27.5.2014   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 158/227

(1)

W komunikacie z dnia 4 kwietnia 2011 r. zatytułowanym „Ku strategii Unii Europejskiej w zakresie przestrzeni kosmicznej w służbie obywateli” Komisja podkreśliła, że dzielone kompetencje w dziedzinie przestrzeni kosmicznej powierzone Unii na mocy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) są związane ze ścisłym partnerstwem z państwami członkowskimi. Komisja podkreśliła również, że każde nowe działanie musi opierać na istniejących zasobach i prowadzić do wspólnego ustalenia, gdzie potrzebne są nowe zasoby.

(2)

W rezolucji z dnia 26 września 2008 r. zatytułowanej „Dalszy rozwój europejskiej polityki kosmicznej” (3) Rada przypomniała, że zasoby kosmiczne stały się nieodzowne dla naszej gospodarki i należy zadbać o ich bezpieczeństwo. Podkreśliła, że „Europa […] musi rozwijać europejskie zdolności pozwalające jej monitorować i nadzorować swoją infrastrukturę kosmiczną i śmieci kosmiczne — początkowo w oparciu o istniejące zasoby krajowe i europejskie — i że musi przy tym korzystać ze stosunków, które ewentualnie nawiąże z innymi krajami partnerskimi, i ze zdolności tych krajów”.

(3)

W rezolucji z dnia 25 listopada 2010 r. zatytułowanej „Globalne wyzwania: pełne wykorzystanie europejskich systemów kosmicznych” Rada uznała potrzebę stworzenia w przyszłości systemu świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej („SSA”) w postaci działalności na szczeblu europejskim, która rozwinęłaby i wykorzystała istniejący krajowy i europejski potencjał cywilny i wojskowy; oraz zwróciła się do Komisji i Rady, by zaproponowały system zarządzania i politykę w zakresie danych, które pozwolą państwom członkowskim wnieść wkład w postaci odpowiednich zdolności krajowych zgodnie z mającymi zastosowanie wymogami i regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa. Ponadto Rada zwróciła się „do wszystkich europejskich podmiotów instytucjonalnych o przebadanie właściwych środków”, które opierałyby się na określonych cywilnych i wojskowych wymaganiach użytkowych, korzystałyby z odpowiedniego potencjału zgodnie z wymogami mającymi zastosowanie w zakresie bezpieczeństwa oraz uwzględniałyby działania programu przygotowawczego Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w związku z SSA.

(4)

W konkluzjach Rady z dnia 31 maja 2011 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej w zakresie przestrzeni kosmicznej w służbie obywateli oraz w rezolucji Rady z dnia 6 grudnia 2011 r. zatytułowanej „Wytyczne dotyczące wartości dodanej i korzyści przestrzeni kosmicznej dla bezpieczeństwa obywateli Europy” (4) podkreślono ponownie potrzebę utworzenia — w formie działania na szczeblu europejskim — skutecznych systemów zdolności w zakresie SSA, oraz stwierdzono, że Unia „powinna w maksymalnym stopniu wykorzystać te aktywa, kompetencje i umiejętności, które już istnieją lub są rozwijane w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim oraz, w odpowiednich przypadkach, na szczeblu międzynarodowym”. Uznając podwójny charakter takiego systemu i uwzględniając jego szczególny aspekt związany z bezpieczeństwem, Rada wezwała Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, by w ścisłej współpracy z ESA i państwami członkowskimi posiadającymi odpowiednie aktywa i dysponującymi możliwościami, a także w porozumieniu z wszystkimi zaangażowanymi podmiotami, przedstawiła wnioski dotyczące pełnego wykorzystania tych aktywów i możliwości oraz rozwoju w oparciu o nie w celu opracowania systemu zdolności w zakresie świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej — w formie działania na szczeblu europejskim — i aby określiła w tym kontekście odpowiednią politykę w zakresie zarządzania oraz postępowania z danymi, SSA, które wymagają szczególnej ochrony.

(5)

Uznaje się ogólnie, że SSA obejmuje trzy główne dziedziny, to znaczy obserwację i śledzenie obiektów kosmicznych (SST), monitorowanie i prognozowanie pogody kosmicznej oraz obiekty znajdujące się blisko Ziemi. Celem działań podejmowanych w tych dziedzinach jest ochrona infrastruktury w przestrzeni kosmicznej i infrastruktury naziemnej przed śmieciami kosmicznymi. Niniejsza decyzja, która obejmuje SST, powinna stymulować synergie między tymi dziedzinami.

(6)

W celu obniżenia ryzyka kolizji Unia poszukiwałaby również synergii z inicjatywami na rzecz aktywnego usuwania i neutralizacji śmieci kosmicznych, takich jak te opracowywane przez ESA.

(7)

Śmieci kosmiczne stały się poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa, ochrony i zrównoważonego rozwoju działalności związanej z przestrzenią kosmiczną. Należy zatem ustanowić ramy wsparcia SST w celu wsparcia ustanawiania i eksploatacji usług polegających na monitorowaniu i obserwacji obiektów kosmicznych w celu zapobiegania uszkodzeniom statków kosmicznych w wyniku kolizji i rozprzestrzeniania się śmieci kosmicznych, oraz w celu przewidzenia trajektorii i tras ponownego wchodzenia w atmosferę, tak aby dostarczać służbom rządowym i służbom ochrony ludności jak najlepszych informacji na wypadek niekontrolowanego ponownego wejścia całych statków kosmicznych lub pochodzących z nich śmieci do atmosfery ziemskiej.

(8)

Program wsparcia SST powinien przyczynić się do zabezpieczenia długoterminowej dostępności europejskiej i narodowej infrastruktury kosmicznej oraz usług niezbędnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa europejskiej gospodarki, społeczeństwa i obywateli Europy.

(9)

Świadczenie usług SST odbywać się będzie z korzyścią dla wszystkich publicznych i prywatnych operatorów infrastruktury kosmicznej, również dla Unii z uwagi na jej odpowiedzialność za unijne programy kosmiczne, szczególnie europejskie programy nawigacji satelitarnej Galileo i EGNOS ustanowione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1285/2013 (5), jak również program Copernicus ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 377/2014 (6). Wczesne ostrzeżenia o niekontrolowanym ponownym wejściu w atmosferę i szacunki dotyczące czasu zderzenia i obszaru zagrożonego zderzeniem będą przydatne również krajowym organom publicznym odpowiedzialnym za ochronę ludności. Ponadto te usługi mogą być również interesujące dla innych użytkowników, takich jak prywatni ubezpieczyciele, na potrzeby oszacowywania potencjalnej odpowiedzialności wynikającej z kolizji w czasie cyklu eksploatacyjnego satelity. Ponadto na dłuższą metę należy przewidzieć wolny dostęp do informacji publicznej możliwej do przetworzenia, dotyczącej elementów obiektów kosmicznych, które pozostają na orbicie okołoziemskiej.

(10)

Usługi SST powinny być uzupełnieniem działań badawczych związanych z ochroną infrastruktury opartej na wykorzystaniu przestrzeni kosmicznej prowadzonych w ramach programu „Horyzont 2020” ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1291/2013 (7), wiodących programów kosmicznych Unii — Copernicus i Galileo, inicjatywy Europejska agenda cyfrowa, o których mowa w komunikacie Komisji z dnia 26 sierpnia 2010 r. zatytułowanym „Europejska agenda cyfrowa”, pozostałych infrastruktur telekomunikacyjnych, które wspomagają tworzenie społeczeństwa informacyjnego, inicjatyw dotyczących bezpieczeństwa, oraz działań ESA.

(11)

Ramy wsparcia SST powinny pomagać w zapewnianiu pokojowego wykorzystania i eksploracji przestrzeni kosmicznej.

(12)

Ramy wsparcia SST powinny uwzględniać współpracę z partnerami międzynarodowymi, w szczególności ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki, organizacjami międzynarodowymi i innymi stronami trzecimi, szczególnie celem unikania kolizji w przestrzeni kosmicznej i zapobieganiu dalszemu rozprzestrzenianiu się śmieci kosmicznych. Ponadto, ramy te powinny uzupełniać istniejące środki zmniejszające ryzyko, takie jak wytyczne Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczące łagodzenia skutków występowania śmieci kosmicznych lub inne inicjatywy, tak aby zapewnić bezpieczeństwo, ochronę i stabilność działań w przestrzeni kosmicznej. Powinny one być zgodne z wnioskiem Unii w sprawie międzynarodowego kodeksu postępowania dotyczącego działań w przestrzeni kosmicznej.

(13)

Ramy wsparcia SST powinny opierać się na tworzeniu sieci i wykorzystywaniu krajowych aktywów z zakresu SST do świadczenia usług SST. Kiedy cel ten zostanie osiągnięty, należy zachęcać do opracowywania nowych lub modernizacji istniejących czujników obsługiwanych przez państwa członkowskie.

(14)

Komisja i konsorcjum SST ustanowione na mocy niniejszej decyzji, w ścisłej współpracy z ESA i innymi zainteresowanymi stronami, powinny nadal przewodniczyć rozmowom technicznym dotyczącym SST, prowadzonym ze strategicznymi partnerami, zgodnie z zakresami swoich kompetencji.

(15)

Cywilne i wojskowe wymagania użytkowe w zakresie SSA zostały określone w zatwierdzonym dokumencie roboczym służb Komisji „Cywilne i wojskowe wymagania użytkowe wysokiego stopnia w zakresie orientacji sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej”. Świadczenie usług SST powinno służyć celom użytkowników cywilnych. Niniejsza decyzja nie powinna dotyczyć celów ściśle wojskowych. Komisja powinna w stosownych przypadkach zapewniać mechanizm regularnego przeglądu i aktualizacji wymagań użytkowych z udziałem przedstawicieli społeczności użytkowników. W tym celu powinna kontynuować niezbędny dialog z odpowiednimi stronami, takimi jak Europejska Agencja Obrony i ESA.

(16)

Eksploatacja usług SST powinna opierać się na partnerstwie między Unią a państwami członkowskimi i korzystać z aktualnych i przyszłych zasobów i wiedzy fachowej, również opracowywanych przy udziale ESA. Państwa członkowskie powinny zachować własność swoich aktywów i kontrolę nad nimi oraz pozostania odpowiedzialnymi za ich eksploatację, utrzymywanie i wymianę. Ramy SST nie powinny zapewniać wsparcia finansowego dla rozwoju nowych czujników SST. Jeżeli pojawi się zapotrzebowanie na nowe czujniki w celu spełnienia wymagań użytkowych, kwestię tę będzie można podjąć na szczeblu krajowym lub w stosownych przypadkach za pomocą europejskiego programu w dziedzinie badań i rozwoju. Komisja i państwa członkowskie powinny propagować i ułatwiać udział jak największej liczby państw członkowskich w ramach wsparcia SST, z zastrzeżeniem spełnienia kryteriów uczestnictwa.

(17)

Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (SATCEN), agencja unijna ustanowiona wspólnym działaniem Rady 2001/555/WPZiB (8), oferująca usługi i produkty informacyjne w zakresie obrazowania geoprzestrzennego o różnych klauzulach tajności użytkownikom cywilnym i wojskowym, mogłaby wspomóc świadczenie usług SST. Posiadana przez tę agencję wiedza fachowa na temat postępowania z informacjami niejawnymi w bezpiecznym środowisku oraz jej bliskie powiązania instytucjonalne z państwami członkowskimi są czynnikami ułatwiającymi obsługę i świadczenie usług SST. Warunkiem wstępnym udziału SATCEN w ramach wsparcia SST jest zmiana tego wspólnego działania, które obecnie nie przewiduje działań SATCEN w dziedzinie SST. Komisja powinna w stosownych przypadkach współpracować z ESDZ z uwagi na swoją rolę podmiotu wspierającego Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w kierowaniu działaniami SATCEN.

(18)

Dokładne informacje na temat charakteru, specyfikacji i położenia niektórych obiektów kosmicznych mogą wpływać na bezpieczeństwo Unii lub jej państw członkowskich oraz państw trzecich. Państwa członkowskie, w stosownych przypadkach, poprzez komitet ds. bezpieczeństwa Rady (Komitet ds. Bezpieczeństwa) powinny uwzględniać stosowne kwestie bezpieczeństwa przy ustanawianiu i eksploatacji sieci odpowiednich zdolności, w tym sieci czujników SST oraz zdolności przetwarzania i analizy danych SST, jak również przy świadczeniu usług SST. W niniejszej decyzji należy zatem określić ogólne przepisy dotyczące wykorzystywania i bezpiecznej wymiany informacji SST między państwami członkowskimi, odbiorcami usług SST oraz, w stosownych przypadkach, SATCEN. Ponadto Komisja, ESDZ i państwa członkowskie powinny określić mechanizmy koordynacji niezbędne do rozwiązania kwestii dotyczących bezpieczeństwa ram wsparcia SST.

(19)

Uczestniczące państwa członkowskie powinny być odpowiedzialne za negocjowanie i realizację przepisów i postanowień w zakresie wykorzystania danych i wykorzystania i wymiany informacji SST. Przepisy dotyczące wykorzystywania danych SST oraz wykorzystania i wymiany informacji SST zawarte w niniejszej decyzji oraz w umowie między uczestniczącymi państwami członkowskimi oraz, w stosownych przypadkach, SATCEN powinny uwzględniać zatwierdzone zalecenia dotyczące bezpieczeństwa danych SST.

(20)

Potencjalna wrażliwość danych SST powoduje, że w ramach SST należy rozwijać współpracę opartą na efektywności i zaufaniu, w tym w odniesieniu do tego, jak dane SST są przetwarzane i analizowane. Potencjalne wykorzystanie otwartego oprogramowania umożliwiającego upoważnionym dostawcom danych SST bezpieczny dostęp do kodu źródłowego w celu dokonywania zmian i poprawek w zakresie funkcjonowania powinno przyczynić się do tego celu.

(21)

Komitet ds. Bezpieczeństwa zalecił utworzenie struktury zarządzania ryzykiem w celu zapewnienia właściwego uwzględnienia kwestii bezpieczeństwa danych podczas realizacji ram wsparcia SST. W związku z tym uczestniczące państwa członkowskie oraz, w stosownych przypadkach, SATCEN powinny ustanowić odpowiednie struktury i procedury zarządzania ryzykiem z uwzględnieniem zaleceń Komitetu ds. Bezpieczeństwa.

(22)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (9).

(23)

Ponieważ cele niniejszej decyzji, a mianowicie wspierania działań służących ustanowieniu i eksploatacji sieci czujników, ustanowieniu zdolności przetwarzania i analizy danych SST oraz ustanowieniu i eksploatacji usług SST, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie działające samodzielnie, gdyż świadczenie takich usług przez konsorcjum uczestniczących państw członkowskich przyniesie korzyści Unii, szczególnie z uwagi na jej rolę głównego właściciela aktywów kosmicznych, natomiast z uwagi na skalę decyzji możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym artykule, niniejsza decyzja nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(24)

Cele niniejszej decyzji są zbliżone do celów programów ustanowionych rozporządzeniem (UE) nr 1285/2013, w jego art. 1, art. 3 lit. c) i d) i art. 4, decyzją Rady 2013/743/UE (10) w jej art. 2 ust. 2 lit. b) i c), w jej załączniku I, część II pkt 1.6.2. lit. d) i jej załączniku I, część III pkt 7.5 i 7.8, rozporządzeniem (UE) nr 377/2014, w jego art. 8 ust. 2 lit. b), który przydziela kwotę 26,5 mln EUR według cen bieżących. Ogólny wysiłek finansowy związany z realizacją celów ram wsparcia SST, szczególnie z połączeniem istniejących zasobów w sieć, szacuje się na 70 mln EUR. Z uwagi na bliskość celów niniejszej decyzji i celów wyżej wymienionych programów, powinno być możliwe finansowanie działań ustanawionych niniejszą decyzją z tych programów, przy zachowaniu pełnej zgodności z ich aktem podstawowym.

(25)

Zapewnienie Europie odpowiedniego poziomu autonomii w działaniach dotyczących SST może wymagać przyjęcia aktu podstawowego w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 (11) w zakresie SST. Taką możliwość można przeanalizować w kontekście przeglądu śródokresowego aktualnych wieloletnich ram finansowych.

(26)

Z uwagi na wrażliwy charakter SSA eksploatacja czujników i przetwarzanie danych wykorzystywane w świadczeniu usług SST powinny mieć miejsce w uczestniczących państwach członkowskich. Krajowe aktywa SST pozostaną pod kontrolą organów państw członkowskich odpowiedzialnych za ich eksploatację/kontrolę nad nimi,

1)

„obiekt kosmiczny” oznacza jakikolwiek sztuczny obiekt w przestrzeni kosmicznej;

2)

„statek kosmiczny” oznacza jakikolwiek obiekt kosmiczny służący określonemu celowi, w tym aktywne sztuczne satelity i górne człony systemów wynoszących;

3)

„śmieci kosmiczne” oznaczają wszystkie obiekty kosmiczne, w tym statki kosmiczne, ich części i elementy znajdujące się na orbicie ziemskiej lub ponownie wchodzące do atmosfery ziemskiej, które nie funkcjonują lub nie służą już określonemu celowi, w tym części rakiet lub sztucznych satelitów, lub nieaktywne sztuczne satelity;

4)

„czujnik SST” oznacza urządzenie lub połączenie urządzeń takich jak radary i teleskopy naziemne lub w przestrzeni kosmicznej, które może mierzyć parametry fizyczne obiektów kosmicznych, takie jak rozmiar, położenie i prędkość;

5)

„dane SST” oznaczają parametry fizyczne obiektów kosmicznych wychwycone przez czujniki SST lub parametry orbitalne obiektów kosmicznych wyprowadzone z obserwacji prowadzonych za pomocą tych czujników;

6)

„informacje SST” oznaczają przetworzone dane SST łatwo zrozumiałe dla odbiorcy.

a)

oceny i ograniczenia ryzyka związanego z działaniem europejskich statków kosmicznych odnoszącym się do kolizji na orbicie oraz umożliwienia operatorom statków kosmicznych skuteczniejszego planowania i wprowadzania środków zmniejszających ryzyko;

b)

ograniczenia ryzyka związanego z wynoszeniem europejskich statków kosmicznych;

c)

obserwacji niekontrolowanego ponownego wejścia statków kosmicznych lub śmieci kosmicznych w atmosferę ziemską oraz dokładniejszego i skuteczniejszego wczesnego ostrzegania w celu ograniczenia ewentualnego zagrożenia dla bezpieczeństwa obywateli Europy oraz zmniejszania ewentualnych szkód w infrastrukturze naziemnej;

d)

działań zapobiegających dalszemu rozprzestrzenianiu się śmieci kosmicznych.

a)

ustanowienie i eksploatację funkcji czujników, na którą składa się sieć krajowych naziemnych czujników w państwach członkowskich lub czujników w przestrzeni kosmicznej, również czujników krajowych opracowanych za pośrednictwem ESA, w celu obserwacji i śledzenia obiektów kosmicznych oraz utworzenia bazy danych na ich temat;

b)

ustanowienie i eksploatację funkcji przetwarzania w celu przetwarzania i analizy danych SST na szczeblu krajowym celem tworzenia informacji i usług SST na potrzeby ich przekazywania do funkcji świadczenia usług SST;

c)

ustanawiania funkcji świadczenia usług SST zgodnie z definicją w art. 5 ust. 1, na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 5 ust. 2.

a)

ocenę ryzyka kolizji między statkami kosmicznymi lub między statkami kosmicznymi a śmieciami kosmicznymi oraz wydawanie ostrzeżeń o kolizji w fazie wynoszenia, wczesnej fazie orbitowania, fazie działania na orbicie, oraz unieszkodliwiania fizycznych pozostałości po misjach kosmicznych;

b)

wykrywanie i charakterystykę fragmentacji, destrukcji lub kolizji na orbicie;

c)

ocenę ryzyka niekontrolowanego ponownego wejścia obiektów kosmicznych i śmieci kosmicznych w atmosferę ziemską i generowanie informacji na ten temat, również szacowanie czasu i prawdopodobnego miejsca ewentualnego uderzenia.

a)

wszystkim państwom członkowskim;

b)

Radzie;

c)

Komisji;

d)

ESDZ;

e)

publicznym i prywatnym właścicielom i operatorom statków kosmicznych;

f)

organom publicznym zajmującym się ochroną ludności.

a)

jakiekolwiek szkody wynikające z braku lub przerwania świadczenia usług SST;

b)

opóźnienia w świadczeniu usług SST;

c)

nieścisłości informacji przekazanych w ramach usług SST; lub

d)

ani za żadne działania podejmowane w odpowiedzi na świadczenie usług SST.

a)

zarządza ramami wsparcia SST i zapewnia ich realizację;

b)

podejmuje środki niezbędne do określenia, kontroli, zmniejszania i monitorowania ryzyka związanego z ramami wsparcia SST;

c)

zapewnia stosowne aktualizacje wymagań użytkowych SST;

d)

określa ogólne wytyczne lub zarządzanie ramami wsparcia SST, szczególnie celem ułatwienia powołania i funkcjonowania konsorcjum, o którym mowa w art. 7 ust. 3;

e)

ułatwia jak najszerszy udział państw członkowskich, we wszystkich stosownych przypadkach, zgodnie z art. 7.

a)

orientacyjnego zakresu działań i różnych unijnych źródeł finansowania;

b)

udziału w ramach wsparcia SST oraz działań na tych ramach opartych;

c)

zmian w zakresie łączenia aktywów SST państw członkowskich w sieć i zmian w świadczeniu usługi SST;

d)

wymiany i wykorzystania informacji SST.

a)

posiadanie na własność lub dostęp do:

b)

ustanowienie planu działania na rzecz realizacji działań określonych w art. 4, w tym warunków współpracy z innymi państwami członkowskimi.

a)

zapobiega się nieupoważnionemu ujawnianiu danych i informacji, jednocześnie umożliwiając skuteczne działanie i zapewniając jak największe wykorzystanie wygenerowanych informacji;

b)

zapewnia się bezpieczeństwo danych SST;

c)

informacje i usługi SST są udostępniane na zasadzie ograniczonego dostępu beneficjentom usług SST określonym w art. 5 ust. 2, zgodnie z instrukcjami i przepisami bezpieczeństwa podmiotu, od którego pochodzą informacje, i właściciela danego obiektu kosmicznego.

a)

wykorzystania i wymiany informacji SST z uwzględnieniem zatwierdzonych zaleceń pt. „Polityka dotycząca danych w zakresie świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej — zalecenia dotyczące aspektów bezpieczeństwa”;

b)

ustanowienia struktury zarządzania ryzykiem w celu zapewnienia realizacji przepisów dotyczących wykorzystania i bezpiecznej wymiany danych i informacji SST;

c)

współpraca z SATCEN pod kątem realizacji celów, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. c).