52005DC0511

[pic] | KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH |

Bruksela, dnia 24.10.2005

KOM(2005) 511 końcowy

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Projekty w ramach programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego przewidziane na lata 2003 - 2004

SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Projekty w ramach programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego przewidziane na lata 2003 - 2004

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

1. WSTĘP

1.1. Polityka w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego i jej udział we wspólnotowej strategii w zakresie ochrony zdrowia

Artykuł 12 ust. 1 decyzji[1] przyjmującej program w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego stanowi, że co roku przedstawia się Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z jego działalności. W tym celu przygotowano następujące sprawozdanie.

Program rozpoczął się dnia 1 stycznia 2003 r., stanowiąc kluczowe narzędzie finansowania działań wynikających z szeroko pojętej polityki związanej ze strategią w zakresie ochrony zdrowia[2].

Zasadniczym celem programu, wynikającym z doświadczeń w realizacji ośmiu odrębnych programów w dziedzinie ochrony zdrowia[3], było stworzenie szerokiego i spójnego podejścia do ochrony zdrowia publicznego, poprzez skupienie się na trzech kluczowych priorytetach: informacja o ochronie zdrowia, zagrożenia dla zdrowia i czynniki wpływające na zdrowie. Razem powyższe trzy aspekty spowodowały, że poziom ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego, a także dobrego samopoczucia jest bardzo wysoki w całej Unii Europejskiej. Podjęte działania miały na celu stworzenie samoregulujących się mechanizmów pozwalających Państwom Członkowskim na koordynowanie działań podejmowanych w zakresie ochrony zdrowia.

Powyższe aspekty uwzględniono się w kolejnych dorocznych planach prac dotyczących ochrony zdrowia publicznego. Jednym z najważniejszych środków związanych z wdrażaniem planów prac dotyczących ochrony zdrowia publicznego na lata 2003 i 2004 były doroczne zaproszenia do składania wniosków. Pozostałe istotne działania obejmowały analizy i sprawozdania dotyczące ochrony zdrowia, projekty pilotażowe służące prawodawstwu, tworzeniu baz danych, wspólnych wskaźników i systemów informacji.

Początkowy budżet programu, wynoszący 312 milionów EUR, został podwyższony do 354 milionów EUR w kontekście rozszerzenia Unii Europejskiej o 10 nowych Państw Członkowskich w 2004 r.

1.2. Rozszerzenie

Od samego początku istnienia programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego, kraje przystępujące były zaangażowane w różne jego aspekty. Podpisano protokoły ustaleń ze wszystkimi krajami przystępującymi i kandydującymi do Unii Europejskiej. Brały one udział jako obserwatorzy w spotkaniach Komitetu Programowego i przedstawiły wnioski w ramach zaproszenia do składania wniosków w 2003 r. Podjęto istotne wysiłki na rzecz poinformowania tych krajów o możliwościach finansowania, a także wprowadzono je w różne aspekty programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego. Od momentu przystąpienia w maju 2004 r., nowe Państwa Członkowskie w pełni uczestniczą w programie.

Program jest otwarty także dla krajów EFTA/EOG[4] oraz Bułgarii, Rumunii i Turcji[5], które uczestniczą w finansowaniu programu. W 2003 r. kraje EOG wpłaciły 1,1 miliona EUR, natomiast kraje kandydujące (w tym kraje przystępujące) 3,6 miliona EUR na poczet kosztów działalności. W 2004 r. wpłaty wyniosły 1,1 miliona EUR w przypadku EOG i 1,3 miliona EUR dla trzech krajów kandydujących.

1.3. Wpływ poprzednich i bieżącego programu(-ów) – spuścizna poprzednich projektów i polityk

Przeprowadzono ostateczną ocenę[6] ośmiu programów działania w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego z lat 1996 - 2002. Skuteczność, efektywność, przydatność i trwałość każdego z programów oceniono pod kątem programu ramowego w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego, przyjętego w 1993 r. i wyrażonego w postaci decyzji dotyczących programu. Na tej podstawie przygotowano zalecenia odnośnie do zarządzania, wdrażania i rozwijania programu.

2. OGÓLNY ZARYS DZIAŁALNOŚCI W 2003 ROKU

2.1. Przyjęcie planu prac na rok 2003.

Plan prac na 2003 r.[7], zasady, kryteria i procedury wyboru i finansowania działań w ramach nowego programu[8], oraz zaproszenie do składania wniosków[9] w 2003 r. zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym dnia 15 marca 2003 r.

Zaproszenie do składania wniosków w ramach planu prac na 2003 r. otwarte było przez dwa miesiące, a ostateczny termin upływał dnia 16 maja 2003 r.

2.2. Informacja na temat zaproszenia do składania wniosków

Została przeprowadzona kampania informacyjna dla potencjalnych wnioskodawców w zakresie realizowanego planu prac na 2003 r. Obejmowała ona oficjalną prezentację inauguracyjną, która miała miejsce w Brukseli w dniu 18 marca 2003 r., przygotowaną przez Komisarza Byrne’a oraz Członka Parlamentu Europejskiego, Trakatellisa, sprawozdawcy Parlamentu Europejskiego do spraw decyzji odnoszących się do programu. Zorganizowano także na szeroką skalę spotkanie informacyjne w Luksemburgu w dniu 13 marca 2003 r., w którym wzięło udział około 300 osób reprezentujących potencjalnych uczestników programu. Podjęto specjalne działania mające na celu zachęcenie krajów przystępujących i kandydujących do udziału w programie. Opracowano nową stronę internetową poświęconą ochronie zdrowia publicznego.

2.3. Procedura oceny

W sumie napłynęło 427 projektów na ogólną kwotę finansowania 500 milionów EUR, czyli dziesięciokrotnie wyższą niż dostępne środki. Wnioski oceniali urzędnicy posiadający wiedzę w danej dziedzinie. W razie konieczności wnioski były oceniane także przez urzędników z innych Dyrekcji Generalnych dla sprawdzenia czy nie pokrywają się całkowicie lub częściowo z realizowanymi już projektami. W sumie 58 projektów uznano za spełniające warunki finansowania, 12 projektów umieszczono na liście rezerwowej A, a 55 projektów na liście rezerwowej B. Pozostałe 302 projekty uznano za niespełniające warunków finansowania i odrzucono.

Oceniający starali się stosować jednolite podejście i wspólne standardy oceny. Komitet Oceniający został powołany zgodnie z zasadami finansowymi. Dotacje przyznawano w ogólnej wysokości 60 % całkowitych kosztów kwalifikowanych. Projekty nowatorskie, w istotny sposób angażujące kraje kandydujące, mogły otrzymać do 80% dofinansowania całkowitych kosztów kwalifikowanych.

Na spotkaniu w dniach 16 - 17 lipca 2003 r. Komitet Programowy wydał jednomyślnie pozytywną opinię dotyczącą finansowania wniosków wybranych w drodze procedury oceny. Dokonał także odwrócenia kolejności dwóch wniosków na liście rezerwowej.

2.4. Przyjęcie listy wybranych projektów

Pierwotny plan prac został zmieniony w dniu 17 grudnia 2003 r.[10] w celu dostosowania go do zwiększonego budżetu programu w związku z podpisaniem protokołów ustaleń z krajami przystępującymi i kandydującymi. To spowodowało dalsze opóźnienia procedury negocjacyjnej w zakresie zawarcia umów o finansowanie wybranych projektów. Skorygowany plan prac został przedstawiony Komitetowi Programowemu do zaopiniowania na spotkaniu w dniu 9 października 2003 r. W dniu 19 grudnia 2003 r., w związku z przyjęciem nowego planu prac, intendent podjął decyzję o finansowaniu 70 projektów i wpisaniu dalszych 55 projektów na listę rezerwową, zgodnie z ustaleniami Komitetu Programowego. Całkowite zaangażowanie środków w zakresie powyższych wniosków wyniosło 50,4 milionów EUR. Pozostałe 302 projekty zostały odrzucone.

W sumie finansowano 72 projekty z budżetu na 2003 r. Anulowano 10 projektów: 4 z listy przyjętych wniosków i 6 z listy rezerwowej. Lista rezerwowa została wykorzystana do 12 projektu w kolejności.

2.5. Metody rozpowszechniania i wykorzystywania wyników

Pełny wykaz finansowanych projektów wraz z ich opisem jest dostępny na stronie internetowej http://europa.eu.int/comm/health/ph_projects/project_en.htm. Zestawienie projektów zawiera informacje administracyjne dotyczące głównego beneficjenta, informacje finansowe, wykaz współbeneficjentów oraz opis projektu wraz z uzyskanymi rezultatami i zastosowanymi metodami.

3. OGÓLNY ZARYS DZIAŁALNOŚCI W 2004 ROKU

3.1. Przyjęcie planu prac na rok 2004.

Plan prac na 2004 odnoszący się do programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego opublikowano dnia 27 lutego 2004 r.[11] Zaproszenie do składania wniosków[12], w ramach planu prac na 2004 r., ogłoszono tego samego dnia i pozostało ono otwarte przez dwa miesiące.

3.2. Informacja na temat zaproszenia do składania wniosków

Zorganizowano spotkanie informacyjne w Luksemburgu w dniu 22 marca 2004 r., na którym potencjalnym wnioskodawcom przekazano informacje odnośnie do sposobu składania wniosków w ramach programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego. W spotkaniu uczestniczyło około 300 osób z krajów UE, krajów kandydujących i krajów EOG/EFTA.

Strona internetowa programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego zawierała wszelkie istotne informacje niezbędne do przygotowania wniosków, to znaczy zawiadomienie o publikacji zaproszenia do składania wniosków, plan prac na 2004 r., formularze zgłoszeniowe, przewodnik dla wnioskodawców, kryteria oceny oraz wzorcową umowę na finansowanie.

Powołano służbę informacyjną, która otrzymała 500 próśb o informacje i pomoc.

3.3. Procedura oceny

Napłynęło 231 wniosków na ogólną kwotę finansowania ze środków unijnych 180,8 milionów EUR. Chociaż liczba wniosków była mniejsza niż w 2003 r., ich jakość zasadniczo się poprawiła. Każdy wniosek został oceniony przez urzędnika i jednego z 20 niezależnych ekspertów zewnętrznych. W przypadku rozbieżnych opinii pomiędzy oceniającymi, trzeci wewnętrzny lub zewnętrzny oceniający sporządzał pojednawcze sprawozdanie z oceny. Decyzja Komitetu Oceniającego została przekazana w celu formalnej konsultacji innym Dyrekcjom Generalnym dla sprawdzenia czy przyjęte wnioski nie pokrywają się całkowicie lub częściowo z realizowanymi już projektami.

Dokument „Zasady, kryteria i procedury wyboru i finansowania działań w ramach programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego”[13] stanowił podstawę oceny wniosków.

Rekomendowano do finansowania 79 projektów, z których 12 znalazło się na liście rezerwowej. Lista rezerwowa została znacznie okrojona w stosunku do roku 2003 w celu zaoferowania bardziej realnych możliwości finansowania. 139 projektów odrzucono, a 9 nie spełniło stawianych wymagań. 4 wnioski zostały wykluczone z powodu przekroczenia terminu zgłoszeń.

Projekty złożone w ramach zaproszenia do składania wniosków na rok 2004 zostały przedstawione Komitetowi Programowemu na spotkaniu w dniu 8 lipca 2004 r. Projekty zasadniczo uznano za nowatorskie i jakościowo na wysokim poziomie.

Komitet wprowadził drobne zmiany: skorygowano budżet jednego z projektów, a terminy dwóch z nich przedłużono. Podobnie jak w 2003 r., odwrócono kolejność dwóch projektów na liście rezerwowej. Komitet wydał jednomyślnie pozytywną opinię dotyczącą uaktualnionej listy przyjętych wniosków i listy rezerwowej.

3.4. Przyjęcie listy wybranych projektów

Po spotkaniu Komitetu Programowego, intendent zatwierdził listę 67 projektów rekomendowanych do finansowania i kolejność 12 projektów na liście rezerwowej, zgodnie z decyzją podjętą przez Komitet Programowy. Pozostałe 152 projekty zostały odrzucone. Całkowite zaangażowanie środków w zakresie powyższych wniosków wyniosło 48,8 milionów EUR.

W dniu 15 grudnia 2004 r., po udostępnieniu dodatkowych funduszy, intendent przyznał kolejne 6,6 miliona EUR na poczet zaproszenia do składania wniosków na rok 2004, które zostały przeznaczone na finansowanie 12 projektów z listy rezerwowej.

3.5. Metody rozpowszechniania i wykorzystywania wyników

Pełny wykaz nazw i krótki opis projektów wybranych do finansowania znajduje się na stronie internetowej http://europa.eu.int/comm/health/ph_projects/project_en.htm.

Po podpisaniu wszystkich umów dostępne będą dodatkowe informacje administracyjne na temat głównych beneficjentów, współbeneficjentów, informacje finansowe, opis projektów wraz z uzyskanymi rezultatami i zastosowanymi metodami.

4. GŁÓWNE DZIAŁANIA PODJĘTE W RAMACH PLANÓW PRAC NA ROK 2003 I 2004.

4.1. Zagadnienia przekrojowe

Działania o znaczeniu strategicznym, łączące kilka celów programowych, zostały zebrane w ramach zagadnień przekrojowych w 2003 r. Kluczowe projekty objęły tworzenie sieci kontaktów pomiędzy organizacjami pozarządowymi ds. ochrony zdrowia, strategie działań i tworzenie sieci kontaktów w celu ograniczenia dysproporcji w zakresie ochrony zdrowia, a także utworzenie interdyscyplinarnej sieci transeuropejskiej na rzecz zapobiegania narkomanii w więzieniach.

Kwestia współpraca pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za ochronę zdrowia w Państwach Członkowskich znalazła się w trzech projektach związanych z profilaktyką chorób układu krążenia, zajmujących się określeniem dostępu do opieki zdrowotnej i oceną zdrowia publicznego w europejskich regionach przygranicznych.

W 2004 r. zagadnienia przekrojowe zostały włączone do trzech filarów programu.

4.2. Informacje na temat zdrowotności

W 2003 r. usiłowano włączyć do programu prace prowadzone w ramach ośmiu poprzednich wspólnotowych programów w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego. Powyższe dotyczyło zasadniczo: (i) projektów dotyczących wskaźników ochrony zdrowia, mających na celu utworzenie wspólnej unijnej listy (ECHI), jak również określenie wskaźników w zakresie chorób, systemów opieki zdrowotnej, leków, zdrowia psychicznego, stylu życia itp., (ii) projektów odnoszących się do gromadzenia rutynowych i stałych danych (np. baza danych o urazach, baza danych o chorobach nowotworowych), (iii) projektów odnoszących się do poprawy mechanizmów sprawozdawczości w służbie zdrowia (projekty związane z wywiadem badawczym dotyczącym zdrowia, projekty związane z danymi szpitalnymi), oraz (iv) projekty odnoszące się do poprawy lub ustalenia najlepszych praktyk klinicznych i kodyfikacyjnych.

Szczególną uwagę zwrócono na synergie ze wspólnotowym programem statystycznym[14]. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) powiązane są z większością projektów unijnych w tym zakresie.

Wprowadza się system ciągłego monitoringu ochrony zdrowia mający na celu dostarczenie porównywalnych informacji na temat zdrowia i zachowań zdrowotnych społeczeństwa, chorób i systemów opieki zdrowotnej. Statystyczny element systemu podlega opracowaniu w ramach wspólnotowego programu statystycznego. Opiera się on na wspólnie ustalonych na poziomie europejskim wskaźnikach i instrumentach odnoszących się do ich definiowania, metod gromadzenia i wykorzystania danych. Sieć siedmiu grup roboczych kontynuuje prace związane z monitoringiem ochrony zdrowia, koncentrując się na wskaźnikach i gromadzeniu danych.

Prowadzono także prace w celu ustalenia, na początkowym etapie, krótkiej listy wspólnotowych wskaźników ochrony zdrowia, która w najbliższych latach będzie rozszerzona, określenia instrumentów służących gromadzeniu porównywalnych informacji przy zastosowaniu wspólnotowego programu statystycznego oraz opracowania szeregu sprawozdań dotyczących ochrony zdrowia w Europie, zawierających analizy i informacje dla decydentów, określonego kręgu odbiorców lub społeczeństw.

Współpracę w zakresie systemów opieki zdrowotnej promowano poprzez wspieranie działań związanych z dokumentowaniem ochrony zdrowia i ustalenie dostępu do opieki zdrowotnej.

Ogłoszono zaproszenie do składania ofert w zakresie sprawozdawczości i analizy ochrony zdrowia, społecznego i ekonomicznego wpływu alkoholu w związku z prowadzonymi i planowanymi na skalę krajową, na poziomie UE i WHO, przedsięwzięciami odnoszącymi się do problemu alkoholizmu celem przygotowania zaleceń i rozwiązań na potrzeby potencjalnej polityki UE w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi lub rozwiązań strategicznych. Kolejny przetarg dotyczył opracowania wskaźników działania w zakresie ochrony zdrowia dla sektora farmaceutycznego, w celu monitorowania rozmiarów powiązań sektora farmaceutycznego z ochroną zdrowia publicznego i pozostałymi celami społecznymi.

W roku 2004 kontynuowano prace związane z informacją i jej rozpowszechnianiem, systemami opieki zdrowotnej, poważnymi i przewlekłymi chorobami, bazą danych o urazach, zdrowiem psychicznym i rzadkimi chorobami. W kwestii informacji i jej rozpowszechniania, prace koncentrowały się na koncepcji i elementach przyszłego Systemu Informacji i Wiedzy Zdrowotnej Unii Europejskiej, na rozwoju publicznych platform dla propagowania działań UE na rzecz ochrony zdrowia (Portal Zdrowia) i rozpowszechniania krótkiej listy wspólnotowych wskaźników ochrony zdrowia, a także dotyczyły utworzenia platformy dla propagowania podobnej krótkiej listy na niższych szczeblach administracji krajowej, platformy propagującej zdrowie i wpływu polityki sprawozdawczości w zakresie ochrony zdrowia publicznego.

W zakresie systemów opieki zdrowotnej ustanowiono sieć organów i instytucji zaangażowanych w kwestie farmaceutyczne na rzecz wymiany informacji na temat cen leków i ich refundacji. Uruchomiono projekt dotyczący danych szpitalnych dla poprawy porównywalności metod rejestrujących wypisy i procedury chirurgiczne, zwiększenia zakresu gromadzonych danych i rozszerzenia tych działań na nowe Państwa Członkowskie. Swobodny przepływ usług i wykwalifikowanej kadry także został przewidziany, poprzez opracowanie wspólnej na poziomie unijnym metodologii w zakresie bezpieczeństwa pacjenta w zakładach opieki zdrowotnej.

Dla poprawy jakości i równowagi sieci informacyjnych dotyczących poważnych i przewlekłych chorób, wspierano europejskie rejestry i bazy danych chorób nowotworowych, liczne projekty rejestrujące przyczyny chorób oraz projekty mające na celu prawidłowe systemy monitoringu i dotyczące wskaźników, jak również metody gromadzenia danych dla kilku grup chorobowych (astma i przewlekłe zapalenie płuc, choroby układu krążenia, cukrzyca, choroby układu mięśniowo-szkieletowego itp.)

W zakresie informacji dotyczącej rzadkich chorób zorganizowano konferencję, na której przedstawiono sposoby szerzenia wiedzy o rzadkich chorobach, a także wskazano na konieczność rozwoju współpracy i systemu wymiany doświadczeń na poziomie unijnym dla poprawy dostępu do informacji, diagnostyki, opieki zdrowotnej, leków i pomocy. Utworzono system monitoringu chorób wrodzonych, przewidziano utworzenie sieci zajmującej się rzadkimi i wrodzonymi odmianami anemii oraz sekretariat zespołu zadaniowego do spraw rzadkich chorób.

Zdrowie psychiczne objęte zostało szeregiem inicjatyw, takich jak wskaźniki ochrony zdrowia dla osób upośledzonych intelektualnie, leczenie chorych psychicznie w więzieniach oraz kwestie ekonomiczne dotyczące zdrowia psychicznego. Utworzono platformę promującą zdrowie psychiczne i profilaktykę zaburzeń umysłowych w ramach szeroko zakrojonej strategii zdrowia psychicznego.

Pozostałe obszary jakimi zajmowano się w roku 2004 to środowisko naturalne a zdrowie, sondaże dotyczące zdrowia, śmiertelność, cena wpływu środowiska naturalnego na zdrowie, urazy i wypadki, opieka zdrowotna w systemie elektronicznym i styl życia.

4.3. Zagrożenia dla zdrowia

Prowadzono działania mające na celu wzmocnienie i rozwój systemów obserwacji bakteryjnych patogenów jelitowych, grypy, choroby Creutzfeldta - Jakoba oraz choroby legionistów dotykającej podróżnych. W ramach systemu wczesnego ostrzegania i reakcji utworzono służbę zajmującą się publikacją i wymianą zweryfikowanych danych naukowych. Podjęto starania mając na celu poprawę systemów komunikacji i zwalczania chorób zakaźnych.

Bezpieczeństwo i gotowość w zakresie zdrowia były poprzez działania mające na celu zwalczanie nieprzypadkowego uwalniania się czynników biologicznych i innych naturalnych epidemii o potencjalnie dużym zagrożeniu, sieci skupiającej lekarzy chorób zakaźnych i pilotażowy system ostrzegania przed chemicznymi atakami terrorystycznymi.

Poprzednie kluczowe projekty dotyczące rzadkich chorób powiązano z nowymi działaniami. W zakresie tkanek i komórek ustalono metody wpływania na jakość tkanek i ich bezpieczeństwo, zarówno dla celów transplantacyjnych jak i banku tkanek. Impetu nabrały prace związane z ustaleniem standardów, inspekcjami i akredytacją placówek opieki zdrowotnej oraz ośrodków zajmujących się gromadzeniem, przechowywaniem i transplantacją komórek macierzystych krwi.

Rozpoczęto prace nad rozwojem sieci dla laboratoriów pozwalającej na szybką, efektywną i skoordynowaną reakcję w przypadku zagrożenia zdrowia spowodowanego naturalnymi infekcjami, jak również w zakresie programu do wykrywania ognisk norowirusa. Wspierano działania mające na celu wzmocnienie nadzoru i zwalczania chorób zakaźnych.

W roku 2004 nadal kładziono nacisk na obserwację, w szczególności w obszarach zapobiegania chorobom poprzez szczepienia, obniżania zagrożeń związanych z zakażeniami szpitalnymi i dostarczania informacji na temat wirusa HIV we wszystkich krajach UE i krajach kandydujących. Obserwacja gruźlicy została zintensyfikowana poprzez możliwość rozpoznawania i monitorowania na poziomie europejskim przypadków gruźlicy dotyczących UE. Wprowadzono także obserwację chorób przenoszonych drogą płciową i innych chorób zakaźnych.

We współpracy z rosyjskimi naukowcami wzmocnił się potencjał UE w zakresie bezpieczeństwa i gotowości w zakresie zdrowia. System ostrzegania, kryteria rozwoju systemu nadzoru ochrony zdrowia i zasady szkolenia na wypadek chemicznego ataku terrorystycznego także znalazły się wśród zadań na 2004 r. Ogłoszono zaproszenie do składania ofert mających na celu ocenę i poprawę przygotowania na wypadek sytuacji zagrożenia zdrowia publicznego spowodowanych umyślnym uwolnieniem substancji biologicznych i chemicznych oraz grypy o charakterze pandemicznym.

Dla zwiększenia bezpieczeństwa krwi, tkanek i organów zatwierdzono powstanie sieci europejskiego systemu zarządzania na rzecz bezpieczeństwa krwi. Podjęto działania związane z kwestiami prawnymi, etycznymi i społecznymi w celu poprawy funkcjonowania zintegrowanych europejskich systemów dawców w ramach niepowiązanej transplantacji komórek macierzystych krwi.

Wspierano współpracę pomiędzy laboratoriami w zakresie wirusowych chorób pochodzących spoza UE, takich jak SARS, oraz typów odporności antymikrobiologicznej na infekcje szpitalne w Europie. Wzmacniano potencjał w dziedzinie szkoleń, zarówno dla kadry medycznej w zakresie szybkiego reagowania na zagrożenia zdrowia jak i w zakresie działań na wypadek wystąpienia epidemii obejmujących systemy ostrzegania i reagowania.

4.4. Uwarunkowania ochrony zdrowia

W 2003 i 2004 r. nacisk położono na sprawne przejście od ośmiu odrębnych programów w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego do nowego programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego. Opracowano spójne podejście do działań warunkujących poziom ochrony zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia strategicznego.

Utworzono sieć spójnych strategii w zakresie odżywiania i aktywności fizycznej, jak również sieci na rzecz zapobiegania otyłości u dzieci. Podjęto wysiłki dla zwiększenia efektywności kosztowej i skuteczności działań na rzecz ograniczenia palenia w społeczeństwach, na przykład w formie akcji rzucania palenia prowadzonych wśród nastolatków, programów promujących szpitale wolne do dymu papierosowego oraz oceny irlandzkiej ustawy zakazującej palenia[15]. Jeśli chodzi o wyroby tytoniowe, przeprowadzono dwie kampanie antynikotynowe oraz ogłoszono zaproszenie do składania ofert w zakresie kontroli wyrobów tytoniowych.

Zapobieganie narkomanii i ograniczanie jej szkodliwego wpływu na zdrowie było przedmiotem zaproszenia do składania ofert. Działania mające na celu zwalczanie narkomanii w więzieniach i w miastach znalazły się w zaproszeniach do składania wniosków ogłoszonych w 2003 i 2004 r.

Dokonano oceny zjawiska nadużywania prawnie dopuszczonych wyrobów farmaceutycznych. Wybrano projekty promujące zdrowie seksualne wśród młodych ludzi oraz profilaktykę AIDS/ HIV skierowaną do migrującej młodzieży oraz mobilnych społeczności. Powyższe działania zintensyfikowano w 2004 r. poprzez włączenie migrujących prostytutek, zdrowia seksualnego i reproduktywnego wśród ludzi zarażonych wirusem HIV oraz najlepszej praktyki w zakresie zdrowia seksualnego w nowych Państwach Członkowskich, kładąc nacisk na HIV/ AIDS.

Jeśli chodzi o ochronę środowiska, projekty dotyczą informacji na temat środowiska i zdrowia, wpływu hałasu na zdrowie dzieci oraz szkoleń w zakresie ochrony środowiska i bezpieczeństwa. Wdrożono dyrektywę 2002/49/EWG[16] w zakresie zagrożeń wynikających z rosnącego poziomu hałasu w nocy związanego z ruchem lotniczym i kolejowym.

Podjęto profilaktykę w zakresie cukrzycy i chorób nowotworowych. Profilaktyka cukrzycy realizowana była poprzez promocję zdrowego stylu życia, zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej. Zapewniono najlepszą praktykę w zakresie profilaktyki wtórnej chorób nowotworowych.

Przygotowano podstawy pod opracowanie polityki w zakresie pól elektromagnetycznych i włączono do programów szkolnych promocję zdrowego stylu życia. Europejski dyplom w zakresie zdrowia publicznego powinien w skali europejskiej zapewniać dostęp do kształcenia podyplomowego.

Podjęto wysiłki na rzecz ograniczenia dysproporcji w zakresie ochrony zdrowia wśród społeczności romskiej realizowane czynnikami społeczno - ekonomicznymi. Utworzono sieć najlepszych praktyk dla słabszych grup w ramach ich zdrowotnej i społecznej integracji. Powołano sieć promującą zdrowie w miejscu pracy oraz poprzez dobre praktyki, edukację i szkolenia w krajach przystępujących. W nowych Państwach Członkowskich położono także nacisk na ogólne szkolenia w zakresie zdrowia publicznego.

5. WNIOSKI

W pierwszych dwóch latach funkcjonowania programu w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego uzyskano znaczące rezultaty, które wzbudziły żywe zainteresowanie wśród europejskich podmiotów w tej dziedzinie. W pierwszych dwóch latach w ramach programu wpłynęło wiele wniosków, geograficznie reprezentujących bardzo szeroki obszar i obejmujących olbrzymi zakres działań określonych w planach prac na 2003 i 2004 r.

Jednak okazało się, że dla zapewnienia efektywnego i skutecznego wdrożenia tego ambitnego i złożonego programu, konieczne było powstanie agencji wykonawczej, zgodnie z decyzją o przyjęciu programu. Jej ustanowienie zostało przesunięte z powodu opóźnień w ustaleniu ogólnych ram prawnych i proceduralnych koniecznych do powołania agencji wykonawczych. Z tego powodu nie było dodatkowych środków koniecznych do wdrożenia programu w optymalny sposób. Agencja powstała w grudniu 2004[17] r. i rozpoczęła prace w 2005 r.

Program w dziedzinie zdrowia publicznego zacieśnił współpracę z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak WHO, Bank Światowy, OECD, Rada Europy i Europejskie Obserwatorium Polityki i Systemów Opieki Zdrowotnej.

Znaczenie jakie Komisja przypisuje zdrowiu publicznemu w politykach unijnych znalazło odbicie w staraniach mających na celu zapewnienie globalnej i spójnej strategii unijnej w zakresie ochrony zdrowia, ścisłych powiązań pomiędzy środkami zdrowia publicznego a inicjatywami związanymi ze zdrowiem w pozostałych obszarach polityki. Powiązania te były wspierane poprzez nowe mechanizmy i instrumenty, to znaczy ocenę wpływu pozostałych polityk na zdrowie, wspólne środki dla różnych polityk i mechanizmów umacniających koordynację działań w zakresie zdrowia.

W dniu 15 października 2004 r. Komisarz Byrne zapoczątkował proces refleksyjny odnoszący się do unijnej polityki w zakresie ochrony zdrowia, mający na celu pomoc w kształtowaniu przyszłej unijnej strategii w zakresie ochrony zdrowia. Krajowe i regionalne władze, organizacje pozarządowe, uniwersytety, osoby prywatne i przedsiębiorstwa chętnie zaangażowały się w ten proces, który wywołał szeroką debatę w UE i poza UE.

Podjęto liczne działania prawne dotyczące różnych aspektów programowych. Wśród nich należy wymienić dyrektywę 2003/33/WE[18] w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych. Rada i Parlament Europejski przyjęły dyrektywę ustanawiającą standardy dotyczące obchodzenia się z tkankami i komórkami ludzkimi[19]. Utworzono międzynarodową sieć monitorowania epidemiologicznego i kontroli chorób zakaźnych. Rozpoczęto także prace nad powołaniem Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób w Sztokholmie[20]. Centrum rozpoczęło działalność w maju 2005 r.

ZAŁĄCZNIK

Wykorzystanie zaangażowanych środków - mln EUR |

2003 | 2004 |

Koszty administracyjne | 1,975 | 3,739 |

Koszty działalności : | 50,018 | 55,898[21] |

Zaproszenie do składania ofert | 0,190 | 2,255 |

Zaproszenie do składania wniosków (budżet równo podzielony pomiędzy trzy filary) | 49,649 | 55,286 |

[1] Dz.U. L 271 z 9.10.2002, str. 1, decyzja 1786/2002/WE Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 23 września 2002 r.

[2] Patrz również http://europa.eu.int/comm/health/index_en.htm

[3] Decyzja 645/96/WE, Dz.U. L 95 z 16.4.1996, str. 1; decyzja 646/96/WE, Dz.U. L 95 z 16.4.1999, str. 9; decyzja 647/96/WE, Dz.U. L 95 z 16.4.1996, str. 16; decyzja 102/97/WE, Dz.U. L 19 z 22.1.1997, str. 25; decyzja 1400/97/WE, Dz.U. L 193 z 22.7.1997, str. 1; decyzja 372/1999/WE, Dz.U. L 46 z 20.02.1999, str. 1; decyzja 1295/1999/WE, Dz.U. L 155 z 22.06.1999, str. 1; decyzja 1296/1999/WE, Dz.U. L 155 z 22.6.1999, str. 7, zmieniona decyzją 521/2001/WE.

[4] Norwegia, Islandia i Liechtenstein

[5] Chorwacja nie kwalifikowała się do udziału w 2003 i 2004 r.

[6] Dodatkowe informacje: http://europa.eu.int/comm/health/ph_programme/evaluation_en.htm

[7] Dz.U. C 62 z 15.3.2003, str. 21.

[8] Dz.U. C 62 z 15.3.2003, str. 14.

[9] Dz.U. C 62 z 15.3.2003, str. 7.

[10] Decyzja Komisji C/2003/4701

[11] Dz.U. L 60 z 27.2.2004, str. 58.

[12] Dz.U. C 52 z 27.2.2004, str. 22.

[13] Dz.U. C 62 z 15.3.2003, str. 14.

[14] Dz.U. L 358 z 31.12.2002, str. 1.

[15] S.I. nr 481 z 2003 r.

[16] Dz.U. L 189 z 18.7.2002, str. 12.

[17] Decyzja Komisji 2004/858/WE, Dz.U. L 369 z 16.12.2004, str. 73.

[18] Dz.U. L 152 z 20.6.2003, str. 16.

[19] Dyrektywa 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r., Dz.U. L 102 z 7.4.2004, str. 48.

[20] Rozporządzenie (WE) nr 851/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r., Dz.U. L 142 z 30.4.2004, str. 1.

[21] Kwoty za 2004 r. mają charakter orientacyjny i finansowanie wybranych projektów nadal uzależnione jest od pomyślnie zakończonej procedury negocjacyjnej i podpisania umów na finansowanie.