(1)

W ostatnim czasie zaktualizowano przepisy Unii w dziedzinie zdrowia zwierząt poprzez przyjęcie Prawa o zdrowiu zwierząt. Wspomnianym rozporządzeniem – które weszło w życie w dniu 20 kwietnia 2016 r. i które stosuje się od dnia 21 kwietnia 2021 r. – uchylono i zastąpiono około 40 aktów podstawowych. Zawiera ono również wymóg przyjęcia wielu rozporządzeń delegowanych i wykonawczych Komisji w celu uchylenia i zastąpienia około 400 aktów prawnych Komisji w dziedzinie zdrowia zwierząt, które obowiązywały przed ustanowieniem nowych ram prawnych w Prawie o zdrowiu zwierząt.

(2)

Warunki handlowe zmieniły się od czasu przyjęcia na szczeblu unijnym pierwszych przepisów dotyczących zdrowia zwierząt, a ilość zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego będących przedmiotem handlu – zarówno wewnątrzunijnego, jak i z państwami trzecimi – znacznie wzrosła. W tym samym okresie unijna polityka i przepisy dotyczące zdrowia zwierząt pozwoliły zlikwidować niektóre choroby w całej Unii oraz umożliwiły zapobieganie występowaniu innych chorób lub ich zwalczanie w wielu państwach członkowskich. W wielu przypadkach jednak nowo występujące choroby stwarzały nowe wyzwania dla unijnego statusu zdrowotnego zwierząt, handlu i gospodarki lokalnej na obszarach występowania tych chorób.

(3)

Przepisy określone w niniejszym akcie uzupełniają przepisy ustanowione w Prawie o zdrowiu zwierząt. Powinny one zawierać gwarancje niezbędne do zapewnienia, aby przesyłki zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego wprowadzane do Unii nie stwarzały ryzyka dla zdrowia zwierząt utrzymywanych i dzikich, które mogłoby zagrażać unijnemu statusowi zdrowotnemu w odniesieniu do chorób zwierząt oraz mieć negatywne skutki gospodarcze dla odnośnych sektorów.

(4)

Art. 234 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że do czasu przyjęcia aktów delegowanych ustanawiających wymagania w zakresie zdrowia zwierząt odnośnie do poszczególnych gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego lub produktów pochodzenia zwierzęcego państwa członkowskie, po przeprowadzeniu oceny występującego ryzyka, mogą stosować przepisy krajowe, pod warunkiem że przepisy te są zgodne z wymaganiami określonymi w tym rozporządzeniu. W związku z tym wprowadzanie do Unii gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, które nie są objęte niniejszym rozporządzeniem, może podlegać takim przepisom krajowym stosowanym przez państwa członkowskie.

(5)

Obowiązujące przepisy dotyczące zdrowia zwierząt określone w poprzednich aktach Komisji w sprawie wprowadzania do Unii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego okazały się skuteczne, w związku z czym w niniejszym rozporządzeniu należy zachować cel i treść tych obowiązujących przepisów, lecz należy je zaktualizować, aby uwzględnić przepisy związane z lepszym stanowieniem prawa, nowe ramy dotyczące zdrowia zwierząt określone w Prawie o zdrowiu zwierząt oraz nowo dostępną wiedzę naukową, normy międzynarodowe i doświadczenie wynikające ze stosowania poprzednich aktów Unii.

(6)

Aby uniknąć niepotrzebnych zakłóceń handlu, wymagania w zakresie zdrowia zwierząt dotyczące wprowadzania do Unii przesyłek objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia powinny zapewniać płynne przejście od wymagań określonych w uprzednio obowiązujących aktach Unii.

(7)

W Prawie o zdrowiu zwierząt ustanawia się przepisy dotyczące zapobiegania chorobom zwierząt przenoszącym się lub przenoszonym na zwierzęta lub na ludzi oraz przepisy dotyczące zwalczania takich chorób. W szczególności w części V rozdział 1 tego rozporządzenia, w którym ustanowiono wymagania w zakresie zdrowia zwierząt dotyczące wprowadzania do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, przewidziano możliwość przyjmowania przez Komisję aktów delegowanych, aby uzupełnić wymagania dotyczące zdrowia zwierząt ustanowione już w tym rozporządzeniu.

(8)

W art. 229 ust. 1 Prawa o zdrowiu zwierząt określono wymagania, na podstawie których państwa członkowskie mają zezwalać na wprowadzanie do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego. Wymagania te obejmują warunki dotyczące państwa trzeciego pochodzenia lub terytorium pochodzenia, zakładu pochodzenia, wymagania w zakresie zdrowia zwierząt, które muszą spełniać przesyłki, a także świadectwa zdrowia zwierząt, deklaracje i inne dokumenty, które powinny towarzyszyć takim przesyłkom.

(9)

Ponadto art. 234 ust. 1 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że wymagania w zakresie zdrowia zwierząt odnośnie do wprowadzania do Unii przesyłek gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego z państw trzecich lub terytoriów, lub ich stref muszą być co najmniej równie rygorystyczne jak wymagania określone w przedmiotowym rozporządzeniu i w aktach delegowanych przyjętych na jego podstawie, które mają zastosowanie do przemieszczania w obrębie terytorium Unii danych gatunków i kategorii towarów. Jeżeli wymagania nie są równie rygorystyczne jak te określone w rozporządzeniu, muszą one dawać gwarancje równoważne gwarancjom zapewnionym dzięki określonym w części IV tego rozporządzenia wymaganiom w zakresie zdrowia zwierząt.

(10)

W art. 234 ust. 2 Prawa o zdrowiu zwierząt przewidziano przyjmowanie aktów delegowanych uzupełniających przepisy ustanowione w przedmiotowym rozporządzeniu w odniesieniu do wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzania do Unii gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego z państw trzecich i terytoriów oraz przemieszczania tych towarów w obrębie terytorium Unii i postępowania z nimi po ich wprowadzeniu do Unii, aby ograniczyć ewentualnie występujące ryzyko.

(11)

Art. 237 ust. 1 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że państwa członkowskie mogą zezwalać na wprowadzanie do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego wyłącznie pod warunkiem że przesyłkom takim towarzyszą świadectwa zdrowia zwierząt i deklaracje lub inne dokumenty wymagane na podstawie przedmiotowego rozporządzenia. Art. 237 ust. 2 tego rozporządzenia stanowi, że świadectwa zdrowia zwierząt muszą zostać uprzednio sprawdzone i podpisane przez urzędowego lekarza weterynarii w państwie trzecim pochodzenia lub na terytorium pochodzenia. W tym kontekście art. 237 ust. 4 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że Komisja przyjmuje akty delegowane dotyczące odstępstw od wymagań w zakresie świadectw zdrowia zwierząt określonych w art. 237 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia oraz ustanawia przepisy, na podstawie których wymagane jest, aby takim przesyłkom towarzyszyły deklaracje lub inne dokumenty.

(12)

Art. 239 ust. 2 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że Komisja przyjmuje akty delegowane dotyczące przepisów szczególnych i dodatkowych wymagań dla niektórych szczególnych rodzajów wprowadzania do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, oraz przewiduje odstępstwa od ogólnych wymagań w zakresie zdrowia zwierząt określonych w art. 229 ust. 1 i art. 237 ust. 1 tego rozporządzenia oraz w przepisach uzupełniających przewidzianych w aktach delegowanych przyjętych na podstawie art. 234 ust. 2 i art. 237 ust. 4 tego rozporządzenia.

(13)

Przepisy uzupełniające, które mają zostać ustanowione w niniejszym rozporządzeniu na podstawie art. 234 ust. 2 i art. 239 ust. 2 Prawa o zdrowiu zwierząt, są ze sobą wzajemnie powiązane. W art. 234 ust. 2 przewidziano, że Komisja ustanawia ogólne wymagania dotyczące wprowadzania do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, natomiast art. 239 ust. 2 przewiduje ustanowienie przez Komisję przepisów szczególnych i dodatkowych wymagań dotyczących odstępstw od tych ogólnych wymagań.

(14)

Wymagania dotyczące świadectw zdrowia zwierząt określone w art. 237 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowią element ram przepisów związanych z wprowadzaniem do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego. Uprawnienia przyznane Komisji na podstawie art. 237 ust. 4 tego rozporządzenia dotyczące przyznawania odstępstw od wymagań w zakresie zdrowia zwierząt stanowią element tych ogólnych ram przepisów.

(15)

Prawo o zdrowiu zwierząt zawiera już szereg definicji. Ponadto niniejsze rozporządzenie powinno również uwzględniać definicje określone w innych aktach Unii związanych z obszarami powiązanymi, jakimi są higiena żywności i kontrole urzędowe, takie jak definicje określone w rozporządzeniu (WE) nr 853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (2). Do celów określenia wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzenia do Unii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego należy jednak wziąć pod uwagę konkretne definicje, w tym definicje określonych kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego. Definicje te są potrzebne do wyjaśnienia, które kategorie zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego stanowią ryzyko dla zdrowia zwierząt, a w związku z tym podlegają wymaganiom w zakresie zdrowia zwierząt dotyczącym wprowadzania do Unii.

(16)

Dla zachowania spójności przepisów Unii oraz na podstawie ryzyka dla zdrowia zwierząt, do celów niniejszego rozporządzenia definicja „świeżego mięsa” powinna uwzględniać definicje „świeżego mięsa”, „mięsa mielonego” i „surowego wyrobu mięsnego” określone w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 853/2004.

(17)

Ponadto definicja terminu „produkty mięsne” do celów niniejszego rozporządzenia powinna obejmować definicje: „produkty mięsne”, „poddane obróbce żołądki”, „pęcherze”, „jelita”, „wytopione tłuszcze zwierzęce” i „ekstrakty mięsne” określone w rozporządzeniu (WE) nr 853/2004. Jest to spowodowane tym, że z perspektywy zdrowia zwierząt wszystkie te towary stwarzają takie samo ryzyko dla zdrowia zwierząt i powinny podlegać tym samym środkom zmniejszającym ryzyko.

(18)

Należy dostosować definicję terminu „tusza” określonego w rozporządzeniu (WE) nr 853/2004, aby obejmowała „tuszę zwierzęcia kopytnego” w celu odróżnienia jej od „podrobów”. Jest to spowodowane tym, że te dwa towary stwarzają innego rodzaju ryzyko dla zdrowia zwierząt, a w przypadku „podrobów” jest ono większe.

(19)

W niniejszym rozporządzeniu należy zdefiniować termin „osłonki”, a definicja ta powinna uwzględniać definicję zawartą w glosariuszu Kodeksu zdrowia zwierząt lądowych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE). W definicji należy wyjaśnić, które produkty pochodzenia zwierzęcego należy uznać za osłonki, co wiąże się z poddaniem konkretnym procesom obróbki zmniejszającym ryzyko, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu.

(20)

Art. 229 ust. 1 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że zezwala się na wprowadzanie do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego wyłącznie wtedy, gdy pochodzą one z państw trzecich lub terytoriów umieszczonych w wykazie dotyczącym wprowadzania do Unii określonych gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego lub produktów pochodzenia zwierzęcego, zgodnie z kryteriami określonymi w art. 230 ust. 1 oraz jeżeli przesyłki te spełniają wymagania w zakresie zdrowia zwierząt określone w art. 234 i późniejszych aktach delegowanych. W niniejszym rozporządzeniu należy zobowiązać właściwy organ do sprawdzenia, czy przesyłki wprowadzane do Unii spełniają te wymagania.

(21)

Art. 237 ust. 1 Prawa o zdrowiu zwierząt stanowi, że zezwala się na wprowadzanie do Unii przesyłek gatunków i kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego z państw trzecich lub terytoriów wyłącznie pod warunkiem że przesyłkom takim towarzyszy albo świadectwo zdrowia zwierząt wydane przez właściwy organ państwa trzeciego lub terytorium miejsca pochodzenia, albo deklaracje lub inne dokumenty, albo wszystkie te dokumenty. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem wyjaśnić, które dokumenty są wymagane w każdym przypadku, oraz nałożyć na właściwy organ obowiązek sprawdzenia, czy przesyłki wprowadzane do Unii spełniają wymagania ogólne.

(22)

Informacje, które należy zawrzeć w świadectwach zdrowia zwierząt, deklaracjach i innych dokumentach towarzyszących przesyłkom zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, muszą dokładnie wskazywać, czy przesyłki te są zgodne z wymaganiami ogólnymi przewidzianymi w Prawie o zdrowiu zwierząt i odpowiednimi wymaganiami określonymi w niniejszym rozporządzeniu. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem określić obowiązki podmiotów odpowiedzialnych za wprowadzanie takich przesyłek do Unii oraz obowiązki właściwych organów państwa członkowskiego, w którym wprowadza się przesyłki do Unii, w odniesieniu do ważności dokumentów towarzyszących przesyłkom oraz kwalifikowalności takich przesyłek do wprowadzenia do Unii.

(23)

Biorąc pod uwagę czynniki ryzyka dla zdrowia zwierząt takie jak okresy inkubacji chorób oraz aby uniknąć niewłaściwego używania świadectw zdrowia zwierząt, określenie terminu ważności tych świadectw jest konieczne tylko w przypadku zwierząt i jaj wylęgowych. Jest to spowodowane tym, że stwarzają one większe ryzyko dla zdrowia zwierząt niż produkty pochodzenia zwierzęcego, w odniesieniu do których mogły zostać zastosowane środki zmniejszające ryzyko, oraz materiał biologiczny, który transportuje się w stanie zamrożonym w zamkniętych i zaplombowanych pojemnikach. Ponieważ jednak transport morski żywych zwierząt i jaj wylęgowych może trwać długo, w tym przypadku okres ważności świadectwa należy przedłużyć pod warunkiem zastosowania pewnych środków zmniejszających ryzyko.

(24)

Wymagania w zakresie zdrowia zwierząt, które należy spełnić, oraz gwarancje, jakie mają zapewnić państwa trzecie i terytoria w odniesieniu do wprowadzania do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego, zależą od chorób wymienionych w art. 5 i w załączniku II do Prawa o zdrowiu zwierząt oraz ich kategoryzacji określonej w art. 9 ust. 1 tego rozporządzenia, jak również w załączniku do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/1882 (3). Rozporządzenie to zawiera definicje chorób kategorii A, B, C, D i E oraz stanowi, że przepisy dotyczące zapobiegania chorobom i ich zwalczania w odniesieniu do chorób umieszczonych w wykazie, o których mowa w art. 9 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2016/429, mają być stosowane do gatunków i grup gatunków umieszczonych w wykazie, o których mowa w załączniku do tego rozporządzenia.

(25)

W części II rozdział 1 Prawa o zdrowiu zwierząt określono przepisy dotyczące powiadamiania o chorobach i sprawozdawczości dotyczącej chorób, aby zapewnić wczesne wykrywanie i skuteczne zwalczanie chorób w Unii. W niniejszym rozporządzeniu należy określić szczegóły dotyczące systemów powiadamiania i sprawozdawczości, które należy wprowadzić w państwach trzecich lub na terytoriach w celu zagwarantowania, by systemy te były równoważne systemom wdrożonym w Unii, uwzględniając w nich choroby, które powinny podlegać obowiązkowi powiadamiania i sprawozdawczości. W tym sensie, chociaż żywe zwierzęta mogą przenosić choroby, w odniesieniu do których są gatunkami umieszczonymi w wykazie w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/1882, nie wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego i nie każdy materiał biologiczny pozyskane od lub z tych zwierząt mogą przenosić wszystkie te choroby. W niniejszym rozporządzeniu należy wyjaśnić, które choroby zwierząt są przedmiotem zainteresowania, a zatem podlegają obowiązkowi powiadamiania i sprawozdawczości w przypadku każdego określonego gatunku i kategorii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do wprowadzenia do Unii.

(26)

Podstawą wymagań w zakresie zdrowia zwierząt określonych w niniejszym rozporządzeniu powinny być różne poziomy ochrony przed ryzykiem dla zdrowia zwierząt. Wymagania różnią się w zależności od tego, czy odnoszą się do trzeciego państwa pochodzenia, terytorium pochodzenia, strefy tego państwa trzeciego lub terytorium, kompartmentu w obrębie tego państwa trzeciego lub terytorium w przypadku zwierząt akwakultury, zakładu pochodzenia zwierząt lub produktów pochodzenia zwierzęcego, czy też do zakładu lub ośrodka pozyskiwania materiału biologicznego.

(27)

Głównymi elementami polityki zwalczania chorób w Unii są nadzór nad chorobami i identyfikowalność w zakładach. Niniejsze rozporządzenie powinno zawierać pewne podstawowe wymagania dotyczące identyfikowalności i kontroli stanu zdrowia zwierząt w zakładach pochodzenia zwierząt przeznaczonych do wprowadzenia do Unii oraz w zakładzie pochodzenia zwierząt, z lub od których pozyskano materiał biologiczny i produkty pochodzenia zwierzęcego przeznaczone do wprowadzenia do Unii. Wymagania te powinny być równoważne wymaganiom określonym w rozporządzeniu (UE) 2016/429 oraz w aktach delegowanych i wykonawczych przyjętych na podstawie tego rozporządzenia.

(28)

Ponadto jeżeli pewien rodzaj zakładu, w którym utrzymuje się zwierzęta lub materiał biologiczny w państwie trzecim lub na terytorium, stwarza szczególne ryzyko dla zdrowia zwierząt, powinien on uzyskać specjalne zatwierdzenie wydane przez właściwy organ w państwie trzecim lub na terytorium do celów wywozu do Unii, zapewniające gwarancje równoważne gwarancjom określonym w art. 92–100 rozporządzenia (UE) 2016/429 dla niektórych zakładów w Unii.

(29)

Przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do wprowadzenia do Unii nie należy uważać za stwarzające ryzyko dla zdrowia zwierząt w ich państwie pochodzenia lub na terytorium pochodzenia i nie powinny one podlegać krajowym programom likwidacji chorób ani żadnym innym krajowym ograniczeniom związanym z kwestiami dotyczącymi zdrowia zwierząt.

(30)

Wymagania w zakresie zdrowia zwierząt dotyczące wprowadzania do Unii przesyłek zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego muszą zapewniać skuteczną ochronę przed wprowadzaniem i rozprzestrzenianiem się przenośnych chorób zwierząt w Unii. Wprowadzanie tych przesyłek do Unii nie powinno być dozwolone z państw trzecich, terytoriów lub stref, lub – w przypadku zwierząt akwakultury – ich kompartmentów, objętych zakażeniem niektórymi chorobami umieszczonymi w wykazie, w odniesieniu do których Unia posiada status obszaru wolnego od choroby i które w związku z tym stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia zwierząt w obrębie terytorium Unii.

(31)

Ocena, czy państwo trzecie, terytorium lub strefa, lub – w przypadku zwierząt akwakultury – kompartment pochodzenia są wolne od danej choroby, leży w gestii Unii. Ocena Unii powinna opierać się na informacjach związanych z nadzorem nad chorobami dostarczonych przez właściwy organ państwa trzeciego lub terytorium oraz powinna uwzględniać unijne przepisy dotyczące zdrowia zwierząt przewidziane w części II Prawa o zdrowiu zwierząt i w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/689 (4). W przypadku niektórych chorób jako dodatkowe środki zmniejszające ryzyko wymagane mogą być szczególne warunki.

(32)

Stan wolny od określonej choroby państwa trzeciego lub terytorium, lub ich strefy musi zostać ustalony na podstawie na uznanych na szczeblu międzynarodowym badań diagnostycznych i metod zastosowanych zgodnie z tymi samymi normami i procedurami co te wykorzystywane w Unii.

(33)

Konieczne jest zapewnienie, aby status zdrowotny zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do wprowadzenia do Unii był zgodny z gwarancjami udzielonymi przez państwo trzecie, terytorium lub strefę pochodzenia. W związku z tym w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić minimalny okres pobytu zwierząt w państwie trzecim, na terytorium, w strefie lub w zakładzie pochodzenia oraz minimalny okres braku kontaktu z towarami, które mają niższy status zdrowotny, przed wysłaniem ich do Unii. Długość minimalnego okresu pobytu powinna uwzględniać okres inkubacji danych chorób oraz zamierzone przeznaczenie i wykorzystanie zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego.

(34)

W przypadków psów, kotów i fretek domowych okres pobytu nie jest konieczny, ponieważ szczepienie przeciwko wściekliźnie, która budzi największy niepokój u tych gatunków, jest wymagane w każdym przypadku. Zarejestrowane konie przeznaczone do udziału w zawodach, wyścigach i jeździeckich wydarzeniach kulturalnych również powinny być zwolnione z niektórych wymagań dotyczących okresu pobytu, jeżeli spełniają dodatkowe gwarancje. Podstawą tego zwolnienia jest założenie, że stan zdrowia takich koni będzie bardzo dobry.

(35)

Status zdrowotny zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do wprowadzenia do Unii może być zagrożony podczas transportu z miejsca pochodzenia do miejsca wprowadzenia do Unii, jeżeli mają one w kontakt ze zwierzętami lub produktami niespełniającymi tych samych wymagań lub jeżeli przewozi się je przez państwa trzecie, terytoria lub strefy o niższym statusie zdrowotnym niż państwo lub terytorium pochodzenia lub ich strefa. W związku z tym należy zastosować pewne środki zapobiegawcze, aby utrzymać ich status zdrowotny.

(36)

W celu zapewnienia, aby do Unii wysyłane były tylko zwierzęta zdrowe, zwierzęta w przesyłkach należy przed wysyłką poddać kontroli klinicznej przeprowadzanej przez urzędowego lekarza weterynarii. Ramy czasowe przeprowadzenia tej kontroli należy dostosować do niektórych gatunków i związanego z nimi nieodłącznego ryzyka.

(37)

Zwierzęta lądowe, jaja wylęgowe i zwierzęta wodne przeznaczone do wprowadzenia do Unii powinny być transportowane wyłącznie przez państwa trzecie, terytoria lub strefy lub rozładowywane w państwach trzecich, terytoriach lub strefach, które również są umieszczone w wykazie dotyczącym wprowadzenia do Unii tych samych gatunków i kategorii zwierząt oraz jaj wylęgowych. Umieszczenie tych państw, terytoriów lub stref w wykazie wskazuje, że zapewniają one gwarancje równoważne gwarancjom zdrowia zwierząt państwa trzeciego pochodzenia lub terytorium pochodzenia lub ich strefy.

(38)

Podczas transportu zwierząt lądowych i jaj wylęgowych statkami powietrznymi lub statkami można napotkać nieprzewidziane zdarzenia, takie jak problemy mechaniczne w środkach transportu, strajki w portach lotniczych i morskich lub nieprzewidziane opóźnienia. Należy zatem przewidzieć odstępstwa w tych przypadkach, w których mogą zostać udzielone gwarancje. Umożliwi to dalszy transport zwierząt lądowych i jaj wylęgowych do Unii, przy jednoczesnym zapewnieniu statusu zdrowotnego tych towarów i zapobieżeniu dodatkowemu ryzyku dla zdrowia zwierząt.

(39)

W przypadku koniowatych – z uwagi na fakt, że przeładunki i postoje w państwach nieumieszczonych w wykazie są częścią zwykłego transportu – działania te powinny być dozwolone w ramach niektórych środków zapobiegawczych.

(40)

Oczyszczanie i dezynfekcja środków transportu jest podstawową czynnością zapobiegającą ryzyku rozprzestrzeniania się chorób zwierząt. W przypadku transportu przesyłek zwierząt żywych do Unii oczyszczanie i dezynfekcję środków transportu należy przeprowadzać bezpośrednio przed załadunkiem zwierząt w celu ich wysyłki do Unii.

(41)

Gromadzenie zwierząt w państwach trzecich pochodzenia lub na terytoriach pochodzenia może stwarzać dodatkowe ryzyko dla statusu zdrowotnego zwierząt przeznaczonych do wprowadzenia do Unii w wyniku mieszania się ze zwierzętami innego pochodzenia i kontaktu z nimi. W związku z tym liczbę, czas trwania takich operacji oraz gatunki, które można im poddawać, należy ograniczyć do minimum oraz do gatunków, w przypadku których istnieją wiarygodne systemy identyfikowalności.

(42)

Ponadto oprócz ogólnych wymagań w zakresie zdrowia zwierząt konieczne jest zapewnienie wymagań szczególnych uwzględniających ryzyko dla zdrowia zwierząt związane z poszczególnymi gatunkami i kategoriami zwierząt lądowych, które są objęte zakresem niniejszego rozporządzenia.

(43)

Różne gatunki zwierząt kopytnych, zgodnie z definicją w Prawie o zdrowiu zwierząt, umieszczono w wykazie jako gatunki podatne na różne choroby umieszczone w wykazie w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/1882. Choroby umieszczone w wykazie wymieniono również w różnych kategoriach dla różnych gatunków zwierząt kopytnych w tym samym rozporządzeniu. W związku z tym w niniejszym rozporządzeniu należy jasno określić wymagania szczególne i gwarancje odnoszące się do chorób umieszczonych w wykazie dla różnych gatunków i kategorii zwierząt kopytnych.

(44)

Aby zapobiec wystąpieniu chorób kategorii A, od których uznaje się, że Unia jest wolna, ogólnym wymaganiem dotyczącym państwa trzeciego pochodzenia zwierząt kopytnych lub terytorium ich pochodzenia, lub ich stref powinien być równoważny stan wolny od choroby przez okres gwarantujący, że wprowadzanie zwierząt z państwa trzeciego, terytorium lub strefy nie zagraża stanowi wolnemu od choroby Unii. W przypadku chorób kategorii B, dla których w Unii istnieją obowiązkowe programy likwidacji, w niniejszym rozporządzeniu należy zapewnić środki zmniejszające ryzyko, jeżeli państwo trzecie pochodzenia lub terytorium pochodzenia nie jest całkowicie wolne od takich chorób.

(45)

W przypadku gdy przesyłki zwierząt kopytnych są przeznaczone do wprowadzenia do państw członkowskich, które są oficjalnie wolne od choroby lub w których istnieje zatwierdzony program likwidacji dotyczący zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy bydła/otrętu bydła, wirusowej biegunki bydła lub zakażenia wirusem choroby Aujeszkyego, przesyłki te powinny spełniać dodatkowe wymagania w celu zapewnienia, aby zwierzęta nie stanowiły zagrożenia dla statusu zdrowotnego tych konkretnych państw członkowskich w odniesieniu do tych chorób.

(46)

Przepisy szczególne dotyczące państwa trzeciego lub terytorium pochodzenia oraz dodatkowe wymagania w zakresie zdrowia zwierząt powinny mieć zastosowanie w przypadku, gdy zwierzęta kopytne pochodzą z zakładu odizolowanego i są przeznaczone do wprowadzenia do zakładu odizolowanego w Unii. Przepisy szczególne powinny uwzględniać specyfikę tych zakładów odizolowanych oraz szczególne warunki, które spełniają w celu uzyskania zatwierdzenia wydawanego przez właściwy organ państwa trzeciego lub terytorium pochodzenia oraz właściwy organ państwa członkowskiego przeznaczenia.

(47)

Odizolowany zakład pochodzenia może znajdować się w państwie trzecim lub na terytorium, które nie jest umieszczone w wykazie dotyczącym wprowadzenia do Unii określonych gatunków zwierząt kopytnych. Konieczna będzie jednak uprzednia ocena przepisów krajowych i służb weterynaryjnych państwa trzeciego lub terytorium. Ponadto zakład pochodzenia powinien spełniać dodatkowe wymagania w zakresie nadzoru nad chorobami, nadzoru weterynaryjnego, prowadzenia dokumentacji oraz działań. Aby zapewnić możliwość udzielenia tych gwarancji, w niniejszym rozporządzeniu należy określić szczególne warunki dotyczące zatwierdzania tych zakładów odizolowanych przez właściwy organ w państwie trzecim lub na terytorium. Państwo członkowskie przeznaczenia powinno sporządzić wykaz takich zakładów odizolowanych po uzyskaniu od właściwego organu tego państwa członkowskiego pozytywnego wyniku oceny ryzyka w odniesieniu do wszystkich istotnych informacji związanych z ryzykiem dla zdrowia zwierząt dostarczonych przez zakład.

(48)

Wymagania szczególne w zakresie zdrowia zwierząt powinny mieć zastosowanie w przypadku wprowadzania do Unii drobiu i ptaków żyjących w niewoli, aby przeciwdziałać szczególnemu ryzyku stwarzanemu przez dane choroby umieszczone w wykazie w odniesieniu do tych zwierząt. Wymagania te powinny uwzględniać kategorię, gatunek i planowane wykorzystanie drobiu i ptaków żyjących w niewoli oraz zapewniać skuteczną ochronę przed rozprzestrzenianiem się przedmiotowych chorób do Unii z państw trzecich lub terytoriów.

(49)

Aby ułatwić handel przesyłkami niewielkich ilości drobiu, należy ustanowić wymagania szczególne i odstępstwa dla przesyłek zawierających mniej niż 20 sztuk drobiu innego niż ptaki bezgrzebieniowe.

(50)

Uwzględniając działania i ryzyko dla zdrowia zwierząt związane z ptakami żyjącymi w niewoli, na wprowadzanie przesyłek tych zwierząt do Unii należy zezwalać tylko wtedy, gdy pochodzą one z zakładów zatwierdzonych przez właściwe organy w państwie trzecim lub na terytorium pochodzenia ptaków żyjących w niewoli lub w ich strefie. Ptaki żyjące w niewoli należy po ich przybyciu do Unii poddać kwarantannie, aby potwierdzić, że są wolne od wszelkich chorób będących przedmiotem zainteresowania.

(51)

Ponadto w przypadku gdy przesyłki ptaków i jaj wylęgowych są przeznaczone do wprowadzenia do państw członkowskich o statusie wolnym od zakażenia wirusem rzekomego pomoru drobiu bez szczepień, powinny one spełniać dodatkowe wymagania w celu zapewnienia, aby nie zagrażały statusowi zdrowotnemu tych konkretnych państw członkowskich w odniesieniu do tej choroby.

(52)

Zarażenie małym chrząszczem ulowym (Aethina tumida) jest jedną z chorób stanowiących największe zagrożenie dla pszczół. Jest on w dużej mierze egzotyczny dla Unii, ale rozprzestrzenił się na całym świecie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat; stwarza poważne problemy dla sektora pszczelarskiego i potencjalnie atakuje także trzmiele. Roztocze Tropilaelaps (Tropilaelaps spp.) są potencjalnie niszczycielskimi patogenami pszczół miodnych. One również są egzotyczne dla Unii. Skuteczne i bezpieczne leczenie tych chorób nie jest obecnie dostępne. Gdyby przedmiotowe choroby trafiły do Unii poprzez wprowadzenie przesyłek, stanowiłyby one ryzyko dla trwałości sektora pszczelarskiego i nie tylko; potencjalnie miałyby wpływ na rolnictwo i środowisko, które korzysta z zapylania przez utrzymywane i dzikie pszczoły.

(53)

Zgnilec amerykański pszczół sporadycznie występuje w Unii, ale jest zwalczany w odniesieniu do handlu pszczołami miodnymi, a niektóre obszary w Unii uznano za wolne od roztoczy Varroa i są one chronione dodatkowymi gwarancjami handlowymi, aby zapewnić bezpieczeństwo miejsc przeznaczenia w Unii. Przepisy na szczeblu Unii były i pozostają istotne dla zmniejszenia ryzyka wprowadzenia do Unii powyższych patogenów związanych z przesyłkami pszczół miodnych i trzmieli. Przepisy te należy zatem określić w niniejszym rozporządzeniu.

(54)

Kontrola na obecność małego chrząszcza ulowego lub roztoczy Tropilaelaps może zostać z łatwością wykonana jedynie u matek pszczół miodnych bez czerwiu z towarzyszącą im niewielką liczbą pszczół towarzyszących w pojedynczych klatkach i z tego względu wprowadzanie do Unii pszczół miodnych powinno ograniczać się do takich przesyłek.

(55)

Kolonie trzmieli hodowane w odizolowanych środowiskowo zakładach są często przedmiotem handlu na potrzeby przemysłu ogrodniczego. Biorąc pod uwagę powszechnie stosowane urządzenia, procedury i zamknięte pojemniki wykorzystywane do wysyłania kolonii, na wprowadzanie do Unii trzmieli (Bombus spp.) należy zezwalać tylko w przypadku kolonii hodowanych i pakowanych wyłącznie w kontrolowanych warunkach środowiska w zakładach, które można sprawdzić w celu zapewnienia, aby były one wolne od małego chrząszcza ulowego.

(56)

Ze względu na potencjalne skutki dla ludzi i zwierząt wścieklizna, na którą zapadają psy, koty i fretki domowe, jest chorobą umieszczoną w wykazie stanowiącą największe zagrożenie w Unii. Od państw członkowskich wymaga się zatem przeprowadzania obowiązkowego programu likwidacji wścieklizny zgodnie z rozporządzeniem delegowanym (UE) 2020/689. Aby zapobiec możliwości wprowadzenia wścieklizny do Unii, szczepienia powinny być wymagane w przypadku wszystkich przesyłek psów, kotów i fretek domowych wprowadzanych do Unii, przy uwzględnieniu dostępności i skuteczności istniejących szczepionek przeciwko tej chorobie.

(57)

Psy przeznaczone do wprowadzenia do państwa członkowskiego posiadającego status obszaru wolnego od choroby lub w którym istnieje zatwierdzony program likwidacji Echinococcus multilocularis, powinny spełniać dodatkowe wymagania w celu zapewnienia ochrony tego statusu w tych państwach członkowskich. W tym względzie należy zastosować środki zapobiegawcze w odniesieniu do takich psów przed ich wprowadzeniem do Unii. Jeżeli jednak psy, koty i fretki domowe są przeznaczone do zakładów odizolowanych w Unii, zastosowanie powinny mieć szczególne przepisy dotyczące wścieklizny i zarażenia pasożytem Echinococcus multilocularis oraz dodatkowe wymagania w zakresie zdrowia zwierząt, z uwzględnieniem specyfiki funkcjonowania takich zakładów oraz szczególnych warunków, w jakich zwierzęta są w nich utrzymywane.

(58)

Materiał biologiczny może stanowić istotne ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zwierząt. Jest tak w szczególności w przypadku nasienia, ale również w mniejszym stopniu w przypadku oocytów i zarodków. Materiał biologiczny pozyskuje się od ograniczonej liczby dawców lub produkuje z wykorzystaniem ograniczonej liczby dawców, lecz jest on powszechnie stosowany w ogóle populacji zwierząt, w związku z czym – w przypadku nieprawidłowego obchodzenia się z nim lub braku klasyfikacji pod kątem prawidłowego statusu zdrowotnego – może stanowić źródło chorób dla wielu zwierząt. Tego rodzaju przypadki występowały w przeszłości i spowodowały poważne straty gospodarcze. W związku z tym należy ustanowić wymagania w zakresie zdrowia zwierząt dotyczące wprowadzania do Unii materiału biologicznego niektórych utrzymywanych zwierząt lądowych.

(59)

Podstawą wymagań dotyczących wprowadzania do Unii materiału biologicznego zwierząt kopytnych powinny być wymagania dotyczące wprowadzania do Unii żywych zwierząt.

(60)

Wymagania szczególne dotyczące zakładów zajmujących się materiałem biologicznym, w których pozyskuje się, produkuje, przetwarza lub przechowuje materiał biologiczny zwierząt kopytnych kwalifikujący się do wprowadzenia do Unii, powinny odzwierciedlać wymagania ustanowione w odniesieniu do przemieszczania w obrębie terytorium Unii. To samo podejście stosuje się w przypadku identyfikowalności i wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących materiału biologicznego.

(61)

Ze względu na potrzebę przemieszczania materiału biologicznego z zakładów odizolowanych znajdujących się w państwach trzecich do zakładów odizolowanych znajdujących się w Unii w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić specjalne wymagania w zakresie identyfikowalności i zdrowia zwierząt w odniesieniu do takiego wprowadzania.

(62)

W wymaganiach w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących wprowadzania do Unii jaj wylęgowych należy uwzględnić ryzyko związane z chorobami umieszczonymi w wykazie, które jaja wylęgowe poszczególnych kategorii mogłyby wprowadzić do Unii. W związku z tym takie wymagania powinny odpowiadać tym, które dotyczą wprowadzania do Unii odpowiednich gatunków lub kategorii ptaków.

(63)

W przypadku gdy jaja wylęgowe drobiu są przeznaczone do wprowadzenia do państw członkowskich o statusie wolnym od zakażenia wirusem rzekomego pomoru drobiu bez szczepień, jaja powinny spełniać dodatkowe wymagania w celu zapewnienia, aby nie zagrażały statusowi tych konkretnych państw członkowskich.

(64)

Produkty pochodzenia zwierzęcego mogą przenosić czynniki chorobotwórcze na zwierzęta i produkty. Ryzyko dla zdrowia zwierząt związane ze świeżymi i surowymi produktami pochodzenia zwierzęcego jest oczywiście większe niż w przypadku produktów przetworzonych i poddanych obróbce. W związku z tym wymagania w zakresie zdrowia zwierząt dla państwa trzeciego pochodzenia lub terytorium pochodzenia świeżego mięsa, mleka surowego, siary i produktów na bazie siary powinny być bardziej rygorystyczne niż wymagania dotyczące produktów mięsnych i produktów mleczarskich. Obróbka zastosowana w przypadku tych produktów musi być jednak skuteczna, aby zmniejszyć ryzyko, jakie one stwarzają w zależności od gatunku pochodzenia produktu oraz jego państwa lub terytorium pochodzenia.

(65)

Obróbce zmniejszającej ryzyko poddaje się produkty pochodzenia zwierzęcego pochodzące z obszarów objętych ograniczeniami ustanowionych w przypadku potwierdzenia wystąpienia chorób kategorii A w Unii, które określono w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/687 (5) na podstawie dostępnej wiedzy naukowej i doświadczenie zdobytego w trakcie stosowania poprzednio obowiązujących przepisów. W związku z tym tej samej obróbce zmniejszającej ryzyko należy poddać takie produkty stwarzające równoważne ryzyko dla zdrowia zwierząt, pochodzące z państw trzecich, terytoriów lub ich stref.

(66)

Ryzyko związane ze świeżym mięsem wprowadzanym do Unii należy ograniczyć za pomocą wymagań dotyczących stanu wolnego od choroby państwa trzeciego pochodzenia lub terytorium pochodzenia oraz wymagań w zakresie chorób zwierząt w odniesieniu do żywych zwierząt, z których pozyskano mięso, wysyłki zwierząt utrzymywanych na ubój, działań związanych z ubojem i uśmiercaniem oraz działań związanych z postępowaniem z nimi i przygotowaniem.

(67)

Świeże mięso zwierząt lądowych można pozyskać ze zwierząt utrzymywanych, w tym zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych, zgodnie z definicją w rozporządzeniu (WE) nr 853/2004, oraz ze zwierząt dzikich. W Unii mięso ze zwierząt utrzymywanych jako zwierzęta produkcyjne, w szczególności zwierząt należących do gatunków Bos taurus, Capra hirchus, Ovis aries i Sus scrofa, musi być jednak otrzymane w rzeźni. W związku z tym, aby zapewnić odpowiednie i równoważne gwarancje, należy wyłączyć te gatunki z możliwości skategoryzowania ich jako zwierzęta dzikie utrzymywane w warunkach fermowych lub zwierzęta dzikie, jeżeli świeże mięso przeznaczone do wprowadzenia do Unii z nich pochodzi.

(68)

W przypadku wystąpienia ogniska danej choroby zwierząt w państwie trzecim lub na terytorium, data i miejsce uboju zwierząt utrzymywanych lub data uśmiercenia zwierząt dzikich lub zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych są podstawą dla ustalenia ewentualnego ryzyka dla zdrowia zwierząt związanego z tymi zwierzętami i pozyskanymi od nich lub z nich produktami pochodzenia zwierzęcego. W związku z tym należy ustalić datę uboju lub uśmiercenia, aby zweryfikować, czy zwierzęta te poddano ubojowi lub uśmiercono w okresie, w którym nie występowały ogniska choroby oraz w którym państwo trzecie lub terytorium było umieszczone w wykazie jako upoważnione do wprowadzania świeżego mięsa do Unii.

(69)

Rodzaj obróbki produktów pochodzenia zwierzęcego powinien być zgodny z ryzykiem, jakie stwarza państwo trzecie lub terytorium, lub ich strefa, gdzie wytwarza się produkt. Wprowadzanie do Unii przetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego, które poddano procesom obróbki, w przypadku których nie udowodniono skuteczności w eliminowaniu ryzyka związanego z chorobami umieszczonymi w wykazie potencjalnie niebezpiecznymi dla danej kategorii produktów pochodzenia zwierzęcego, powinno być dozwolone jedynie z państw trzecich lub terytoriów, lub ich stref, które udzielają wszelkich gwarancji w zakresie stanu wolnego od danych chorób. W przypadku państw trzecich lub terytoriów, lub ich stref, które nie udzielają wszystkich tych gwarancji, wprowadzenie produktów pochodzenia zwierzęcego do Unii powinno być dozwolone tylko wtedy, gdy produkty te poddano szczególnej obróbce.

(70)

W niektórych przypadkach państwo trzecie lub terytorium, lub ich strefy pozyskują surowe mięso do produkcji produktów mięsnych z państwa trzeciego lub terytorium, lub ich strefy umieszczonych w wykazie dotyczącym wprowadzania do Unii produktów mięsnych podlegających szczególnej obróbce pozyskanych z odpowiednich gatunków. W takich przypadkach produkt mięsny należy zawsze poddać się najbardziej rygorystycznemu rodzajowi obróbki, aby zmniejszyć wszelkie potencjalne ryzyko dla zdrowia zwierząt.

(71)

Produkty mięsne zawierające mięso drobiowe pochodzące z państwa trzeciego lub terytorium, lub ich strefy, w których wystąpiło ognisko wysoce zjadliwej grypy ptaków lub zakażenie wirusem rzekomego pomoru drobiu, powinny zostać poddane obróbce, która skutecznie zmniejsza ryzyko, w państwie trzecim lub na terytorium, lub w ich strefie umieszczonych się w wykazie dotyczącym wprowadzania do Unii. Dzięki temu można kontynuować handel przed wdrożeniem środków zwalczania, takich jak regionalizacja. Natychmiastowe zastosowanie obróbki zmniejszającej ryzyko po wystąpieniu ogniska choroby obniża ryzyko dla zdrowia zwierząt i tym samym ogranicza wpływ na handel.

(72)

Gdy produkty mięsne wytwarza się ze świeżego mięsa różnych gatunków, zastosowana obróbka powinna likwidować wszelkie potencjalne rodzaje ryzyka dla zdrowia zwierząt. W związku z tym, jeżeli obróbkę przeprowadza się przed zmieszaniem, poszczególne rodzaje świeżego mięsa należy poddać odpowiedniej obróbce przypisanej gatunkom, z których pochodzi świeże mięso. Jeżeli jednak obróbkę przeprowadza się po zmieszaniu, końcowy produkt mięsny należy poddać obróbce przypisanej do składnika świeżego mięsa stwarzającego największe ryzyko dla zdrowia zwierząt.

(73)

Obróbkę mającą na celu zmniejszenie konkretnego ryzyka dla zdrowia zwierząt związanego z wprowadzeniem osłonek należy poddać przeglądowi i zaktualizować, uwzględniając wnioski i zalecenia wynikające z najnowszych dowodów naukowych ocenionych przez panel ds. zdrowia i warunków hodowli zwierząt Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) (6).

(74)

Podstawą warunków wprowadzania do Unii mleka surowego, produktów mleczarskich, siary i produktów na bazie siary jest ryzyko dla zdrowia zwierząt, jakie stwarzają te produkty. Ryzyko takie jest związane z państwem lub terytorium pochodzenia, lub ich strefą oraz z gatunkami zwierząt, od których pozyskano te produkty. Pryszczyca i zakażenie wirusem księgosuszu są dwiema chorobami będącymi przedmiotem zainteresowania w przypadku mleka i siary, dlatego mleko surowe i siarę należy wprowadzać wyłącznie z państw trzecich lub terytoriów, lub ich stref wolnych od tych chorób. Produkty na bazie siary powinny również pochodzić wyłącznie z tych państw trzecich, terytoriów lub stref, ponieważ nie istnieją poparte badaniami naukowymi procesy obróbki zmniejszające ryzyko, które zapewniają zniszczenie czynnika chorobotwórczego w tej kategorii produktów.

(75)

W przypadku mleka pozyskanego od Bos taurus, Ovis aries, Capra hircus, Bubalus bubalis i Camelus dromedarius ryzyko związane z pryszczycą można zmniejszyć poprzez zastosowanie dobrze znanych konkretnych procesów obróbki zmniejszających ryzyko. Ponieważ nie można jednak zapewnić skuteczności niektórych z tych procesów obróbki w odniesieniu do produktów mleczarskich pozyskanych od gatunków zwierząt innych niż Bos taurus, Ovis aries, Capra hircus, Bubalus bubalis i Camelus dromedarius, produkty te należy poddać najbardziej rygorystycznej obróbce zmniejszającej ryzyko.

(76)

Produkty pochodzenia zwierzęcego zawsze należy poddawać obróbce w państwie trzecim pochodzenia lub na terytorium pochodzenia, lub w ich strefie umieszczonym w wykazie dotyczącym wprowadzania tych produktów do Unii.

(77)

Zwierzęta wodne należące do gatunków umieszczonych w wykazie są niekiedy transportowane drogą morską statkami, w tym statkami do transportu żywych ryb, które podczas przewozu mogą wymieniać wodę. W takich przypadkach, oprócz świadectwa zdrowia, zwierzętom powinna również towarzyszyć deklaracja podpisana przez kapitana statku, przedstawiająca szczegółowe informacje dotyczące portów pochodzenia i przeznaczenia oraz wszelkich innych portów odwiedzanych w trakcie przewozu. Deklaracja ta powinna stanowić potwierdzenie, że zwierzęta należące do gatunków umieszczonych w wykazie znajdujące się na pokładzie statku nie zostały narażone na żadne warunki, które mogłyby zmienić ich status zdrowotny w trakcie przewozu do miejsca ostatecznego przeznaczenia.

(78)

Zwierzęta wodne można wprowadzać do Unii w wielu różnych celach. Ze względu na ryzyko chorób związane z przemieszczaniem zwierząt żywych zwierzęta takie wprowadzane do Unii do spożycia przez ludzi należy traktować tam samo jak te wprowadzane do Unii w innych celach, takich jak hodowla czy uwolnienie do środowiska naturalnego. Produkty pochodzenia zwierzęcego pozyskane od lub ze zwierząt wodnych innych niż żywe zwierzęta wodne stwarzają mniejsze ryzyko niż zwierzęta wodne, a zatem środki, które należy podjąć w odniesieniu do takich produktów wprowadzanych do Unii w celu dalszego przetworzenia, są mniej rygorystyczne niż środki mające zastosowanie do żywych zwierząt.

(79)

Uwalnianie zwierząt wodnych do środowiska w wodach naturalnych jest działaniem stwarzającym wysokie ryzyko, jeżeli zwierzęta te są zakażone chorobą umieszczoną w wykazie. Z tego powodu, w szczególności w przypadku chorób kategorii A i B, państwo trzecie pochodzenia lub terytorium pochodzenia, lub ich strefy lub kompartmenty powinny być wolne od tych chorób, jeżeli zwierzęta wodne są przeznaczone do uwolnienia do środowiska naturalnego w wodach naturalnych Unii. Ponadto zwierzęta wodne sprowadzone do Unii w celu uwolnienia do środowiska naturalnego w wodach naturalnych powinny we wszystkich przypadkach pochodzić z państwa trzeciego, terytorium, strefy lub kompartmentu uznanych za wolne od choroby kategorii C, nawet jeżeli państwo członkowskie lub strefa, lub kompartment przeznaczenia nie są wolne od tej choroby.

(80)

W przypadku chorób zwierząt wodnych państwa członkowskie mogą na podstawie art. 226 Prawa o zdrowiu zwierząt wprowadzić środki krajowe ograniczające skutki chorób innych niż choroby umieszczone w wykazie na swoim terytorium. W takich przypadkach przesyłki gatunków podatnych na choroby, do których zastosowanie mają środki krajowe, również będą musiały pochodzić z państw trzecich, terytoriów, ich stref lub kompartmentów, które są wolne od tych chorób.

(81)

Art. 226 Prawa o zdrowiu zwierząt ma zatem ten sam cel co art. 43 dyrektywy Rady 2006/88/WE (7), ponieważ umożliwia państwom członkowskim wprowadzanie krajowych środków zwalczania chorób nieumieszczonych w wykazie. Należy zatem nadal uznawać wykaz chorób i odpowiednich gatunków, w odniesieniu do których środki te zostały wprowadzone. Szczegóły te powinny zostać określone w niniejszym rozporządzeniu.

(82)

Rejestracja i zatwierdzanie zakładów akwakultury podlegają w Unii określonym przepisom. Rozróżnienie, czy zakład może zostać zarejestrowany, czy też powinien zostać zatwierdzony, zależy od ryzyka wystąpienia lub rozprzestrzeniania się w nim choroby. Ważne jest zatem, aby zwierzęta akwakultury wprowadzane do Unii z zakładów akwakultury w państwie trzecim, na terytorium, w ich strefie lub kompartmencie pochodziły z zakładów akwakultury, które są oceniane w podobny sposób. W tym kontekście zakłady takie powinny spełniać wymogi w zakresie rejestracji lub zatwierdzania, które są co najmniej tak rygorystyczne, jak wymogi ustanowione dla takich zakładów w Unii.

(83)

Nie we wszystkich sytuacjach obowiązkowe jest stosowanie wymagania, aby zwierzęta wodne należące do gatunków umieszczonych w wykazie i produkty pochodzenia zwierzęcego od i z tych zwierząt pochodziły z państwa trzeciego, terytorium, ich strefy lub kompartmentu wolnych od choroby. Można zastosować pewne środki zmniejszające ryzyko, aby umożliwić wprowadzanie do Unii zwierząt wodnych i niektórych produktów pochodzenia zwierzęcego, które nie mają nie pochodzą z takich miejsc. Niektóre środki zmniejszające ryzyko są dopuszczalne w odniesieniu do zwierząt wodnych należących do gatunków umieszczonych w wykazie, a (ze względu na mniejsze ryzyko związane z takim przemieszczaniem) inne, mniej rygorystyczne środki zmniejszające ryzyko są dopuszczalne w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych od lub ze zwierząt wodnych innych niż żywe zwierzęta wodne.

(84)

Środki zmniejszające ryzyko mające zastosowanie do zwierząt wodnych obejmują wysyłanie ich do zakładu zajmującego się żywnością pochodzącą od i ze zwierząt wodnych objętych zwalczaniem chorób, do zakładu odizolowanego lub do zatwierdzonego zakładu kwarantanny po wprowadzeniu do Unii. Szereg innych środków zmniejszających ryzyko ma zastosowanie do mięczaków i skorupiaków należących do gatunków umieszczonych w wykazie, które są wprowadzane do Unii żywe i są zgodne z rozporządzeniem (WE) nr 853/2004, ale stwarzają dopuszczalne ryzyko ze względu na sposób, w jaki poddano je obróbce lub zapakowano przed wysyłką lub dlatego, że nie są przeznaczone do przechowywania w Unii przed przetworzeniem.

(85)

Możliwe jest odstąpienie od wymagań, zgodnie z którymi niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego pozyskane od lub ze zwierząt wodnych innych niż żywe zwierzęta wodne muszą pochodzić z państwa trzeciego lub terytorium, lub ich strefy lub kompartmentu, które są wolne od danych chorób umieszczonych w wykazie. Środki zmniejszające ryzyko umożliwiające taki handel mogą polegać na wysyłce produktów pochodzenia zwierzęcego do zakładu zajmującego się żywnością pochodzącą od i ze zwierząt wodnych objętych zwalczaniem chorób w Unii w celu dalszego przetwarzania lub na zapewnieniu, aby produkty pochodzenia zwierzęcego były pozyskiwane z ryb, które poddano ubojowi i wypatroszono przed wysyłką do Unii. W obu przypadkach ryzyko stwarzane przez produkty pochodzenia zwierzęcego ocenia się jako nieistotne.

(86)

W rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/1882 ustanowiono wykaz gatunków i grup gatunków, z którymi wiąże się znaczne ryzyko rozprzestrzeniania się chorób umieszczonych w wykazie w art. 5 i w załączniku II do Prawa o zdrowiu zwierząt. Wykaz ten zawiera również listę gatunków wektorów, określoną w kolumnie 4 tabeli zamieszczonej w załączniku do tego rozporządzenia. Wiele z tych gatunków nie jest jednak wektorami w każdych okolicznościach. W odniesieniu do przemieszczania szczegółowe informacje dotyczące okoliczności, w których gatunki te uznaje się za wektory chorób umieszczonych w wykazie, przedstawiono w załączniku XXX do niniejszego rozporządzenia. W okolicznościach, w których zwierzęta wodne należące do gatunków umieszczonych w wykazie nie spełniają warunków, na podstawie których zostałyby uznane za wektory, nie są one objęte przepisami niniejszego rozporządzenia. Ponadto, z uwagi na niższy poziom ryzyka stwarzanego przez produkty pochodzenia zwierzęcego pozyskane od lub ze zwierząt wodnych innych niż żywe zwierzęta wodne, środki określone w niniejszym rozporządzeniu w odniesieniu do tych produktów nie mają zastosowania do gatunków wymienionych w kolumnie 4 tabeli zamieszczonej w załączniku do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/1882.

(87)

Wszystkie odstępstwa i wymagania dotyczące postępowania przewidziane w niniejszym rozporządzeniu w odniesieniu do zwierząt wodnych należących do gatunków umieszczonych w wykazie oraz do produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskanych od lub ze zwierząt tych gatunków umieszczonych w wykazie, innych niż żywe zwierzęta wodne, powinny mieć również zastosowanie do gatunków wymienionych w kolumnie 4 tabeli w załączniku do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/1882, w odniesieniu do których państwa członkowskie przyjęły środki krajowe na podstawie art. 226 Prawa o zdrowiu zwierząt. Podobnie te odstępstwa i wymagania dotyczące postępowania powinny mieć zastosowanie również do niektórych gatunków podatnych na choroby.

(88)

Istotne jest, aby po wprowadzeniu do Unii odpowiednio postępowano ze zwierzętami wodnymi należącymi do gatunków umieszczonych w wykazie oraz wodą, w której są przewożone, tak aby zapewnić, by nie stwarzały one ryzyka chorób. Odpowiednie postępowanie obejmuje zapewnienie, aby zwierzęta były transportowane bezpośrednio do miejsca przeznaczenia oraz aby nie były uwalniane do wody naturalnej Unii, gdzie mogłyby stwarzać potencjalne ryzyko choroby, lub nie były w niej w inny sposób zanurzane.

(89)

W niektórych przypadkach właściwy organ odpowiedzialny za miejsce przeznaczenia może jednak zezwolić na uwolnienie takich zwierząt do wody naturalnej. We wszystkich takich przypadkach to właściwy organ powinien zapewnić, aby uwolnienie albo zanurzenie nie zagrażało statusowi zdrowotnemu miejsca uwolnienia. Ponadto, nawet jeżeli wody przyjmujące nie są wolne od danej choroby kategorii C, zwierzęta, które mają zostać uwolnione, powinny być od niej wolne, aby zapewnić najlepszy ogólny status zdrowotny dzikich populacji w wodzie naturalnej Unii.

(90)

W odniesieniu do ryzyka dla zdrowia zwierząt wszelkie przemieszczanie w ramach tranzytu w obrębie terytorium Unii należy uznać za przemieszczanie w celu wprowadzenia do Unii, ponieważ wiążą się one z takim samym poziomem ryzyka. W związku z tym przemieszczanie w ramach tranzytu powinno być zgodne ze wszystkimi odpowiednimi wymaganiami dotyczącymi wprowadzania do Unii. Należy jednak ustanowić odstępstwa i przepisy szczególne dotyczące tranzytu w ramach specjalnych warunków zmniejszających ryzyko związanych z miejscem pochodzenia. Takie odstępstwa i przepisy szczególne mają obejmować sytuacje, w których Unia nie jest miejscem ostatecznego przeznaczenia zwierząt i produktów zwierzęcych, oraz uwzględniać ograniczenia geograficzne i czynniki geopolityczne.

(91)

Należy również ustanowić odstępstwa i przepisy szczególne dotyczące tranzytu przesyłek zwierząt i produktów zwierzęcych między państwami członkowskimi przez państwo trzecie lub terytorium. Obejmuje to również sytuacje, w których taki rodzaj wprowadzenia do Unii jest wymagany przez państwo członkowskie.

(92)

W niektórych przypadkach towary pochodzące z Unii zostają odrzucone przez właściwe organy państwa trzeciego lub terytorium po przeprowadzeniu kontroli na ich granicy. Na podstawie art. 239 Prawa o zdrowiu zwierząt należy przyjąć przepisy szczególne zezwalające na ich powrót z tego względu, że zostały one wyprodukowane zgodnie z prawodawstwem Unii w zakresie zdrowia zwierząt.

(93)

Konieczne są również przepisy szczególne dotyczące powrotu zarejestrowanych koni do Unii po czasowym wywozie do państw trzecich w celu wzięcia przez te konie udziału w wyścigach, zawodach i jeździeckich wydarzeniach kulturalnych.

(94)

W celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów Unii dotyczących wprowadzania do Unii zwierząt, materiału biologicznego i produktów pochodzenia zwierzęcego oraz zapewnienia, aby przepisy były jasne i przejrzyste, niniejszym rozporządzeniem należy uchylić: rozporządzenie Komisji (UE) nr 206/2010 (8), rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 139/2013 (9), rozporządzenie Komisji (UE) nr 605/2010 (10), rozporządzenie Komisji (WE) nr 798/2008 (11), decyzję Komisji 2007/777/WE (12), rozporządzenie Komisji (WE) nr 119/2009 (13), rozporządzenie Komisji (UE) nr 28/2012 (14), i rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/759 (15).

(95)

Przepisy niniejszego rozporządzenia są powiązane z przepisami Prawa o zdrowiu zwierząt, które stosuje się od dnia 21 kwietnia 2021 r., i stanowią ich uzupełnienie. Z tego względu oraz aby ułatwić stosowanie nowych ram prawnych w zakresie zdrowia zwierząt, niniejsze rozporządzenie powinno również stosować się od dnia 21 kwietnia 2021 r.,