52011DC0329

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

dotyczące krótkoterminowych statystyk wymaganych zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1165/98 z dnia 19 maja 1998 r.

Wstęp

Zgodnie z art. 14 ust. 2 rozporządzenia Rady 1165/98 dotyczącego krótkoterminowych statystyk:

Komisja w terminie do 11 sierpnia 2008 r. oraz ponownie co trzy lata w okresie późniejszym składa Parlamentowi Europejskiemu oraz Radzie sprawozdanie w sprawie statystyk tworzonych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w szczególności ich przydatności i jakości, jak również zmiany wskaźników. W sprawozdaniu przedstawia się również porównanie zarówno kosztów systemu statystycznego i obciążenia przedsiębiorstw, jak również korzyści wynikających z niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie będzie również opisywać najlepsze praktyki w zakresie zmniejszenia obciążenia przedsiębiorstw oraz wskazuje sposoby zmniejszania tego obciążenia i obniżania kosztów.

Niniejsze sprawozdanie stanowi kontynuację sprawozdania przekazanego w czerwcu 2008 r. na podstawie powyższego artykułu[1]. Pierwsze sprawozdanie dotyczące jakości krótkoterminowych statystyk opublikowano już w styczniu 2003 r.[2].

Europejskie krótkoterminowe statystyki stanowią wyczerpujący zestaw krótkoterminowych wskaźników gospodarczych dotyczących gospodarek europejskich, obejmujących przemysł, budownictwo, handel detaliczny, naprawy i określone sektory usług. Rozwój gospodarczy tych sektorów znajduje odzwierciedlenie w szeregu wskaźników dotyczących obrotu, produkcji, liczby pracujących, przepracowanych godzin oraz wynagrodzeń i płac brutto. Istnieją ponadto wskaźniki dotyczące cen produkcji, nowych zamówień i kosztów budowy. Europejskie krótkoterminowe statystyki wprowadzono w 1998 r. Od tego czasu ich jakość (spójność, porównywalność, dokładność i terminowość) oraz zakres (wskaźniki, państwa, poziom szczegółowości) stale się poprawiają.

W drugiej sekcji niniejszego sprawozdania przedstawiono w skrócie sposoby zastosowania krótkoterminowych statystyk oraz ich znaczenie dla najważniejszych obszarów polityki europejskiej i dla prowadzenia europejskiej polityki pieniężnej. Wskazano w niej także najważniejsze zmiany w krótkoterminowych statystykach, jakie zaszły od czasu ostatniego sprawozdania dotyczącego jakości. W następnej sekcji opisano bardziej szczegółowo poszczególne aspekty jakościowe krótkoterminowych statystyk. W końcowej części przedstawiono koszt i obciążenie związane z gromadzeniem i przetwarzaniem danych na potrzeby statystyk oraz pewne przykładowe sposoby zmniejszenia takiego kosztu i obciążenia.

Pierwszy projekt niniejszego sprawozdania przedstawiono członkom grupy roboczej ds. krótkoterminowej statystyki w styczniu 2011 r. (konsultacje pisemne).

Znaczenie krótko TERMINOWYCH STATYSTYK

UTWORZENIE KRÓTKO terminowych statystyk było warunkiem wstępnym dla ustanowienia strefy euro i monitorowania europejskiej polityki pieniężnej[3]. Europejski Bank Centralny i krajowe banki centralne należą do najważniejszych użytkowników krótkoterminowych statystyk. Innymi ważnymi użytkownikami są sama Komisja, rządy krajowe, instytuty badawcze, przedsiębiorstwa i organizacje przedsiębiorców. Informacje prasowe dotyczące krótkoterminowych statystyk na ogół budzą duże zainteresowanie mediów. Ponadto krótkoterminowe statystyki dostarczają również istotnych danych na potrzeby innych dziedzin statystyki, takich jak rachunki narodowe.

Krótkoterminowe statystyki należą do najważniejszych statystyk sporządzanych przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej (Eurostat). Krótkoterminowe statystyki są najczęściej wykorzystywane do analizy, prognozowania i modelowania tendencji gospodarczych. Dane te są jednak potrzebne także do przygotowywania decyzji w zakresie polityki, na potrzeby badań, do sprawdzania i zatwierdzania danych pochodzących z innych źródeł oraz do przygotowywania decyzji gospodarczych (np. w badaniach rynku). W niektórych przypadkach wyniki krótkoterminowych statystyk są również wykorzystywane przez przedsiębiorstwa w sposób dość szczególny (np. wykorzystanie wskaźników cen do korygowania umów).

Krótkoterminowe statystyki zapewniają dziewięć z 22 głównych europejskich wskaźników gospodarczych (PEEI)[4], które opracowano w celu monitorowania rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej i jej państw członkowskich oraz w szczególności w celu prowadzenia polityki pieniężnej w strefie euro. Są to wskaźniki dotyczące produkcji przemysłowej, cen produkcji przemysłowej dla rynków krajowych, nowych zamówień w przemyśle, cen importowych w przemyśle, produkcji w sektorze budownictwa, obrotu w handlu detalicznym i naprawach, obrotu w pozostałych usługach, cen produkcji w sektorze usług i pozwoleń na budowę.

W dziedzinie krótkoterminowych statystyk Eurostat publikuje 60 informacji prasowych rocznie, tj. wydaje miesięczny komunikat na temat każdego z pięciu głównych wskaźników (produkcji przemysłowej, nowych zamówień w przemyśle, cen produkcji przemysłowej, produkcji w sektorze budownictwa i wolumenu handlu detalicznego). Ponadto co roku publikowanych jest co najmniej pięć numerów biuletynu „Statistics in focus”, w których oprócz dostarczenia danych ilościowych przedstawia się też wybrane kwestie metodyczne i analizy bieżących tendencji gospodarczych. Dodatkowo wyniki krótkoterminowe są bardziej szczegółowo omawiane w kwartalnym przeglądzie europejskich statystyk dotyczących przedsiębiorstw („Quarterly Panorama of European business statistics”).

W okresie do 2009 do 2010 r. krótkoterminowe statystyki były przedmiotem „bieżącego przeglądu”. W celu określenia sposobów zwiększenia efektywności i skuteczności gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania krótkoterminowych statystyk zewnętrzni eksperci przeanalizowali ramy i proces sporządzania krótkoterminowych statystyk z punktu widzenia użytkowników, Eurostatu i powiązanych partnerów (krajowych urzędów statystycznych).

Większość użytkowników potrzebuje krótkoterminowych statystyk często i w regularnych odstępach czasu. Korzystają oni z publikacji (baz danych, informacji prasowych itp.) kilka razy w miesiącu lub przynajmniej raz w miesiącu (np. gdy wydawana jest informacja prasowa). Wielu użytkowników uważa dokładność za najważniejszy aspekt jakościowy tych statystyk. Różnice między poszczególnymi aspektami jakościowymi nie są jednak tak znaczące i wydaje się, że należy uznać, iż terminowość, porównywalność, dostępność, przejrzystość, spójność i kompletność uważane są za niemal tak samo ważne, jak dokładność. Stanowi to ogromne wyzwanie dla podmiotów sporządzających statystyki, ponieważ dochodzi do kompromisów pomiędzy różnymi aspektami jakościowymi, zwłaszcza pomiędzy dokładnością a terminowością lub pomiędzy porównywalnością a kompletnością.

W przeglądzie użytkownicy zadeklarowali, że są zadowoleni z jakości krótkoterminowych statystyk i powiązanych usług. Za zadowalające pod tym względem statystyki te uznało 95 % użytkowników, którzy dokonali oceny jakości, a 60 % uznało je za dobre lub bardzo dobre.

W 2008 r. gospodarki europejskie doświadczyły największego pogorszenia koniunktury w działalności gospodarczej od czasu utworzenia europejskich krótkoterminowych statystyk. W okresie od kwietnia 2008 r., gdy produkcja przemysłowa osiągnęła szczytowy poziom, do kwietnia 2009 r., gdy produkcja ta miała najniższą wartość, odnotowano spadek o niemal jedną piątą. W sektorze budownictwa spadek był wolniejszy, ale też poważny: w okresie od stycznia/lutego 2008 r. (szczytowy poziom przed kryzysem) do lutego 2010 r. (najniższa wartość) produkcja zmalała o około jedną piątą. Wolumen handlu detalicznego również znacząco się zmniejszył, chociaż nie tak drastycznie jak w przypadku produkcji. W tym czasie zmiany te uwydatniły znaczenie dysponowania wiarygodnymi i aktualnymi statystykami krótkookresowymi.

W 2009 r. miały miejsce dwie istotne zmiany metodyki. Po pierwsze bazę wskaźników krótkoterminowych zmieniono z roku 2000 na rok 2005. Wiązało się to arytmetyczną zmianą roku bazowego (średnio 100 w 2005 r. zamiast w 2000 r.) i z aktualizacją wag stosowanych we wskaźnikach, co miało na celu odzwierciedlenie struktury gospodarczej z 2005 r. Po drugie, równolegle do zmiany podstawy zastąpiono starszą wersję statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej w Unii Europejskiej NACE Rev. 1.1 nową wersją, NACE Rev. 2. Klasyfikację tę unowocześniono, wprowadzając nowe szczegóły w celu odzwierciedlenia różnych form produkcji i powstających sektorów. Poziom szczegółowości klasyfikacji znacznie wzrósł w zakresie działalności polegającej na świadczeniu usług. NACE Rev. 2 zapewnia lepszy obraz ogólnego stanu gospodarki i ułatwia dokonywanie porównań międzynarodowych. Przejście na klasyfikację NACE Rev. 2 odbyło się bez wyraźnych skutków dla aspektów jakościowych, takich jak terminowość lub stałość danych (zob. poniżej).

Zakres i jakość wskaźników krótko TERMINOWYCH

ZAKRES I ZGODNOść Z ROZPORZąDZENIEM DOTYCZąCYM KRÓTKOTERMINOWYCH STATYSTYK

W sierpniu 2009 r. wygasły ostatnie odstępstwa zwalniające państwa członkowskie z przekazywania Eurostatowi danych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1165/98 (dotyczące cen producenta w odniesieniu do usług).

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 329/2009 zmieniło i uaktualniło podstawowy akt prawny, a także wprowadziło przepracowane godziny oraz wynagrodzenia i płace brutto jako nowe wskaźniki zatrudnienia w odniesieniu do sektora handlu detalicznego i napraw oraz pozostałych usług. W następstwie tej zmiany wskaźniki dotyczące przepracowanych godzin oraz wynagrodzeń i płac brutto zostaną opracowane dla wszystkich sektorów gospodarki objętych statystykami krótkookresowymi. Dane te zostaną obliczone dla kwartalnych okresów odniesienia i będą dostępne w 2013 r.

Co sześć miesięcy Eurostat sprawdza, czy państwa członkowskie przestrzegają wymogów rozporządzenia dotyczącego krótkoterminowych statystyk w zakresie wiarygodności, terminowości, spójności i porównywalności danych. Obserwuje się w tym względzie wysoki poziom zgodności i stałą poprawę. Średni wynik dla UE-27 wynosił 8,9 (na 10 punktów) na dzień 1 października 2010 r. w porównaniu z 8,5 na dzień 1 kwietnia 2005 r. i 6,6 na dzień 1 stycznia 2004 r. Większość państw członkowskich jest obecnie bliska pełnej zgodności z przepisami wspomnianego rozporządzenia.

Dokładność, wiarygodność, spójność i porównywalność

W rozporządzeniu (WE) nr 1165/98 i powiązanych aktach prawnych wprowadzono zestaw wspólnych definicji, które są stosowane przez wszystkie państwa członkowskie. Eurostat i krajowe urzędy statystyczne współpracują w celu zapewnienia wysokiej dokładności, wiarygodności i spójności wskaźników krótkoterminowych. Ramy metodyczne ustanowione we wspomnianym rozporządzeniu są stale ulepszane poprzez wzajemne konsultacje i specjalne tematyczne grupy zadaniowe.

Należy zauważyć, że metodyka nie musi być identyczna we wszystkich państwach członkowskich. Zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym krótkoterminowych statystyk oraz z zasadą pomocniczości państwa członkowskie mają swobodę decydowania w kwestii najskuteczniejszych i najefektywniejszych sposobów gromadzenia i przetwarzania danych, co ma na celu uwzględnienie różnic krajowych, np. rozmiaru, struktury gospodarczej i dostępności danych administracyjnych.

Eurostat współpracuje także z innymi organizacjami międzynarodowymi, w szczególności z OECD, aby zwiększyć porównywalność danych i metod poza Unią Europejską.

Terminowość i punktualność

W przypadku krótkoterminowych statystyk kluczowe znaczenie ma wczesna dostępność danych. Już w 1998 r. pierwsze europejskie rozporządzenie dotyczące krótkoterminowych statystyk obejmowało terminy dostarczenia danych Eurostatowi (zob. tabela 1, kolumna trzecia). W zmieniającym rozporządzeniu z 2005 r.[5] terminy te znacznie skrócono w odniesieniu do większości wskaźników. W tabeli podano również bieżące terminy dostarczenia (np. informacji prasowych) w postaci liczby dni po upływie okresu odniesienia.

Na ogół terminowość krótkoterminowych statystyk można uznać za bardzo dobrą, opóźnienia zwykle wynikają z faktu, że docelowa data dostarczenia przypada w weekend albo w dni ustawowo wolne od pracy. Europejskie wydanie wskaźników krótkoterminowych zwykle nadal trwa jednak dłużej niż w przypadku Stanów Zjednoczonych czy Japonii.

Za pośrednictwem kalendarza publikacji na stronie internetowej Eurostatu użytkownicy są informowani o terminach publikacji informacji prasowych z dużym wyprzedzeniem[6]. W 2010 r. dotrzymano wszystkich terminów ogłoszonych w tym kalendarzu.

Tabela 1: Terminowość mierzona jako liczba dni między końcem okresu odniesienia a datą dostarczenia, celem EFC i rozpowszechnieniem

Wskaźnik | Okresowość | Terminy określone w rozporządzeniu dotyczącym krótkoterminowych statystyk a) | Cele EFC na 2011 r. b) | Rozpowszechnienie łącznych danych dla UE c) |

Produkcja przemysłowa | Co miesiąc | 40 | 40 | 42 |

Ceny produkcji przemysłowej dla rynków krajowych | Co miesiąc | 35 | 35 | 34 |

Nowe zamówienia w przemyśle | Co miesiąc | 50 | 50 | 55 |

Ceny importowe w przemyśle | Co miesiąc | 45 | 45 | 34 |

Produkcja w sektorze budownictwa | Co miesiąc | 45 | 45 | 49 |

Obrót w handlu detalicznym i naprawach | Co miesiąc | 30 | 30 | 35 |

Obrót w pozostałych usługach | Co kwartał | 60 | 60 | 61 |

Ceny produkcji w sektorze usług | Co kwartał | 90 | 60 | n.d. |

Pozwolenia na budowę | Co kwartał | 90 | 90 | 90 |

a) Terminy przesyłania danych Eurostatowi po końcu okresu odniesienia zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym krótkoterminowych statystyk. Należy zauważyć, że do mniejszych krajów często mają zastosowanie dłuższe terminy.

b) Cele określone w sprawozdaniu Komitetu Ekonomiczno-Finansowego (EFC) z 2010 r. dotyczącym potrzeb informacyjnych w UGW.

c) Dni między końcem okresu odniesienia a rozpowszechnieniem (np. informacji prasowej).

Korekty wskaźników krótko terminowych

Pierwsze wyniki wskaźników krótkoterminowych są częściowo oparte na danych wstępnych, szacunkowych i niekompletnych. Dlatego też należy się spodziewać, że wyniki w pierwszej, drugiej, a nawet kolejnych publikacjach będą różne. Po pierwszym udostępnieniu danych wyniki badań często stają się bardziej kompletne, ponieważ zostają do nich dodane brakujące lub spóźnione dane przesłane przez respondentów. Inne powody korygowania danych to sezonowe dostosowywanie, benchmarking, nowe lub ulepszone źródła danych oraz korekta błędów lub zmiany metodyki. Niemniej jednak skala korekt wskaźników krótkoterminowych jest na ogół dość ograniczona, szczególnie na unijnym poziomie zagregowanym oraz w odniesieniu do strefy euro.

Aby ocenić jakość pierwszych wyników pięciu wskaźników krótkoterminowych, publikowanych miesięcznie w specjalnej informacji prasowej, przeanalizowano zmiany między pierwszą a drugą publikacją miesięcznych stóp wzrostu w okresie od czerwca 2007 r. do grudnia 2010 r.

Tabela 2 : Skala korekt w przypadku pięciu głównych wskaźników krótkoterminowych a)

Wskaźnik | Średnia korekta (wartość bezwzględna) b) | Średnia korekta c) | Średnia korekta (wartość względna) d) |

Produkcja przemysłowa | 0,3 | 0,1 | 0,30 |

Ceny produkcji przemysłowej dla rynków krajowych | 0,1 | 0,0 | 0,10 |

Nowe zamówienia w przemyśle | 0,5 | -0,1 | 0,22 |

Produkcja w sektorze budownictwa | 0,5 | 0,0 | 0,41 |

Wolumen handlu detalicznego | 0,3 | 0,1 | 0,74 |

a) Sezonowo dostosowywane stopy wzrostu wskaźników w strefie euro.

b) Średnia różnic w kategoriach bezwzględnych między stopami wzrostu przy drugiej i przy pierwszej publikacji.

c) Średnia różnic między stopami wzrostu przy drugiej i przy pierwszej publikacji.

d) Średni współczynnik korekty i stopy wzrostu przy drugiej publikacji (obie wartości w kategoriach bezwzględnych).

W tabeli 2 pokazano średnią skalę korekt w ujęciu stóp wzrostu pomiędzy pierwszą a drugą publikacją (miesiąc później) w przypadku europejskich danych zagregowanych dla pięciu wskaźników podlegających publikacji w informacji prasowej. W kategoriach bezwzględnych (druga kolumna) średnie korekty wahają się od 0,1 punktu procentowego w przypadku cen produkcji przemysłowej do 0,5 punktu w przypadku nowych zamówień w przemyśle. Przyczyna różnic między wskaźnikami ma głównie charakter metodologiczny. Podczas gdy ceny produkcji przemysłowej często wcale nie są korygowane, korekty wskaźnika produkcji przemysłowej mogą nastąpić nawet kilka lat po jego pierwszej publikacji.

Średnie korekty (trzecia kolumna) mają wartość bliską zeru. Oznacza to, że w analizowanym okresie nie wystąpiło żadne systemowe zawyżenie lub zaniżenie stóp wzrostu w czasie pierwszej publikacji.

Ostatnia kolumna tabeli 2 wskazuje w przybliżeniu skalę korekt w analizowanym okresie, pokazując stosunek między korektą stopy wzrostu a samą stopą wzrostu w czasie drugiej publikacji.

Dostępność i przejrzystość metadanych

Wszelkie wyniki krótkoterminowych statystyk są ogólnie dostępne na stronie internetowej Eurostatu. Specjalną sekcję poświęconą statystykom krótkookresowym można łatwo znaleźć pod pozycją „Industry, trade and services” (Przemysł, handel i usługi) lub za pośrednictwem funkcji wyszukiwania[7].

Wyczerpujące, ukierunkowane i szczegółowe wyjaśnienia kwestii metodycznych (metadane) również są dostępne, częściowo w wyżej wspomnianych publikacjach („Statistics in focus”, „Quarterly Panorama of European business statistics”) i na stronie internetowej Eurostatu. Baza danych „Źródła krótkoterminowych statystyk” zawiera szczegółowe omówienie procesów statystycznych, kwestii prawnych, zasad poufności, jakości danych oraz opis krajowych metod gromadzenia danych[8]. W odniesieniu do szeregu najważniejszych wskaźników dostępne są również dodatkowe szczegółowe objaśnienia metodyczne („PEEIs in focus”)[9]. Krótkie wyjaśnienia pojęć statystycznych są publikowane w nowym internetowym słowniku typu wiki oraz jako odpowiedzi na „Najczęściej zadawane pytania”.

KOSZTY DLA SYSTEMU STATYSTYCZNEGO I OBCIążENIE PRZEDSIęBIORSTW

W 2009 r. Eurostat przeprowadził ogólne badanie obejmujące 24 podstawowe akty prawne UE, w którym respondentami lub znaczną częścią respondentów były przedsiębiorstwa, i zgromadził dane dotyczące obciążenia przedsiębiorstw statystykami (nie uwzględniono danych dotyczących kosztów produkcji ponoszonych przez organy statystyczne). W odniesieniu do krótkoterminowych statystyk wystarczające dane za lata 2006, 2007 i 2008 przekazało 21 państw, lecz badanie nie dostarczyło w pełni porównywalnych danych liczbowych ze względu na problemy związane z metodyką. Można było zatem opublikować jedynie tendencje. Jeżeli chodzi o krótkoterminowe statystyki dotyczące przedsiębiorstw, odnotowano stosunkowo stały postęp w latach 2006-2007, po którym w latach 2007-2008 wystąpił niewielki spadek obciążenia sprawozdawczego.

Szczegółowe pomiary kosztów i obciążenia, związanych ze statystykami krótkookresowymi, rozpoczęły się wraz z pierwszym sprawozdaniem dotyczącym jakości opublikowanym w 2003 r. Sprawozdanie to zawierało dane (w odniesieniu do wybranych wskaźników) dotyczące liczby przedsiębiorstw, które udzieliły odpowiedzi na kwestionariusze, oraz szacunki odnośnie do siły roboczej potrzebnej zarówno przedsiębiorstwom, jak i organom statystycznym do opracowania krótkoterminowych statystyk. Na potrzeby przygotowania drugiego sprawozdania dotyczącego jakości, które opublikowano w 2008 r., grupa zadaniowa ustanowiła ramy metodyczne mające na celu ocenę kosztów i obciążenia w odniesieniu do całości krótkoterminowych statystyk i do poszczególnych wskaźników. Narzędzie pomiarowe było zgodne z unijnym modelem kosztów netto dotyczącym pomiaru obciążenia administracyjnego. W przypadku niniejszego sprawozdania dane za rok referencyjny 2009 zgromadzono w okresie od września do października 2010 r. Pomiar został przeprowadzony zgodnie z metodyką opracowaną na potrzeby poprzedniego badania, ale dostosowano go z uwagi na doświadczenia zdobyte w przeszłości. Pomiar ten z jednej strony skupiał się na czasie, jakiego przedsiębiorstwa potrzebują do opracowania niezbędnych danych i do udzielenia odpowiedzi na żądania dotyczące statystyk, a z drugiej strony na czasie, jakiego organy statystyczne potrzebują, aby osiągnąć zgodność z rozporządzeniem dotyczącym krótkoterminowych statystyk.

Z ustanowieniem wiarygodnych i porównywalnych wskaźników ilościowych w odniesieniu do kosztów (ponoszonych w systemach statystycznych w toku gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania danych) oraz obciążenia (nałożonego na przedsiębiorstwa w związku z przekazywaniem danych) wiążą się dość złożone problemy praktyczne i metodyczne. Czas, jakiego przeciętne przedsiębiorstwo potrzebuje na wypełnienie kwestionariusza lub na udzielenie informacji na temat określonej pozycji, można określić jedynie w przybliżeniu. Ponadto trudno jest oszacować liczbę przedsiębiorstw udzielających odpowiedzi na poszczególne pozycje statystyczne (na przykład jedno przedsiębiorstwo mogłoby znajdować się w kilku próbach dotyczących różnych pozycji, co mogłoby prowadzić do podwójnego liczenia). Zgodnie z zasadą pomocniczości próby są w poszczególnych państwach członkowskich organizowane w odmienny sposób, co utrudnia dokonywanie porównań. Krótkoterminowych statystyk nie można też całkowicie oddzielić od innych statystyk i często nie istnieje jasna metoda przydzielania kosztów i obciążenia do różnych statystyk. Większość danych zgromadzonych w toku badania w ramach krótkoterminowych statystyk będzie też wykorzystywana na potrzeby innych statystyk, zwłaszcza rachunków narodowych. Z drugiej strony dane zgromadzone w ramach nominalnych obowiązków innych departamentów statystycznych można także wykorzystywać na potrzeby krótkoterminowych statystyk.

Dostępne dane dotyczące całej Unii Europejskiej wskazują na spadek kosztów produkcji o 6 % i na zmniejszenie obciążenia przedsiębiorstw o 15 % (oba wskaźniki mierzone w godzinach rocznie) w okresie od 2006 do 2009 r. Jak wynika z ostatniego sprawozdania dotyczącego jakości, koszty dla systemów statystycznych (np. krajowych urzędów statystycznych) i obciążenie przedsiębiorstw są mniej więcej takie same pomimo niewielkiego przesunięcia całkowitych kosztów i obciążenia z przedsiębiorstw na organy statystyczne.

W tabeli 3 przedstawiono wstępne szacunki obciążenia (wynikające przede wszystkim z odpowiedzi w kwestionariuszach krótkoterminowych statystyk) przeciętnego przedsiębiorstwa w odniesieniu do głównych wskaźników. Należy zauważyć, że dla ułatwienia porównania obciążenie obliczane jest w minutach miesięcznie nawet w przypadku wskaźników kwartalnych. Minimalne obciążenie równe zeru oznacza, że dane nie zostały zgromadzone przy pomocy kwestionariusza krótkoterminowych statystyk, ale pochodzą ze źródeł administracyjnych. Nadal istnieje szereg przypadków, w których obciążenie wydaje się być zawyżone.

Tabela 3: Nieważone średnie krajowe (UE-27), najwyższe i najniższe wartości krajowe obciążenia (w minutach miesięcznie) przedsiębiorstwa w związku z udzielaniem przez nie odpowiedzi na kwestionariusz

Produkcja przemysłowa | Ceny produkcji przemysłowej | Nowe zamówienia w przemyśle | Produkcja w sektorze budownictwa | Obrót w handlu detalicznym i naprawach |

Średnio | 20 | 17 | 6 | 22 | 11 |

Maksymalnie | 73 | 70 | 19 | 87 | 22 |

Minimalnie | 0 | 3 | 0 | 1 | 0 |

POPRAWA W DZIEDZINIE GROMADZENIA I PRZETWARZANIA KRÓTKOTERMINOWYCH STATYSTYK

ISTNIEJE WIELE CZYNNIKÓW, KTÓRE TłUMACZą FAKT, DLACZEGO OBNIżENIE KOSZTÓW I DOSTęPNE DANE PRZYBLIżONE NIE POZWALAJą NA DOKONANIE ILOśCIOWEGO ROZRÓżNIENIA POSZCZEGÓLNYCH CZYNNIKÓW WPłYWAJąCYCH NA OGÓLNą WARTOść LICZBOWą. W KILKU PRZYPADKACH ZMNIEJSZONO WIELKOść PRÓBY W BADANIACH BąDź ZASTąPIONO ANKIETY PRZESYłANE POCZTą LUB FAKSEM ANKIETAMI ELEKTRONICZNYMI I INTERNETOWYMI. PROWADZI TO DO ZMNIEJSZENIA KOSZTÓW DLA ORGANÓW STATYSTYCZNYCH. POZYTYWNY EFEKT DLA PRZEDSIęBIORSTW WYNIKA Z MOżLIWOśCI WPROWADZENIA DO ELEKTRONICZNYCH KWESTIONARIUSZY KONTROLI WIARYGODNOśCI, CO SKUTKUJE MNIEJSZą LICZBą BłęDÓW I MNIEJSZą LICZBą ZAPYTAń DOTYCZąCYCH KLASYFIKACJI.

Główną przyczyną spadku obciążenia przedsiębiorstw wydaje się być fakt, że urzędy statystyczne w większym stopniu polegają na danych administracyjnych, szczególnie w odniesieniu do wskaźników zatrudnienia (przepracowane godziny, liczba pracujących, wynagrodzenia i płace brutto). Często tego rodzaju informacje są już dostępne np. w urzędach skarbowych, organach administracji do spraw pracy, zakładach ubezpieczeń społecznych lub organach do spraw budownictwa i nie muszą być gromadzone ponownie dla celów statystycznych. Chociaż korzystanie z istniejących źródeł administracyjnych dla celów statystycznych zmniejsza obciążenie przedsiębiorstw, może to prowadzić do wyższych kosztów dla urzędów statystycznych, ponieważ może istnieć konieczność dostosowania danych. Wykorzystywanie danych administracyjnych wymaga również stałej koordynacji, w szczególności w przypadku państw o zdecentralizowanej administracji.

Ponadto wykorzystywanie danych administracyjnych jako wkładu do krótkoterminowych statystyk jest ograniczone, szczególnie jeżeli chodzi o wskaźniki miesięczne, w przypadku których wymogi w zakresie terminowości i krótkich terminów są bardzo wysokie. Dane administracyjne często są gromadzone rzadziej, niż byłoby to konieczne dla krótkoterminowych statystyk, lub zbyt późno stają się dostępne. Ponadto, jeśli dane administracyjne nie odpowiadają bezpośrednio wymogom definicyjnym krótkoterminowych statystyk, konieczne jest dostosowanie tych danych, co także może mieć wpływ na ich jakość.

Urzędy statystyczne stale ulepszają krótkoterminowe statystyki na szczeblu krajowym oraz we współpracy z urzędami krajowymi i Eurostatem w ramach kilku grup zadaniowych. Krótkoterminowe statystyki wraz z pewnymi innymi dziedzinami statystyki objęte są programem modernizacji europejskiej statystyki przedsiębiorstw i handlu (MEETS). W ramach tego programu krótkoterminowe statystyki są uwzględnione w szeregu działań dotyczących dalszego wykorzystywania danych administracyjnych, przystosowania do źródeł, które nie nadają się jeszcze do użytku, łączenia danych pochodzących z różnych źródeł, magazynowania danych, szacowania danych niedostępnych oraz harmonizacji definicji. Te procesy identyfikacji, tworzenia i udostępniania już istniejących dobrych praktyk powinny przyczynić się do zwiększenia efektywności gromadzenia i przetwarzania danych.

W krótkoterminowych statystykach wykorzystywane są już rozmaite instrumenty mające na celu ograniczenie obciążenia przedsiębiorstw. W przypadku niektórych wskaźników wprowadzono systemy próby europejskiej. Państwa uczestniczące w takim systemie muszą jedynie opracowywać dane dotyczące tych sektorów lub produktów, w odniesieniu do których ich krajowy wkład w zagregowane dane na poziomie europejskim ma istotne znaczenie.

Innym ważnym instrumentem umożliwiającym ograniczenie lub nawet uniknięcie obciążenia małych przedsiębiorstw jest stosowanie progów w gromadzeniu danych. W przypadku gdy małych przedsiębiorstw nie można całkowicie zwolnić z gromadzenia danych, stosowane są niższe poziomy doboru prób, tj. dla małego przedsiębiorstwa jest mniej prawdopodobne, że znajdzie się ono w próbie. Inną techniką doboru próby stosowaną rutynowo przez wiele urzędów statystycznych jest rotacja prób, aby co roku dochodziło do zastąpienia części przedsiębiorstw. Należy zwrócić uwagę, że liczebność próby wymagana w europejskich krótkoterminowych statystykach jest często mniejsza niż liczebność próby stosowana w praktyce, ponieważ może zaistnieć konieczność odtworzenia przez urzędy krajowe wskaźników w podziale regionalnym lub lokalnym.

Załącznik: 43 wskaźniki krótkoterminowe (PEEI są pogrubione), K – wskaźnik kwartalny, M – wskaźnik miesięczny

Przemysł | Budownictwo | Handel detaliczny i naprawy | Pozostałe usługi |

Produkcja | Produkcja przemysłowa (M) | Produkcja w sektorze budownictwa (M/K) Budownictwo budynków Inżynieria lądowa i wodna | - | - |

Obrót | Obrót przemysłowy (M) Krajowy obrót przemysłowy Niekrajowy obrót przemysłowy (w strefie euro i poza strefą euro) | - | Obrót w handlu detalicznym i naprawach (M) | Obrót w pozostałych usługach (K) |

Koszty | - | Koszty budowy (K) Koszty materiałów Koszty pracy | - | - |

Nowe zamówienia / pozwolenia na budowę | Nowe przyjęte zamówienia (M) Nowe zamówienia krajowe Nowe zamówienia niekrajowe (w strefie euro i poza strefą euro) | Pozwolenia na budowę (K) Liczba mieszkań m2 powierzchni użytkowej | - | - |

Liczba pracujących | Liczba pracujących w przemyśle (K) | Liczba pracujących w budownictwie (K) | Liczba pracujących w handlu detalicznym i naprawach (K) (jeszcze niedostępna) | Liczba pracujących w pozostałych usługach (K) (jeszcze niedostępna) |

Przepracowane godziny | Przepracowane godziny w przemyśle (K) | Przepracowane godziny w budownictwie (K) | Przepracowane godziny w handlu detalicznym i naprawach (K) (jeszcze niedostępne) | Przepracowane godziny w pozostałych usługach (K) (jeszcze niedostępne) |

Wynagrodzenia i płace brutto | Wynagrodzenia i płace brutto w przemyśle (K) | Wynagrodzenia i płace brutto w budownictwie (K) | Wynagrodzenia i płace brutto w handlu detalicznym i naprawach (K) | Wynagrodzenia i płace brutto w pozostałych usługach (K) |

Ceny produkcji | Ceny produkcji przemysłowej (M) Ceny produkcji krajowej Ceny produkcji niekrajowej (w strefie euro i poza strefą euro) | Deflator sprzedaży (M) | Ceny produkcji pozostałych usług (K) |

Ceny importowe | Ceny importowe w przemyśle (M) (w strefie euro i poza strefą euro) | - | - | - |

[1] COM(2008) 340 wersja ostateczna z 9.6.2008.

[2] COM (2003) 36 wersja ostateczna z 29.1.2003.

[3] „Wymogi statystyczne Europejskiego Banku Centralnego w zakresie ogólnej statystyki gospodarczej”, Europejski Bank Centralny, sierpień 2000 r.

[4] Pierwotny wykaz 19 PEEI został ustanowiony w 2002 r. (komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statystyk w strefie euro, 27.11.2002, COM(2002) 661 wersja ostateczna). W 2008 r. dodano trzy wskaźniki dotyczące rynku nieruchomości, w tym pozwoleń na budowę (Komitet Ekonomiczno-Finansowy, sprawozdanie dotyczące potrzeb informacyjnych w UGW, Bruksela, dnia 4 listopada 2008 r.).

[5] Rozporządzenie (WE) nr 1158/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2005 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1165/98 dotyczące krótkoterminowych statystyk (Dz.U. L 191 z 22.7.2005, s. 1).

[6] http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/release_calendars/news_releases. Należy zauważyć, że kalendarz ten obejmuje znaczną liczbę głównych wskaźników europejskich nie tylko w dziedzinie krótkoterminowych statystyk.

[7] http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/short_term_business_statistics/introduction

[8] http://circa.europa.eu/Public/irc/dsis/ebt/library?l=/methodology/sts_sources&vm=detailed&sb=Title

[9] http://circa.europa.eu/Public/irc/dsis/ebt/library?l=/methodology&vm=detailed&sb=Title