a)

w ścisłej współpracy z odpowiednimi podmiotami – zgodność strategii i planów edukacji i szkolenia z transformacją ekologiczną i zrównoważonym rozwojem, w tym w odniesieniu do programów nauczania i oceny, wstępnego szkolenia pedagogów i dalszego rozwoju zawodowego; wspieranie wdrażania krajowych strategii i polityk oraz innych strategii i polityk, w tym dotyczących powiązanych koncepcji, takich jak edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju, poprzez mechanizmy działań następczych i monitorowania;

b)

organizowanie szkoleń na temat ekologicznego i zrównoważonego wyposażenia, zasobów i infrastruktury (budynki, tereny i technologie) służących uczeniu się, spotkaniom towarzyskim i rekreacji w celu zapewnienia zdrowych, bezpiecznych, sprzyjających włączeniu, kreatywnych i odpornych środowisk edukacyjnych, a także w stosownych przypadkach inwestowanie w nie;

c)

podnoszenie poziomu świadomości na temat korzyści i możliwości związanych z uczeniem się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju oraz wsparcie dla instytucji formalnego i pozaformalnego szkolenia i kształcenia, w tym wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, tak aby sprawić, by zmiana klimatu, ochrona środowiska, różnorodność biologiczna i zrównoważony rozwój były istotne w codziennym życiu osób uczących się, co pomoże umocnić kulturę zrównoważonego rozwoju;

d)

rozwijanie wiedzy, umiejętności i postaw osób uczących się w każdym wieku, tak aby żyły one w sposób bardziej zrównoważony, promowały zrównoważone wzorce konsumpcji i produkcji, prowadziły zdrowszy i bardziej ekologiczny tryb życia i przyczyniały się – zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo – do transformacji naszych społeczeństw;

e)

wsparcie i poprawa nauczania i uczenia się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju poprzez zapewnianie infrastruktury, narzędzi i zasobów cyfrowych oraz umacnianie cyfrowych kompetencji pedagogów;

f)

konstruktywne i skoordynowane angażowanie wszystkich osób uczących się w proponowanie i współtworzenie podejść do zakresu, sposobu i miejsca uczenia się o transformacji ekologicznej i zrównoważeniu środowiskowym oraz na ich rzecz; zachęcanie do zapewniającego równowagę płci udziału osób uczących się ze wszystkich środowisk, także osób o mniejszych szansach; umacnianie potencjału wszystkich osób uczących się, by mogły uczestniczyć w procesach decyzyjnych oraz angażować się w nie na szczeblu swoich instytucji, a także w społecznościach lokalnych i szerszych społecznościach;

g)

rozwijanie i wspieranie – w bliskiej współpracy z zaangażowanymi podmiotami – programów i ram nauczania, dzięki którym osoby uczące się miałyby czas i przestrzeń od najmłodszego wieku na rozwijanie kompetencji w zakresie zrównoważonego rozwoju (17); międzypokoleniowe uczenie się oraz lokalne przykłady, problemy i reakcje mogą sprawić, że programy nauczania będą w większym stopniu odpowiadały potrzebom osób uczących się, pokazując, że zmiana klimatu, różnorodność biologiczna, ochrona środowiska i zrównoważony rozwój mają wymiar lokalny i przekładają się na działania;

h)

wspieranie współpracy i tworzenia sieci kontaktów w zakresie zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska i różnorodności biologicznej z udziałem np. władz lokalnych, osób pracujących z młodzieżą, organizacji młodzieżowych, ośrodków edukacji i szkoleń ekologicznych, lasów, parków, gospodarstw rolnych, muzeów, bibliotek, organizacji pozarządowych, ośrodków badawczych, organizacji konsumenckich i biznesu oraz poprzez pracę z młodzieżą i organizacjami młodzieżowymi, co umocni powiązania między formalnym, pozaformalnym i nieformalnym uczeniem się;

i)

wspieranie zwiększania skali dobrych praktyk i badań pedagogicznych nad nauczaniem i uczeniem się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju na wszystkich poziomach kształcenia i szkolenia;

a)

zapewnienie osobom uczącym się, już od przedszkola, możliwości zrozumienia i doceniania środowiska naturalnego i jego różnorodności biologicznej i angażowania się w nie, wzbudzania poczucia ciekawości i podziwu oraz uczenia się działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, indywidualnie i zbiorowo;

b)

wzmocnienie, w tym poprzez wsparcie finansowe – zgodnie z krajowymi programami wsparcia finansowego –wysokiej jakości uczenia się przez całe życie na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju, w tym staży, przygotowania zawodowego, wolontariatu, zajęć pozaprogramowych, pracy z młodzieżą oraz innych form uczenia się formalnego, pozaformalnego i nieformalnego, a także powiązań między nimi; mobilizowanie do uczestnictwa w obywatelskich działaniach i programach z tej dziedziny oraz uznawanie ich wartości;

c)

ułatwianie metod i podejść do uczenia się, które opierają się na współpracy, doświadczeniu, są praktyczne i istotne dla lokalnych kontekstów i tradycji oraz wspierają działania interdyscyplinarne i przekrojowe; obejmuje to zapewnianie osobom uczącym się praktycznych możliwości obserwowania przyrody i dbania o nią, ograniczania konsumpcji, naprawiania, ponownego użycia i recyklingu, co pomaga im zrozumieć znaczenie zrównoważonego stylu życia i gospodarki o obiegu zamkniętym;

d)

udzielanie opartych na faktach i dostępnych informacji na temat kryzysu klimatycznego, środowiskowego i kryzysu różnorodności biologicznej oraz czynników je wywołujących, zgodnie z postanowieniami konwencji z Aarhus (18);

e)

rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów i współpracy, wzmacnianie umiejętności myślenia krytycznego i umiejętności korzystania z mediów, a także myślenia systemowego oraz wspieranie pozytywnych działań, takich jak wolontariat, aby stawić czoła ewentualnym obawom i poczuciu bezsilności osób uczących się wobec kryzysów planetarnych i złagodzić te odczucia.

a)

uznanie, że wszyscy pedagodzy, niezależnie od dyscypliny czy sektora kształcenia, są pedagogami działającymi na rzecz zrównoważonego rozwoju, którzy muszą wspierać osoby uczące się w przygotowaniu się do transformacji ekologicznej; pomoc pedagogom w podnoszeniu świadomości osób uczących się w odniesieniu do celów zrównoważonego rozwoju; angażowanie pedagogów w opracowywanie programów nauczania i innych reform edukacyjnych związanych z transformacją ekologiczną i zrównoważonym rozwojem oraz w planowanie odpowiedniego rozwoju zawodowego, przeprowadzanie z nimi konsultacji w tym zakresie i wspieranie ich;

b)

wspieranie włączenia transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju we wstępne programy kształcenia nauczycieli i instruktorów, w programy ustawicznego doskonalenia zawodowego oraz w standardy i ramy zawodowe dla nauczycieli w celu umacniania rozwoju kompetencji pedagogów w zakresie zrównoważonego rozwoju;

c)

wspieranie programów mentoringu i rozwoju zawodowego na szczeblu instytucjonalnym; wsparcie pedagogów w wykorzystaniu narzędzi i technologii cyfrowych w pracy zawodowej, by wzmocnić nauczanie i uczenie się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju;

d)

dalsze tworzenie i badanie możliwości i zachęt dla pedagogów do udziału w programach rozwoju zawodowego związanych ze zrównoważonym rozwojem, na przykład poprzez uwzględnianie ich w przebiegu i rozwoju kariery oraz tworzeniu stanowisk dla pedagogów, takich jak koordynator ds. zrównoważonego rozwoju;

e)

wspieranie pedagogów, w tym poprzez zapewnienie niezbędnego czasu i przestrzeni, w przyjmowaniu metod pedagogicznych, które sprzyjają nauczaniu i uczeniu się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju w interdyscyplinarnym podejściu i w rozwijaniu społeczno-emocjonalnych aspektów uczenia się, tak aby wszystkie osoby uczące się mogły zarządzać zmianami i nauczyć się analizować i działać, zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo – lokalnie i globalnie – na rzecz bardziej zrównoważonego świata;

f)

zachęcanie do transformacyjnego i interdyscyplinarnego nauczania i uczenia się z wykorzystaniem zarówno tradycyjnych, jak i innowacyjnych metod uczenia się, w tym uczenia się przez praktykę, modelu STEAM (19), hakatonów, uczenia się poprzez zaangażowanie i gamifikacji, a w stosownych przypadkach umożliwianie takiego nauczania i uczenia się;

g)

opracowanie i udostępnianie zasobów wspierających pedagogów, w tym w zakresie oceny; wspieranie pedagogów w wykorzystywaniu tradycyjnych i nowych narzędzi i materiałów do nauczania i szkolenia na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju w różnych środowiskach, zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz, oraz środowiskach cyfrowych i niecyfrowych; zapewnianie dostępu do centrów wiedzy eksperckiej, w tym centrów edukacji i szkoleń ekologicznych;

h)

zachęcanie wspólnoty wiedzy i innowacji do współpracy z organizatorami formalnych, pozaformalnych i nieformalnych szkoleń i edukacji w celu wspierania pedagogów w zakresie transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju; wspieranie udziału w projektach badawczych i badaniach związanych z kryzysem klimatycznym, kryzysem środowiskowym i zrównoważonym rozwojem;

a)

wspieranie i ułatwianie skutecznych podejść całej instytucji do zrównoważonego rozwoju, które obejmują nauczanie i uczenie się, wizję, planowanie i zarządzanie, aktywne uczestnictwo osób uczących się i kadry, zaangażowanie rodzin, zarządzanie budynkami i zasobami, partnerstwo ze społecznościami lokalnymi i szerszymi społecznościami oraz badania naukowe i innowacje; wspieranie liderów w dziedzinie edukacji w zarządzaniu zmianami organizacyjnymi przy zapewnieniu ukierunkowanego rozwoju zawodowego i wytycznych dotyczących pełnionych funkcji;

b)

wspieranie instytucji kształcenia i szkolenia w opracowywaniu, monitorowaniu i ocenie ich strategii zrównoważonego rozwoju lub włączaniu zrównoważonego rozwoju do istniejących procesów i środków (np. planów rozwoju szkół, deklaracji misji i strategii szkolnictwa wyższego); uznanie, że jest to proces długofalowy wymagający małych, wymiernych kroków, które są na bieżąco monitorowane i oceniane, w tym poprzez samoocenę dokonywaną przez instytucję;

c)

zgodnie z autonomią instytucjonalną, zachęcanie żłobków i przedszkoli, szkół, instytucji szkolnictwa wyższego, organizatorów kształcenia i szkolenia zawodowego, instytucji kształcenia dorosłych i innych podmiotów edukacyjnych do udziału w inicjatywach oznakowania ekologicznego, które mogą być korzystne dla środowiska, społeczeństw, edukacji i gospodarki; zapewnienie struktur wsparcia dla takich programów, np. agencji lub organów wspierających podejścia obejmujące całą instytucję, mentoringu i tworzenia sieci kontaktów, wzorów i wytycznych oraz wsparcia finansowego;

d)

skoncentrowanie części wewnętrznych lub zewnętrznych mechanizmów kontroli i zapewnienia jakości w organizacjach kształcenia i szkolenia na zrównoważonym rozwoju; uznanie dla skutecznego zaangażowania instytucji szkolnictwa wyższego poprzez właściwe środki, w tym na przykład mechanizmy finansowania;

e)

dalsze uwzględnienie transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju w programach, programach nauczania i modułach w kształceniu i szkoleniu zawodowym (VET) oraz szkolnictwie wyższym (w poszanowaniu autonomii instytucjonalnej i wolności nauki) w wielu dyscyplinach, takich jak studia biznesowe, nauki społeczne, pedagogiczne, humanistyczne, sztuka, architektura i inżynieria, planowanie przestrzenne i zarządzanie; korzystanie z zasobów i materiałów opracowanych przez organizacje pozarządowe działające na rzecz środowiska i kształcenia oraz inne odpowiednie organy;

f)

wspieranie instytucji szkolnictwa wyższego, instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego oraz kształcenia dorosłych w opracowywaniu niewielkich i dostosowanych do potrzeb kursów w zakresie transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju, mogących prowadzić m.in. do uzyskania mikropoświadczeń, w celu pogłębienia, rozszerzenia i uaktualnienia kompetencji zawodowych;

g)

promowanie partnerstw we wszystkich dziedzinach i ze wszystkimi podmiotami, w tym zajmującymi się biznesem, sztuką, gospodarstwami rolnymi, dziedzictwem kulturowym, sportem, młodzieżą, instytutami badawczymi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, sektorem zasobów edukacyjnych (technologie, sprzęt do działalności wydawniczej i inne urządzenia związane z programem nauczania) oraz jednostkami badań edukacyjnych; wspieranie prac nad programami zajęć pozalekcyjnych i letnich oraz innymi programami, przy jednoczesnym zapewnieniu wsparcia dla staży np. w laboratoriach, przedsiębiorstwach, instytucjach badawczych i organizacjach pozarządowych;

h)

wspieranie programów promujących innowacje i przedsiębiorczość na rzecz zrównoważoności; umacnianie instytucji szkolnictwa wyższego oraz instytucji kształcenia i szkolenia zawodowego, tak aby mogły one tworzyć lub wspierać ośrodki zrównoważonego rozwoju, które zwiększą innowacyjność i przedsiębiorczość na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju, gospodarki o obiegu zamkniętym i różnorodności biologicznej;

a)

strategiczne ramy europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) (20), w których kształcenie i szkolenie na rzecz transformacji ekologicznej są jednym z kluczowych obszarów priorytetowych;

b)

upowszechnianie możliwości propagowania, wspierania i umożliwiania formalnego i pozaformalnego kształcenia i szkolenia na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju w ramach programów finansowania unijnego, takich jak: Erasmus+, Europejski Korpus Solidarności, LIFE, Europejski Fundusz Społeczny Plus, Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji, „Horyzont Europa”, w tym działania „Maria Skłodowska-Curie”, program DEAR dotyczący edukacji i podnoszenia świadomości na temat rozwoju, Instrument Wsparcia Technicznego, oraz zachęcanie do korzystania z tych możliwości;

c)

dzielenie się dobrymi praktykami wypracowanymi podczas wymiany kadr, projektów i sieci Erasmus+, w tym poprzez sojusze europejskich szkół wyższych , internetową społeczność eTwinning, akademie nauczycielskie w ramach programu Erasmus+ oraz centra doskonałości zawodowej, działania „Maria Skłodowska-Curie” i Europejski Instytut Innowacji i Technologii;

d)

identyfikowanie przykładów dobrych praktyk , rejestrowanie ich i dzielenie się nimi, w tym za pośrednictwem istniejących platform internetowych (21), oraz wspieranie tworzenia sieci organizacji krajowych i innych organizacji działających w dziedzinie kształcenia, transformacji ekologicznej i zrównoważenia środowiskowego w formalnym i pozaformalnym kształceniu i szkoleniu;

e)

angażowanie osób młodych we wdrażanie niniejszego zalecenia, w szczególności poprzez Europejski Rok Młodzieży 2022 i unijny dialog młodzieżowy, aby zapewnić pełne uwzględnienie opinii, poglądów i potrzeb osób młodych i organizacji młodzieżowych;

f)

tworzenie synergii z koalicją na rzecz edukacji dla klimatu oraz nowym europejskim Bauhausem;

a)

zapewnianie zasobów i materiałów pomocniczych do dobrowolnego wykorzystania za pośrednictwem Platformy Europejskiej Edukacji Szkolnej, EPALE i Europejskiego Portalu Młodzieżowego;

b)

uznawanie wyjątkowych starań w zakresie nauczania i uczenia się na rzecz transformacji ekologicznej i zrównoważonego rozwoju poprzez unijne systemy nagród, w tym Europejską Nagrodę za Innowacyjność w Nauczaniu, nagrodę eTwinning oraz europejskie nagrody za umiejętności zawodowe;