—

w imieniu Coty Germany GmbH przez M. Fiebiga, Rechtsanwalt,

—

w imieniu Stadtsparkasse Magdeburg przez N. Grossa, Rechtsanwalt,

—

w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego i J. Kemper, działających w charakterze pełnomocników,

—

w imieniu Komisji Europejskiej przez F. Bulsta i F. Wilmana, działających w charakterze pełnomocników,

1

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej (Dz.U. L 157 z dnia 2 czerwca 2004 r., s. 195 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 17, t. 2, s. 32).

2

Wniosek ten został złożony w ramach sporu między Coty Germany GmbH (zwaną dalej „Coty Germany”), spółką będącą właścicielem praw własności intelektualnej, a instytucją bankową – Stadtsparkasse Magdeburg (zwaną dalej „Stadtsparkasse”), dotyczącego odmowy ze strony Stadtsparkasse udzielenia Coty Germany informacji dotyczących rachunku bankowego.

3

Motywy 2, 10, 13, 15, 17 i 32 dyrektywy 2004/48 brzmią następująco:

[…]

[…]

[…]

[…]

[…]

4

Zgodnie z art. 2 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2004/48:

„Niniejsza dyrektywa nie wpływa na:

5

Artykuł 8 dyrektywy 2004/48, zatytułowany „Prawo do informacji”, ma następujące brzmienie:

„1.   Państwa członkowskie zapewniają, że, w kontekście postępowania sądowego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej oraz w odpowiedzi na uzasadnione i proporcjonalne żądanie powoda, właściwe organy sądowe mogą nakazać przedstawienie informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej przez naruszającego i/lub jakąkolwiek inną osobę, u której:

2.   Informacja, o której mowa w ust. 1, zawiera, jeśli stosowne:

3.   Ustępy 1 i 2 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów ustawowych, które:

6

Artykuł 2 dyrektywy 95/46, zatytułowany „Definicje”, stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy:

[…]”.

7

Markengesetz (ustawa o znakach towarowych) z dnia 25 października 1994 r. (BGBl. 1994 I, s 3082), zmieniona ustawą z dnia 19 października 2013 r. (BGBl. 2013 I, s. 3830) (zwana dalej „Markengesetz”), w § 19, zatytułowanym „Prawo do informacji”, stanowi:

„(1)   Właściciel znaku towarowego lub oznaczenia handlowego może w wypadkach wskazanych w §§ 14, 15 i 17 domagać się od sprawcy naruszenia bezzwłocznego udzielenia informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług zawierających niezgodne z prawem oznaczenie.

(2)   W przypadku oczywistego naruszenia lub w przypadkach, kiedy właściciel znaku towarowego lub oznaczenia handlowego wytoczył powództwo przeciwko sprawcy naruszenia, prawo to przysługuje (bez uszczerbku dla ust. 1) także wobec osoby, która na skalę handlową:

chyba że osoba ta byłaby uprawniona do odmowy składania zeznań w postępowaniu przeciwko sprawcy naruszenia na podstawie §§ 383–385 Zivilprozessordnung [(kodeksu postępowania cywilnego)]. W wypadku sądowego wystąpienia z wnioskiem o udzielenie informacji zgodnie ze zdaniem pierwszym sąd może, na wniosek, zawiesić postępowanie przeciwko sprawcy naruszenia do czasu rozstrzygnięcia sporu dotyczącego prawa do informacji. Osoba zobowiązana do udzielenia informacji może domagać się od poszkodowanego zwrotu kosztów spowodowanych udzieleniem rzeczonych informacji.

[…]”.

8

Paragraf 383 kodeksu postępowania cywilnego w wersji opublikowanej w dniu 5 grudnia 2005 r. (BGBl. 2005 I, s. 3202), zatytułowany „Odmowa składania zeznań z przyczyn osobistych”, w ust. 1 stanowi:

„Prawo do odmowy składania zeznań przysługuje:

[…]

9

Coty Germany zajmuje się produkcją i sprzedażą perfum i posiada licencję wyłączną na wspólnotowy znak towarowy Davidoff Hot Water, zarejestrowany pod nr 968661 dla produktów perfumeryjnych.

10

W styczniu 2011 r. Coty Germany nabyła za pośrednictwem internetowej platformy aukcyjnej flakon perfum opatrzony znakiem towarowym Davidoff Hot Water. Kwotę odpowiadającą cenie tego towaru przekazała na wskazany przez sprzedawcę rachunek bankowy prowadzony przez Stadtsparkasse.

11

Po stwierdzeniu, że zakupiony przez nią towar narusza prawo, Coty Germany zwróciła się do operatora platformy aukcyjnej o podanie jej prawdziwego nazwiska posiadacza konta, z którego sprzedano perfumy, jako że sprzedaż została dokonana pod pseudonimem. Wskazana osoba przyznała, iż jest posiadaczem konta, ale zaprzeczyła, aby dokonała sprzedaży tego produktu, i powołując się na przysługujące jej prawo do zachowania milczenia, odmówiła udzielenia dalszych informacji.

12

Coty Germany zwróciła się do Stadtsparkasse o podanie, na podstawie § 19 ust. 2 Markengesetz, nazwiska i adresu posiadacza rachunku bankowego, na który przekazała ona kwotę odpowiadającą cenie zakupionego towaru naruszającego prawo. Stadtsparkasse, powołując się na tajemnicę bankową, odmówiła udzielenia tej informacji.

13

Coty Germany wytoczyła powództwo przed Landgericht Magdeburg (sąd krajowy w Magdeburgu), który zobowiązał Stadtsparkasse do ujawnienia żądanych informacji.

14

Oberlandesgericht Naumburg (wyższy sąd krajowy w Naumburgu), sąd apelacyjny, do którego zwróciła się Stadtsparkasse, uchylił wyrok wydany w pierwszej instancji i uznał, że wniosek o przekazanie spornych przedmiotowych informacji nie był zasadny w świetle § 19 ust. 2 pkt 3 Markengesetz.

15

Oberlandesgericht Naumburg uznał bowiem, że o ile usługi świadczone przez Stadtsparkasse, w tym przypadku prowadzenie rachunku bieżącego, zostały wykorzystane w celu wykonywania działalności naruszającej prawo, o tyle Stadtsparkasse, jako instytucja bankowa, miała prawo, na podstawie § 19 ust. 2 zdanie pierwsze Markengesetz w związku z § 383 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego, do odmowy składania zeznań w kontekście postępowania cywilnego.

16

Sąd ten uznał, że wniosku takiego nie podważa wykładnia, jakiej należy poddać te przepisy w świetle dyrektywy 2004/48.

17

Coty Germany wniosła skargę kasacyjną do Bundesgerichtshof (federalnego trybunału sprawiedliwości), podtrzymując swoje żądania. Powziąwszy wątpliwości co do tego, jak należy interpretować dyrektywę 2004/48, a w szczególności jej art. 8, Bundesgerichtshof postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisowi krajowemu, który w przypadku takim jak w postępowaniu głównym zezwala instytucji bankowej na odmowę przedstawienia informacji, stosownie do art. 8 ust. 1 lit. c) tej dyrektywy, dotyczącej nazwiska i adresu posiadacza rachunku, z powołaniem się na tajemnicę bankową?”.

18

Stadtsparkasse podnosi zarzut niedopuszczalności wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, twierdząc, że spór rozpatrywany przez sąd odsyłający nie podlega dyrektywie 2004/48, lecz wyłącznie prawu krajowemu, a to dlatego, że wniosek o udzielenie informacji, którego dotyczy postępowanie główne, nie wchodzi w zakres postępowania w sprawie naruszenia prawa własności intelektualnej, lecz w zakres postępowania w sprawie oczywistego naruszenia praw związanych ze wspólnotowym znakiem towarowym. Tymczasem zdaniem Stadtsparkasse taka sprawa nie jest objęta dyrektywą 2004/48.

19

W tej kwestii należy stwierdzić, jak wskazał rzecznik generalny w pkt 20 opinii, że wniosek o udzielenie informacji złożony w kontekście postępowania w sprawie oczywistego naruszenia praw związanych ze znakiem towarowym wchodzi w zakres zastosowania art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48.

20

Wniosek taki znajduje potwierdzenie w motywie 13 dyrektywy 2004/48, zgodnie z którym niezbędne jest możliwie jak najszersze zdefiniowanie zakresu stosowania tej dyrektywy, tak aby obejmowała ona wszystkie prawa własności intelektualnej objęte przepisami wspólnotowymi w tej dziedzinie lub prawem wewnętrznym danego państwa członkowskiego. Należy zatem przyjąć, że dyrektywa ta ma również zastosowanie do postępowania w sprawie oczywistego naruszenia praw związanych ze znakiem towarowym.

21

Tym samym wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym należy uznać za dopuszczalny.

22

Poprzez swoje pytanie sąd odsyłający zmierza zasadniczo do ustalenia, czy art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisowi, który w sytuacji takiej jak ta w postępowaniu głównym zezwala instytucji bankowej na odmowę udzielenia informacji, w kontekście art. 8 ust. 1 lit. c) tej dyrektywy, dotyczącej nazwiska i adresu posiadacza rachunku, z powołaniem się na tajemnicę bankową.

23

Po pierwsze, należy wskazać, że z brzmienia z art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48 wynika, że państwa członkowskie powinny zapewnić, iż w kontekście postępowania sądowego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej oraz w odpowiedzi na uzasadnione i proporcjonalne żądanie powoda właściwy sąd może nakazać przedstawienie informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej przez każdą osobę, co do której stwierdzono, że świadczy ona na skalę handlową usługi stosowane w działaniach naruszające prawo.

24

Przepis ten należy odczytywać w świetle motywu 17 dyrektywy, zgodnie z którym przewidziane w tej dyrektywie środki, procedury i środki naprawcze w każdym przypadku powinny być ustalane tak, aby w należyty sposób uwzględniały szczególne cechy każdego prawa własności intelektualnej i, w stosownym przypadku, umyślny lub nieumyślny charakter naruszenia.

25

Po drugie, z art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 wynika, że jej art. 8 ust. 1 stosuje się bez uszczerbku dla innych przepisów ustawowych, które regulują ochronę poufności źródeł informacji lub przetwarzania danych osobowych.

26

Bezsporne jest, że instytucja bankowa taka jak ta, której dotyczy postępowanie główne, może być objęta art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48. Bezsporne jest także, że przekazanie przez taką instytucję bankową nazwisk i adresów jednego z jej klientów jest przetwarzaniem danych osobowych, zdefiniowanym w art. 2 lit. a) i b) dyrektywy 95/46.

27

Przepis krajowy taki jak ten, którego dotyczy postępowanie główne, zezwalający instytucji bankowej na nieprzekazywanie informacji żądanych w kontekście postępowania cywilnego z powołaniem się na tajemnicę bankową, może więc mieścić się w zakresie zastosowania art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2003/48.

28

Artykuł 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48 oraz jej art. 8 ust. 3 lit. e), czytane łącznie, wymagają poszanowania odmiennych praw. Konieczne jest bowiem, by były przestrzegane z jednej strony prawo do informacji, a z drugiej strony prawo do ochrony danych osobowych.

29

Prawo do informacji, które powinno przysługiwać powodowi w kontekście powództwa dotyczącego naruszenia jego prawa własności, ma bowiem na celu umożliwienie stosowania oraz skonkretyzowanie prawa podstawowego do skutecznego środka prawnego, zagwarantowanego w art. 47 karty, oraz zapewnienie w ten sposób skutecznego wykonywania prawa własności, którego część stanowi prawo własności intelektualnej, chronione w art. 17 ust. 2 karty. Jak bowiem wskazał rzecznik generalny w pkt 31 opinii, pierwsze z tych praw podstawowych jest narzędziem niezbędnym dla ochrony drugiego z nich.

30

Prawo do ochrony danych osobowych, przysługujące osobom wskazanym w art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48, stanowi część przysługującego każdemu prawa do ochrony dotyczących go danych osobowych, co gwarantują art. 8 karty oraz dyrektywa 95/46.

31

Jeżeli chodzi o te prawa, z motywu 32 dyrektywy 2004/48 wynika, że dyrektywa ta szanuje prawa podstawowe i przestrzega zasad uznanych w karcie. W szczególności ma ona na celu zapewnienie pełnego poszanowania własności intelektualnej zgodnie z art. 17 ust. 2 karty.

32

Jednocześnie, jak wynika z art. 2 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2004/48 oraz z jej motywów 2 i 15, ochrona własności intelektualnej nie może ograniczać między innymi ochrony danych osobowych, a zatem dyrektywa 2004/48 nie może w szczególności negatywnie wpływać na dyrektywę 95/46.

33

Tak więc rozpatrywany wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym każe zająć się kwestią koniecznego pogodzenia wymogów związanych z ochroną poszczególnych praw podstawowych, a mianowicie z jednej strony prawa do skutecznego środka prawnego i prawa własności intelektualnej, a z drugiej strony – prawa do ochrony danych osobowych (zob. podobnie wyrok Promusicae, C‑275/06, EU:C:2008:54, pkt 65).

34

W tej kwestii należy, po pierwsze, przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału prawo Unii wymaga, by przy transpozycji dyrektyw państwa członkowskie oparły się na takiej ich wykładni, która pozwoli na zapewnienie odpowiedniej równowagi między poszczególnymi prawami podstawowymi chronionymi w porządku prawnym Unii. W konsekwencji przy przyjmowaniu środków mających na celu transpozycję rzeczonych dyrektyw władze i sądy państw członkowskich są zobowiązane nie tylko dokonywać wykładni swojego prawa krajowego w sposób zgodny ze wspomnianymi dyrektywami, lecz także nie opierać się na takiej wykładni tych dyrektyw, która pozostawałby w konflikcie ze wspomnianymi prawami podstawowymi lub z innymi ogólnymi zasadami prawa Unii (zob. wyrok Promusicae, C‑275/06, EU:C:2008:54, pkt 70).

35

Po drugie, należy wskazać, że w art. 52 ust. 1 karty uściślono, iż wszelkie ograniczenie wykonywania praw i wolności uznanych w karcie powinno przestrzegać istotnej treści tych praw i wolności, a także że z orzecznictwa Trybunału wynika, iż środek, który prowadzi do kwalifikowanego naruszenia prawa chronionego kartą, powinien zostać uznany za środek niespełniający wymogu zapewnienia takiej odpowiedniej równowagi między prawami podstawowymi, które należy pogodzić (zob., w odniesieniu do nakazu, wyroki: Scarlet Extended, C‑70/10, EU:C:2011:771, pkt 48, 49; a także SABAM, C‑360/10, EU:C:2012:85, pkt 46, 47).

36

W niniejszej sprawie przepis krajowy, którego dotyczy postępowanie główne, pozwala instytucji bankowej na powołanie się na tajemnicę bankową dla celów odmowy udzielenia, w kontekście art. 8 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2004/48, informacji dotyczących nazwiska i adresu posiadacza rachunku bankowego, przy założeniu, że o ile art. 8 ust. 1 tej dyrektywy oczywiście nie uznaje autonomicznego prawa do informacji, które to prawo jednostki mogłyby wykonywać bezpośrednio wobec sprawcy naruszenia lub osób wskazanych w art. 8 ust. 1 lit. a)–d) rzeczonej dyrektywy, o tyle przepis ten nakłada jednak na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, że informację taką będzie można uzyskać w drodze postępowania sądowego.

37

Okazuje się, że przepis krajowy, którego dotyczy postępowanie główne, rozpatrywany odrębnie, pozwala na taką odmowę w sposób nieograniczony, ponieważ jego treść nie zawiera ani warunku, ani uszczegółowienia; sprawdzić to powinien jednak sąd odsyłający.

38

Tak więc tego rodzaju przepis prawa krajowego, rozpatrywany odrębnie, może zakłócać prawo do informacji uznane w art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48 i może zatem, jak wynika z pkt 29 niniejszego wyroku, być przepisem nieprzestrzegającym prawa podstawowego do skutecznego środka prawnego oraz prawa podstawowego własności intelektualnej.

39

W tej kwestii należy zauważyć, że takie nieograniczone i bezwarunkowe zezwolenie na powoływanie się na tajemnicę bankową może udaremnić należyte uwzględnianie szczególnych cech każdego prawa własności intelektualnej i, w stosownym przypadku, umyślnego lub nieumyślnego charakteru naruszenia w procedurach przewidzianych w dyrektywie 2004/48 i w środkach podejmowanych przez właściwe organy krajowe, w szczególności gdy organy te zamierzają nakazać przekazanie niezbędnych informacji na podstawie art. 8 ust. 1 tej dyrektywy.

40

Wynika stąd, że takie zezwolenie, poprzez zobowiązanie instytucji bankowej do przestrzegania tajemnicy bankowej, może skutkować kwalifikowanym naruszeniem – w kontekście art. 8 dyrektywy 2004/48 – skutecznego wykonywania prawa podstawowego własności intelektualnej, i to z korzyścią dla prawa osób, o których mowa w art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48, do ochrony dotyczących ich danych osobowych.

41

Z powyższych rozważań wynika, że przepis krajowy taki jak ten, którego dotyczy postępowanie główne, rozpatrywany odrębnie, może skutkować kwalifikowanym naruszeniem prawa podstawowego do skutecznego środka prawnego oraz, w konsekwencji, prawa podstawowego własności intelektualnej, przysługujących posiadaczom tych praw, oraz że w związku z tym przepis ten nie przestrzega wymogu polegającego na zapewnieniu odpowiedniej równowagi między poszczególnymi prawami podstawowymi wyważonymi w art. 8 dyrektywy 2004/48.

42

Do sądu odsyłającego należy jednak ustalenie, czy w rozpatrywanym prawie krajowym istnieją ewentualnie inne sposoby lub inne środki prawne umożliwiające właściwym organom sądowym nakazanie, by informacje dotyczące tożsamości osób, które obejmuje art. 8 ust. 1 dyrektywy 2004/48, zostały udzielone, do szczególnych cech każdego przypadku, zgodnie z motywem 17 tej dyrektywy.

43

Z ogółu powyższych rozważań wynika, że na przedłożone pytanie należy udzielić następującej odpowiedzi: art. 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisowi krajowemu takiemu jak ten w postępowaniu głównym, który zezwala instytucji bankowej, w sposób nieograniczony i bezwarunkowy, na odmowę udzielenia informacji, w kontekście art. 8 ust. 1 lit. c) tej dyrektywy, dotyczącej nazwiska i adresu posiadacza rachunku, z powołaniem się na tajemnicę bankową.

44

Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.

Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:

Artykuł 8 ust. 3 lit. e) dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie przepisowi krajowemu takiemu jak ten w postępowaniu głównym, który zezwala instytucji bankowej, w sposób nieograniczony i bezwarunkowy, na odmowę udzielenia informacji, w kontekście art. 8 ust. 1 lit. c) tej dyrektywy, dotyczącej nazwiska i adresu posiadacza rachunku, z powołaniem się na tajemnicę bankową.