjąć uwzględnienie najlepszych praktyk i zaleceń UE w Armenii podczas przygotowywania krajowych planów prac w dziedzinie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa; należy zwłaszcza zwrócić uwagę na wymierne rezultaty w dziedzinie migracji osiągnięte dzięki podpisaniu wspólnej deklaracji o partnerstwie na rzecz mobilności;

ak)

należy podjąć niezbędne działania w celu uwzględnienia w układzie o stowarzyszeniu przepisów umożliwiających uczestnictwo Armenii w programach i agencjach wspólnotowych jako podstawowych narzędziach promowania integracji europejskiej na wszystkich szczeblach;

al)

należy podkreślić potrzebę zrównoważonej gospodarki, w tym poprzez propagowanie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej zgodnie z celami UE w zakresie zmiany klimatu; należy zadbać o to, by rozwój sektora energetycznego odbywał się zgodnie z normami ochrony środowiska UE i konwencją ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym (konwencja z Espoo);

am)

należy ponowić żądania dotyczące zamknięcia elektrowni jądrowej w Mecamor przed 2016 r., ponieważ nie można jej zmodernizować w taki sposób, aby spełniała ona aktualne normy uznawane na szczeblu międzynarodowym;

an)

należy w dalszym ciągu zapewniać niezbędne wsparcie techniczne pozwalające na szybkie rozpoczęcie negocjacji w sprawie wszystkich aspektów układu o stowarzyszeniu, a także dopilnować, by niedawno podjęte negocjacje w sprawie pogłębionej i kompleksowej umowy o wolnym handlu były kontynuowane w zrównoważonym tempie;

ao)

należy uwzględnić w układzie o stowarzyszeniu silny wymiar parlamentarny, który umożliwia pełne zaangażowanie Zgromadzenia Narodowego Armenii i Parlamentu Europejskiego we wdrażanie i monitorowanie układu o stowarzyszeniu; należy udzielić parlamentowi Armenii wsparcia technicznego i finansowego w celu umożliwienia mu pełnienia w pełni jego funkcji konstytucyjnych, w tym również powołania w pełni samodzielnych stałych komisji i zwiększenia interakcji ze społeczeństwem obywatelskim; Parlamentowi Europejskiemu należy regularnie przekazywać informacje o stanie procesu negocjacyjnego;

ap)

w ramach układu o stowarzyszeniu należy uwzględnić jasne wskaźniki w zakresie jego realizacji i zadbać o mechanizmy monitorujące, w tym regularne przedkładanie sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu;

aq)

należy zapewnić Armenii lepiej ukierunkowane wsparcie finansowe i techniczne, by była ona w stanie wywiązać się z zobowiązań wynikających z negocjacji dotyczących układu o stowarzyszeniu oraz by zagwarantować jego pełną realizację poprzez kontynuację kompleksowych programów w zakresie wzmacniania instytucji, w tym również w takich obszarach jak służba cywilna i reforma wymiaru sprawiedliwości;

ar)

należy zachęcać władze Armenii do pełnego wykorzystania wiedzy eksperckiej grupy doradczej UE wysokiego szczebla w negocjacjach i procesie wdrażania, a także do stałego i pełnego informowania doradców UE o działaniach panelu ds. przewodniego projektu zintegrowanego zarządzania granicami w ramach Partnerstwa Wschodniego; należy rozważyć zapewnienie takiej pomocy wszystkim partnerom wschodnim;

as)

należy wyrazić uznanie dla ambitnego programu reform Armenii w ramach Partnerstwa Wschodniego i zapewnić odpowiednią pomoc zgodnie z zasadą „więcej za więcej” i z tempem reform, a za punkt odniesienia przyjąć wskaźniki dotyczące demokracji i praw człowieka;

at)

zgodnie ze wspólnym komunikatem w sprawie nowej koncepcji działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie należy zwiększyć pomoc UE dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Armenii, aby mogły one prowadzić wewnętrzną kontrolę reform i sposobu wywiązywania się rządu ze swoich zobowiązań, a także zadbać o to, by rząd ponosił większą odpowiedzialność za reformy i wypełnianie podjętych zobowiązań;

au)

należy zachęcić zespół negocjacyjny UE, aby kontynuował dobrą współpracę z Parlamentem Europejskim, nieustannie dostarczając informacje zwrotne – poparte dokumentacją – na temat uczynionych postępów, zgodnie z art. 218 ust. 10 TFUE, który stanowi, że Parlament jest natychmiast i w pełni informowany na wszystkich etapach procedury;