Komunikat Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych

(2008/C 14/02)

(Niniejszy komunikat zastępuje poprzednie obwieszczenia w sprawie metody określania stóp referencyjnych i dyskontowych)

STOPY REFERENCYJNE I DYSKONTOWE

W ramach kontrolowania przez Wspólnotę pomocy państwa Komisja korzysta ze stóp referencyjnych i dyskontowych. Stopy referencyjne i dyskontowe stosuje się zastępczo dla stopy rynkowej oraz do mierzenia ekwiwalentu dotacji pomocy, w szczególności w przypadku, gdy wypłaca się ją w kilku transzach, a także do obliczania elementu pomocy będącego pochodną programów dotacji na spłatę oprocentowania. Stosuje się je również do sprawdzania zgodności z zasadą de minimis oraz z rozporządzeniami o wyłączeniach grupowych.

KONTEKST REFORMY

Metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych powinny zostać ponownie przeanalizowane głównie dlatego, że wymagane parametry finansowe nie zawsze są dostępne we wszystkich państwach członkowskich, a w szczególności tych, które niedawno przystąpiły do Unii (1). Obecną metodę można ponadto ulepszyć w celu uwzględnienia zdolności kredytowej i zabezpieczeń dłużnika.

W związku z powyższym niniejszy komunikat przedstawia zrewidowaną metodę ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych. Proponowane w nim podejście — oparte na obecnych rozwiązaniach, akceptowanych przez wszystkie państwa członkowskie i prostych do stosowania w praktyce — ma na celu określenie nowej metody, która zminimalizuje niektóre z niedociągnięć obecnego systemu, będzie zgodna z różnymi systemami finansowymi w UE (w szczególności w nowych państwach członkowskich) i łatwa do wprowadzenia w życie.

BADANIE

W badaniu przeprowadzonym na zlecenie Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji firma Deloitte & Touche (2) proponuje system oparty na dwóch filarach: podejściu „standardowym” oraz podejściu „zaawansowanym”.

Podejście standardowe

W ramach tego podejścia raz na kwartał Komisja publikuje stopę bazową obliczaną w oparciu o kilka terminów zapadalności — trzymiesięczny, jednoroczny, pięcioletni i dziesięcioletni — i dla różnych walut. Do obliczeń stosuje się stopy IBOR (3) oraz stopy ofert kupna w transakcjach swap lub, w razie braku tych parametrów, stopy procentowe obligacji rządowych. Premię stosowaną w celu uzyskania stopy referencyjnej dla kredytu oblicza się zgodnie ze zdolnością kredytową i zabezpieczeniami kredytobiorcy. Zgodnie z kategorią ratingu przedsiębiorstwa („rating” dostarczony przez agencje ratingowe w przypadku większych przedsiębiorstw lub przez banki w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw), marża mająca zastosowanie w standardowych przypadkach (standardowy rating i standardowe zabezpieczenie (4)) odpowiada 220 punktom bazowym. Wzrost mógłby dochodzić do poziomu 1 650 punktów bazowych w przypadku niskiej zdolności kredytowej i niskiego poziomu zabezpieczeń.

Podejście zaawansowane

Podejście to umożliwiłoby państwom członkowskim wyznaczenie niezależnego organu zajmującego się obliczeniami — na przykład banku centralnego — odpowiedzialnego za regularne publikowanie zasadnej referencyjnej stopy procentowej dla większej liczby terminów zapadalności i częściej, niż ma to miejsce w przypadku podejścia standardowego. Przyjęcie tego podejścia uzasadniałby fakt, że taki organ miałby lepszą, w porównaniu z Komisją, znajomość danych finansowych i bankowych i łatwiejszy do nich dostęp. W takiej sytuacji metody obliczania zatwierdzałaby Komisja i zewnętrzny audytor. W ramach tego podejścia w niektórych przypadkach można by rozważyć możliwość wyłączenia z zakresu zastosowania tych zasad (ang. opting out).

Słabe strony

Pomimo przydatności obu tych metod z ekonomicznego punktu widzenia, wyłaniają się pewne trudności.

Podejście standardowe:

Metoda zaawansowana:

NOWA METODA

Aby uniknąć tych trudności, Komisja proponuje metodę, która:

Ponadto metoda ta pozwala uniknąć niepewności i złożoności metod obliczeniowych w zmiennych warunkach bankowych i finansowych, które wprowadza dodatkowo stosowanie umowy bazylejskiej II, co mogłoby mieć znaczący wpływ na alokację kapitału, jak również na postępowanie banków. Komisja nadal będzie monitorować zmieniające się warunki i jeśli okaże się to konieczne, dostarczy dalszych wskazówek.

OBWIESZCZENIE KOMISJI

Metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych powinny zostać ponownie przeanalizowane głównie dlatego, że wymagane parametry finansowe nie zawsze są dostępne we wszystkich państwach członkowskich. Obecną metodę można ponadto ulepszyć w celu uwzględnienia zdolności kredytowej i zabezpieczeń dłużnika.

W związku z powyższym Komisja przyjmuje następującą metodę ustalania stóp referencyjnych:

(1)  Obecne stopy referencyjne dla tych państw członkowskich podawane są przez te państwa jako odzwierciedlające odpowiednią stopę rynkową. Metody obliczania tych stóp różnią się w zależności od państwa.

(2)  Opinię zamieszczono na stronie internetowej DG ds. Konkurencji:

http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/others/

(3)  Międzybankowa oferowana stopa referencyjna (Inter-bank offered reference rate) na rynku pieniężnym.

(4)  Przypadki, w których odbiorcę charakteryzuje zadowalający rating (BB), oraz gdy stopy strat z tytułu niewywiązywania się z płatności wynoszą pomiędzy 31 % a 59 %.

(5)  Jak wynika z badania, marża ta jest w dużym stopniu niezależna od terminu zapadalności kredytu.

(6)  Pod pojęciem „standardowy poziom zabezpieczeń” należy rozumieć poziom zabezpieczeń, jakiego zwyczajowo wymagają instytucje finansowe z tytułu gwarancji dla udzielanych kredytów. Poziom zabezpieczeń może być mierzony jako strata z tytułu niewywiązywania się z płatności (ang. Loss Given Default — LGD), czyli oczekiwana, wyrażona w procentach strata w łącznej kwocie kredytu dłużnika, przy uwzględnieniu możliwych do odzyskania kwot pochodzących z zabezpieczeń i masy upadłościowej; w konsekwencji LGD jest odwrotnie proporcjonalne do ważności zabezpieczeń. Dla potrzeb niniejszego komunikatu przyjmuje się założenie, że „wysoki” poziom zabezpieczeń oznacza LGD nieprzekraczające 30 %, „standardowy” poziom zabezpieczeń — LGD między 31 % a 59 %, a „niski” poziom zabezpieczeń — LGD przekraczające lub równe 60 %. Dalsze informacje na temat pojęcia LGD w dokumencie Basel II: International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards: A Revised Framework — Comprehensive Version (Bazylea II: Międzynarodowa konwergencja pomiaru kapitału i wymogów odnoszących się do funduszy własnych: zmienione ramy — wersja kompletna], dostępnym na stronie:

http://www.bis.org/publ/bcbs128.pdf

(7)  Z zastrzeżeniem stosowania szczegółowych przepisów dotyczących pomocy na ratowanie i restrukturyzację, określonych obecnie w Wytycznych wspólnotowych dotyczących pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw, Dz.U. C 244 z 1.10.2004, str. 2, a w szczególności pkt. 25 lit. a), który odnosi się do „stopy procentowej co najmniej porównywalnej do stóp procentowych stosowanych przy pożyczkach dla przedsiębiorstw w dobrej sytuacji finansowej i w szczególności zgodnie ze stawkami referencyjnymi przyjętymi przez Komisję”. Stąd w sprawach dotyczących pomocy na ratowanie stosuje się jednoroczną stopę IBOR powiększoną o przynajmniej 100 punktów bazowych.

(8)  Mechanizmy ratingu kredytowego będące w powszechnym użyciu porównano np. w tabeli nr 1 w dokumencie roboczym nr 207 Banku Rozrachunków Międzynarodowych:

http://www.bis.org/publ/work207.pdf