(1)

Na wniosek Chorwacji z 6 sierpnia 2020 r. Rada, w drodze decyzji wykonawczej (UE) 2020/1348 (2), przyznała Chorwacji pomoc finansową w postaci pożyczki o wartości nieprzekraczającej 1 020 600 000 EUR, o maksymalnym średnim okresie zapadalności wynoszącym 15 lat i okresie dostępności wynoszącym 18 miesięcy, w celu uzupełnienia krajowych działań podejmowanych przez Chorwację na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na konsekwencje społeczno-gospodarcze tej pandemii dla pracowników i osób samozatrudnionych.

(2)

Pożyczka miała być wykorzystana przez Chorwację na sfinansowanie mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, o których mowa w art. 3 decyzji wykonawczej (UE) 2020/1348.

(3)

Pandemia COVID-19 wyłączyła znaczną część ludności Chorwacji z aktywności zawodowej. Wciąż prowadzi to do powtarzajacego się nagłego i poważnego wzrostu wydatków publicznych w Chorwacji w odniesieniu do środków, o których mowa w art. 3 lit. a) i b) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1348.

(4)

Pandemia COVID-19 oraz nadzwyczajne środki wdrożone przez Chorwację w latach 2020, 2021 i 2022, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pandemii oraz złagodzić jej skutki społeczno-gospodarcze i zdrowotne, mają ogromny wpływ na finanse publiczne. W 2020 r. deficyt i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w Chorwacji wynosiły odpowiednio 7,3 % i 87,3 % produktu krajowego brutto (PKB), a pod koniec 2021 r. ich poziomy zmniejszyły się odpowiednio do 2,9 % i 79,8 %. Według prognozy Komisji z wiosny 2022 r. na koniec 2022 r. deficyt oraz dług sektora instytucji rządowych i samorządowych w Chorwacji wyniosą odpowiednio 1,8 % i 73,1 % PKB. Jak wynika ze śródokresowej prognozy Komisji z lata 2022 r., przewiduje się, że w 2022 r. PKB Chorwacji wzrośnie o 3,4 %.

(5)

25 lipca 2022 r. Chorwacja zwróciła się do Unii o dodatkową pomoc finansową w wysokości 550 000 000 EUR, przeznaczoną na dalsze uzupełnienie krajowych działań podejmowanych przez to państwo w latach 2020, 2021 i 2022 na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na jej konsekwencje społeczno-gospodarcze dla pracowników. W szczególności Chorwacja przedłużyła dodatkowo i zmieniła mechanizmy zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobne środki wskazane w motywach 6–7.

(6)

Na podstawie „ustawy o rynku pracy” (3) Chorwacja wprowadziła środek zapewniający dofinansowanie wynagrodzeń pracowników na rzecz przedsiębiorstw, które odnotowały spadek przychodów w porównaniu z 2019 r. Kryteria spadku przychodów to: spadek o 20 % w okresie od marca do maja 2020 r., o 50 % w okresie od czerwca do grudnia 2020 r., a od stycznia 2021 r. wymagany jest jedynie spadek przychodów w porównaniu z analogicznym miesiącem w 2019 r., pod warunkiem że nie rozwiązano stosunku pracy. W marcu 2020 r. kwotę wsparcia ustanowiono na 3 250 HRK na pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, a od kwietnia 2020 r. ustanowiona kwota miesięcznego wsparcia wynosiła 4 000 HRK na pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Kwota wsparcia na pracownika pozostaje niezmieniona w okresie obowiązywania środka, ale z czasem, w zależności od warunków ekonomicznych, zmieniane są sektory kwalifikujące się do wsparcia. W okresie od listopada 2020 r. do czerwca 2021 r. przedsiębiorstwa zamknięte na mocy decyzji organów krajowych otrzymują wsparcie na każdego pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, przy czym wysokość tego wsparcia zależy od liczby dni, w których przedsiębiorstwo było zamknięte, ale nie może przekraczać 4 000 HRK za pełny miesiąc takiego zamknięcia. Środek ten stanowi przedłużenie środka, o którym mowa w art. 3 lit. a) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1348, zgodnie z decyzją rady administracyjnej chorwackiej Służby Zatrudnienia przyjętą 20 marca 2020 r. i zmienioną 25 marca, 7 kwietnia, 9 kwietnia, 6 maja, 28 maja, 18 czerwca, 25 czerwca, 10 lipca i 29 lipca, 7 września, 22 października, 4 listopada i 4 grudnia 2020 r. Dalsze zmiany wprowadzone przez chorwacką Służbę Zatrudnienia zostały przyjęte również w 2021 r., w drodze decyzji z 8 stycznia, 21 stycznia, 3 marca, 15 kwietnia, 30 kwietnia, 31 maja, 23 lipca, 25 sierpnia, 29 września, 15 października, 4 listopada oraz w 2022 r. w drodze decyzji z 27 stycznia i 31 maja. Stosowania tego środka zaprzestano z końcem czerwca 2022 r.

(7)

Na mocy „ustawy o rynku pracy” Chorwacja wprowadziła ponadto środek zapewniający wsparcie ze względu na tymczasowe zmniejszenie czasu pracy w okresie od czerwca 2020 r. do grudnia 2022 r. dla przedsiębiorstw zatrudniających co najmniej 10 pracowników, które prowadzą działalność w dowolnym sektorze. Warunkiem skorzystania z tego środka jest oczekiwany spadek zagregowanego miesięcznego czasu pracy wszystkich zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracowników o co najmniej 10 % na poziomie pracodawcy lub 20 % na poziomie jednostki gospodarczej, w miesiącu, w odniesieniu do którego wnosi się o wsparcie. Pracodawca wnoszący o wsparcie jest ponadto zobowiązany wykazać związek pomiędzy wpływem pandemii COVID-19 na swoją działalność a oczekiwanym spadkiem poprzez, w szczególności, przedstawienie dowodu spadku przychodów w miesiącu, w odniesieniu do którego występuje o wsparcie, o co najmniej 20 % w porównaniu z analogicznym miesiącem w 2019 r. lub wyjątkowo, w odniesieniu do stycznia i lutego 2022 r., w porównaniu z analogicznym miesiącem w 2020 r. Wniosek o wsparcie jest składany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, którego dotyczy wniosek. W ramach tego środka można udzielić wsparcia w wysokości do 2 000 HRK miesięcznie na pracownika. Środek ten stanowi przedłużenie środka, o którym mowa w art. 3 lit. b) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1348, zgodnie z decyzją rady administracyjnej chorwackiej Służby Zatrudnienia przyjętą 29 czerwca 2020 r. i zmienioną 10 lipca i 22 października 2020 r., do której dalsze zmiany wprowadzono 8 stycznia 2021 r. i 27 stycznia 2022 r.. Środek ten podlega wykonaniu do końca grudnia 2022 r.

(8)

Chorwacja spełnia warunki dotyczące zwrócenia się z wnioskiem o pomoc finansową, które określono w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672. Chorwacja przedstawiła Komisji odpowiednie dowody potwierdzające, że faktyczne wydatki publiczne wzrosły o 2 220 567 523 EUR w okresie od 1 lutego 2020 r. do końca kwietnia 2022 r. w związku ze środkami krajowymi przyjętymi w celu złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Stanowi to nagły i znaczny wzrost, ponieważ dotyczy on również przedłużenia lub zmiany istniejących środków krajowych bezpośrednio dotyczących mechanizmu zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych instrumentów, które obejmują znaczną część przedsiębiorstw i ludności aktywnej zawodowo w Chorwacji. Chorwacja zamierza sfinansować 631 536 540 EUR zwiększonej kwoty wydatków ze środków unijnych, a 18 430 983 EUR – ze środków własnych.

(9)

Komisja skonsultowała się z Chorwacją oraz zweryfikowała nagły i znaczny wzrost faktycznych wydatków publicznych związanych bezpośrednio z mechanizmami zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz podobnymi środkami, o których mowa we wniosku z 25 lipca 2022 r., zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(10)

Należy zatem udzielić pomocy finansowej, aby pomóc Chorwacji w przezwyciężeniu skutków społeczno-gospodarczych poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19. Komisja powinna podejmować decyzje dotyczące terminów zapadalności, wysokości i uruchamiania transz i podtransz w ścisłej współpracy z organami krajowymi.

(11)

Ponieważ okres dostępności wskazany w decyzji wykonawczej (UE) 2020/1348 upłynął, potrzebny jest nowy okres dostępności dodatkowej pomocy finansowej. Okres dostępności pomocy finansowej udzielonej decyzją wykonawczą (UE) 2020/1348 wynoszący 18 miesięcy należy przedłużyć o 21 miesięcy, w związku z czym łączny okres dostępności powinien wynosić 39 miesięcy od pierwszego dnia po dniu, w którym decyzja wykonawcza (UE) 2020/1348 stała się skuteczna.

(12)

Chorwacja i Komisja powinny uwzględnić niniejszą decyzję w umowie pożyczki, o której mowa w art. 8 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(13)

Niniejsza decyzja powinna pozostawać bez uszczerbku dla wyniku procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania rynku wewnętrznego, które mogą zostać podjęte, w szczególności zgodnie z art. 107 i 108 TFUE. Niniejsza decyzja nie uchyla obowiązku powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie, na podstawie art. 108 TFUE, o przypadkach potencjalnej pomocy państwa.

(14)

Chorwacja powinna regularnie przedstawiać Komisji informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych, aby umożliwić Komisji ocenę stopnia realizacji tych wydatków przez Chorwację.

(15)

Decyzję o udzieleniu pomocy finansowej podjęto, uwzględniając istniejące i przewidywane potrzeby Chorwacji, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na podstawie rozporządzenia (UE) 2020/672, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości,