a)

opracowali i wdrażali bardziej zdecydowane i skuteczne działania UE mające na celu promowanie i ochronę prawa do uczestnictwa, będącego powszechnym prawem człowieka, które to działania byłyby elementem znacznie szerszej strategii na rzecz wspierania praw człowieka i demokracji; zadbali, aby działania te obejmowały podejście uwzględniające aspekt płci oraz włączenie grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji;

b)

podkreślali nierozerwalny związek prawa do udziału w rzetelnych wyborach z innymi podstawowymi wolnościami – w szczególności swobodą przemieszczania się, wolnością opinii i wypowiedzi, wolnością zgromadzania się i stowarzyszania się oraz prawem do wolności od dyskryminacji – bez których nie da się skutecznie korzystać z prawa do udziału w rzetelnych wyborach; podkreślali ponadto zasadniczą rolę praworządności w tej kwestii;

c)

zajęli się, w systematyczny i zdecydowany sposób, podejmowanymi przez państwa niebędące członkami UE próbami ograniczenia korzystania z prawa do uczestnictwa przez mniejszości, w tym mniejszości etniczne i religijne, osoby młode, kobiety, grupy tubylcze i inne grupy społeczne; wzywali w szczególności władze państw niebędących członkami UE, aby monitorowały zjawisko nawoływania do nienawiści przez organy publiczne i wybranych w wyborach urzędników oraz przyjęły zdecydowane i konkretne środki i sankcje przeciwko temu zjawisku, aby poczynić postępy we wprowadzaniu podejścia zerowej tolerancji wobec rasizmu i dyskryminacji;

d)

angażowali się we współpracę z państwami niebędącymi członkami UE w celu zapewnienia dostępnego i sprzyjającego środowiska dla osób z niepełnosprawnościami, które umożliwi im uczestnictwo w życiu politycznym i publicznym ich społeczności; podkreślali w szczególności potrzebę usunięcia barier prawnych i administracyjnych utrudniających udział w życiu politycznym poprzez zwiększenie dostępności procedur głosowania, udogodnień wyborczych i materiałów wyborczych, zwiększenie możliwości uczestnictwa w życiu politycznym i publicznym oraz podnoszenie świadomości na temat prawa osób z niepełnosprawnościami do uczestnictwa w życiu politycznym, a także poprzez gromadzenie danych w celu pomiaru tego uczestnictwa;

e)

usprawnili prawo do uczestnictwa w zestawie narzędzi działań zewnętrznych UE, które mają być wdrażane przez delegatury Unii Europejskiej w państwach niebędących członkami UE w ścisłej współpracy z ambasadami państw członkowskich;

f)

dostrzegali i eliminowali niedociągnięcia w korzystaniu z prawa do uczestnictwa w UE, aby wzmocnić legitymację i wiarygodność działań zewnętrznych UE w tej dziedzinie;

g)

zwrócili uwagę na trudności, z jakimi borykają się osoby mieszkające w autokratycznych i nieliberalnych reżimach, jeśli chodzi o dostęp do opartych na faktach, nieocenzurowanych informacji dotyczących wyborów i odróżnianie tych informacji od propagandy sponsorowanej przez reżim, w tym do wiarygodnych informacji o kandydatach, preferencjach wyborczych i przebiegu procesu wyborczego, co ogranicza ich zdolność do sprawdzenia, czy wybory są rzeczywiście otwarte na rywalizację i czy preferencje obywateli znajdują odzwierciedlenie w wynikach, a także podjęli działania na rzecz zapobiegania niewłaściwemu wykorzystywaniu zasobów publicznych i kupowaniu głosów; brali pod uwagę, że zmanipulowane, nieprzejrzyste i nielegalne wybory zniechęcają obywateli, ponieważ rodzą w nich brak zaufania do instytucji rządowych zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym;

h)

uznali znaczenie dostępu do powszechnego, publicznego i bezpłatnego kształcenia, umożliwiającego obywatelom dokonywanie wolnego wyboru podczas wyborów;

i)

przeciwdziałali narracji rozpowszechnianej przez reżimy autorytarne i nieliberalne o upoważnieniu do sprawowania rządów uzyskanym od obywateli w rzetelnych wyborach; stworzyli w związku z tym kompleksową globalną strategię UE, która będzie przeciwdziałać narzędziom wykorzystywanym przez te reżimy do legitymizacji wyborów, takim jak fałszywi obserwatorzy i niesamodzielne grupy obserwacji wyborów, w tym z państw członkowskich UE i instytucji UE, również z udziałem niektórych posłów do Parlamentu Europejskiego, zastępującym standardowe misje międzynarodowe; zadbali o to, aby strategia ta wykraczała poza dialog i oświadczenia UE wyrażające zaniepokojenie oraz była ukierunkowana na poprawę standardów demokracji i praworządności w danych państwach; współpracowali z krajami demokratycznymi w celu wzmocnienia instytucji międzynarodowych i zapobiegania infiltrowaniu ich przez autokratyczne i nieliberalne reżimy i nadużywaniu ich do własnych celów;

j)

wzmocnili powiązania między działaniami w zakresie obserwacji wyborów a szerszym wsparciem UE na rzecz praw człowieka i demokracji, z wykorzystaniem instrumentów politycznych i handlowych oraz narzędzi współpracy; uznawali autorytarne strategie legitymizacji wyborów za pierwsze objawy głębszych tendencji niedemokratycznych i odpowiednio na nie reagowali; przeciwstawiali się autorytarnym narracjom, które stawiają w kontrze bezpieczeństwo i demokrację, ograniczając tym samym podstawowe wolności pod pretekstem bezpieczeństwa państwowego, oraz próbom wykorzystania przez reżimy autorytarne i nieliberalne obszarów polityki takich jak klimat, sport i międzynarodowe inicjatywy rozwoju do fałszywego wzmacniania ich legitymizacji;

k)

przeciwstawiali się wysiłkom czynionym przez reżimy autokratyczne i nieliberalne w celu stworzenia na potrzeby wewnętrze iluzorycznego obrazu rzetelności sfałszowanych wyborów; zwracali szczególną uwagę na nadużycia w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz sztucznej inteligencji, których reżimy autorytarne i nieliberalne coraz częściej dopuszczają się w związku z manipulacją wyborami, aby wywrzeć negatywny wpływ na uczestnictwo poprzez rozpowszechnianie propagandy i dezinformacji oraz wprowadzanie ograniczeń w dostępie do informacji o pomysłach i kandydatach opozycji;

l)

monitorowali i demaskowali rolę przedsiębiorstw prywatnych, które specjalizują się w kampaniach dezinformacyjnych i oferują usługi potajemnego ingerowania w wybory i manipulowania opinią publiczną w państwach niebędących członkami UE; podejmowali skuteczne działania w celu zagwarantowania, że unijne przedsiębiorstwa doradcze, medialne i internetowe nie będą angażowały się w takie zachowania, tylko będą ściśle przestrzegały prawa do prywatności i zachowywały taki sam poziom ochrony danych w krajach partnerskich jaki muszą utrzymywać w UE na mocy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (1), w szczególności podczas kampanii wyborczych; dopilnowali, aby przedsiębiorstwa te przestrzegały Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz były pociągane do odpowiedzialności w przypadku ich naruszenia;

m)

zajęli się wykorzystywaniem stronniczych obserwatorów wyborów do prób dyskredytowania prac rzetelnych międzynarodowych i unijnych misji obserwacji wyborów;

n)

uznali kluczową rolę społeczeństwa obywatelskiego w ujawnianiu prawdy na temat pseudowyborów i ich delegitymizacji w oczach miejscowej ludności; wspierali niezależne organizacje społeczeństwa obywatelskiego, demokratyczne siły opozycyjne, obrońców praw człowieka i media, w tym poprzez budowanie zdolności i poprzez strategie komunikacyjne, a także gromadzenie danych na temat naruszeń prawa do udziału w rzetelnych wyborach; podkreślali, że przejrzystość w zakresie finansowania mediów oraz prawdziwie wolne i niezależne media mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania niepożądanym naciskom;

o)

wspierali w całym cyklu wyborczym lokalnych obserwatorów wyborów, których działania zwiększają przekonanie obywateli, że ich prawo do udziału w rzetelnych wyborach będzie respektowane, oraz bardzo stanowczo potępiali ataki na takich obserwatorów; wspierali regionalne i światowe sieci obserwatorów obywatelskich, które udzielają solidarnego wsparcia, zapewniają pomoc w budowaniu zdolności i umożliwiają wymianę doświadczeń z grupami lokalnymi, co może pomóc w przeciwdziałaniu wysiłkom reżimów autokratycznych i nieliberalnych czynionym w celu zapewnienia sobie nawzajem legitymizacji wyborów;

p)

upowszechniali informacje na temat rzetelnych wyborów i prawa obywateli do udziału w nich, w tym o prawie wszystkich mniejszości do głosowania, w kontekście wspierania praw człowieka i demokratyzacji w projektach realizowanych w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – „Globalny wymiar Europy” oraz Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej, w tym wsparcia dla obserwatorów wyborów jako obrońców praw człowieka; wspierali w tym celu Global Campus of Human Rights; wspierali programy mające na celu udoskonalenie prawnych i administracyjnych ram wyborczych w państwach niebędących członkami UE, w tym przez wsparcie dla krajowych komisji wyborczych;

q)

korzystali z unijnego zestawu narzędzi dyplomacji kulturalnej i międzynarodowych stosunków kulturalnych, aby wzmacniać prawo do uczestnictwa, przeciwdziałać narracji reżimów autorytarnych i nieliberalnych mających na celu legitymizację pseudowyborów oraz upowszechniać uniwersalną kulturę demokratyczną; rozwijali taką współpracę w oparciu o rzeczywiste partnerstwa, w szczególności biorąc pod uwagę, że działania w zakresie zapewniania przejrzystości wyborów, powstrzymania obcych ingerencji i poprawy demokracji znajdują się ciągle na etapie opracowywania i wymagają odważnych, innowacyjnych i wspólnych rozwiązań;

r)

zapewniali większe wsparcie dla inicjatyw związanych ze szkoleniami w zakresie obserwacji wyborów i poszerzaniem wiedzy na szczeblu lokalnym, regionalnym i międzynarodowym oraz inicjatyw związanych z zaangażowaniem lokalnych mediów i organizacji społeczeństwa obywatelskiego; podkreślali, jak ważne jest wspieranie i budowanie zdolności lokalnych obserwatorów wyborów w zapewnieniu bardziej zrównoważonego podejścia do budowania demokracji;

s)

wspierali parlamentarny Zespół ds. Wspierania Demokracji i Koordynacji Wyborów oraz jego prace, zwłaszcza dotyczące obserwacji wyborów; zastanowili się nad sposobem reagowania wobec coraz częstszego scenariusza, w którym państwa odmawiają zaproszenia UE do obserwacji wyborów;

t)

uważne śledzili przyjmowanie i wdrażanie zaleceń misji obserwacji wyborów organizowanych przez UE i Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE oraz uwzględniali je jako zasadniczą część ogólnych ram stosunków między UE a danym krajem; zapewniali odpowiednie działania następcze w związku z zaleceniami unijnych misji obserwacji wyborów i w większym stopniu angażowali w te działania Parlament Europejski; zadbali o to, by publiczne oświadczenia UE w sprawie wyborów w państwach niebędących członkami UE były ściśle zgodne z jej wartościami związanymi z demokracją, prawami człowieka i wyborami oraz były spójne z ustaleniami unijnych misji obserwacji wyborów;

u)

poruszali kwestię prawa do uczestnictwa i wszelkie inne kwestie związane z uczciwym charakterem procesu wyborczego w państwach niebędących członkami UE w ramach dialogów UE na temat praw człowieka; zadbali o to, by w dialogu tym znalazła się część obejmującą niezależne organizacje społeczeństwa obywatelskiego;

v)

korzystali z globalnego systemu sankcji UE za naruszenia praw człowieka (unijnej ustawy Magnickiego), aby karać osoby odpowiedzialne za poważne naruszenia prawa do uczestnictwa i demokratycznych standardów wyborczych oraz stosowali unijne środki ograniczające również do karania tych, którzy stopniowo i w zakamuflowany sposób osłabiają demokrację i praworządność w państwach niebędących członkami UE; uwarunkowali zniesienie tych środków ograniczających faktyczną poprawą sytuacji w zakresie praw człowieka, demokracji i praworządności w danym państwie; rozważyli opracowanie skutecznych i odstraszających środków wobec osób zaangażowanych w fałszywe misje obserwacji wyborów, w tym posłów do parlamentów narodowych, polityków z państw członkowskich UE i posłów do Parlamentu Europejskiego;

w)

uznali rolę misji obserwacji wyborów organizowanych przez UE i Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE – w tym roli Parlamentu – w dostarczaniu dowodów na to, czy wybory są rzetelne, i dalej ulepszali to narzędzie, w tym poprzez zwiększanie jego widoczności, potępienie fałszywych misji obserwacji wyborów oraz wzmocnienie strategii komunikacyjnych w okresie przed- i powyborczym; zwiększyli wsparcie dla długoterminowych misji obserwacji wyborów, ponieważ niektóre z najpoważniejszych naruszeń procesów wyborczych mają miejsce przed dniem głosowania; wyposażyli unijne misje obserwacji wyborów w odpowiednią i aktualną wiedzę techniczną i zasoby umożliwiające odpowiednie monitorowanie aspektów związanych z nowymi zagrożeniami związanymi ze stosowaniem nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych związanych z wyborami;

x)

promowali ścisłą współpracę i koordynację działań między krajami demokratycznymi a instytucjami wielostronnymi, takimi jak Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE i Rada Europy, oraz organizacjami, które przyjęły oenzetowską Deklarację zasad międzynarodowej obserwacji wyborów, aby skuteczniej przeciwdziałać legitymizacji pseudowyborów i fałszywych obserwatorów na forach międzynarodowych, w szczególności na forum ONZ;

y)

wspierali ideę opracowania wytycznych dotyczących prawa do udziału w wyborach w Radzie Praw Człowieka ONZ, przewidujących większe zaangażowanie lokalnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego; ocenili wykonalność dalszego przeredagowania i usystematyzowania komentarza ogólnego nr 25 do art. 25 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, tak aby wskazywał on na związek między prawem do uczestnictwa a prawami człowieka i demokracją, co pomogłoby sprostać nowym wyzwaniom, w tym dezinformacji w internecie i upowszechnianiu się autorytaryzmu;

z)

potępili podważanie standardów opracowanych na szczeblu międzynarodowym w celu legitymizacji wyborów; zwracali szczególną uwagę na narracje propagujące wartości alternatywne jako podstawę do legitymizacji nierzetelnych wyborów, takie jak wyższość prawa krajowego nad standardami opracowanymi na szczeblu międzynarodowym, wartości religijne i tradycja, specyfika kulturowa lub programy stawiające na pierwszym miejscu kwestię rozwoju;

aa)

przewodzili wysiłkom na rzecz zwiększenia widoczności oenzetowskiej Deklaracji zasad międzynarodowej obserwacji wyborów oraz prac organizacji, które ją poparły i które aktywnie uczestniczą w obserwacjach wyborów; rozważyli, czy nie wezwać do aktualizacji listy organizacji, które poparły oenzetowską Deklarację zasad międzynarodowej obserwacji wyborów, aby zwiększyć jej wiarygodność i ustanowić jasny sposób rozróżniania między rzetelnymi grupami obserwacji wyborów a fałszywymi obserwatorami; przyjęli podobne podejście do Światowej Sieci Krajowych Obserwatorów Wyborów; szukali sposobów podważenia legitymacji niesamodzielnych organizacji i fałszywych obserwatorów;

ab)

promowali jednoznaczne uznanie międzynarodowych i krajowych bezstronnych obserwatorów wyborów za obrońców praw człowieka na odpowiednich forach wielostronnych oraz w kontaktach UE z innymi organizacjami międzynarodowymi oraz nalegali na zapewnienie bezstronnym obserwatorom wyborów niezbędnej ochrony, tak aby mogli oni wykonywać swoje obowiązki w sposób niezależny i bezpieczny;