UZASADNIENIE

1.           KONTEKST WNIOSKU

Kontekst ogólny

Artykuł 8 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że Unia Europejska rozwija szczególne stosunki z państwami z nią sąsiadującymi, dążąc do utworzenia przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa na granicach UE. Europejską politykę sąsiedztwa sformułowano w 2004 r. i obejmuje ona 16 krajów partnerskich położonych na wschód i południe od granic UE, a mianowicie Algierię, Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Egipt, Gruzję, Izrael, Jordanię, Liban, Libię, Republikę Mołdowy, Maroko, okupowane terytoria palestyńskie, Syrię, Tunezję i Ukrainę. W ramach europejskiej polityki sąsiedztwa UE oferuje swoim sąsiadom uprzywilejowane stosunki, oparte na wzajemnym zobowiązaniu do przestrzegania takich wartości i zasad jak demokracja i prawa człowieka, praworządność, dobre rządy, zasady gospodarki rynkowej i zrównoważony rozwój, w tym działania w dziedzinie klimatu. W polityce tej przewidziano również stowarzyszenia o charakterze politycznym i większą integrację gospodarczą, mobilność oraz rozszerzenie kontaktów międzyludzkich. Europejska polityka sąsiedztwa jest finansowana przez specjalny instrument – Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI), obejmujący swym zakresem 16 wymienionych krajów partnerskich i Rosję.

Podstawa i cele wniosku

Od czasu zapoczątkowania europejskiej polityki sąsiedztwa i uruchomienia ENPI zaszło wiele poważnych zmian.

W ramach strategicznego przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa dokonano analizy i oceny zmian w stosunkach UE z jej sąsiadami oraz innych wydarzeń. W następstwie tego opracowano nową wizję europejskiej polityki sąsiedztwa, przedstawioną w zarysie we wspólnym komunikacie Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Komisji Europejskiej zatytułowanym „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie”, przyjętym w dniu 25 maja 2011 r., jak również w konkluzjach Rady przyjętych w dniu 20 czerwca 2011 r. W nowym podejściu apeluje się przede wszystkim o większe wsparcie partnerów zaangażowanych w budowanie demokratycznych społeczeństw oraz w przeprowadzanie reform zgodnie z zasadą „więcej za więcej” i zasadą „wzajemnej rozliczalności”, zapewniając również strategiczne ramy polityki dla stosunków UE z sąsiadami.

Chociaż ENPI powszechnie uznano za udany instrument towarzyszący polityce, jaką UE prowadzi w stosunku do swoich sąsiadów, to w wyniku przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa oraz w następstwie innych ocen, wyniesionych doświadczeń i konsultacji społecznych stwierdzono szereg problemów, które trzeba w przyszłości rozwiązać, dostosowując dany instrument w sposób zapewniający większą skuteczność działań UE; problemy te dotyczą w szczególności następujących zagadnień:

· stosowanie zasady „więcej za więcej”: zasada ta stanowi kluczowy aspekt odnowionej polityki sąsiedztwa. Zakłada ona dużo większe zróżnicowanie partnerów, zależnie od ich zaangażowania w realizację wspólnie uzgodnionych wartości i celów, zwłaszcza od ich zaangażowania w partnerstwo z UE ukierunkowane na demokrację i wspólny dobrobyt. Ważnym aspektem nowego podejścia są bodźce finansowe dla najbardziej ambitnych reformatorów. Jako instrument stworzony na potrzeby realizacji polityk, przyszły Europejski Instrument Sąsiedztwa (ENI) powinien odzwierciedlać tę podstawową zasadę, zwłaszcza w obszarze programowania i przydziału wsparcia na rzecz partnerów;

· złożony i długotrwały proces programowania: obecny proces programowania obejmuje szereg konsultacji na szeroką skalę i wiele innych działań proceduralnych, zajmując przeciętnie 18 miesięcy. Tak długi czas trwania procesu programowania pomniejsza znaczenie pomocy. Dokumentacja związana z programowaniem (krajowe dokumenty strategiczne) w ramach ENPI dorównuje swym zakresem dokumentacji stosowanej na potrzeby współpracy rozwojowej, co oznacza prowadzenie szeroko zakrojonej analizy sytuacji w danym kraju oraz coraz dłuższy czas trwania całego procesu. W przypadku krajów sąsiadujących rzeczywistość przedstawia się jednak inaczej, a krajową analizę w odniesieniu do większości partnerów (krajów, które uzgodniły z UE plan działań lub równoważny zbiór wspólnych celów) przedstawia się corocznie w specjalnych sprawozdaniach okresowych, w związku z czym ogólna część krajowych dokumentów strategicznych staje się zbyteczna. Istnieje zatem zarówno potrzeba, jak i możliwość usprawnienia, skrócenia i lepszego ukierunkowania procesu programowania;

· zakres instrumentu: według obecnej definicji ENPI, instrument ten obejmuje swym zakresem wdrażanie umów o partnerstwie i współpracy, układów o stowarzyszeniu lub innych istotnych umów, propagowanie dobrych rządów oraz sprawiedliwego rozwoju społeczno-gospodarczego. Obejmuje również bardzo rozbudowany wykaz 29 obszarów tematycznych w ramach współpracy, szczegółowo określonych i umocowanych na takich samych podstawach, co bardzo utrudnia ustalenie podstawowych celów i skoncentrowanie się na europejskiej polityce sąsiedztwa. Takie szeroko zakrojone podejście znajduje odzwierciedlenie w programowaniu, a zapewnienie spójności między polityką a współpracą stanowi w wielu przypadkach wyzwanie. Przyszły wniosek ustawodawczy w sprawie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI) pomoże lepiej ukształtować zakres tego instrumentu oraz umocnić powiązania z innymi ważnymi obszarami polityki wewnętrznej przy jednoczesnym zachowaniu obecnej elastyczności.

· częściowo przestarzałe przepisy w sprawie wdrażania oraz brak spójności między instrumentami zewnętrznymi: niektóre zapisy tej sekcji aktualnego rozporządzenia w sprawie ENPI, która dotyczy wdrażania, są przestarzałe, w związku z czym rozporządzenie przestało odpowiednio odzwierciedlać sposób wdrażania pomocy w sąsiedztwie. Przepisy dotyczące wdrażania ustanowione w rozporządzeniu w sprawie ENPI nie są też spójne z innymi instrumentami w obszarze działań zewnętrznych. Można udoskonalić mechanizmy elastyczności, dostosowując je do nowego kontekstu politycznego. Aby rozwiązać te kwestie oraz zapewnić dalszą harmonizację i uproszczenie, opracowano odrębne ramowe rozporządzenie horyzontalne, które obejmuje wszystkie przepisy ogólne i powtarzające się. W nowym rozporządzeniu horyzontalnym uwzględnia się również specyfikę wdrażania ENI. Pozwoli to uaktualnić przepisy w sprawie wdrażania oraz wyeliminować niespójność instrumentów zewnętrznych. Nowe rozporządzenie horyzontalne przyczyni się również do zwiększenia przejrzystości reguł, efektywności i spójności działań Unii;

· przepisy w sprawie współpracy transgranicznej: współpraca transgraniczna to odrębny aspekt stosunków między UE, krajami partnerskimi w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa i Rosją, ukierunkowany na wdrażanie wspólnych inicjatyw za sprawą wspólnego zestawu reguł obowiązujących po obu stronach granic UE. System ten funkcjonuje stosunkowo dobrze, ale w wyniku konsultacji z zainteresowanymi stronami stwierdzono potrzebę wprowadzenia pewnych zmian, które mają wpływ na rozporządzenie. Zmiany te obejmują rozszerzenie kwalifikowalności geograficznej w celu uwzględnienia ważnych ośrodków gospodarczych, społecznych i kulturowych, istotnych z punktu widzenia prawidłowego funkcjonowania programów; pełne wdrożenie „zarządzania dzielonego”, z zaangażowaniem państw członkowskich jako sygnatariuszy porozumień finansowych; szczegółowe przepisy w odniesieniu do współfinansowania przez kraje partnerskie oraz szczególny status Rosji. W rozporządzeniu Komisji ustanawiającym przepisy wykonawcze dla współpracy transgranicznej trzeba będzie dokonać daleko idących zmian, zwłaszcza w odniesieniu do metod zarządzania;

· powiązania z instrumentami wewnętrznymi/obszarami polityki wewnętrznej: w europejskiej polityce sąsiedztwa zakłada się stopniowe stowarzyszanie polityczne oraz nieustanną integrację gospodarczą partnerów z Unią Europejską. Podstawowymi punktami odniesienia w tym procesie są polityka wewnętrzna UE i zasady gospodarki rynkowej. W przypadku krajów sąsiadujących szereg inicjatyw ma aspekt transgraniczny, który dotychczas uwzględniano w bardzo ograniczonym zakresie. Wyjątkiem godnym uwagi jest współpraca transgraniczna, która umożliwia rozwiązywanie wspólnych problemów i realizację wspólnych celów przy pomocy jednego zestawu reguł oraz za sprawą łączenia środków tak z wewnętrznych, jak i zewnętrznych źródeł finansowania budżetu UE. W pozostałych obszarach, takich jak infrastruktura, energia[1], transport[2], rozwój i współpraca przemysłowa MŚP[3], również w dziedzinie turystyki, ICT[4], polityka w obszarze zatrudnienia i społeczna[5], migracja i bezpieczeństwo, sądownictwo, walka z narkotykami, szkolnictwo wyższe, kultura, badania naukowe i innowacje[6], środowisko, działania w dziedzinie klimatu[7], odporność na katastrofy oraz współpraca w dziedzinie gospodarki morskiej, istnieje możliwość umocnienia powiązań między instrumentami wewnętrznymi i obszarami polityki wewnętrznej a europejską polityką sąsiedztwa i Europejskim Instrumentem Sąsiedztwa. Pod tym względem rozporządzenie w sprawie ENI będzie propagowało komplementarność, spójność oraz uwzględnienie priorytetowych obszarów polityki UE stosownie do strategii „Europa 2020”, koncentrując się przy tym nadal na podstawowych celach europejskiej polityki sąsiedztwa. Europejska polityka sąsiedztwa umożliwia partnerom uczestnictwo w pracach agencji i w programach UE. Należy odpowiednio rozwiązać sprawę długoterminowego finansowania uczestnictwa w pracach agencji i programach UE partnerów objętych europejską polityką sąsiedztwa poprzez przeznaczenie wkładu finansowego z ENI w stosownych przypadkach, w tym ustanowienie odpowiednich i trwałych mechanizmów przekazywania środków;

· rozwój stosunków z Rosją: Rosja jest jedynym beneficjentem ENPI nieobjętym europejską polityką sąsiedztwa. Tak jak wszystkie pozostałe kraje, Rosja jest uprawniona do korzystania z funduszy ENPI w ramach współpracy dwustronnej, wielonarodowej i transgranicznej. Zapotrzebowanie na dużą pomoc finansową jednak zmalało z uwagi na znaczną poprawę sytuacji budżetowej Rosji. Rosja dąży do zrównania swojej pozycji we wzajemnych stosunkach i sama została darczyńcą. W związku z tym w latach 2007-2013 kraj ten otrzymał jedynie marginalny przydział środków w ramach dwustronnej puli środków ENPI. Współpraca w ramach programów wielonarodowych jest kontynuowana według zasady współfinansowania ze strony UE i Rosji. Rosja współfinansuje przede wszystkim programy współpracy transgranicznej. Fakt ten odzwierciedla zmieniające się stanowisko Rosji będącej partnerem strategicznym współfinansującym projekty, które powinny leżeć w interesie obu stron.

Przyszły Europejski Instrument Sąsiedztwa należy dostosować do nowej wizji europejskiej polityki sąsiedztwa, przyczyniając się do sprostania szczególnym wyzwaniom i problemom, które określono powyżej.

2.           WYNIKI KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENY SKUTKÓW

Konsultacje z zainteresowanymi stronami

Wniosek ustawodawczy w sprawie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa oparto na szeroko zakrojonym procesie konsultacji. Proces ten obejmował konsultacje społeczne dotyczące finansowania zewnętrznego i przeprowadzone w odniesieniu do wszystkich instrumentów na potrzeby działań zewnętrznych UE, jak również konsultacje szczegółowe, które przeprowadzono w ramach strategicznego przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa oraz konsultacje w sprawie współpracy transgranicznej. Przeprowadzono również konsultacje w kwestii przyszłej polityki rozwojowej UE.

Konsultacje społeczne w sprawie finansowania działań zewnętrznych UE

W okresie od dnia 26 listopada 2010 r. do dnia 31 stycznia 2011 r. Komisja przeprowadziła konsultacje społeczne w sprawie przyszłego finansowania działań zewnętrznych UE. Proces ten oparto na kwestionariuszu on-line, któremu towarzyszył dokument informacyjny zatytułowany „Za pomocą jakich instrumentów UE powinna finansować działania zewnętrzne po 2013 r.?”, opracowany przez Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ). W ramach tych konsultacji społecznych wpłynęło 220 odpowiedzi, które odzwierciedlają szeroki i zróżnicowany zakres obrazujący, jak wiele różnych struktur, poglądów i tradycji jest reprezentowanych wśród społeczności zaangażowanej w działania zewnętrzne.

Większość respondentów potwierdziła, że wsparcie finansowe UE zapewnia znaczną wartość dodaną podstawowym obszarom polityki finansowanym z unijnych instrumentów finansowania działań zewnętrznych[8]. Wielu respondentów uznało kryterium wartości dodanej UE za główny czynnik stymulujący, jeśli chodzi o przyszłość: UE powinna wykorzystać swoją przewagę komparatywną w związku z obecnością na arenie światowej, swoją wielostronną wiedzę specjalistyczną, ponadnarodowy charakter, swoją pozycję jako podmiot ułatwiający koordynację oraz sprzyjający korzyściom skali.

Prawie wszyscy respondenci opowiedzieli się za bardziej zróżnicowanym podejściem, dostosowanym do sytuacji beneficjentów i opartym na solidnych kryteriach w celu zwiększenia wpływu instrumentów finansowych UE. Z szerokim poparciem spotkała się również możliwość ustanowienia warunków dotyczących przestrzegania praw człowieka oraz praw mniejszości, dobrych rządów, różnorodności form wyrazu kulturowego czy jakości polityki beneficjentów oraz ich zdolności i chęci do wdrażania tej polityki.

Konsultacje w kontekście strategicznego przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa

W ramach strategicznego przeglądu polityki, zapoczątkowanego w lipcu 2010 r., Europejska Służba Działań Zewnętrznych przeprowadziła szczegółowe konsultacje z przedstawicielami państw członkowskich UE i krajami partnerskimi objętymi europejską polityką sąsiedztwa. Konsultacje dotyczyły finansowania europejskiej polityki sąsiedztwa, przede wszystkim w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, obejmując również zagadnienia związane z długoterminową wizją europejskiej polityki sąsiedztwa oraz celami polityki w perspektywie średnioterminowej.

Konsultacje ujawniły, że ENPI postrzega się w kategoriach dużej zmiany w sposobie udzielania pomocy UE. W wyniku tych konsultacji stwierdzono też jednak potrzebę wprowadzenia dalszych udoskonaleń. Wiele państw członkowskich podkreśliło znaczenie większej spójności między polityką a pomocą finansową udzielaną w ramach danego instrumentu. Kilku respondentów zaznaczyło, że środki należałoby przydzielać na podstawie wyników. Wielu zwróciło uwagę na konieczność przyspieszenia wsparcia finansowego, zwiększenia jego efektywności oraz elastyczności w odpowiedzi na powstające potrzeby.

Kraje partnerskie podkreśliły potrzebę zapewnienia odpowiedniego wsparcia finansowego na rzecz integracji gospodarczej, otwarcia rynku i konwergencji regulacyjnej. Uwydatniły też znaczenie propagowania inwestycji zagranicznych.

Konsultacje z zainteresowanymi stronami w sprawie współpracy transgranicznej

Ze wszystkimi zainteresowanymi stronami przeprowadzono szczegółowe konsultacje na temat współpracy transgranicznej. Proces ten zapoczątkowano podczas konferencji poświęconej współpracy transgranicznej w lutym 2011 r. w Brukseli, natomiast przy pomocy kwestionariusza rozprowadzonego na przełomie maja i czerwca 2011 r. przeprowadzono z zainteresowanymi stronami konsultacje w sprawie przyszłych ram regulacyjnych (w tym na temat przepisów wykonawczych dotyczących współpracy transgranicznej). Wyniki odzwierciedlają potrzebę dostosowania niektórych przepisów w celu zwiększenia efektywności współpracy transgranicznej. Proponowane zmiany mają na celu lepsze odzwierciedlenie integracji priorytetów polityki zagranicznej UE z polityką spójności UE, zwłaszcza w drodze dalszego dostosowania współpracy transgranicznej na zewnętrznych granicach UE do reguł europejskiej współpracy terytorialnej. Następnie odbyły się spotkania konsultacyjne z państwami członkowskimi w Brukseli dnia 20 września 2011 r. oraz ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w Budapeszcie w dniach 18-19 października 2011 r.

Konsultacje społeczne w sprawie polityki rozwojowej UE

Komisja opublikowała ponadto zieloną księgę zatytułowaną „Polityka rozwojowa UE na rzecz wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu i zrównoważonego rozwoju” oraz przeprowadziła konsultacje społeczne w dniach od 15 listopada 2010 r. do 17 stycznia 2011 r. Wielu respondentów podkreśliło, że ODA[9] stanowi jedynie ułamek środków finansowych przeznaczanych na rozwój i należy ją traktować jako uzupełnienie środków uruchamianych na poziomie krajowym, zagranicznych inwestycji, handlu i przekazów pieniężnych. Zaapelowano o większą spójność polityki rozwojowej UE, zwłaszcza w odniesieniu do krajów o średnim dochodzie. Chociaż wspólne programowanie pomocy zasadniczo zyskało sobie poparcie, to należy je wprowadzać stopniowo, począwszy od krajów, w których może zaowocować widoczną wartością dodaną.

Wniosek w sprawie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa opiera się w dużym stopniu na wynikach tych konsultacji. Do podstawowych aspektów, które uwzględniono w zmienionym instrumencie, należą zróżnicowany i oparty na wynikach przydział środków, nowe podejście do programowania i zwiększenie spójności polityki z pomocą, zmiana reguł odnoszących się do współpracy transgranicznej oraz przepisów mających na celu zwiększenie efektywności i elastyczności wsparcia.

Ocena skutków

Europejska Służba Działań Zewnętrznych i Komisja Europejska opracowały wspólnie szczegółową ocenę skutków przyszłego Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI).

W ramach oceny skutków dokonano przeglądu następujących czterech opcji:

· opcja 0: „brak działań ze strony UE”. UE przestaje udzielać wsparcia finansowego ze specjalnego instrumentu na rzecz krajów sąsiadujących;

· opcja 1: „brak zmian”. Współpraca z danymi krajami jest kontynuowana ściśle w ramach obowiązującego rozporządzenia w sprawie ENPI;

· opcja 2: „dostosowanie obecnego stanu rzeczy”. Za podstawę przyszłego wniosku ustawodawczego należy przyjąć aktualnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie ENPI, wprowadzając do niego szereg znacznych zmian w celu uwzględnienia nowego kontekstu politycznego i szczegółowych celów. Opcja ta obejmuje szereg podopcji, które dotyczą: zasady zróżnicowania; procesu programowania; zakresu instrumentu oraz spójności polityki i pomocy; reguł współpracy transgranicznej; przepisów w sprawie wdrażania, zwłaszcza w celu zapewnienia większej elastyczności; powiązań z obszarami polityki wewnętrznej oraz z instrumentami i zasięgiem geograficznym ENI;

· opcja 3: „przedstawienie całkowicie nowego instrumentu” o różnym zasięgu geograficznym i koncentrującego się na celach w szerszym lub innym ujęciu niż cele europejskiej polityki sąsiedztwa.

W kwestii możliwych gospodarczych, społecznych, środowiskowych oraz innych skutków każdej z opcji, stwierdzono, co następuje:

· zaprzestanie działań przez UE (opcja 0) skutkowałoby znacznym ograniczeniem i osłabieniem trwałości dotychczasowych skutków. Wpłynęłoby również negatywnie na ogólne stosunki UE z partnerami objętymi europejską polityka sąsiedztwa;

· brak zmian w obecnym instrumencie (opcja 1) przyniósłby wiele pozytywnych skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych w krajach partnerskich;

· zmiana instrumentu (opcja 2) zaowocowałaby uwydatnieniem pozytywnych gospodarczych, społecznych i środowiskowych dotychczasowych skutków bieżącego stanu rzeczy, przynosząc jeszcze bardziej pozytywne skutki dla sprawowania rządów, zwłaszcza za sprawą stosowania zasady „więcej za więcej”;

· przedstawienie całkowicie nowego instrumentu (opcja 3) przyniosłoby negatywne skutki, zwłaszcza w kategoriach spójności działań UE z celami europejskiej polityki sąsiedztwa, szkodząc wiarygodności UE w regionie.

Opcję 0 i opcję 3 odrzucono na podstawie analizy i określenia wagi różnych skutków (globalnych, gospodarczych, społecznych, środowiskowych), jako opcje nieopłacalne, które nie zaowocowałyby pozytywnymi skutkami i nie pomogłyby w realizacji celów europejskiej polityki sąsiedztwa. Najwięcej możliwości osiągnięcia pozytywnych skutków miałaby opcja 2, mogąca zapewnić dostosowanie bieżących ram współpracy do nowego kontekstu politycznego, celów europejskiej polityki sąsiedztwa oraz wyzwań określonych wskutek przeprowadzonych ocen i nabytych doświadczeń. Drugą w kolejności opcją jest opcja 1, która pozwoliłaby utrzymać obecne pozytywne skutki, ale nie zapewniłaby realizacji celów nowej europejskiej polityki sąsiedztwa, nie przyczyniając się też do sprostania wyzwaniom i rozwiązania konkretnych problemów, stwierdzonych w obecnym stanie rzeczy.

Opcją preferowaną jest zatem opcja 2.

3.           ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU

Artykuł 8 Traktatu UE nadaje ogólny kierunek europejskiej polityce sąsiedztwa i stanowi również jej podstawę. Podstawę prawną dla instrumentu finansowego mającego na celu wspieranie europejskiej polityki sąsiedztwa, czyli przyszłego Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, stanowią art. 209 ust. 1 TFUE[10] i art. 212 ust. 2 TFUE.

Zasada pomocniczości

Pod względem pomocniczości działania na poziomie UE zapewniają istotną wartość dodaną, która wiąże się z wieloma czynnikami:

· UE jest w najlepszej sytuacji, by zapewnić pomoc krajom sąsiadującym, w których jednym z podstawowych celów polityki jest dostosowanie do przepisów i norm, wytycznych oraz środków obowiązujących w UE. Istnieją formy szczególnego wsparcia, które można zapewnić wyłącznie na poziomie UE i które obejmuje takie działania jak propagowanie integracji gospodarczej z rynkiem wewnętrznym UE, dostępu do obszaru Schengen czy udziału w programach UE. UE jest zatem głównym partnerem we współpracy dla większości krajów objętych europejską polityką sąsiedztwa i taka rola UE cieszy się powszechnym uznaniem państw członkowskich, międzynarodowych instytucji finansowych i innych darczyńców. Pomoc krajom sąsiadującym z UE w dostosowaniu się do polityki, przepisów i norm UE jest podstawowym czynnikiem stymulującym reformy w krajach partnerskich objętych europejską polityką sąsiedztwa;

· tylko UE może reagować na globalne wyzwania, gdyż posiada mocną pozycję ze względu na 27 państw będących jej członkami i funkcjonujących w ramach wspólnej polityki i strategii. Działania na poziomie krajowym mogą być ograniczone i fragmentaryczne, ponieważ projekty są często zbyt małe, by zapewnić trwałe skutki. Usprawnienie prac państw członkowskich za sprawą UE przyczynia się do poprawy koordynacji działań UE i zwiększa ich skuteczność;

· w czasach ograniczeń budżetowych, kiedy kilka państw członkowskich postanowiło opuścić całe sektory współpracy i wycofać swoje wsparcie dla niektórych krajów, UE może odegrać aktywną rolę, wspierając demokrację, pokój, stabilność, dobrobyt i ograniczenie ubóstwa w swoim sąsiedztwie. W tym kontekście kierowanie pomocy na poziomie UE ma z czysto ekonomicznego punktu widzenia większy sens niż dotychczas, gdyż w ten sposób można zapewnić rzeczywiste zmiany. Współpraca z UE jest również tańsza. Koszty administracyjne są niższe niż średnie koszty administracyjne głównych darczyńców na rzecz pomocy dwustronnej.

4.           WPŁYW NA BUDŻET

Poziom finansowania z budżetu UE powinien odpowiednio odzwierciedlać ambicje zmienionej europejskiej polityki sąsiedztwa.

Komisja Europejska zaproponowała zatem w swoim komunikacie z dnia 29 czerwca 2011 r. zatytułowanym „Budżet z perspektywy Europy 2020”, by kwota przeznaczona na ENI na lata 2014–2020 wynosiła 18 182 300 000 EUR (według cen bieżących).

Aby zapewnić przewidywalność, udostępnione zostanie finansowanie działalności w zakresie szkolnictwa wyższego w państwach trzecich w kontekście programu „Erasmus dla wszystkich”, zgodnie z celami działań zewnętrznych UE poprzez 2 wieloletnie przydziały obejmujące jedynie odpowiednio pierwsze 4 lata i pozostałe 3 lata. Finansowanie to odzwierciedlone będzie w wieloletnich programach indykatywnych ENI zgodnie z określonymi potrzebami i priorytetami państw, których to dotyczy. Przydziały mogą podlegać zmianie w przypadku poważnych nieprzewidzianych okoliczności lub ważnych zmian politycznych, zgodnie z priorytetami UE dotyczącymi działań zewnętrznych. Do wykorzystania tych funduszy zastosowanie mieć będą przepisy rozporządzenia UE nr [--] „Erasmus dla wszystkich” Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego program „Erasmus dla wszystkich”[11].

Szacunkowy wpływ finansowy wniosku określono szczegółowo w odrębnej ocenie skutków finansowych regulacji w sprawie ENI.

5.           PODSTAWOWE ELEMENTY

Dokładne objaśnienie przepisów szczegółowych wniosku

Podstawowe elementy wniosku (w porównaniu z bieżącym stanem rzeczy) i ich przesłanki:

· stosowanie zasady „więcej za więcej” oraz zasady wzajemnej rozliczalności zgodnie z nową wizją europejskiej polityki sąsiedztwa, zwłaszcza za sprawą przepisów szczegółowych w sprawie zróżnicowania na potrzeby przydzielania środków finansowych i procesu programowania, wedle wymagań;

· rozwiązanie problemu złożoności i długiego czasu trwania procesu programowania w celu usprawnienia, skrócenia i lepszego ukierunkowania procesu, zwłaszcza w przypadku partnerów objętych europejską polityką sąsiedztwa, którzy uzgodnili wspólnie z UE strategiczne priorytety w planach działań lub równoważnych dokumentach;

· zwiększenie efektywności instrumentu, zapewnienie równowagi między elastycznością instrumentu a ukierunkowaniem na cele polityki i podstawowe obszary współpracy;

· dostosowanie przepisów w sprawie wdrażania oraz zwiększenie spójności między instrumentami zewnętrznymi;

· udoskonalenie przepisów w sprawie współpracy transgranicznej w celu zapewnienia skutecznego i szybkiego wdrażania programów;

· propagowanie ściślejszych powiązań z wewnętrznymi instrumentami i wewnętrzną polityką UE, również w drodze zacieśnienia współpracy z Komisją na etapie programowania oraz, w stosownych przypadkach, propagowanie mechanizmów gromadzenia funduszy z wewnętrznych i zewnętrznych działów budżetu UE;

· reakcja na rozwój stosunków z Rosją, polegająca na zmianie przepisów w sprawie kwalifikowalności Rosji do finansowania z ENI w celu odzwierciedlenia szczególnego statusu Rosji jako sąsiada i strategicznego partnera UE.

Uproszczenie

Wniosek dotyczący ENI zawiera przepisy mające na celu uproszczenie instrumentu pod wieloma względami. Rozszerzono zakres instrumentu, sprowadzając 29 obszarów tematycznych, które cechują obecnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie ENPI, do sześciu szczegółowych celów. Wprowadzono nowe, uproszczone narzędzie programowania dla większości sąsiednich krajów (jednolite ramy wsparcia). Ten nowy dokument programowy będzie krótszy niż dokumenty strategiczne i wieloletnie programy indykatywne, będzie zapobiegał powielaniu informacji zawartych w dokumentach prawnych/politycznych stanowiących podstawę stosunków UE z jej sąsiadami, jak również powinien pomóc skrócić proces programowania, ograniczając tym samym koszty administracyjne. Nowy artykuł, który umożliwia połączenie funduszy z ENI i funduszy z odpowiedniej wewnętrznej pozycji budżetu UE za pomocą jednego zbioru przepisów odnoszących się do środków ukierunkowanych głównie na wyzwania o charakterze transgranicznym znacznie zwiększy efektywność oraz ograniczy administracyjne koszty wdrażania takich środków.

Priorytetem Komisji w przypadku tego nowego rozporządzenia, tak jak w przypadku innych programów w kontekście wieloletnich ram finansowych, jest uproszczenie otoczenia regulacyjnego i poprawa dostępu do pomocy UE krajom i regionom partnerskim, organizacjom społeczeństwa obywatelskiego, MŚP itd., pod warunkiem, że dążą one do realizacji celów tego rozporządzenia.

Wdrożenie nowego rozporządzenia w sprawie ENI wymaga uproszczonych i elastycznych procedur, które powinny skutkować szybszym przyjęciem środków wykonawczych oraz szybszym dostarczaniem pomocy UE, zwłaszcza w sytuacjach kryzysu czy zagrożenia dla demokracji, praworządności, praw człowieka i podstawowych wolności czy klęsk żywiołowych albo katastrof spowodowanych przez człowieka. Również zmiana rozporządzenia finansowego, zawierającego szczególnie ważne przepisy w sprawie działań zewnętrznych, pomoże ułatwić uczestnictwo organizacji społeczeństwa obywatelskiego i małych przedsiębiorstw w programach finansowania, na przykład za sprawą uproszczenia przepisów, zmniejszenia kosztów uczestnictwa oraz przyspieszenia procedur przyznawania finansowania. Komisja zamierza wdrożyć rozporządzenie, korzystając z nowych, elastycznych procedur przewidzianych w nowym rozporządzeniu finansowym.

Dodatkowe uproszczenie zostanie ponadto zapewnione poprzez sformułowanie jednego ramowego rozporządzenia horyzontalnego, obejmującego wszystkie przepisy ogólne i powtarzające się, zwiększającego spójność instrumentów na potrzeby działań zewnętrznych.

2011/0405 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ustanawiające Europejski Instrument Sąsiedztwa

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 209 ust. 1 i art. 212 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego[12],

uwzględniając opinię Komitetu Regionów[13],

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Niniejsze rozporządzenie stanowi jeden z instrumentów bezpośrednio wspierających politykę zewnętrzną Unii Europejskiej. Zastąpi ono rozporządzenie nr 1638/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. określające przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa[14], które wygasa w dniu 31 grudnia 2013 r.

(2) Artykuł 8 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że Unia Europejska rozwija szczególne stosunki z państwami z nią sąsiadującymi, dążąc do utworzenia przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, opartej na wartościach Unii i charakteryzującej się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy.

(3) Unia stara się propagować, rozwijać i konsolidować takie wartości jak wolność, demokracja, przestrzeganie praw człowieka i podstawowych wolności, zasady równości i praworządności, stanowiące jej podwaliny, prowadząc dialog i współpracę z państwami trzecimi.

(4) Europejska polityka sąsiedztwa przyczyniła się do znacznego zacieśnienia stosunków z krajami partnerskimi od czasu jej zapoczątkowania, przynosząc wymierne korzyści zarówno Unii Europejskiej, jak i jej partnerom.

(5) W ramach europejskiej polityki sąsiedztwa Unia oferuje sąsiadującym z nią krajom uprzywilejowane stosunki, oparte na wzajemnym zobowiązaniu do przestrzegania takich wartości i zasad jak demokracja i prawa człowieka, praworządność, dobre rządy, zasady gospodarki rynkowej i zrównoważony rozwój.

(6) Współpracę regionalną w sąsiedztwie Unii Europejskiej ukształtowały dwie podstawowe inicjatywy polityczne: Partnerstwo Wschodnie Unii i jej wschodnich sąsiadów oraz Unia dla Śródziemnomorza obejmująca Unię Europejską i jej południowych sąsiadów z regionu Morza Śródziemnego. Inicjatywy te stanowią ważne ramy polityki ukierunkowanej na zacieśnienie stosunków z krajami partnerskimi oraz stosunków między tymi krajami, opartej na zasadach współwłasności i współodpowiedzialności.

(7) Od czasu zapoczątkowania europejskiej polityki sąsiedztwa i uruchomienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa zaszło wiele poważnych zmian. Obejmują one zacieśnienie stosunków z partnerami, zapoczątkowanie inicjatyw regionalnych oraz procesy przejścia do demokracji w regionie. Zaowocowało to powstaniem nowej wizji europejskiej polityki sąsiedztwa, określonej w 2011 r. w wyniku wszechstronnego przeglądu strategicznego tej polityki. Nakreślono w niej podstawowe cele współpracy Unii z sąsiednimi krajami oraz przewidziano większe wsparcie dla partnerów zaangażowanych w budowanie demokratycznych społeczeństw oraz w przeprowadzanie reform, zgodnie z zasadą „więcej za więcej” i zasadą „wzajemnej rozliczalności”.

(8) W celu propagowania zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju sąsiednich regionów przygranicznych oraz harmonijnej integracji terytorialnej w całej Unii i z sąsiednimi krajami, niniejszy instrument oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego należy wykorzystać na potrzeby wspierania programów współpracy transgranicznej, realizowanych wzdłuż granic zewnętrznych Unii Europejskiej między krajami partnerskimi i państwami członkowskimi.

(9) Ponadto istotne jest stymulowanie i ułatwianie współpracy przynoszącej obopólne korzyści zarówno Unii, jak i jej partnerom, zwłaszcza przez gromadzenie wkładu z wewnętrznych i zewnętrznych instrumentów budżetu Unii, w szczególności na potrzeby współpracy transgranicznej, projektów infrastruktury leżących w interesie Unii i realizowanych częściowo na terytorium sąsiednich krajów oraz na potrzeby innych obszarów współpracy.

(10) Regionom przygranicznym należącym do krajów z Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz regionom Federacji Rosyjskiej biorącym aktualnie udział w programach współpracy transgranicznej należy umożliwić dalsze uczestnictwo w takich programach. Istotne jest również, aby umożliwić udział w programach współpracy transgranicznej odpowiednim regionom w krajach objętych Instrumentem Pomocy Przedakcesyjnej. Uczestnictwo krajów z Europejskiego Obszaru Gospodarczego w programach współpracy transgranicznej powinno nadal opierać się na zasobach własnych tych krajów.

(11) Oczekuje się, że państwa członkowskie UE i kraje partnerskie uczestniczące we współpracy transgranicznej zapewnią współfinansowanie krajowe. Umocni to odpowiedzialność krajową, zwiększy środki finansowe pozostające do dyspozycji tych programów oraz ułatwi uczestnictwo podmiotom lokalnym.

(12) Współpraca transgraniczna przyczyni się, w razie potrzeby, do wdrożenia bieżących i przyszłych strategii makroregionalnych.

(13) Wsparcie udzielane sąsiednim krajom rozwijającym się w ramach ustanowionych europejską polityką sąsiedztwa powinno być spójne z celami i zasadami zewnętrznej polityki Unii, zwłaszcza z jej polityką rozwojową, w tym ze wspólnym oświadczeniem w sprawie polityki rozwojowej Unii Europejskiej – „Konsensus Europejski”, przyjętym w dniu 22 grudnia 2005 r. przez Radę oraz przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w ramach Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji.

(14) Dla stosunków z sąsiednimi krajami śródziemnomorskimi z Afryki Północnej znaczenie ma wspólna strategia UE – Afryka.

(15) Unia i jej państwa członkowskie powinny zapewnić większą spójność i komplementarność odpowiednich obszarów swojej polityki odnoszących się do współpracy z sąsiednimi krajami. Aby zapewnić wzajemne uzupełnianie i umacnianie się współpracy Unii oraz współpracy państw członkowskich, należy ustanowić wspólne programowanie, które powinno się stosować, gdy zachodzi taka możliwość i gdy takie programowanie jest stosowne.

(16) Wsparcie unijne w ramach tego rozporządzenia należy z zasady dostosować do odpowiednich krajowych, regionalnych lub lokalnych strategii i środków krajów partnerskich.

(17) UE jest w najlepszej sytuacji, by zapewnić wsparcie sąsiednim krajom, w których jednym z podstawowych celów polityki jest dostosowanie do przepisów i norm obowiązujących w Unii. Istnieją formy szczególnego wsparcia, które można zapewnić wyłącznie na poziomie UE.

(18) Ponadto mając na uwadze, że cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie propagowanie rozszerzonej współpracy politycznej i stopniowej integracji gospodarczej między Unią Europejską a sąsiednimi krajami, nie mogą być w dostatecznym stopniu osiągnięte przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na zakres działań można je skuteczniej osiągnąć na poziomie Unii, Unia może przyjmować środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(19) Zewnętrzne wsparcie Unii Europejskiej wymaga coraz większych środków finansowych, lecz ze względu na sytuację gospodarczą i budżetową Unii środki dostępne na tego rodzaju wsparcie są ograniczone. Komisja musi zatem dążyć do jak najefektywniejszego wykorzystania dostępnych środków, wykorzystując instrumenty finansowe zapewniające efekt dźwigni. Efekt taki można zwiększyć, umożliwiając wykorzystanie i ponowne wykorzystanie zainwestowanych funduszy zainwestowanych i zgromadzonych przy pomocy instrumentów finansowych.

(20) Walka ze zmianą klimatu to jedno z największych wyzwań stojących przed Unią i wymagających podjęcia pilnych działań na skalę międzynarodową. Zgodnie z zamiarem wyrażonym przez Komisję w komunikacie w sprawie wieloletnich ram finansowych z czerwca 2011 r., dotyczącym podniesienia do co najmniej 20 % części budżetu Unii przeznaczonej na działania w dziedzinie klimatu, niniejsze rozporządzenie powinno przyczyniać się do realizacji tego celu.

(21) Przekrojowym celem wszystkich działań podejmowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia powinno być równouprawnienie płci i działania przeciwdziałające dyskryminacji.

(22) W stosunkach z partnerami na całym świecie Unia angażuje się w propagowanie godnej pracy oraz ratyfikacji i skutecznego wdrożenia uznanych na międzynarodowej arenie norm pracy i wielostronnych umów środowiskowych.

(23) Należy chronić interesy finansowe Unii Europejskiej z zastosowaniem proporcjonalnych środków w całym cyklu wydatkowania, w tym prewencji, wykrywania i analizy nieprawidłowości, odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar. Środki te będą wdrażane zgodnie z mającymi zastosowanie umowami z organizacjami międzynarodowymi i państwami trzecimi.

(24) W celu zharmonizowania terminologii z terminologią stosowaną na potrzeby europejskiej współpracy terytorialnej, dokumentom dotyczącym wdrażania programów współpracy transgranicznej należy nadać nazwę wspólnych programów operacyjnych.

(25) W celu szybkiego odzwierciedlania w niniejszym rozporządzeniu rezultatów decyzji politycznych podejmowanych przez Radę należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do uaktualniania wykazu krajów będących beneficjentami, zamieszczonego w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

(26) Zważywszy, że rozporządzenie nr .../... Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia…[15]. (zwane dalej „wspólnym rozporządzeniem wykonawczym”) ustanawia wspólne zasady i procedury wdrażania instrumentów na rzecz działań zewnętrznych UE, należy przekazać Komisji delegowane uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do przyjmowania szczegółowych środków wykonawczych, wymaganych na potrzeby mechanizmów współpracy transgranicznej ustanowionych w tytule III niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby realizując prace przygotowawcze, Komisja przeprowadzała właściwe konsultacje, również na poziomie eksperckim. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

(27) Aby zapewnić jednolite warunki wdrażania niniejszego rozporządzenia, Komisji należy przyznać uprawnienia wykonawcze.

(28) Wykonywanie uprawnień na podstawie art. 7 ust. 1 , 2 i 3 oraz art. 9 ust. 1 powinno odbywać się zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję[16]. Uwzględniając charakter tych aktów wykonawczych, w szczególności ich charakter dotyczący ukierunkowania polityki lub ich skutki finansowe, do ich przyjęcia powinna być zasadniczo wykorzystana procedura sprawdzająca, z wyjątkiem środków o małej skali finansowej.

(29) Organizacja i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych są opisane w decyzji Rady 2010/427/UE.

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Tytuł I. CELE I ZASADY

Artykuł 1 Ogólny cel i zakres

1. Unia dąży do utworzenia przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, obejmującej Unię Europejską oraz kraje i terytoria wymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia (dalej zwane „krajami partnerskimi”), w drodze rozwijania szczególnych stosunków.

2. Wsparcie zapewniane przez Unię na podstawie niniejszego rozporządzenia powinno być wykorzystywane z korzyścią dla krajów partnerskich oraz z obopólną korzyścią dla UE i krajów partnerskich.

3. Fundusze Unii można również wykorzystać w celu umożliwienia Federacji Rosyjskiej uczestnictwa w programach współpracy transgranicznej i stosownych programach wielonarodowych, aby odzwierciedlić szczególny status Federacji Rosyjskiej jako sąsiada i strategicznego partnera Unii Europejskiej.

Artykuł 2 Szczegółowe cele wsparcia unijnego

1. Wsparcie zapewniane na podstawie niniejszego rozporządzenia powinno sprzyjać zacieśnieniu współpracy politycznej oraz stopniowej integracji gospodarczej Unii i krajów partnerskich, w szczególności wdrażaniu umów o partnerstwie i współpracy, układów o stowarzyszeniu lub innych istniejących i przyszłych umów oraz wspólnie uzgodnionych planów działań.

2. Wsparcie unijne powinno być przede wszystkim ukierunkowane na:

a)      propagowanie praw człowieka i podstawowych wolności, praworządności, zasad równości, ustanowienie głębokiej i trwałej demokracji, propagowanie dobrych rządów oraz rozwój dobrze prosperującego społeczeństwa obywatelskiego obejmującego partnerów społecznych;

b)      zapewnienie stopniowej integracji z unijnym rynkiem wewnętrznym oraz zacieśnionej współpracy sektorowej i międzysektorowej, również za sprawą zbliżenia przepisów i konwergencji regulacyjnej z unijnymi normami oraz innymi ważnymi normami międzynarodowymi, powiązanego rozwoju instytucjonalnego i inwestycji, głównie w obszarze wzajemnych połączeń;

c)      stworzenie warunków dla dobrze zarządzanej mobilności osób i propagowanie kontaktów międzyludzkich;

d)      zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu rozwój pod każdym względem, ograniczenie ubóstwa, również za sprawą rozwoju sektora prywatnego; propagowanie wewnętrznej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, rozwoju obszarów wiejskich, działań w dziedzinie klimatu oraz odporności na katastrofy;

e)      promowanie budowy zaufania i innych działań przyczyniających się do zapewnienia bezpieczeństwa oraz zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie;

f)       wzmacnianie współpracy subregionalnej, regionalnej oraz obejmującej całe sąsiedztwo, jak również współpracy transgranicznej.

3. Zakres realizacji tych celów mierzy się przede wszystkim przy pomocy odpowiednich sprawozdań okresowych UE dotyczących wdrażania polityki, natomiast w przypadku ust. 2 lit. a), d) i e) – stosując odpowiednie wskaźniki ustanowione przez międzynarodowe organizacje i inne właściwe organy; w przypadku ust. 2 lit. b), c) i d) – oceniając przejęcie istotnych ram regulacyjnych UE przez kraje partnerskie; w przypadku ust. 2 lit. c) i f) – oceniając liczbę odpowiednich umów i działań w ramach współpracy. Wskaźniki obejmować będą między innymi odpowiednie monitorowanie demokratycznych wyborów, poziom korupcji, przepływy handlowe, wskaźniki umożliwiające pomiar wewnętrznych nierówności gospodarczych, w tym poziomu zatrudnienia.

4. Wsparcie unijne można również wykorzystywać w innych obszarach, jeżeli działanie takie jest spójne z ogólnymi celami europejskiej polityki sąsiedztwa.

Artykuł 3 Ramy polityki

1. Ogólne ramy polityki do celów programowania i wdrażania wsparcia unijnego na mocy niniejszego rozporządzenia obejmują umowy o partnerstwie i współpracy, układy o stowarzyszeniu oraz inne istniejące lub przyszłe umowy ustanawiające stosunki z krajami partnerskimi, odpowiednie komunikaty, konkluzje Rady i rezolucje Parlamentu Europejskiego oraz stosowne wnioski z posiedzeń ministerialnych z krajami partnerskimi.

2. Podstawowy punkt odniesienia dla ustalania priorytetów dla wsparcia unijnego stanowią wspólnie uzgodnione plany działań lub inne równoważne dokumenty podpisywane przez kraje partnerskie i Unię.

3. W przypadku braku określonych w ust. 1 umów między Unią a krajami partnerskimi, wsparcie unijne może zostać udzielone, jeżeli istnieją dowody potwierdzające jego przydatność do realizacji celów polityki Unii, a wsparcie takie programuje się w oparciu o te cele, uwzględniając potrzeby konkretnego kraju.

Artykuł 4 Rozróżnienie, partnerstwo i współfinansowanie

1. Wsparcie unijne udzielane na mocy niniejszego rozporządzenia każdemu krajowi partnerskiemu różni się pod względem formy i kwot, w zależności od zaangażowania kraju partnerskiego w reformy i postępów we wdrażaniu tych reform. Różnice te odzwierciedlają poziom ambicji danego kraju w obszarze partnerstwa z Unią, jego postępy w budowaniu głębokiej i trwałej demokracji, postępy w realizacji uzgodnionych celów reform, potrzeby i możliwości tego kraju oraz potencjalny wpływ wsparcia unijnego.

2. Wsparcie udzielane na mocy niniejszego rozporządzenia z zasady uzgadnia się w partnerskiej współpracy z beneficjentami. Współpraca partnerska dotyczy odpowiednio władz krajowych, regionalnych i lokalnych, innych zainteresowanych stron, społeczeństwa obywatelskiego, partnerów społecznych oraz innych podmiotów niepublicznych zaangażowanych w przygotowanie, wdrażanie i monitorowanie wsparcia unijnego.

3. Wsparcie unijne udzielane na mocy niniejszego rozporządzenia jest z zasady współfinansowane przez kraje partnerskie z funduszy publicznych, wkładu beneficjentów lub z innych źródeł. Ta sama zasada ma zastosowanie do współpracy z Federacją Rosyjską, zwłaszcza w odniesieniu do programów, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. c). W odpowiednio uzasadnionych przypadkach oraz w przypadku, gdy zachodzi konieczność wsparcia rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i podmiotów niepublicznych, wymogi dotyczące współfinansowania mogą zostać uchylone, bez uszczerbku dla zgodności z innymi warunkami określonymi w rozporządzeniu finansowym.

Artykuł 5 Spójność i koordynacja darczyńców

1. Wdrażając niniejsze rozporządzenie, należy zapewnić spójność z innymi obszarami działań zewnętrznych Unii oraz z innymi istotnymi obszarami polityki unijnej. W tym celu podstawą dla środków finansowanych na mocy niniejszego rozporządzenia, w tym środków zarządzanych przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), są dokumenty dotyczące polityki współpracy wyszczególnione w art. 3 ust. 1 i 2, jak również określone interesy Unii, jej priorytety i strategie polityczne. Środki takie muszą uwzględniać zobowiązania wynikające z umów wielostronnych i międzynarodowych konwencji, w których Unia i kraje partnerskie są stronami.

2. Komisja, państwa członkowskie i Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) zapewniają spójność wsparcia udzielanego na mocy niniejszego rozporządzenia z innym wsparciem udzielanym przez Unię, państwa członkowskie i Europejski Bank Inwestycyjny.

3. Unia i państwa członkowskie koordynują swoje odpowiednie programy wsparcia w celu zwiększenia skuteczności i efektywności w zapewnianiu wsparcia oraz zacieśnieniu dialogu politycznego, zgodnie z zasadami ustalonymi w odniesieniu do umacniania koordynacji operacyjnej w dziedzinie wsparcia zewnętrznego oraz harmonizacji obszarów polityki i procedur. Koordynacja obejmuje regularne konsultacje i częstą wymianę istotnych informacji na różnych etapach udzielania wsparcia, zwłaszcza w terenie, i może skutkować wspólnym programowaniem, współpracą w drodze delegowania lub umowami o przeniesieniu.

4. Unia podejmuje w porozumieniu z państwami członkowskimi działania konieczne do zapewnienia prawidłowej koordynacji i współpracy z wielostronnymi i regionalnymi organizacjami oraz podmiotami, w tym z europejskimi instytucjami finansowymi, międzynarodowymi instytucjami finansowymi, agencjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, funduszami i programami, fundacjami prywatnymi i politycznymi oraz z darczyńcami spoza Unii Europejskiej.

Tytuł II. PROGRAMOWANIE INDYKATYWNE I PRZYDZIAŁ ŚRODKÓW FINANSOWYCH

Artykuł 6 Rodzaje programów

1. Wsparcie unijne na mocy niniejszego rozporządzenia programuje się, sporządzając:

a)      programy dwustronne obejmujące wsparcie dla jednego kraju partnerskiego;

b)      programy wielonarodowe dotyczące wyzwań wspólnych dla wszystkich lub wielu krajów partnerskich oraz regionalnej i subregionalnej współpracy dwóch lub kilku krajów partnerskich, która może obejmować współpracę z Federacją Rosyjską;

c)      programy współpracy transgranicznej dotyczące współpracy między jednym lub więcej niż jednym państwem członkowskim z jednej strony i jednym lub więcej niż jednym krajem partnerskim lub z Federacją Rosyjską z drugiej strony, realizowanej przy ich wspólnej części zewnętrznej granicy UE.

2. Wsparcie unijne na mocy niniejszego rozporządzenia wdraża się zgodnie ze wspólnym rozporządzeniem wykonawczym.

Artykuł 7 Programowanie i indykatywny przydział środków finansowych dla krajowych i wielonarodowych programów indykatywnych

1. W odniesieniu do krajów, w przypadku których istnieją dokumenty określone w art. 3 ust. 2, przyjmuje się wszechstronne wieloletnie jednolite ramy wsparcia zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 3 wspólnego rozporządzenia wykonawczego. Jednolite ramy wsparcia zawierają przegląd postępów dokonanych w zakresie ram polityki oraz wykaz priorytetów dla wsparcia unijnego, wybranych przede wszystkim spośród priorytetów uwzględnionych w dokumentach, o których mowa w art. 3 ust. 2 oraz w strategiach lub planach krajów partnerskich, w przypadku których w regularnej ocenie Unii wykazano potrzebę udzielenia wsparcia. W ramach określa się również orientacyjny poziom finansowania. Czas obowiązywania jednolitych ram wsparcia odpowiada czasowi obowiązywania stosownego dokumentu, o którym mowa w art. 3 ust. 2.

2. W odniesieniu do krajów, w przypadku których nie istnieją dokumenty określone w art. 3 ust. 2, przyjmuje się wszechstronny dokument programowy obejmujący strategię oraz wieloletni program indykatywny, czyniąc to zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 3 wspólnego rozporządzenia wykonawczego. W dokumencie tym określa się strategię reakcji Unii, opierając się przy tym na analizie sytuacji danego kraju i jego stosunków z Unią, strategii lub planów krajów partnerskich, priorytetów dla wsparcia unijnego oraz orientacyjnego poziomu finansowania w podziale na poszczególne priorytety. Czas obowiązywania tego dokumentu obejmuje odpowiedni okres wieloletni.

3. W odniesieniu do programów wielonarodowych przyjmuje się wszechstronny dokument programowy, obejmujący strategię oraz wieloletni program indykatywny, czyniąc to zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 3 wspólnego rozporządzenia wykonawczego. Określa się w nim priorytety dla wsparcia unijnego na rzecz danego regionu lub subregionu oraz orientacyjny poziom finansowania w podziale na poszczególne priorytety. Czas obowiązywania tego dokumentu obejmuje odpowiedni okres wieloletni.

4. Dokumenty wchodzące w zakres jednolitych ram wsparcia określone w ust. 1 poddaje się w razie konieczności przeglądowi i można je zmieniać zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 3 wspólnego rozporządzenia wykonawczego. Dokumenty programowe, o których mowa w ust. 2 i 3, poddaje się przeglądowi śródokresowemu lub wówczas, gdy zachodzi taka konieczność, i można je zmieniać zgodnie z tą samą procedurą.

5. Kwoty przydzielonych środków finansowych dla programów krajowych i wielonarodowych ustala się, stosując przejrzyste i obiektywne kryteria, odzwierciedlające zasadę rozróżnienia, o której mowa w art. 4 ust. 1.

6. Kiedy zachodzi konieczność wdrożenia skuteczniejszych środków z obopólną korzyścią dla Unii i krajów partnerskich w takich obszarach jak współpraca transnarodowa i wzajemne połączenia, środki finansowe przyznawane na podstawie niniejszego rozporządzenia można połączyć ze środkami objętymi przez inne odpowiednie rozporządzenia unijne, ustanawiające instrumenty finansowe. W tej sytuacji decyzję o wyborze konkretnego zbioru przepisów mającego zastosowanie do wdrażania podejmuje Komisja.

7. W procesie programowania biorą udział państwa członkowskie i inni darczyńcy, którzy zobowiązali się zaprogramować swoje wsparcie wspólnie z UE. W stosownych przypadkach dokumenty programowe mogą obejmować również ich wkład.

8. W przypadku, gdy państwa członkowskie i inni darczyńcy zobowiązują się wspólnie zaprogramować swoje wsparcie, jednolite ramy wsparcia określone w ust. 1 oraz dokumenty programowe, o których mowa w ust. 2 i 3, można zastąpić wspólnym wieloletnim dokumentem programowym, z zastrzeżeniem, że musi on spełniać wymogi określone wymienionymi przepisami.

9. W przypadku kryzysów lub zagrożeń dla demokracji, praworządności, praw człowieka i podstawowych wolności lub w razie wystąpienia klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka można dokonać doraźnego przeglądu dokumentów programowych. Za sprawą takiego doraźnego przeglądu należy zapewnić zachowanie spójności między wsparciem udzielonym na podstawie niniejszego rozporządzenia a wsparciem z innych instrumentów finansowych Unii. Doraźny przegląd może skutkować przyjęciem zmienionych dokumentów programowych. W tej sytuacji Komisja przekazuje zmienione dokumenty programowe do wiadomości Parlamentu Europejskiego i Rady w terminie jednego miesiąca od ich przyjęcia.

Tytuł III. WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA

Artykuł 8 Kwalifikowalność geograficzna

1. Programy współpracy transgranicznej, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. c), mogą obejmować:

a)      w przypadku granic lądowych, jednostki terytorialne odpowiadające poziomowi NUTS 3 lub równoważne, położone wzdłuż granic lądowych między państwami członkowskimi a krajami partnerskimi lub Federacją Rosyjską;

b)      w przypadku granic morskich, jednostki terytorialne odpowiadające poziomowi NUTS 3 lub równoważne, położone wzdłuż granic morskich między państwami członkowskimi a krajami partnerskimi lub Federacją Rosyjską, oddalone od siebie najwyżej 150 km, bez uszczerbku dla możliwych dostosowań, koniecznych w celu zapewnienia spójności i ciągłości działań w ramach współpracy;

c)      w przypadku wybrzeża basenu morskiego, jednostki terytorialne odpowiadające poziomowi NUTS 2 lub równoważne, położone wzdłuż wybrzeża basenu morskiego wspólnego dla państw członkowskich i krajów partnerskich lub Federacji Rosyjskiej.

2. W celu zapewnienia kontynuacji istniejących systemów współpracy oraz w innych uzasadnionych przypadkach można zezwolić na udział we współpracy transgranicznej jednostek terytorialnych przylegających do jednostek określonych w ust. 1.

3. W należycie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się udział ważnych ośrodków gospodarczych, społecznych i kulturalnych, które nie przylegają do kwalifikowalnych jednostek terytorialnych, pod warunkiem, że ich udział przyczynia się do realizacji celów ustanowionych w dokumencie programowym.

4. W przypadku, gdy programy obejmują terytoria określone w ust. 1 lit. b), Komisja Europejska może, w porozumieniu z partnerami, zaproponować rozszerzenie kwalifikowalności geograficznej na całą jednostkę terytorialną odpowiadającą poziomowi NUTS 2, na której obszarze znajduje się jednostka terytorialna odpowiadająca poziomowi NUTS 3.

Artykuł 9 Programowanie i przydział środków finansowych na współpracę transgraniczną

1. Dokument programowy sporządza się, aby określić:

a)       strategiczne cele, na których realizację jest ukierunkowana współpraca transgraniczna;

b)       wykaz wspólnych programów operacyjnych, które mają zostać sporządzone;

c)       orientacyjny podział środków między programami obejmującymi granice lądowe i morskie określone w art. 8 ust. 1 lit. a) i b) i programami obejmującymi wybrzeże basenu morskiego, o których mowa w art. 8 ust. 1 lit. c);

d)       orientacyjną wieloletnią kwotę środków przydzielonych na każdy wspólny program operacyjny;

e)       jednostki terytorialne kwalifikujące się do udziału w każdym wspólnym programie operacyjnym oraz regiony i ośrodki wskazane w art. 8 ust. 2, 3 i 4;

f)        orientacyjną kwotę środków przydzielonych na wsparcie horyzontalnych działań na rzecz budowania potencjału, tworzenia sieci kontaktów i wymiany doświadczeń między programami, w stosownych przypadkach;

g)       wkład w programy ponadnarodowe utworzone na podstawie rozporządzenia (UE) nr […] Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia [….] w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”[17], w których to programach uczestniczą kraje partnerskie lub Federacja Rosyjska.

Dokument programowy obejmuje okres siedmiu lat i jest przyjmowany przez Komisję zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 15 ust. 3 wspólnego rozporządzenia wykonawczego. Poddaje się go przeglądowi śródokresowemu lub wówczas, gdy zachodzi taka konieczność, i można go zmieniać zgodnie z tą samą procedurą, o której mowa w wymienionym artykule.

2. Wspólne programy operacyjne współfinansuje się z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ogólną kwotę wkładu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego określa się zgodnie z przepisami art. 4 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr […] Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia [….] w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu „Europejska współpraca terytorialna”[18]. Wykorzystanie danego wkładu podlega przepisom niniejszego rozporządzenia.

3. Instrument Pomocy Przedakcesyjnej może służyć do współfinansowania wspólnych programów operacyjnych, w których uczestniczą kraje kwalifikujące się na podstawie tego instrumentu. Wykorzystanie takiego współfinansowania podlega przepisom niniejszego rozporządzenia.

4. Podstawę orientacyjnych kwot przydzielanych na wspólne programy operacyjne stanowi przede wszystkim liczba mieszkańców kwalifikujących się obszarów. Przy określaniu orientacyjnych kwot przydzielanych środków można dokonać dostosowań w celu odzwierciedlenia konieczności zapewnienia równowagi między wkładem z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego a wkładem z budżetu danego instrumentu oraz innych czynników warunkujących intensywność współpracy, takich jak szczególne cechy charakterystyczne obszarów przygranicznych i zdolność tych obszarów do zarządzania i dysponowania wsparciem unijnym.

Artykuł 10 Wspólne programy operacyjne

1. Współpracę transgraniczną wdraża się przy pomocy wieloletnich wspólnych programów operacyjnych obejmujących współpracę dotyczącą jednej granicy lub grupy granic i obejmującą działania wieloletnie służące realizacji spójnego zestawu priorytetów, które to działania mogą zostać wdrożone dzięki wsparciu Unii. Podstawę wspólnych programów operacyjnych stanowią dokumenty programowe, o których mowa w art. 9. Zawierają one skrócony opis systemów zarządzania i kontroli obejmujących elementy, o których mowa w art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 2.

2. Wspólne programy operacyjne dla granic lądowych i morskich opracowywane są na odpowiednim poziomie terytorialnym dla każdej granicy i obejmują kwalifikujące się jednostki terytorialne należące do jednego lub kilku państw członkowskich i jednego lub kilku krajów partnerskich lub Federacji Rosyjskiej.

3. Wspólne programy operacyjne dla basenów morskich mają charakter wielostronny, są opracowywane na odpowiednim poziomie terytorialnym i obejmują kwalifikujące się jednostki terytorialne położone wzdłuż wybrzeża wspólnego basenu morskiego należącego do kilku krajów uczestniczących, w tym co najmniej jednego państwa członkowskiego i jednego kraju partnerskiego lub Federacji Rosyjskiej. Mogą obejmować dwustronne działania służące wspieraniu współpracy między jednym państwem członkowskim i jednym krajem partnerskim lub Federacją Rosyjską.

4. W ciągu roku od zatwierdzenia dokumentu programowego, o którym mowa w art. 9, kraje uczestniczące wspólnie przedkładają Komisji wnioski dotyczące wspólnych programów operacyjnych. Komisja przyjmuje wspólny program operacyjny po dokonaniu oceny jego zgodności z niniejszym rozporządzeniem, z dokumentem programowym oraz z przepisami wykonawczymi.

5. Regiony w krajach innych niż kraje partnerskie, Federacja Rosyjska lub państwa członkowskie, przylegające do kwalifikujących się regionów określonych w art. 8 ust. 1 lit. a) i b) lub położone wzdłuż wybrzeża wspólnego basenu morskiego, gdzie realizowany jest wspólny program operacyjny, mogą być objęte wspólnym programem operacyjnym i mogą korzystać ze wsparcia unijnego na warunkach określonych w dokumencie programowym, o którym mowa w art. 9.

6. Komisja i państwa uczestniczące podejmują właściwe działania w celu dopilnowania, by programy dotyczące basenów morskich na mocy niniejszego rozporządzenia lub programy współpracy transnarodowej realizowane na podstawie rozporządzenia (UE) nr [….] i mające częściowo pokrywający się zasięg geograficzny, w pełni się uzupełniały i wzajemnie się umacniały.

7. Wspólne programy operacyjne mogą zostać poddane przeglądowi z inicjatywy krajów uczestniczących lub Komisji z takich powodów, jak:

-        zmiany priorytetów współpracy, zmiany o charakterze społeczno-gospodarczym,

-        skutki wdrażania danych środków i wyniki uzyskane wskutek monitorowania i oceny,

-        konieczność dostosowania kwot dostępnych środków i realokacji środków.

8. Po przyjęciu wspólnych programów operacyjnych Komisja zawiera z krajami partnerskimi lub z Federacją Rosyjską umowę finansową. Umowa finansowa zawiera postanowienia prawne, które są niezbędne do realizacji wspólnego programu operacyjnego, i może być podpisana również przez inne kraje uczestniczące i instytucję zarządzającą, o której mowa w art. 12 ust. 2 lit. c).

W razie konieczności, kraje uczestniczące i instytucja zarządzająca podpisują protokół ustaleń w celu określenia konkretnej odpowiedzialności finansowej poszczególnych krajów.

9. Wspólny program operacyjny obejmujący więcej niż jeden kraj partnerski ustanawia się, jeżeli co najmniej jeden kraj partnerski podpisze umowę finansową. Pozostałe kraje partnerskie objęte ustanowionym programem mogą do niego przystąpić w dowolnej chwili, podpisując umowę finansową.

10. Jeżeli kraj uczestniczący zobowiązuje się do współfinansowania programu, we wspólnym programie operacyjnym precyzuje się ustalenia dotyczące zapewnienia, wykorzystania i monitorowania współfinansowania. Powiązaną umowę finansową podpisują wszystkie kraje uczestniczące.

11. We wspólnych programach operacyjnych można również uwzględnić wkład finansowy z/na rzecz instrumentów, przy pomocy których można łączyć dotacje, zgodnie z przepisami dotyczącymi tych instrumentów, pod warunkiem, że przyczynia się to do zrealizowania priorytetów programów.

12. Stosując zasadę partnerstwa, kraje uczestniczące wspólnie wybierają działania do wsparcia unijnego, które są zgodne z priorytetami i środkami wspólnego programu operacyjnego.

13. W szczególnych i należycie uzasadnionych przypadkach, gdy:

a) wspólnego programu operacyjnego nie można przedłożyć z uwagi na pojawiające się problemy w stosunkach między krajami uczestniczącymi lub między Unią Europejską a krajem partnerskim,

lub

b) najpóźniej do dnia 30 czerwca 2017 r. kraje uczestniczące nie przedłożyły Komisji wspólnego programu operacyjnego,

lub

c) żaden z krajów partnerskich objętych programem nie podpisał stosownej umowy finansowej do końca roku następującego po przyjęciu programu,

Komisja, po konsultacjach z zainteresowanymi państwami członkowskimi, podejmuje niezbędne działania, by umożliwić zainteresowanym państwom członkowskim wykorzystanie środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego przeznaczonych na realizację wspólnego programu operacyjnego, zgodnie z art. 4 ust. 7 i 8 rozporządzenia (UE) nr [...] .

14. Zobowiązania budżetowe na działania w ramach współpracy transgranicznej lub na programy trwające dłużej niż jeden rok budżetowy można rozłożyć na kilka lat w ratach rocznych.

Artykuł 11 Zarządzanie wspólnymi programami operacyjnymi

1. Wspólne programy operacyjne wdrażane są co do zasady metodą zarządzania dzielonego z państwami członkowskimi. Kraje uczestniczące mogą również wystąpić o wdrażanie metodą zarządzania pośredniego przez podmiot wymieniony w rozporządzeniu finansowym i zgodnie z przepisami wykonawczymi, o których mowa w art. 12 ust. 2.

2. Na podstawie dostępnych informacji Komisja upewnia się, czy państwo członkowskie, w przypadku zarządzania dzielonego, lub kraj partnerski albo organizacja międzynarodowa, w przypadku zarządzania pośredniego, utworzyły i stosują systemy zarządzania i kontroli, zgodne z przepisami rozporządzenia finansowego, niniejszego rozporządzenia i z jego przepisami wykonawczymi, o których mowa w art. 12 ust. 2.

Państwa członkowskie, kraje partnerskie i organizacje międzynarodowe zapewniają skuteczne funkcjonowanie swoich systemów zarządzania i kontroli, legalność i prawidłowość podstawowych transakcji oraz przestrzeganie zasady należytego zarządzania finansami. Odpowiadają one za zarządzanie programami i ich kontrolę.

Komisja może zobowiązać państwo członkowskie, kraj partnerski lub organizację międzynarodową do zbadania przedłożonej Komisji skargi dotyczącej wyboru lub realizacji działań wspieranych na podstawie tego tytułu lub funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli.

3. W celu umożliwienia należytego przygotowywania wspólnych programów operacyjnych do realizacji, wydatki poniesione po przedłożeniu Komisji wspólnych programów operacyjnych są kwalifikowalne najwcześniej z dniem 1 stycznia 2014 r.

4. W przypadku ograniczenia kwalifikowalności zgodnie z art. 8 ust. 7 wspólnego rozporządzenia wykonawczego, podmiot wymieniony w ust. 1, który może ogłaszać zaproszenia do składania ofert i wszczynać procedury przetargowe, jest uprawniony do uznania za kwalifikowalnych oferentów, wnioskodawców i kandydatów z krajów niekwalifikujących się, lub do przyjęcia za kwalifikowane towary o niekwalifikującym się pochodzeniu, zgodnie z art. 9 ust. 3 wspólnego rozporządzenia wykonawczego.

Artykuł 12 Przepisy wykonawcze dotyczące współpracy transgranicznej

1. Przepisy wykonawcze zawierające przepisy szczegółowe dotyczące wdrożenia przepisów niniejszego tytułu przyjmuje się w drodze aktu delegowanego zgodnie z art. 14.

2. Do spraw objętych przepisami wykonawczymi należą takie kwestie, jak:

a)      poziom i metody współfinansowania;

b)      przygotowanie, zmiana i zamknięcie wspólnych programów operacyjnych;

c)      rola i funkcja struktur programu: Wspólnego Komitetu Monitorującego, instytucji zarządzającej i jej wspólnego sekretariatu technicznego, wspólnych komisji kwalifikacyjnych, w tym ich pozycja, skuteczna identyfikacja, rozliczalność i odpowiedzialność, opis systemów zarządzania i kontroli oraz warunki technicznego i finansowego zarządzania wsparciem unijnym, włącznie z kwalifikowalnością wydatków;

d)      procedury odzyskiwania środków; monitorowanie i ocena;

e)      działalność promocyjna i informacyjna;

f)       zarządzanie dzielone i pośrednie, o którym mowa w art. 6 ust. 2 wspólnego rozporządzenia wykonawczego.

Tytuł IV. PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 13 Uaktualnianie załącznika

Wykaz krajów będących beneficjentami, zamieszczony w załączniku do niniejszego rozporządzenia, można uaktualniać w następstwie podejmowanych przez Radę decyzji politycznych w sprawie zakresu polityki sąsiedztwa. Zmiany tego załącznika są przyjmowane na podstawie aktu delegowanego zgodnie z art. 14.

Artykuł 14 Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 12 i 13, następuje na czas obowiązywania niniejszego rozporządzenia.

2. Przekazanie uprawnień może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna od następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w określonym w tej decyzji późniejszym terminie. Nie wpływa ona na ważność jakichkolwiek już obowiązujących aktów delegowanych.

3. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja zawiadamia o tym jednocześnie Parlament Europejski i Radę.

4. Przyjęty akt delegowany wchodzi w życie tylko jeśli Parlament Europejski albo Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od zawiadomienia o akcie skierowanego do Parlamentu Europejskiego i Rady, lub jeśli, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 15 Komitet

Komisję wspomaga Komitet ds. Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa. Jest on komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Artykuł 16 Uczestnictwo państwa trzeciego niewymienionego w załączniku

1. W należycie uzasadnionych okolicznościach oraz w celu zapewnienia spójności i skuteczności unijnego finansowania lub w celu stymulowania współpracy regionalnej lub transregionalnej, Komisja może zdecydować o rozszerzeniu kwalifikowalności działań na kraje, terytoria i regiony, które w innej sytuacji nie kwalifikowałyby się do finansowania. Niezależnie od przepisów art. 8 ust. 1 wspólnego rozporządzenia wykonawczego, w procedurach wdrażania takich działań mogą uczestniczyć osoby fizyczne i prawne z danych krajów, terytoriów i regionów.

2. Dokumenty programowe, o których mowa w art. 7, mogą zawierać zapis dający taką możliwość.

Artykuł 17

Zawieszenie wsparcia unijnego

Bez uszczerbku dla przepisów w sprawie zawieszenia pomocy zawartych w umowach o partnerstwie i współpracy oraz w układach o stowarzyszeniu z krajami i regionami partnerskimi, jeżeli kraj partnerski nie przestrzega zasad demokracji, praworządności i praw człowieka oraz podstawowych wolności, Unia występuje do takiego kraju o przeprowadzenie konsultacji w celu wypracowania rozwiązania możliwego do przyjęcia dla obu stron, z wyjątkiem sytuacji szczególnie pilnych. Jeżeli konsultacje z danym krajem nie skutkują rozwiązaniem możliwym do przyjęcia dla obu stron, lub jeżeli wniosek o ich przeprowadzenie spotyka się z odmową lub jest to sytuacja szczególnie pilna, Rada może podjąć właściwe środki zgodnie z art. 215 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, mogące obejmować całkowite lub częściowe zawieszenie wsparcia unijnego.

Artykuł 18 Finansowa kwota odniesienia

1. Pula środków finansowych dostępna na wdrożenie niniejszego rozporządzenia na lata 2014-2020 wynosi 18 182 300 000 EUR (według cen bieżących). Na programy współpracy transgranicznej, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. c), przeznacza się najwyżej 5 % środków z tej puli.

2. Roczne środki zatwierdza władza budżetowa w granicach przewidzianych w ramach finansowych.

3. Zgodnie z art. 13 ust. 2 rozporządzenia ustanawiającego „Erasmus dla wszystkich” w celu promowania międzynarodowego wymiaru szkolnictwa wyższego orientacyjna kwota w wysokości 1 812 100 000 EUR z różnych instrumentów zewnętrznych (Instrument Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju, Europejski Instrument Sąsiedztwa, Instrument Pomocy Przedakcesyjnej, Instrument Partnerstwa oraz Europejski Fundusz Rozwoju) zostanie przydzielona na działania związane z mobilnością edukacyjną do i z państw spoza UE, a także na współpracę i dialog polityczny z organami, instytucjami i organizacjami działającymi w tych krajach. Wykorzystanie tych funduszy będzie podlegało przepisom rozporządzenia „Erasmus dla wszystkich”.

Finansowanie zostanie udostępnione w ramach dwóch przydziałów wieloletnich obejmujących odpowiednio tylko pierwsze 4 lata i pozostałe 3 lata. Finansowanie zostanie uwzględnione w wieloletnich programach indykatywnych tych instrumentów zgodnie z ustalonymi potrzebami i priorytetami poszczególnych krajów. Przydziały mogą podlegać zmianie w przypadku poważnych nieprzewidzianych okoliczności lub ważnych zmian politycznych, zgodnie z priorytetami UE dotyczącymi działań zewnętrznych.

Artykuł 19 Europejska Służba Działań Zewnętrznych

Niniejsze rozporządzenie stosuje się zgodnie z decyzją Rady 2010/427/UE określającą organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych.

Artykuł 20 Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie trzeciego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 stycznia 2014 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia [...] r.

W imieniu Parlamentu Europejskiego           W imieniu Rady

Przewodniczący                                             Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK

Kraje partnerskie, o których mowa w art. 1

Algieria

Armenia

Azerbejdżan

Białoruś

Egipt

Gruzja

Izrael

Jordania

Liban

Libia

Republika Mołdowy

Maroko

Okupowane terytoria palestyńskie

Syria

Tunezja

Ukraina

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI EUROPEJSKI INSTRUMENT SĄSIEDZTWA

1.           STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

              1.1.    Tytuł wniosku/inicjatywy

              1.2.    Dziedzina(-y) polityki w strukturze ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa

              1.3.    Charakter wniosku/inicjatywy

              1.4.    Cel/cele

              1.5.    Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

              1.6.    Czas trwania działania i jego wpływu finansowego

              1.7.    Przewidywany(-e) tryb(-y) zarządzania

2.           ŚRODKI ZARZĄDZANIA

              2.1.    Zasady nadzoru i sprawozdawczości

              2.2.    System zarządzania i kontroli

              2.3.    Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

              2.4.    Szacunkowe koszty kontroli i korzyści wynikające z kontroli

3.           SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

              3.1.    Dział(-y) wieloletnich ram finansowych i pozycja(pozycje) wydatków w budżecie, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

              3.2.    Szacunkowy wpływ na wydatki

              3.2.1. Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

              3.2.2. Szacunkowy wpływ na środki operacyjne

              3.2.3. Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

              3.2.4. Zgodność z obowiązującymi wieloletnimi ramami finansowymi

3.2.5. Udział osób trzecich w finansowaniu

              3.3.    Szacunkowy wpływ na dochody

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.           STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1         Tytuł wniosku/inicjatywy

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr XXX ustanawiającego Europejski Instrument Sąsiedztwa (ENI);

1.2.        Dziedzina(-y) polityki w strukturze ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa[19]

Tytuł 19: Stosunki zewnętrzne

Działanie 19 08: Europejska polityka sąsiedztwa oraz stosunki z Rosją

Tytuł tego rozdziału 19 08 odpowiada bieżącej strukturze instrumentów finansowych na lata 2007-2013. Proponuje się zachować to samo działanie 19 08, zmieniając jednak tytuł tego rozdziału na lata 2014-2020 na:

19 08 : Europejski Instrument Sąsiedztwa

1.3.        Charakter wniosku/inicjatywy

X Wniosek/inicjatywa dotyczy nowego działania

¨ Wniosek/inicjatywa dotyczy nowego działania będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego[20]

¨Wniosek/inicjatywa wiąże się z przedłużeniem bieżącego działania

¨ Wniosek/inicjatywa dotyczy działania, które zostało przekształcone pod kątem nowego działania

1.4.        Cele

1.4.1.     Wieloletni(-e) cel(-e) strategiczny(-e) Komisji wskazany(-e) we wniosku/inicjatywie

Europa w świecie: zwiększenie znaczenia Europy na arenie światowej

1.4.2.     Cel(-e) szczegółowy(-e) i działanie(-a) ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa

Europejska polityka sąsiedztwa ma na celu utworzenie przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa na granicach UE, szczególnie w drodze rozszerzonego procesu stowarzyszenia politycznego, integracji gospodarczej i ściślejszej współpracy w wielu sektorach. UE będzie wspierała realizację tych celów w okresie obejmującym lata 2014-2020 przy pomocy specjalnego narzędzia finansowego, Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI), który zastąpi Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa ustanowiony w 2006 r. ENI zapewni większą część środków finansowych z budżetu UE na rzecz partnerów.

Wsparcie unijne zapewniane na mocy tego rozporządzenia sprzyja szerszej i intensywniejszej współpracy politycznej oraz stopniowej integracji gospodarczej między Unią Europejską i krajami partnerskimi, zwłaszcza wdrożeniu umów o partnerstwie i współpracy, układów o stowarzyszeniu lub innych istniejących i przyszłych umów oraz wspólnie uzgodnionych planów działań.

Wsparcie unijne powinno być przede wszystkim ukierunkowane na:

a) propagowanie praw człowieka i podstawowych wolności, praworządności, zasad równości, ustanowienie głębokiej i trwałej demokracji, propagowanie dobrych rządów oraz rozwój dobrze prosperującego społeczeństwa obywatelskiego obejmującego partnerów społecznych;

b) zapewnienie stopniowej integracji z unijnym rynkiem wewnętrznym oraz zacieśnionej współpracy sektorowej i międzysektorowej, również za sprawą zbliżenia przepisów ustawowych i regulacyjnej konwergencji z unijnymi normami oraz innymi ważnymi normami międzynarodowymi, powiązanego rozwoju instytucjonalnego i inwestycji, głównie w obszarze wzajemnych połączeń;

c) stworzenie warunków dla dobrze zarządzanej mobilności osób i kontaktów międzyludzkich na wielu poziomach;

d) zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu rozwój pod każdym względem, ograniczenie ubóstwa, tworzenie miejsc pracy, również za sprawą rozwoju sektora prywatnego; propagowanie wewnętrznej spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, rozwoju obszarów wiejskich, działań w dziedzinie klimatu oraz odporności na katastrofy;

e) budowanie zaufania i inne działania przyczyniające się do zapewnienia bezpieczeństwa oraz zapobieganie konfliktom i ich rozwiązywanie;

f) współpracę subregionalną, regionalną oraz obejmującą całe sąsiedztwo i współpracę transgraniczną.

Wsparcie unijne można również wykorzystywać w innych obszarach, jeżeli takie działanie jest zgodne z ogólnymi celami europejskiej polityki sąsiedztwa.

Działanie(-a) ABM/ABB, którego(-ych) dotyczy wniosek/inicjatywa

Działaniu 19.08 nadaje się nowy tytuł w brzmieniu: Europejski Instrument Sąsiedztwa

1.4.3.     Oczekiwany(-e) wynik(-i) i wpływ

Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.

Kontekst

Artykuł 8 Traktatu o Unii Europejskiej oraz nowa wizja europejskiej polityki sąsiedztwa, zakładająca bliższe, demokratyczne, dobrze prosperujące i stabilne sąsiedztwo oraz korzyści dla wszystkich partnerów wynikające ze specjalnie dostosowanego i zróżnicowanego podejścia, wymagają dostosowania przyszłego instrumentu finansowego na rzecz sąsiedztwa do większych ambicji odnowionej europejskiej polityki sąsiedztwa. Ponadto wdrożenie takiej wizji wiąże się z wyzwaniami dla partnerów, ponieważ zanim w pełni odczują korzyści, muszą przeprowadzić trudne i kosztowne reformy.

Przyszły ENI powinien być przede wszystkim ukierunkowany na realizację podstawowych celów według nowej wizji europejskiej polityki sąsiedztwa oraz rozwiązanie konkretnych problemów i sprostanie wyzwaniom, które określono w przeszłości.

W komunikacie „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie” przedstawiono szczegółowo podejście, jakie proponuje się przyjąć w stosunku do krajów Europy Wschodniej i Południowego Kaukazu poprzez dalszą realizację Partnerstwa Wschodniego, oraz wobec krajów południowego regionu Morza Śródziemnego w kontekście nowego „partnerstwa na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu”.

Proponując „partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu”, UE pragnie w szczególności wspierać proces transformacji demokratycznej zapoczątkowany w Egipcie i Tunezji, który może rozszerzyć się na inne kraje południowego regionu Morza Śródziemnego.

W wyniku ubiegłorocznego strategicznego przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa określono obszary, w których można znacznie tę politykę umocnić. Proces transformacji w południowym regionie Morza Śródziemnego oraz wyrażone przez obywateli tych krajów zdecydowane dążenie do zmian politycznych i gospodarczych sprawiają, że wsparcie UE nabiera jeszcze większego znaczenia niż w przeszłości, uwydatniając obszary, w których UE i kraje partnerskie mogą i powinny osiągnąć więcej. W takim samym stopniu UE jest nadal zdecydowana nieustannie wspierać procesy demokratyzacji i reform w całym sąsiedztwie, tak na wschodzie, jak i na południu.

1.4.4.   Wskaźniki wyników i wpływu

Należy określić wskaźniki, które umożliwią monitorowanie realizacji wniosku/inicjatywy.

W niniejszym rozporządzeniu ustanawia się zasadnicze elementy oraz podstawę interwencji UE. Dokładne działania określa się, sporządzając wieloletnie programy i roczne plany działań zawierające szczegółowe informacje na temat działań, które UE ma realizować, w tym oczekiwane wyniki oraz skutki danych działań. Właśnie wówczas będą ustalane szczegółowe wskaźniki w odniesieniu do monitorowania wdrażania w celu dokładnego oszacowania postępów na drodze do realizacji celów polityki, z uwzględnieniem szczególnych cech konkretnego działania. Będą one opracowywane na podstawie rocznego sprawozdania z postępu prac we wdrażaniu planów działań w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, danych statystycznych lub oceny przeprowadzonej przez niezależne organy, jeżeli takowa będzie dostępna, w następujący sposób:

a.         większa zgodność z normami dotyczącymi praw człowieka i normami demokratycznymi będzie oceniana z wykorzystaniem danych i statystyk dostarczonych przez organizacje pozarządowe, ONZ oraz jednostki regionalne, dotyczących: wolności zrzeszania się, wolności wypowiedzi i zgromadzeń, wolności prasy i mediów; odpowiednio monitorowanych demokratycznych i wiarygodnych wyborów; poziomu korupcji; większej niezawisłości i efektywności sądownictwa; lepszego demokratycznego nadzoru nad sektorem bezpieczeństwa. Dla przypomnienia należy wspomnieć o niedostępności oficjalnych wskaźników dotyczących kwestii praw człowieka. Opracowywane jednak przez liczną rzeszę organizacji „rankingi” pomagają sporządzić przydatną ocenę sytuacji, w której wyższe miejsce w „rankingu” (rok do roku) wiąże się zazwyczaj z postępem w konkretnej dziedzinie;

b.         większa integracja z rynkiem wewnętrznym UE będzie oceniana między innymi przy pomocy zmiany przepływów handlowych w odniesieniu do danych referencyjnych w roku n=0 (dane liczbowe Eurostatu); na podstawie postępów w zakresie regulacyjnego zbliżenia do norm i standardów UE, ocenianych przez odniesienie do dostępnych danych referencyjnych w roku „n=0”, oraz, w sposób bardzo ogólny, na podstawie liczby krajów, które utworzyły pogłębioną i kompleksową strefę wolnego handlu;

c          większa mobilność związana z lepszym zarządzaniem granicami i migracją, postęp w kierunku partnerstw na rzecz mobilności, umów o ułatwieniach wizowych i liberalizacji reżimu wizowego, będą oceniane przy pomocy dostępnych danych statystycznych (Eurostatu lub innych wiarygodnych instytucji), pomiarów ruchu turystycznego, przepływów migracyjnych, przepływów kadry naukowej/studentów w roku „n”, oraz na podstawie porównania tych danych z danymi referencyjnymi w roku „n=0”;

d.         zmniejszenie dysproporcji gospodarczych; większe zatrudnienie; rozwój MŚP: polityka, ustawodawstwo; rozszerzone kształcenie i szkolenie zawodowe; poziom zamożności społeczności rolniczej oraz większe bezpieczeństwo żywnościowe będą oceniane z wykorzystaniem danych Eurostatu, OECD, Banku Światowego, UNDP oraz oficjalnych danych statystycznych. Będą obejmowały okresowo uaktualniane dane o zatrudnieniu (liczby, sektory, wiek, płeć), dane liczbowe dotyczące MŚP (tworzenie/zamykanie MŚP), edukacji, dane o zróżnicowaniu pod względem zamożności, w porównaniu z danymi referencyjnymi w roku „n=0”. W tym kontekście szczególna uwaga zostanie zwrócona na pomiar współczynnika Giniego (aby ocenić, czy dysproporcje pod względem dochodów się zmniejszyły czy zwiększyły);

e.         postęp w zakresie budowania zaufania w strefach dotkniętych konfliktem oraz postęp w rozwiązywaniu trwających konfliktów będą oceniane na podstawie informacji zawartych w sprawozdaniach z postępów;

f.          rozszerzona współpraca między krajami partnerskimi w regionach przygranicznych, rozszerzony dialog regionalny, zwiększona liczba wspólnych działań podejmowanych w odpowiedzi na wyzwania w różnych dziedzinach, zwiększona liczba wspólnych stanowisk i wspólnych działań; wspieranie społecznego i gospodarczego rozwoju obszarów przygranicznych.

1.5.        Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.1.     Potrzeba(-y), która(-e) ma(-ją) zostać zaspokojona(-e) w perspektywie krótko- lub długoterminowej

Wizja polityki i cele średnioterminowe

Długoterminowa wizja leżąca u podstaw europejskiej polityki sąsiedztwa to sąsiedztwo, w którym każdy kraj partnerski zacieśnia swoje powiązania z UE pod względem swoich dążeń i potrzeb oraz wedle posiadanego potencjału. W kategoriach politycznych obejmuje to ofertę ściślejszej współpracy z UE, w tym więcej wspólnych inicjatyw na forum międzynarodowym, poświęconych światowym kwestiom, leżącym we wspólnym interesie. Z punktu widzenia gospodarki, UE jest również otwarta na większą integrację gospodarczą, prowadzącą do stopniowej integracji gospodarczej z rynkiem wewnętrznym UE. Wspiera też przyspieszenie wszechstronnego, sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego swoich sąsiadów, który pomógłby im zwiększyć konkurencyjność, efektywność energetyczną, zapewnić godną pracę oraz realizować milenijne cele rozwoju i wdrożyć strategię niskoemisyjnego rozwoju w celu wniesienia wkładu w walkę ze zmianą klimatu. UE powinna uruchomić cały zakres swojej polityki stosownie do obopólnych potrzeb i interesów oraz zaangażowania poszczególnych krajów w procesy reform i demokratyzacji.

Celem jest większe wspólne zaangażowanie w kształtowanie politycznego i gospodarczego dobrostanu naszych obywateli — zarówno Europejczyków, jak i obywateli krajów sąsiednich — gdyż jest to najlepsza gwarancja naszej wspólnej stabilności i wspólnego dobrobytu. Wizja taka nie jest pozbawiona wyzwań. Zanim kraje partnerskie będą mogły czerpać korzyści, muszą przeprowadzić konieczne reformy, które wiążą się ze znacznymi kosztami i wysiłkami. Jeśli chodzi o UE, ważne jest, by nie dopuścić do zagrożenia sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz by zapewnić bezpieczne środowisko dla mobilności.

Kraje partnerskie podejmujące zdecydowane działania na rzecz reform politycznych i gospodarczych w nadchodzących latach mogą liczyć na zawarcie układu o stowarzyszeniu w ramach Partnerstwa Wschodniego (Wschód) lub na przystąpienie do partnerstwa na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu (Południe). Towarzyszyć temu będzie większa mobilność i rozszerzone kontakty międzyludzkie (np. za sprawą możliwego ustanowienia partnerstw na rzecz mobilności), integracja gospodarcza w drodze współpracy przemysłowej, rozwój MŚP, bezpośrednie inwestycje zagraniczne oraz szersze stosunki handlowe z UE (np. za sprawą utworzenia pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu oraz przez zawieranie innych umów, np. w dziedzinie rolnictwa, usług i prowadzenia przedsiębiorstw lub umów w sprawie ocen zgodności i dopuszczenia produktów przemysłowych w odniesieniu do priorytetowych sektorów), większa integracja sektorowa (np. przez integrację z ogólnoeuropejskim rynkiem energii, uczestnictwo w międzynarodowym rynku emisji dwutlenku węgla, w tym działania przygotowawcze mające na celu przystąpienie do unijnego systemu handlu emisjami oraz uczestnictwo w programach UE i pracach agencji UE stosownie do możliwości dostępu zapewnionych w ramach poszczególnych programów oraz zgodnie z ogólnymi wskazówkami dotyczącymi uczestnictwa w pracach agencji UE).

Proponując partnerstwo na rzecz demokracji i wspólnego dobrobytu[21], UE pragnie w szczególności wspierać proces transformacji demokratycznej zapoczątkowany w Egipcie i Tunezji, który może rozszerzyć się na inne kraje. Aby z determinacją kontynuować proces transformacji demokratycznej, kraje te potrzebują wsparcia, by zreformować swoje instytucje i wkroczyć ponownie na ścieżkę wzrostu gospodarczego. Ich społeczeństwa muszą też przekonać się, że UE jest gotowa pomagać w tym wymagającym i jednocześnie trudnym okresie transformacji.

ENI powinien być coraz bardziej ukierunkowany na realizację polityk oraz powinien przewidywać coraz większe zróżnicowanie, większą elastyczność, coraz bardziej rygorystyczną warunkowość oraz bodźce dla najlepszych reformatorów, odzwierciedlając ambicje każdego partnerstwa (np. negocjacje w sprawie DCFTA). Wdrażanie pomocy UE można też zintensyfikować, powierzając to zadanie krajom partnerskim, pod warunkiem, że będą one przestrzegać unijnych przepisów finansowych i chronić interesy finansowe UE.

Finansowanie

Poziom finansowania nowego instrumentu ENI odzwierciedla ambicje odnowionej europejskiej polityki sąsiedztwa. Proponuje się zatem, by kwota przeznaczona na ENI na lata 2014–2020 wyniosła 18 182 300 000 EUR według bieżących cen.

Zróżnicowanie

Poziom wsparcia UE będzie uzależniony od postępów w budowaniu i konsolidacji demokracji, poszanowania praworządności oraz tempa reform. Im większy i szybszy postęp we wdrażaniu reform wewnętrznych w danym kraju, tym większe wsparcie otrzyma ten kraj od UE. Takie większe wsparcie będzie przybierało różne formy, w tym większych funduszy na rozwój społeczny i gospodarczy, bardziej rozbudowanych programów na rzecz rozwoju instytucjonalnego, większego dostępu do rynku, zwiększonego finansowania ze strony EBI w ramach wspierania inwestycji, jak również większych ułatwień na rzecz mobilności. Takie formy preferencyjnego traktowania będą specjalnie dostosowane do potrzeb poszczególnych krajów oraz kontekstu regionalnego. Będą uwzględniały fakt, że reforma na dużą skalę wiąże się ze znacznymi kosztami wstępnymi. W przypadku krajów, które nie przeprowadzają reform, UE ponownie rozważy finansowanie lub nawet je ograniczy.

1.5.2.     Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej

Wniosek należy rozpatrywać w ogólnym kontekście odnowionej europejskiej polityki sąsiedztwa, oferującej krajom partnerskim ściślejszą współpracę polityczną i głębszą integrację gospodarczą, zgodnie z art. 8 traktatu lizbońskiego. Opiera się on na wymianie z naszymi partnerami doświadczeń związanych z integracją europejską oraz na stopniowym angażowaniu ich w politykę UE.

UE jest w najlepszej sytuacji, by zapewnić pomoc krajom sąsiadującym, w których jednym z podstawowych celów polityki jest dostosowanie do przepisów i norm UE. Istnieją formy szczególnego wsparcia, które można zapewnić wyłącznie na poziomie UE i które obejmuje takie działania jak na przykład propagowanie stopniowej integracji gospodarczej na rynku wewnętrznym UE, dostępu do obszaru Schengen czy udziału w programach UE. UE jest zatem głównym partnerem we współpracy dla większości krajów objętych europejską polityką sąsiedztwa i taka rola UE cieszy się powszechnym uznaniem państw członkowskich, międzynarodowych instytucji finansowych i innych darczyńców. Pomoc krajom sąsiadującym z UE w dostosowaniu się do polityki, przepisów i norm UE jest podstawowym czynnikiem stymulującym reformy w krajach partnerskich objętych europejską polityką sąsiedztwa.

1.5.3.     Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

Od czasu uruchomienia ENPI pojawiło się szereg problemów, bezpośrednio lub pośrednio związanych z konstrukcją tego instrumentu. Wśród najpoważniejszych problemów, wymagających rozwiązania w przyszłości, wymieniano często długotrwały proces programowania i niepełne dostosowanie pomocy finansowej do polityki i priorytetów określonych w planach działania w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa oraz innych odpowiednich dokumentach. Ważnymi kwestiami są koordynacja i spójność z interwencjami realizowanymi w ramach innych instrumentów. Przepisy umożliwiające wspólne działania z partnerami/regionami nieobjętymi zakresem geograficznym ENPI mają zasadnicze znaczenie dla realizacji wielu działań i należy je zachować.

Pomoc ENPI wykorzystuje się jako czynnik wpływający na udzielanie kredytów i pożyczek przez instytucje finansowe w celu finansowania projektów inwestycji w infrastrukturę, jak również jako wsparcie dla sektora prywatnego, mające formę kredytów i pożyczek oraz operacji w oparciu o kapitał podwyższonego ryzyka. Zadanie to realizuje się wraz z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym w kontekście FEMIP oraz z EBI, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) i innymi europejskimi instytucjami finansowymi w kontekście sąsiedzkiego funduszu inwestycyjnego. Współpracę z międzynarodowymi instytucjami finansowymi należy rozszerzyć przez wykorzystanie innowacyjnych narzędzi, zwłaszcza w dziedzinie gwarancji. We wzmocnieniu skutków tej współpracy może pomóc wykorzystanie funduszy odnawialnych.

Zagadnienia horyzontalne o dużym znaczeniu dla ENPI obejmują elastyczność i możliwość reagowania na kryzys i nieprzewidziane sytuacje. Jednym z podstawowych wyzwań w sąsiedztwie jest rozwiązanie problemu przedłużającego się kryzysu. Każde rozwiązanie w ramach ENPI będzie musiało być spójne z politycznymi decyzjami w kwestii przyszłego Instrumentu na rzecz Stabilności (zwłaszcza w kwestii jego zakresu i wielkości) oraz jego relacją z instrumentami geograficznymi. Obecne mechanizmy szybkiej interwencji na wypadek kryzysów funkcjonowały dobrze i należałoby je dodatkowo umocnić.

Należy rozważyć sposób udoskonalenia monitorowania, również w odniesieniu do umocnienia powiązań między dialogiem politycznym a programami pomocy (w tym programami pomocy technicznej). Ponadto ważne jest, aby ambicjom polityki przyporządkować odpowiednie narzędzia służące ich urzeczywistnieniu. Rozważyć należy też sposób, w jaki można rozwijać pomoc techniczną/TAIEX, uwzględniając możliwość rozszerzenia zakresu danego mechanizmu o takie elementy jak szkolenia i badania sytuacyjne. Oprócz tego należy rozszerzyć współpracę w dziedzinie statystyki.

Skuteczna polityka konkurencji, wraz z innymi celami polityki, takimi jak sprawne funkcjonowanie administracji publicznej oraz niezależna sądowa ochrona wykonywania umów, tworzy otoczenie biznesowe sprzyjające wzrostowi gospodarczemu.

W ujęciu globalnym współpraca regionalna dowiodła swojej wartości dodanej, zwłaszcza w kategoriach stymulowania regionalnej synergii i współpracy sieciowej w ważnych obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, takich jak środowisko, zmiana klimatu, energia, zrównoważony rozwój, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, media i wolność słowa, badania naukowe, technologie informacyjno-komunikacyjne i mobilność młodzieży. Współpraca regionalna okazała się również bardzo skuteczna w przypadku, gdy jest prowadzona na poziomie wewnątrzregionalnym (południe i wschód): jest wiele „bliźniaczych” programów” (ochrona ludności, propagowanie inwestycji prywatnych) koncentrujących się zarówno na regionie południowym, jak i wschodnim. Ważną rolę odegrała również współpraca transgraniczna, a mechanizm podziału zobowiązań, stosowany przy programach współpracy transgranicznej, okazał się przydatny.

1.5.4.     Spójność z ewentualnymi innymi instrumentami finansowymi oraz możliwa synergia

Polityka zewnętrzna/instrumenty zewnętrzne

W traktacie lizbońskim określono nowe ramy instytucjonalne dla działań zewnętrznych Unii. Ma to na celu wspieranie spójności stanowiska UE i umocnienie pozycji UE na arenie międzynarodowej. UE musi wyposażyć się w długoterminową strategię polityczną w obszarze działań zewnętrznych oraz w odpowiedni zestaw narzędzi do realizacji następujących celów strategicznych:

propagowanie i obrona wartości UE za granicą. Za sprawą Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa UE będzie propagować procesy transformacyjne i demokratyczne, umacniając zarazem społeczeństwo obywatelskie wokół swoich granic;

propagowanie polityki UE w ramach wspierania strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego i sprzyjającego włączeniu społecznemu niskoemisyjnego wzrostu gospodarczego. Mając do dyspozycji ENI, UE będzie wspierała rozwiązywanie poważnych problemów globalnych i pomoże czerpać korzyści z ważnych reform zarówno UE, jak i krajom partnerskim;

zwiększenie wpływu współpracy UE na rzecz rozwoju, przede wszystkim w celu eliminowania ubóstwa. Dysponując ENI, UE pomoże krajom partnerskim podejmować wyzwania w obszarze rozwoju – np. zmiana klimatu – stosownie do ich potrzeb, zdolności, interesów i zobowiązań oraz możliwości zapewnienia skutków. ENI pomoże również poprawić koordynację ze strony UE oraz zwiększyć spójność polityki na rzecz rozwoju;

inwestowanie w długoterminowy dobrobyt, stabilność i demokrację w sąsiedztwie UE. Cel polegający na utworzeniu przestrzeni stabilności, dobrobytu i demokracji to podstawowy cel ENI i odnowionej polityki sąsiedztwa. Priorytetowe znaczenie zostanie przypisane wspieraniu unijnej polityki regionalnej i dwustronnej, w tym tematycznych obszarów polityki, w szerszym wymiarze sąsiedztwa. Procesy przechodzenia do demokracji w południowym regionie Morza Śródziemnego i ich możliwe skutki w szerszym wymiarze regionalnym wymuszają konieczność lepszego wspierania dążeń tych społeczeństw do urzeczywistnienia demokratycznych wartości i zasad na rzecz równiejszego podziału korzyści ze wzrostu gospodarczego, przy jednoczesnej realizacji celów ukierunkowanych na szerszą współpracę polityczną oraz integrację z krajami sąsiadującymi tak na południu, jak i na wschodzie. Dotyczy to również większego zaangażowania we współpracę z podmiotami społeczeństwa obywatelskiego oraz partnerami społecznymi.

poprawa w zakresie zapobiegania kryzysom i rozwiązywania sytuacji kryzysowych. ENI powinien umożliwić większe i bardziej elastyczne wsparcie w zapobieganiu kryzysom i rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych w sąsiedztwie.

Wsparcie sąsiadów UE przy pomocy specjalnego, ukierunkowanego i stworzonego na potrzeby realizacji polityk instrumentu, wyposażonego w środki finansowe odpowiadające ambicjom odnowionej europejskiej polityki sąsiedztwa, jest wyraźnie zgodne z podstawowymi priorytetami działań zewnętrznych UE.

Kraje objęte europejską polityką sąsiedztwa będą nadal korzystały z innych instrumentów finansowych, ukierunkowanych na konkretne kwestie polityczne (wyzwania globalne, prawa człowieka, bezpieczeństwo jądrowe) czy sytuacje kryzysowe (pomoc makrofinansowa, instrument na rzecz stabilności, instrumenty pomocy humanitarnej).

Polityka wewnętrzna

Mając na uwadze cel europejskiej polityki sąsiedztwa, jakim jest stymulowanie ściślejszej integracji UE i krajów partnerskich, należy umocnić przepisy zapewniające lepszą koordynację wewnętrznej i zewnętrznej polityki UE w sąsiedztwie, również za sprawą bliższej współpracy z odpowiednimi służbami Komisji na etapie programowania oraz, w miarę potrzeb, przez wykorzystanie mechanizmów umożliwiających gromadzenie funduszy z wewnętrznych i zewnętrznych działów budżetu UE.

Może to znaleźć zastosowanie głównie w takich obszarach współpracy jak infrastruktura o wymiarze transgranicznym, zwłaszcza sieci transportowe i energetyczne, sektor ICT[22] i inne sieciowe gałęzie przemysłu, jak również szkolnictwo wyższe oraz środowisko, z uwagi na ich zdecydowany aspekt transgraniczny. Większe wsparcie w ramach ENI na rzecz budowania potencjału w zakresie badań naukowych i innowacji przyczyniłoby się do wzmocnienia wszystkich powyższych obszarów współpracy oraz pomogłoby wszystkim krajom partnerskim dostosować się do polityki i celów UE, dzięki czemu kraje te mogłyby stawiać czoło globalnym i regionalnym wyzwaniom.

Należy dążyć do większej synergii z polityką wewnętrzną UE oraz związanego z nią wykorzystania innowacyjnych instrumentów finansowych, w oparciu o skoordynowane podejście do zaangażowania środków z budżetu UE w takie instrumenty. Ułatwiłoby to gromadzenie środków z różnych działów wieloletnich ram finansowych.

1.6.        Czas trwania działania i jego wpływu finansowego

¨ Wniosek/inicjatywa o określonym czasie trwania

– x           Czas trwania wniosku/inicjatywy: od [DD/MM]RRRR r. do [DD/MM]RRRR r.

– x           Czas trwania wpływu finansowego: od RRRR r. do RRRR r.

– X Wniosek/inicjatywa o nieokreślonym czasie trwania

– Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od 2014 r. do 2020 r.,

– po którym następuje faza operacyjna.

1.7.        Przewidywany(-e) tryb(y) zarządzania[23]

x Bezpośrednie zarządzanie scentralizowane przez Komisję

x Pośrednie zarządzanie scentralizowane poprzez przekazanie zadań wykonawczych:

– x           agencjom wykonawczym

– ¨ organom utworzonym przez Wspólnoty[24]

– x           krajowym organom publicznym/organom mającym obowiązek świadczenia usługi publicznej

– ¨         osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej, określonym we właściwym prawnym akcie podstawowym w rozumieniu art. 49 rozporządzenia finansowego

X Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

X Zarządzanie zdecentralizowane z państwami trzecimi

X Zarządzanie wspólne z organizacjami międzynarodowymi (należy wyszczególnić)

Cele będą realizowane w drodze połączenia środków wdrożonych za sprawą różnych trybów zarządzania.

2.           ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.        Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Należy określić częstotliwość i warunki.

Stosowane przez Komisję Europejską systemy monitorowania i oceny są w coraz większym stopniu zorientowane na wyniki. Zadania w ramach obu tych procesów wykonują zarówno pracownicy wewnętrzni, jak i eksperci zewnętrzni.

Osoby zarządzające realizacją poszczególnych zadań w delegaturach i siedzibie głównej monitorują na bieżąco realizację projektów i programów przy użyciu różnych metod, między innymi – w miarę możliwości – za pomocą wizyt w terenie. Monitorowanie zapewnia cenne informacje na temat rozwoju projektu, pomaga osobom zarządzającym w identyfikacji rzeczywistych i potencjalnych wąskich gardeł oraz w podejmowaniu działań naprawczych.

Zewnętrznym, niezależnym ekspertom powierza się na podstawie umów ocenę wyników unijnych działań zewnętrznych w ramach trzech różnych systemów. Takie oceny pomagają zapewnić rozliczalność i udoskonalić trwające interwencje; są także podstawą do wyciągania wniosków z dotychczasowych doświadczeń, które będzie można wykorzystać w przyszłej polityce w różnych dziedzinach i w kolejnych działaniach. We wszystkich narzędziach stosuje się uznane na szczeblu międzynarodowym kryteria oceny określone przez OECD-DAC, dotyczące między innymi (potencjalnych) skutków.

Najpierw, na poziomie projektu, w ramach zarządzanego w siedzibie głównej systemu monitorowania zorientowanego na wyniki (ROM) otrzymuje się zwięzłą, ukierunkowaną analizę jakości próby interwencji. Za pomocą wysoce ustrukturyzowanych i ustandaryzowanych metod niezależni eksperci, zajmujący się monitorowaniem zorientowanym na wyniki, przyznają oceny odzwierciedlające mocne i słabe strony danego projektu i formułują zalecenia dotyczące sposobów poprawy jego skuteczności.

Oceny na poziomie projektu, którymi zarządzają delegatury UE odpowiedzialne za dane projekty, dostarczają bardziej szczegółowych, dogłębnych analiz i pomagają kierownikom projektu w udoskonalaniu bieżących przedsięwzięć i przygotowywaniu przyszłych działań tego rodzaju. Przeprowadzanie analiz oraz gromadzenie informacji zwrotnych i dowodów od wszystkich zainteresowanych stron, także od beneficjentów końcowych, powierza się zewnętrznym niezależnym ekspertom dysponującym wiedzą tematyczną i geograficzną.

Komisja przeprowadza również strategiczne oceny swojej polityki, od programowania i strategii po wdrażanie interwencji w konkretnym sektorze (np. zdrowia, edukacji itd.), kraju lub regionie, bądź też w odniesieniu do konkretnego instrumentu. Oceny te wnoszą ważny wkład w kształtowanie polityki oraz opracowywanie instrumentów i projektów. Wszystkie te oceny publikuje się w witrynie internetowej Komisji, a podsumowanie wniosków zamieszcza się w sprawozdaniu rocznym dla Rady i Parlamentu Europejskiego.

2.2.        System zarządzania i kontroli

2.2.1.     Zidentyfikowane ryzyko

Otoczenie obarczone ryzykiem

Otoczenie, w którym realizuje się działania w zakresie pomocy w ramach ENI, charakteryzuje się następującymi rodzajami ryzyka, które może zagrozić realizacji celów tego instrumentu, przyczynić się do nieoptymalnego zarządzania finansowego lub nieprzestrzegania obowiązujących przepisów (błędów w zakresie legalności i prawidłowości):

- gospodarcza/polityczna niestabilność lub klęski żywiołowe mogą prowadzić do trudności i opóźnień w projektowaniu i realizacji działań w krajach partnerskich;

- brak potencjału instytucjonalnego i zdolności administracyjnych w krajach partnerskich może prowadzić do trudności i opóźnień w projektowaniu i realizacji działań;

- rozproszenie geograficzne projektów i programów (uwzględnienie w nich stosunkowo dużej liczby krajów/terytoriów/regionów) może być powodem problemów logistycznych/związanych z monitorowaniem zasobów - w szczególności podczas wszelkich podejmowanych „na miejscu” działań następczych;

- zróżnicowany charakter potencjalnych partnerów/beneficjentów posiadających różne struktury kontroli wewnętrznej i zdolności może przyczyniać się do fragmentacji, a w związku z tym do zmniejszenia skuteczności i efektywności środków Komisji dostępnych na wspieranie i monitorowanie realizacji działań;

- niezadowalająca jakość i ilość dostępnych danych na temat wyników i wpływu pomocy zewnętrznej/realizacji krajowych planów rozwoju w krajach partnerskich może przyczyniać się do ograniczenia możliwości Komisji w zakresie sporządzania sprawozdań i przyjmowania odpowiedzialność za wyniki.

Przewidywany poziom ryzyka nieprzestrzegania obowiązujących przepisów

Celem w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami dla niniejszego instrumentu jest utrzymanie historycznego poziomu ryzyka niezgodności (wskaźnika błędu) dla portfela DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid, tj. poziomu „netto” błędów resztowych (w perspektywie wieloletniej, po przeprowadzeniu wszystkich planowanych kontroli i korekt w odniesieniu do zamkniętych zamówień) poniżej 2 %.. Tradycyjnie wiązało się to z zakresem błędu 2-5 % w odniesieniu do rocznej losowej próbki transakcji kontrolowanych przez Europejski Trybunał Obrachunkowy do celów rocznego poświadczenia wiarygodności. DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid uważa, że jest to najniższy poziom ryzyka nieprzestrzegania przepisów, który można osiągnąć w otoczeniu obarczonym tak wysokim ryzykiem, uwzględniający obciążenia administracyjne i wymaganą gospodarność w obszarze kontroli zgodności z przepisami.

2.2.2.     Przewidywane metody kontroli

Struktura kontroli wewnętrznej DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid

Proces kontroli wewnętrznej/zarządzania w DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid został zaprojektowany w sposób dający wystarczającą pewność realizacji celów, zarówno pod względem skuteczności i efektywności prowadzonych działań oraz rzetelności sprawozdań finansowych DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid, jak i zgodności z odpowiednimi ramami prawnymi i proceduralnymi.

Skuteczność i efektywność

Aby zapewnić skuteczność i efektywność swoich działań (oraz zmniejszyć wysoki poziom ryzyka w środowisku pomocy zewnętrznej), w uzupełnieniu wszystkich elementów strategicznej polityki całej Komisji i jej procesu planowania, środowiska kontroli wewnętrznej oraz innych wymogów dotyczących standardów kontroli wewnętrznej w Komisji, DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid będzie nadal dysponowała specjalnie dostosowanymi ramami zarządzania pomocą w działaniach prowadzonych w ramach wszystkich stosowanych przez nią instrumentów, i ramy te będą obejmowały:

- zdecentralizowane zarządzanie większą częścią pomocy zewnętrznej przez delegatury UE w terenie;

- jasno określoną i sformalizowaną drogę rozliczalności finansowej [począwszy od delegowanego urzędnika zatwierdzającego (dyrektora generalnego)] w drodze subdelegowania uprawnień subdelegowanego urzędnika zatwierdzającego (dyrektora) w siedzibie głównej na rzecz szefa delegatury;

- regularną sprawozdawczość w formie sprawozdań przekazywanych przez delegatury UE do siedziby głównej (sprawozdań na temat zarządzania pomocą zewnętrzną), obejmujących między innymi roczne poświadczenie wiarygodności przez szefa delegatury;

- zapewnienie konkretnego programu szkoleń dla pracowników zarówno w siedzibie głównej, jak i w delegaturach;

- znaczne wsparcie i doradztwo na poziomie siedziby głównej/delegatur (również przez internet);

- wizyty „sprawdzające” w delegaturach, którym przekazano zadania, odbywane regularnie co 3–6 lat;

- metodologię zarządzania cyklem projektu i programu, obejmującą między innymi:

- narzędzia zapewnienia jakości na potrzeby projektowania interwencji, metodę jej przeprowadzania, mechanizm finansowania, system zarządzania, ocenę i wybór partnerów realizujących działania itd.;

- zarządzanie programem i projektem, narzędzia monitorowania i sprawozdawczości na potrzeby skutecznej realizacji działań, w tym regularne zewnętrzne monitorowanie projektów na miejscu;

- ważne elementy składowe oceny i audytu.

Sprawozdawczość finansowa i rachunkowość

DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid nadal będzie stosowała najwyższe standardy rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, korzystając z systemu rachunkowości memoriałowej Komisji (ABAC) oraz ze specjalnych narzędzi na potrzeby pomocy zewnętrznej, takich jak Wspólny System Informacyjny RELEX (CRIS).

W odniesieniu do zgodności z odpowiednimi ramami prawnymi i proceduralnymi, metody kontrolowania zgodności określono w sekcji 2.3 (środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom).

Rola komisji i podkomisji.

Przewiduje się, że podkomisje będą odgrywały coraz aktywniejszą rolę w kontrolowaniu procesu wdrażania programów.

2.3.        Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony.

Ponieważ DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid prowadzi działalność w otoczeniu obarczonym wysokim ryzykiem, w stosowanych przez nią systemach należy uwzględnić występowanie znacznej ilości potencjalnych błędów zgodności (nieprawidłowości) w transakcjach i przewidzieć liczne kontrole mające na celu zapobieganie takim błędom oraz ich wykrywanie i korygowanie na możliwie najwcześniejszym etapie procesu płatności.. W praktyce oznacza to, że kontrole zgodności DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid będą na ogół polegały na kontrolach ex ante przeprowadzanych przez audytorów zewnętrznych i pracowników Komisji w terenie, przed dokonaniem końcowej płatności za projekt (chociaż przy zachowaniu niektórych audytów i kontroli ex post), i będą znacznie wykraczały poza zakres środków bezpieczeństwa finansowego wymaganych na podstawie rozporządzenia finansowego. Ramy zgodności DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid obejmują między innymi następujące ważne elementy składowe:

Środki zapobiegawcze

Obowiązkowe podstawowe szkolenia dotyczące kwestii nadużyć finansowych dla pracowników zarządzających pomocą i audytorów;

wytyczne (również przez internet) obejmujące Praktyczny przewodnik po procedurach udzielania zamówień, przewodnik DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid oraz zestaw narzędzi do zarządzania finansowego (dla partnerów realizujących działania);

ocena ex ante w celu sprawdzenia, czy stosowane są właściwe środki zwalczania nadużyć finansowych w celu zapobiegania nadużyciom w procesie zarządzania funduszami UE i wykrywania tych nadużyć w organach zarządzających odpowiednimi funduszami w ramach wspólnego, zdecentralizowanego i dzielonego zarządzania;

kontrola ex ante dostępnych w krajach partnerskich mechanizmów zwalczania nadużyć finansowych, przeprowadzana w ramach oceny zarządzania finansami publicznymi pod kątem kwalifikowalności do otrzymania wsparcia budżetowego (tj. aktywne zaangażowanie w walkę z nadużyciami finansowymi i korupcją, odpowiednie organy kontroli, dostateczny potencjał wymiaru sprawiedliwości oraz skuteczne mechanizmy reagowania i sankcji);

w 2008 r. Komisja podpisała w Akrze Międzynarodową Inicjatywę na rzecz Przejrzystości Pomocy (IATI) i wyraziła zgodę na standard w odniesieniu do przejrzystości pomocy, zapewniający bardziej terminowe, szczegółowe i regularne informacje na temat przepływów pomocy oraz dokumenty;

od 14 października 2011 r. Komisja wdraża pierwszy etap standardu IATI w celu opublikowania informacji w ramach Inicjatywy Przejrzystości Pomocy przed kolejnym forum wysokiego szczebla w sprawie skuteczności pomocy, które odbędzie się w Pusanie w listopadzie 2011 r. Ponadto Komisja we współpracy z państwami członkowskimi UE będzie prowadziła prace nad wspólną aplikacją sieciową zwaną TR-AID, która przekształca dane dotyczące pomocy UE, dostarczane za pośrednictwem IATI i innych źródeł, w informacje na temat pomocy przyjazne dla użytkownika.

Środki służące wykrywaniu i środki naprawcze

Zewnętrzne audyty i kontrole (zarówno obowiązkowe, jak i oparte na analizie ryzyka), również ze strony Europejskiego Trybunału Obrachunkowego;

kontrole z mocą wsteczną (oparte na analizie ryzyka) i odzyskiwanie należności;

zawieszenie finansowania UE w przypadku poważnego nadużycia finansowego, w tym korupcji na dużą skalę, do czasu podjęcia przez władze właściwych działań naprawczych i działań zapobiegających takim nadużyciom w przyszłości.

DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid będzie dalej pracowała nad swoją strategią zwalczania nadużyć, zgodnie z nową strategią zwalczania nadużyć (CAFS), przyjętą przez Komisję dnia 24 czerwca 2011 r., mającą między innymi na celu:

pełne dostosowanie wewnętrznych kontroli DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid ukierunkowanych na zwalczanie nadużyć do wymogów CAFS;

ukierunkowanie podejścia DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid w zakresie zarządzania ryzykiem na identyfikację obszarów ryzyka nadużyć i ustalanie stosownych reakcji;

zagwarantowanie, aby systemy stosowane do celów wydatkowania funduszy UE w państwach trzecich umożliwiały pozyskiwanie istotnych danych w celu uwzględnienia ich w zarządzaniu ryzykiem nadużyć (np. podwójne finansowanie);

w razie konieczności utworzone zostaną grupy współpracy sieciowej i odpowiednie narzędzia informatyczne, specjalnie na potrzeby analizowania przypadków nadużyć związanych z sektorem pomocy zewnętrznej.

2.4         Szacunkowe koszty kontroli i korzyści wynikające z kontroli

Szacunkowe łączne koszty kontroli wewnętrznej/zarządzania w całym portfelu DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid w planie budżetu na lata 2014-2020 wynoszą rocznie w przybliżeniu średnio 658 mln EUR na pokrycie zobowiązań. Kwota ta obejmuje zarządzanie EFR, funkcjonujące w zintegrowany sposób w ramach struktury zarządzania DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid. Te pozaoperacyjne koszty stanowią około 6,4 % szacunkowej średniej rocznej kwoty 10,2 mld EUR, zaplanowanej na ogólne (operacyjne i administracyjne) zobowiązania DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid w jej portfelu wydatków, finansowanym z budżetu ogólnego UE i Europejskiego Funduszu Rozwoju na 2012 r.

W kosztach zarządzania uwzględniono wszystkich pracowników DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid w siedzibie głównej oraz w delegaturach, infrastrukturę, podróże, szkolenia, monitorowanie, zamówienia na ocenę i audyt (w tym zamówienia udzielane na podstawie procedur wszczynanych przez beneficjentów).

DG ds. Rozwoju i Współpracy EuropeAid planuje zmniejszyć z czasem współczynnik zarządzania/działalności operacyjnej w ramach lepszych i uproszczonych przepisów w odniesieniu do nowych instrumentów, w oparciu o zmiany, które mogą nastąpić na podstawie zmienionego rozporządzenia finansowego. Podstawowe korzyści tych kosztów zarządzania rozpatruje się w kategoriach realizacji celów polityki, efektywnego i skutecznego wykorzystania środków oraz stosowania zdecydowanych oszczędnych środków zapobiegawczych i wykonywania kontroli mających na celu zapewnienie zgodnego z prawem i regularnego wykorzystania funduszy.

Nadal będą wprowadzane udoskonalenia w obszarze zarządzania i kontroli zgodności, tak pod względem charakteru tych działań, jak i ich zakresu. Działania te jednak nadal wiążą się z koniecznymi kosztami, które trzeba ponieść, aby skutecznie i efektywnie realizować cele danych instrumentów przy minimalnym ryzyku niezgodności z przepisami (błąd resztowy poniżej 2 %). Ocenia się, że koszty te są znacznie niższe od potencjalnych strat, związanych z wyeliminowaniem lub ograniczeniem kontroli wewnętrznych w tym obszarze wysokiego ryzyka.

3.           SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.        Dział(-y) wieloletnich ram finansowych i pozycja(pozycje) wydatków w budżecie, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

Według działów wieloletnich ram finansowych i pozycji w budżecie.

Dział wieloletnich ram finansowych || Pozycja w budżecie || Rodzaj środków || Wkład

Numer 19.08          [Treść… ENI - Europejski Instrument Sąsiedztwa ] || ZRÓŻNICOWANE/NIEZRÓŻNICOWANE ([25]) || państw EFTA[26] || krajów kandydujących[27] || państw trzecich || w rozumieniu art. 18 ust. 1 lit. aa) rozporządzenia finansowego

4 || Instrument ENI || NIEZRÓŻNICOWANE || NIE || NIE || NIE || NIE

5 || ENI – wydatki administracyjne || ZRÓŻNICOWANE || NIE || NIE || TAK || NIE

· Nowe pozycje w budżecie, o których utworzenie się wnioskuje: BRAK

Według działów wieloletnich ram finansowych i pozycji w budżecie.

Dział wieloletnich ram finansowych || Pozycja w budżecie || Rodzaj środków || Wkład

Numer [Treść……………………………………..] || Zróżnicowane /niezróżnicowane || państw EFTA || krajów kandydujących || państw trzecich || w rozumieniu art. 18 ust. 1 lit. aa) rozporządzenia finansowego

|| [XX.YY.YY.YY] || || TAK/NIE || TAK/NIE || TAK/NIE || TAK/NIE

3.2         Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1      Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

Dział wieloletnich ram finansowych: || 4 || Stosunki zewnętrzne

Dyrekcja Generalna: <…….> || || || Rok N[28] 2014 || Rok N+1 2015 || Rok N+2 2016 || Rok N+3 2017 || Rok N+4 2018 || Rok N+5 2019 || Rok N+6 2020 || OGÓŁEM ||

Ÿ Środki operacyjne || || || || || || || || ||

ENI - Europejski Instrument Sąsiedztwa (19.08) || Środki na zobowiązania || (1) || 2 181,076 || 2 347,302 || 2 408,952 || 2 501,395 || 2 637,736 || 2 806,952 || 2 952,883 || 17 836,296 ||

Środki na płatności || (2) || 1 852,576 || 2 001,902 || 2 051,252 || 2 170,595 || 2 249,836 || 2 349,252 || 2 498,583 || 15 173,996 ||

Środki administracyjne finansowane ze środków przydzielonych na określone programy operacyjne[29] || || || || || || || || || ||

Numer pozycji w budżecie 19.01.04.02 || || (3) || 47,424 || 48,098 || 48,748 || 49,405 || 50,164 || 50,748 || 51,417 || 346,004 ||

OGÓŁEM środki dla dyrekcji generalnej <…….> || Środki na zobowiązania || =1+1a +3 || 2 228,500 || 2 395,400 || 2 457,700 || 2 550,800 || 2 687,900 || 2 857,700 || 3 004,300 || 18 182,300 ||

Środki na płatności || =2+2a +3 || 1 900,000 || 2 050,000 || 2 100,000 || 2 220,000 || 2 300,000 || 2 400,000 || 2 550,000 || 15 520,000 ||

Ÿ OGÓŁEM środki operacyjne || Środki na zobowiązania || (4) || 2 181,076 || 2 347,302 || 2 408,952 || 2 501,395 || 2 637,736 || 2 806,952 || 2 952,883 || 17 836,296

Środki na płatności || (5) || 1 852,576 || 2 001,902 || 2 051,252 || 2 170,595 || 2 249,836 || 2 349,252 || 2 498,583 || 15 173,996

Ÿ OGÓŁEM środki administracyjne finansowane ze środków przydzielonych na określone programy operacyjne || (6) || 47,424 || 48,098 || 48,748 || 49,405 || 50,164 || 50,748 || 51,417 || 346,004

OGÓŁEM środki na DZIAŁ <4> wieloletnich ram finansowych || Środki na zobowiązania || =4+ 6 || 2 228,500 || 2 395,400 || 2 457,700 || 2 550,800 || 2 687,900 || 2 857,700 || 3 004,300 || 18 182,300

Środki na płatności || =5+ 6 || 1 900,000 || 2 050,000 || 2 100,000 || 2 220,000 || 2 300,000 || 2 400,000 || 2 550,000 || 15 520,000

Dział wieloletnich ram finansowych: || 5 || „Wydatki administracyjne”

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| || || Rok N 2014 || Rok N+1 2015 || Rok N+2 2016 || Rok N+3 2017 || Rok N+4 2018 || Rok N+5 2019 || Rok N+6 2020 || OGÓŁEM

Dyrekcja Generalna: <…….> ||

Ÿ Zasoby ludzkie || 37,036 || 36,662 || 36,289 || 35,919 || 35,919 || 35,919 || 35,919 || 253,662

Ÿ Pozostałe wydatki administracyjne || 2,244 || 2,192 || 2,173 || 2,155 || 2,155 || 2,155 || 2,155 || 15,227

OGÓŁEM Dyrekcja Generalna <…….> || Środki || 39,279 || 38,854 || 38,462 || 38,073 || 38,073 || 38,073 || 38,073 || 268,889

OGÓŁEM środki na DZIAŁ 5 wieloletnich ram finansowych || (Środki na zobowiązania ogółem = środki na płatności ogółem) || 39,279 || 38,854 || 38,462 || 38,073 || 38,073 || 38,073 || 38,073 || 268,889

|| || || || || || || || ||

|| || || || || || || || ||

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| || || Rok N 2014 || Rok N+1 2015 || Rok N+2 2016 || Rok N+3 2017 || Rok N+4 2018 || Rok N+5 2019 || Rok N+6 2020 || OGÓŁEM

OGÓŁEM środki na DZIAŁY 1 do 5 wieloletnich ram finansowych || Środki na zobowiązania || 2 267,779 || 2 434,254 || 2 496,162 || 2 588,873 || 2 725,973 || 2 895,773 || 3 042,373 || 18 451,189

Środki na płatności || 1 939,279 || 2 088,854 || 2 138,462 || 2 258,073 || 2 338,073 || 2 438,073 || 2 588,073 || 15 788,889

3.2.2      Szacunkowy wpływ na środki operacyjne

– ¨         Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych

– ý         Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych, jak określono poniżej:

Środki na zobowiązania w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

Określić cele i realizacje ò || || || Rok N || Rok N+1 || Rok N+2 || Rok N+3 || wprowadzić taką liczbę kolumn dla poszczególnych lat, jaka jest niezbędna, by odzwierciedlić cały okres wpływu (por. pkt 1.6) || OGÓŁEM

REALIZACJA

Rodzaj[30] || Średni koszt || Koszt || Koszt || Koszt || Koszt || Koszt || Koszt || Koszt || Koszt całkowity

Programy geograficzne[31] || 2072,023 || 2229,937 || 2288,504 || 2376,325 || 2505,849 || 2666,605 || 2805,238 || 16944,481

Programy współpracy transgranicznej[32] || 109,054 || 117,365 || 120,448 || 125,070 || 131,887 || 140,348 || 147,644 || 891,815

KOSZT OGÓŁEM || 2181,076 || 2347,302 || 2408,952 || 2501,395 || 2637,736 || 2806,952 || 2952,883 || 17836,296

3.2.3      Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

3.2.3.1 Streszczenie

– ¨         Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych

– X          Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| Rok N[33] 2014 || Rok N+1 2015 || Rok N+2 2016 || Rok N+3 2017 || Rok N+4 2018 || Rok N+5 2019 || Rok N+6 2020 || OGÓŁEM

DZIAŁ 5 wieloletnich ram finansowych || || || || || || || ||

Zasoby ludzkie || 37,036 || 36,662 || 36,289 || 35,919 || 35,919 || 35,919 || 35,919 || 253,662

Pozostałe wydatki administracyjne || 2,244 || 2,192 || 2,173 || 2,155 || 2,155 || 2,155 || 2,155 || 15,227

DZIAŁ 5 wieloletnich ram finansowych – suma cząstkowa || 39,279 || 38,854 || 38,462 || 38,073 || 38,073 || 38,073 || 38,073 || 268,889

|| || || || || || || ||

Poza DZIAŁEM 5[34] wieloletnich ram finansowych || || || || || || || ||

Zasoby ludzkie || 46,898 || 47,534 || 48,170 || 48,806 || 49,441 || 50,077 || 50,713 || 341,639

Pozostałe wydatki administracyjne || 0,525 || 0,564 || 0,578 || 0,600 || 0,723 || 0,671 || 0,705 || 4,366

Poza DZIAŁEM 5 wieloletnich ram finansowych – suma cząstkowa || 47,424 || 48,098 || 48,748 || 49,405 || 50,164 || 50,748 || 51,417 || 346,004

OGÓŁEM || 86,703 || 86,952 || 87,211 || 87,479 || 88,238 || 88,821 || 89,491 || 614,894

3.2.3.2   Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

– ¨         Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich

– X          Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej:

Wartości szacunkowe należy wyrazić w pełnych kwotach (lub najwyżej z dokładnością do jednego miejsca po przecinku)

|| || Rok N || Rok N+1 || Rok N+2 || Rok N+3 || Rok N+4 2018 || Rok N+5 2019 || Rok N+6 2020

Ÿ Stanowiska przewidziane w planie zatrudnienia (stanowiska urzędników i pracowników zatrudnionych na czas określony) ||

|| XX 01 01 01 (w centrali i w biurach przedstawicielstw Komisji) || 137,8 || 136,4 || 135,1 || 133,7 || 133,7 || 133,7 || 133,7

|| XX 01 01 02 (w delegaturach) || 78,4 || 77,6 || 76,8 || 76,0 || 76,0 || 76,0 || 76,0

|| XX 01 05 01 (pośrednie badania naukowe) || || || || || || ||

|| 10 01 05 01 (bezpośrednie badania naukowe) || || || || || || ||

|| Ÿ Personel zewnętrzny (w ekwiwalentach pełnego czasu pracy)[35] ||

|| XX 01 02 01 (AC, END, INT z globalnej koperty finansowej) || 9,3 || 9,2 || 9,1 || 9,0 || 9,0 || 9,0 || 9,0

|| XX 01 02 02 (AC, AL, END, INT i JED w delegaturach) || || || || || || ||

|| XX 01 04 yy[36] || - w centrali[37] || 93,3 || 91,4 || 89,6 || 87,9 || 86,2 || 84,5 || 82,8

|| - w delegaturach || 468,1 || 475,3 || 482,4 || 489,6 || 496,7 || 503,9 || 511,0

|| XX 01 05 02 (AC, INT, END – pośrednie badania naukowe) || || || || || || ||

|| 10 01 05 02 (AC, INT, END – bezpośrednie badania naukowe) || || || || || || ||

|| Inna pozycja w budżecie (określić) || || || || || || ||

|| OGÓŁEM || 786,9 || 790,0 || 793,1 || 796,2 || 801,6 || 807,1 || 812,6

XX oznacza odpowiednią dziedzinę polityki lub odpowiedni tytuł w budżecie.

Potrzeby w zakresie zasobów ludzkich zostaną pokryte z zasobów DG już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem lub przesuniętych w ramach dyrekcji generalnej, uzupełnionych w razie potrzeby wszelkimi dodatkowymi zasobami, które mogą zostać przydzielone zarządzającej dyrekcji generalnej w ramach procedury rocznego przydziału środków oraz w świetle istniejących ograniczeń budżetowych.

3.2.4      Zgodność z wieloletnimi ramami finansowymi 2014-2020

– X          Wniosek/inicjatywa jest zgodny(-a) z wieloletnimi ramami finansowymi 2014-2020.

– ¨         Wniosek/inicjatywa wymaga przeprogramowania odpowiedniego działu w wieloletnich ramach finansowych.

Należy wyjaśnić, na czym ma polegać przeprogramowanie, określając pozycje w budżecie, których ma ono dotyczyć, oraz podając odpowiednie kwoty.

– ¨         Wniosek/inicjatywa wymaga zastosowania instrumentu elastyczności lub zmiany wieloletnich ram finansowych[38]

Należy wyjaśnić, który wariant jest konieczny, określając pozycje w budżecie, których ma on dotyczyć, oraz podając odpowiednie kwoty.

3.2.5      Udział osób trzecich w finansowaniu

– Wniosek/inicjatywa nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

– X Wniosek/inicjatywa przewiduje współfinansowanie szacowane zgodnie z poniższym:

Współfinansowanie w ramach inicjatywy jest dopuszczalne, ale nie podaje się konkretnych wartości liczbowych.

Środki w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

|| Rok N || Rok N+1 || Rok N+2 || Rok N+3 || wprowadzić taką liczbę kolumn dla poszczególnych lat, jaka jest niezbędna, by odzwierciedlić cały okres wpływu (por. pkt 1.6) || Ogółem

Określić organ współfinansujący || Nie dotyczy || || || || || || || Nie dotyczy

OGÓŁEM środki objęte współfinansowaniem || Nie dotyczy || || || || || || || Nie dotyczy

3.3         Szacunkowy wpływ na dochody

– ý      Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody. – UWAGA: wskutek środków powracających z operacji związanych z kapitałem podwyższonego ryzyka, prowadzonych we współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, możliwe są dochody budżetowe w marginalnych kwotach (w stosunku do ogólnych rozmiarów instrumentu).

-        ¨         Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

-           ¨         wpływ na zasoby własne

-           ¨         wpływ na dochody różne

w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

Pozycja w budżecie dotycząca dochodów || Środki zapisane w budżecie na bieżący rok budżetowy || Wpływ wniosku/inicjatywy[39]

Rok N || Rok N+1 || Rok N+2 || Rok N+3 || wprowadzić taką liczbę kolumn dla poszczególnych lat, jaka jest niezbędna, by odzwierciedlić cały okres wpływu (por. pkt 1.6)

Artykuł …………. || || || || || || || ||

W przypadku wpływu na dochody różne, należy wskazać pozycję(-e) wydatków w budżecie, którą(-e) ten wpływ obejmie.

Należy określić metodę obliczania wpływu na dochody.

[1]               Komisja przedstawiła komunikat w sprawie bezpieczeństwa dostaw energii i międzynarodowej współpracy energetycznej – „Polityka energetyczna UE: stosunki z partnerami spoza UE”, COM(2011) 539 z dnia 7 września 2011 r.

[2]               Komisja przedstawiła komunikat w sprawie współpracy w dziedzinie transportu: „Unia Europejska i sąsiednie regiony: nowa koncepcja współpracy w dziedzinie transportu”, COM (2011) 415 z dnia 7 lipca 2011 r.

[3]               Małe i średnie przedsiębiorstwa.

[4]               Technologie informacyjne i komunikacyjne.

[5]               W tym propagowanie programu godnej pracy.

[6]               W tym tworzenie Wspólnej Przestrzeni Wiedzy i Innowacji.

[7]               UE powinna skutecznie propagować i wspierać w swoim sąsiedztwie działania w dziedzinie klimatu na rzecz rozwoju odpornego na zmianę klimatu i niskoemisyjnego.

[8]               tj. pokój i bezpieczeństwo, ograniczanie ubóstwa, pomoc humanitarna, inwestowanie w stabilność i wzrost w krajach objętych procesem rozszerzenia i polityką sąsiedztwa, stawianie czoła wyzwaniom globalnym, propagowanie UE oraz międzynarodowych norm i wartości, jak również wspieranie wzrostu i konkurencyjności za granicą.

[9]               Oficjalna pomoc rozwojowa.

[10]             Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

[11]             Dz.U. L...

[12]             Dz.U. C […] z […], s. […].

[13]             Dz.U. C […] z […], s. […].

[14]             Dz.U. L 310 z 9.11.2006, s. 1.

[15]             Dz.U. L […] z […], s.

[16]             Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s.13.

[17]             Dz.U. L […] z […], s.

[18]             Dz.U. L […] z […], s.

[19]             ABM: Activity Based Management: zarządzanie kosztami działań - ABB: Activity Based Budgeting: budżet zadaniowy.

[20]             O którym mowa w art. 49 ust. 6 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

[21]             COM(2011) 200 z 8.3.2011.

[22]             Nie można nie docenić rozwoju usług i infrastruktury ICT, wpływu internetu na wzrost gospodarczy, wolność i wyrażanie wartości demokratycznych.

[23]             Wyjaśnienia dotyczące trybów zarządzania oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na następującej stronie: http://www.cc.cec/budg/man/budgmanag/budgmanag_en.html

[24]             O którym mowa w art. 185 rozporządzenia finansowego.

[25]             Środki zróżnicowane/ środki niezróżnicowane.

[26]             EFTA: Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu.

[27]             Kraje kandydujące oraz w stosownych przypadkach potencjalne kraje kandydujące Bałkanów Zachodnich.

[28]             Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się wprowadzanie w życie wniosku/inicjatywy.

[29]             Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie w zakresie wprowadzania w życie programów lub działań UE (dawne pozycje „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

[30]             Realizacje odnoszą się do produktów i usług, które zostaną zapewnione (np. liczba sfinansowanych wymian studentów, liczba kilometrów zbudowanych dróg itp.).

[31]             Jest to podział orientacyjny. Programowanie i przydział środków na mocy tego rozporządzenia będą podlegały zasadzie „więcej za więcej”.

[32]             Podobne kwoty na wspieranie programów współpracy transgranicznej zostaną udostępnione na mocy rozporządzenia w sprawie EFRR.

[33]             Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się wprowadzanie w życie wniosku/inicjatywy.

[34]             Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie w zakresie wprowadzania w życie programów lub działań UE (dawne pozycje „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

[35]             AC= pracownik kontraktowy; INT= pracownik tymczasowy; JED= młodszy oddelegowany ekspert; AL= członek personelu miejscowego; END= oddelegowany ekspert krajowy

[36]             W ramach pułapu na personel zewnętrzny ze środków operacyjnych (dawne pozycje „BA”)

[37]             Przede wszystkim fundusze strukturalne, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Development (EFRROW) oraz Europejski Fundusz Rybacki.

[38]             Zob. pkt 19 i 24 porozumienia międzyinstytucjonalnego.

[39]             W przypadku tradycyjnych zasobów własnych (opłaty celne, opłaty wyrównawcze od cukru) należy wskazać kwoty netto, tzn. kwoty brutto po odliczeniu 25 % na poczet kosztów poboru.