This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62012CJ0495
Judgment of the Court (Fifth Chamber), 19 December 2013.#Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs v Bridport and West Dorset Golf Club Limited.#Request for a preliminary ruling from the Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber).#Taxation — VAT — Directive 2006/112/EC — Exemptions — Article 132(1)(m) — Supply of services closely linked to sport — Access to a golf course — Payment of golf club access charge (‘green fee’) by visiting non-members — Exclusion from the exemption — Article 133(d) — Article 134(b) — Additional income.#Case C‑495/12.
Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 19 grudnia 2013 r.
Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs przeciwko Bridport and West Dorset Golf Club Limited.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber).
Podatki – Podatek VAT – Dyrektywa 2006/112/WE – Zwolnienia – Artykuł 132 ust. 1 lit. m) – Świadczenie usług posiadających ścisły związek z uprawianiem sportu – Dostęp do pola golfowego – Gracze niebędący członkami klubu golfowego uiszczający opłaty za korzystanie z pola golfowego („green fee”) – Wyłączenie zwolnienia – Artykuł 133 akapit pierwszy lit. d) – Artykuł 134 lit. b) – Dochód dodatkowy.
Sprawa C-495/12.
Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 19 grudnia 2013 r.
Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs przeciwko Bridport and West Dorset Golf Club Limited.
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber).
Podatki – Podatek VAT – Dyrektywa 2006/112/WE – Zwolnienia – Artykuł 132 ust. 1 lit. m) – Świadczenie usług posiadających ścisły związek z uprawianiem sportu – Dostęp do pola golfowego – Gracze niebędący członkami klubu golfowego uiszczający opłaty za korzystanie z pola golfowego („green fee”) – Wyłączenie zwolnienia – Artykuł 133 akapit pierwszy lit. d) – Artykuł 134 lit. b) – Dochód dodatkowy.
Sprawa C-495/12.
Court reports – general
ECLI identifier: ECLI:EU:C:2013:861
z dnia 19 grudnia 2013 r. ( *1 )
„Podatki — Podatek VAT — Dyrektywa 2006/112/WE — Zwolnienia — Artykuł 132 ust. 1 lit. m) — Świadczenie usług posiadających ścisły związek z uprawianiem sportu — Dostęp do pola golfowego — Gracze niebędący członkami klubu golfowego uiszczający opłaty za korzystanie z pola golfowego („green fee”) — Wyłączenie zwolnienia — Artykuł 133 akapit pierwszy lit. d) — Artykuł 134 lit. b) — Dochód dodatkowy”
W sprawie C‑495/12
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber) (Zjednoczone Królestwo) postanowieniem z dnia 19 października 2012 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 5 listopada 2012 r., w postępowaniu
Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs
przeciwko
Bridport and West Dorset Golf Club Limited,
TRYBUNAŁ (piąta izba),
w składzie: T. von Danwitz (sprawozdawca), prezes izby, E. Juhász, A. Rosas, D. Šváby i C. Vajda, sędziowie,
rzecznik generalny: M. Wathelet,
sekretarz: A. Impellizzeri, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 2 października 2013 r.,
rozważywszy uwagi przedstawione:
— |
w imieniu Bridport and West Dorset Golf Club Limited przez A. Brown, advocate, |
— |
w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez C. Murrell, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez R. Hilla, barrister, |
— |
w imieniu Komisji Europejskiej przez R. Lyala oraz C. Soulay, działających w charakterze pełnomocników, |
podjąwszy, po wysłuchaniu rzecznika generalnego, decyzję o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii,
wydaje następujący
Wyrok
1 |
Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 132 ust. 1 lit. m), art. 133 akapit pierwszy lit. d) oraz art. 134 lit. b) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347, s. 1). |
2 |
Wniosek ten został złożony w ramach sporu pomiędzy Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs (zwanymi dalej „Commissioners”) a Bridport and West Dorset Golf Club Limited (zwanym dalej „Bridport”) w przedmiocie zwolnienia z podatku od wartości dodanej (zwanego dalej „podatkiem VAT”) opłaty za wstęp uiszczanej przez niebędących członkami tego klubu graczy za korzystanie z należących do niego pól golfowych. |
Ramy prawne
Prawo Unii
3 |
Na mocy art. 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112 podatkowi VAT podlega „odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze”. |
4 |
Artykuł 132 ust. 1 lit. m) tej dyrektywy, znajdujący się w tytule IX wspomnianej dyrektywy, w rozdziale 2, zatytułowanym „Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym”, przewiduje: „Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: […]
|
5 |
Przepis ten powtarza zwolnienie przewidziane w art. 13 część A ust. 1 lit. m) szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz.U. L 145, s. 1, zwanej dalej „szóstą dyrektywą”). |
6 |
Zgodnie z art. 133 akapit pierwszy dyrektywy 2006/112: „Państwa członkowskie mogą uzależnić przyznanie podmiotom innym niż podmioty prawa publicznego każdego ze zwolnień przewidzianych w art. 132 ust. 1 lit. b), g), h), i), l), m) i n) od spełnienia, w poszczególnych przypadkach, jednego lub kilku z następujących warunków:
|
7 |
Artykuł 134 tej dyrektywy stanowi: „Dostawa towarów ani świadczenie usług nie korzystają ze zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. [m)], w następujących przypadkach:
|
Prawo Zjednoczonego Królestwa
8 |
Na podstawie załącznika 9 grupy 10 pkt 3 Value Added Tax Act 1994 (ustawy z 1994 r. o podatku od wartości dodanej) z podatku VAT zwolnione jest: „Świadczenie przez uprawniony podmiot na rzecz jednostki usług ściśle związanych ze sportem lub wychowaniem fizycznym, w którym jednostka ta uczestniczy, i mających dla tego sportu lub wychowania fizycznego podstawowe znaczenie, z wyjątkiem usług świadczonych przez podmioty mające strukturę członkowską na rzecz jednostek niebędących ich członkami”. |
9 |
Uwaga 2 do tejże grupy 10 przewiduje: „Jednostkę będzie poczytywać się za członka uprawnionego podmiotu dla celów pkt. 3, jedynie gdy przyznane jej zostanie członkostwo na okres co najmniej trzech miesięcy”. |
Postępowanie główne i pytania prejudycjalne
10 |
Bridport jest prywatnym klubem golfowym, którego przedmiot działalności obejmuje prowadzenie klubu golfowego i zarządzanie nim na użytek i na rzecz jego członków i odwiedzających, a także w szczególności prowadzenie szkoły golfowej oraz udostępnianie instruktorów i sprzętu do gry w golfa. |
11 |
We wrześniu 2009 r. około połowę z 737 członków Bridportu stanowili członkowie pełnoprawni, posiadający dostęp do pola pozwalający na grę w każdej chwili, siedem dni w tygodniu, a roczny koszt tego członkostwa wynosił 657,20 funtów szterlingów (GBP). Osoby niebędące członkami klubu także mogły grać na tym polu za opłatą za korzystanie z pola golfowego (tzw. green fee) wynoszącą od 32 GBP do 38 GBP za rundę lub wedle wyższej stawki dziennej. Wysokość składek rocznych, jak i opłat za korzystanie z pola golfowego była określana przez Bridport z uwzględnieniem cen stosowanych przez pobliskie kluby nienastawione na osiąganie zysku, a także przez jednego z komercyjnych przedsiębiorców z zakresu pól golfowych. |
12 |
Dochód pochodzący z opłat za korzystanie z pola golfowego za rok obrachunkowy zakończony w dniu 30 września 2009 r. stanowił 18,7% dochodu Bridport, a wpływy z tytułu rocznych składek członkowskich stanowiły 56,4% dochodu. Pozostałe dochody pochodziły w dużej mierze z prowadzenia baru. |
13 |
Przez wiele lat Bridport deklarował i uiszczał na rzecz Commissioners podatek VAT od dochodów z tytułu opłat za korzystanie z pola golfowego. Niemniej jednak odwołując się do wyroku z dnia 16 października 2008 r. w sprawie C-253/07 Canterbury Hockey i Canterbury Ladies Hockey Club, Zb.Orz. s. I-7821, klub ten zażądał zwrotu nadpłaconej kwoty podatku VAT, którą obliczył na 140359,16 GBP. Ponieważ Commissioners oddalili to roszczenie, Bridport odwołał się od tej decyzji do First-tier Tribunal (Tax Chamber). |
14 |
First-tier Tribunal (Tax Chamber) uwzględnił to odwołanie, stwierdzając, że nie ma różnicy pomiędzy prawem do gry w golfa na polu Bridport przysługującym członkom klubu a prawem przysługującym osobom niebędącym członkami klubu uiszczającym opłaty za korzystanie z pola golfowego i że opłaty te są zwolnione z podatku VAT zgodnie z dyrektywą 2006/112. Commissioners wnieśli odwołanie od tego orzeczenia do Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber). |
15 |
Zgodnie z wyjaśnieniami Upper Tribunal jest bezsporne, że Bridport jest organizacją nienastawioną na osiąganie zysku w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2006/112. Bezsporne jest także, że świadczenie usług na rzecz graczy niebędących członkami klubu w postaci zezwolenia im na korzystanie z pola golfowego jest ściśle związane ze sportem, jest dokonywane na rzecz osób uprawiających sport i jest niezbędne do dokonywania transakcji podlegających zwolnieniu dla celów art. 134 lit. a) tejże dyrektywy. |
16 |
Spór w postępowaniu głównym dotyczy zatem w istocie kwestii, czy w takich okolicznościach dozwolone jest wyłączenie wspomnianego świadczenia z rozpatrywanego zwolnienia na podstawie art. 134 lit. b) lub art. 133 akapit pierwszy lit. d) dyrektywy 2006/112. |
17 |
W tych okolicznościach Upper Tribunal (Tax and Chancery Chamber) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
|
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
W przedmiocie pytań od pierwszego do piątego
18 |
Pooprzez pytania od pierwszego do piątego, które należy zbadać łącznie, sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy art. 134 lit. b) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że wyłącza on ze zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) tej dyrektywy świadczenie usług polegających na przyznaniu przez organizację nienastawioną na osiąganie zysku, która zarządza polem golfowym i posiada strukturę członkowską, prawa do korzystania z tego pola graczom niebędącym członkami tej organizacji. |
19 |
Należy podnieść, że art. 132 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2006/112 dotyczy według swego brzmienia uprawiania sportu i wychowania fizycznego w ogóle i w celu jego stosowania nie wymaga, aby aktywność sportowa była podejmowana na określonym poziomie, na przykład zawodowym, ani też aby ta aktywność była podejmowana w określony sposób, tj. regularnie lub w sposób zorganizowany bądź w celu uczestniczenia w zawodach sportowych (zob. wyrok z dnia 21 lutego 2013 r. w sprawie C‑18/12 Město Žamberk, pkt 21, 22). |
20 |
Przepis ten służy wspieraniu niektórych rodzajów działalności interesu ogólnego, czyli usług mających ścisły związek z uprawianiem sportu lub z wychowaniem fizycznym, które są świadczone przez organizacje nienastawione na osiąganie zysku na rzecz osób uprawiających sport lub uczestniczących w wychowaniu fizycznym. Przepis ten ma zatem na celu wspieranie podejmowania takiej aktywności przez szerokie warstwy społeczeństwa (zob. ww. wyrok w sprawie Město Žamberk, pkt 23). |
21 |
Zważywszy, że dostęp do pola golfowego jest konieczny do uprawiania tego sportu, usługa polegająca na przyznaniu prawa do korzystania z pola golfowego jest ściśle związana z uprawianiem sportu w rozumieniu art. 132 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2006/112, niezależnie od okoliczności, czy dana osoba gra w golfa regularnie lub w sposób zorganizowany bądź też w celu uczestniczenia w zawodach sportowych. |
22 |
Z powyższego wynika, że jeśli usługa ta jest świadczona przez organizację nienastawioną na osiąganie zysku, jest ona objęta zwolnieniem z podatku VAT przewidzianym w tymże art. 132 ust. 1 lit. m), bez konieczności ustalenia, czy jest świadczona na rzecz członka organizacji, czy też gracza niebędącego członkiem. |
23 |
A zatem, zgodnie z art. 134 lit. a) i b) dyrektywy 2006/112, świadczenie usług jest wyłączone ze zwolnienia przewidzianego między innymi w art. 132 ust. 1 lit. m) tejże dyrektywy, jeżeli, po pierwsze, nie są one konieczne do wykonywania czynności podlegających zwolnieniu, a po drugie, ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu dla organizacji poprzez wykonywanie czynności będących w bezpośredniej konkurencji z działalnością przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą objętych podatkiem VAT. |
24 |
W odniesieniu do świadczenia usług rozpatrywanego w postępowaniu głównym, czyli przyznania prawa do korzystania z pola golfowego, jest bezsporne, że jest ono konieczne do wykonywania czynności podlegających zwolnieniu w rozumieniu art. 134 lit. a) dyrektywy 2006/112, zważywszy, że przyznanie tego prawa jest niezbędne do gry w golfa. |
25 |
Jednakże sąd odsyłający podnosi kwestię, czy w przypadku organizacji, która zarządza polem golfowym i posiada strukturę członkowską, a jednocześnie umożliwia graczom niebędącym członkami odpłatne korzystanie z tego pola, opłata za wstęp, którą muszą uiścić wspomniani gracze, stanowi „dodatkowy dochód” w rozumieniu art. 134 lit. b) dyrektywy 2006/112 w stosunku do dochodu pochodzącego ze składek płaconych przez członków tej organizacji. |
26 |
W tym względzie należy podnieść, że rozróżnienie to oparte jest wyłącznie na posiadaniu bądź nieposiadaniu przez odbiorcę rozpatrywanej usługi statusu członka klubu golfowego. |
27 |
Tymczasem w odniesieniu do przepisu obowiązującego przed wejściem w życie art. 133 i 134 dyrektywy 2006/112, czyli art. 13 część A ust. 2 szóstej dyrektywy, Trybunał orzekł, że ponieważ przepis ten nie przewiduje ograniczeń wobec odbiorców danych usług, państwa członkowskie nie są uprawnione do wyłączenia określonej grupy tych usługobiorców z danego zwolnienia (ww. wyrok w sprawie Canterbury Hockey Club i Canterbury Ladies Hockey Club, pkt 39). |
28 |
Poza tym należy przypomnieć, że w przeciwieństwie do zwolnienia ustanowionego w art. 132 ust. 1 lit. l) dyrektywy 2006/112, które prima facie ograniczone jest do świadczenia usług i dostawy towarów świadczonych przez opisane w tym przepisie organizacje na rzecz „swoich członków”, zwolnienie świadczenia usług ściśle związanych ze uprawianiem sportu, przewidziane w art. 132 ust. 1 lit. m) tejże dyrektywy, nie zostało w ten sposób ograniczone, chociaż zgodnie z pierwotnym projektem szóstej dyrektywy przedstawionym przez Komisję Europejską to ostatnie zwolnienie również było ograniczone do świadczenia usług i dostawy towarów na rzecz członków danych organizacji, co wynika z art. 14 części A ust. 1 lit. j) projektu szóstej dyrektywy Rady z dnia 20 czerwca 1973 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w dziedzinie podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania [COM(73) 950 wersja ostateczna]. |
29 |
W tych okolicznościach wyrażenie „dodatkowy dochód” w rozumieniu art. 134 lit. b) dyrektywy 2006/112 nie może być interpretowane w taki sposób, który prowadziłby do zawężenia zakresu stosowania zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) tej dyrektywy w zależności od posiadania czy też nieposiadania przez odbiorców rozpatrywanych usług statusu członka klubu golfowego, które to kryterium zostało celowo wykluczone w trakcie definiowania tego zwolnienia. |
30 |
Tymczasem wykładnia wyrażenia „dodatkowy dochód”, zgodnie z którą opłata za wstęp uiszczana za korzystanie z pola golfowego przez graczy niebędących członkami organizacji nienastawionej na osiąganie zysku, która zarządza polem golfowym i posiada także strukturę członkowską, objęta byłaby tym wyrażeniem z tego względu, iż posiada charakter dodatkowy w stosunku do dochodu pochodzącego ze składek płaconych przez członków tej organizacji, prowadziłaby właśnie do takiego zawężenia zakresu stosowania zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2006/112. |
31 |
Z powyższego wynika, że opłata za wstęp uiszczana za korzystanie z pola golfowego przez graczy niebędących członkami organizacji nienastawionej na osiąganie zysku, która zarządza tym polem i posiada również strukturę członkowską, nie stanowi dochodu dodatkowego w rozumieniu art. 134 lit. b) dyrektywy 2006/112. |
32 |
W świetle powyższych rozważań na pytania od pierwszego do piątego należy odpowiedzieć, że art. 134 lit. b) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że nie wyłącza on ze zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) tej dyrektywy świadczenia usług polegającego na przyznaniu przez organizację nienastawioną na osiąganie zysku, która zarządza polem golfowym i posiada strukturę członkowską, prawa do korzystania z tego pola golfowego graczom niebędącym członkami tej organizacji. |
W przedmiocie pytań szóstego i siódmego
33 |
Poprzez pytania szóste i siódme, które należy zbadać łącznie, sąd odsyłający zmierza co do zasady do ustalenia, czy art. 133 akapit pierwszy lit. d) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że zezwala on państwom członkowskim na wyłączenie ze zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) tejże dyrektywy świadczenia usług polegających na przyznaniu prawa do korzystania z pola golfowego zarządzanego przez organizację nienastawioną na osiąganie zysku, która posiada strukturę członkowską, w przypadku gdy te usługi są świadczone na rzecz graczy niebędących członkami tej organizacji. |
34 |
Artykuł 133 akapit pierwszy lit. d) wspomnianej dyrektywy zezwala państwom członkowskim na uzależnienie przyznania podmiotom innym niż podmioty prawa publicznego zwolnień przewidzianych w art. 132 ust. 1 lit. b), g), h), i), l), m) i n) dyrektywy 2006/112 od spełnienia, w poszczególnych przypadkach, warunku, zgodnie z którym zwolnienia nie mogą powodować zakłóceń konkurencji na niekorzyść przedsiębiorstw komercyjnych podlegających VAT. |
35 |
Jednakże to uprawnienie przysługujące państwom członkowskim, którego zakres należy oceniać w kontekście warunków ustanowionych w art. 133 akapit pierwszy, lit. a)–c) dyrektywy 2006/112, nie pozwala na przyjęcie środków ogólnych, takich jak środek rozpatrywany w sprawie w postępowaniu głównym, które ograniczają zakres stosowania tych zwolnień. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Trybunału dotyczącym odpowiednich przepisów szóstej dyrektywy państwo członkowskie, które uzależnia przyznanie zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) tej dyrektywy od spełnienia jednego lub więcej warunków określonych w art. 133 owej dyrektywy, nie może zmienić zakresu tego zwolnienia (zob. podobnie wyrok z dnia 7 maja 1998 r. w sprawie C-124/96 Komisja przeciwko Hiszpanii, Rec. s. I-2501, pkt 21). |
36 |
W tym względzie należy podnieść, że zakres stosowania zwolnień przewidzianych w art. 132 ust. 1 lit. b), g), h), i), l), m) i n) dyrektywy 2006/112 zdefiniowany jest nie tylko w świetle charakteru danych transakcji, ale także w oparciu o określone wymogi, jakie powinni spełniać świadczeniodawcy. Przewidując zwolnienia z podatku VAT określone w oparciu o tego rodzaju wymogi, wspólny system podatku VAT zakłada istnienie zróżnicowanych warunków konkurencji w odniesieniu do poszczególnych podmiotów gospodarczych. |
37 |
W takich okolicznościach art. 133 akapit pierwszy lit. d) dyrektywy 2006/112 nie może być interpretowany w sposób, który umożliwiłby zniesienie różnicy pomiędzy warunkami konkurencji, wynikającej z samego istnienia zwolnień przewidzianych w prawie Unii, zważywszy, że taka wykładnia podważyłaby zakres stosowania wspomnianych zwolnień. |
38 |
Przepisy krajowe takie jak rozpatrywane w postepowaniu głównym stoją w sprzeczności z granicami nałożonymi na uprawnienie ustanowione w art. 133 akapit pierwszy lit. d) dyrektywy 2006/112. Ich cel nie ogranicza się do uniknięcia zakłóceń konkurencji wynikających z warunków, w których zgodnie z przepisami krajowymi transponującymi tę dyrektywę przyznawane jest zwolnienie. Stosowanie tych przepisów prowadzi natomiast do podważenia różnicy pomiędzy warunkami konkurencji wynikającymi z samego istnienia zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) dyrektywy 2006/112. Wyłączenie z tego zwolnienia jest w istocie dokonywane w oparciu o status odbiorcy rozpatrywanych usług, podczas gdy status ten nie zmienia istoty usługi, czyli przyznania dostępu do pola golfowego w celu uprawienia tego sportu. |
39 |
W świetle powyższych rozważań na pytania szóste i siódme należy odpowiedzieć, że art. 133 akapit pierwszy lit. d) dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że nie pozwala on państwom członkowskim, w okolicznościach takich jak rozpatrywane w sprawie w postępowaniu głównym, na wyłączenie ze zwolnienia przewidzianego w art. 132 ust. 1 lit. m) tejże dyrektywy świadczenia usług polegających na przyznaniu prawa do korzystania z pola golfowego zarządzanego przez organizację nienastawioną na osiąganie zysku, która posiada strukturę członkowską, w przypadku gdy usługa ta jest świadczona na rzecz graczy niebędących członkami wspomnianej organizacji. |
W przedmiocie pytania ósmego
40 |
Wobec odpowiedzi udzielonych na pytania od pierwszego do siódmego udzielenie odpowiedzi na ósme pytanie stało się zbędne. |
W przedmiocie kosztów
41 |
Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi. |
Z powyższych względów Trybunał (piąta izba) orzeka, co następuje: |
|
|
Podpisy |
( *1 ) Język postępowania: angielski.