KOMISJA EUROPEJSKA

Strasburg, dnia 8.3.2022

COM(2022) 108 final

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie

WPROWADZENIE

W następstwie dokonanej przez Rosję inwazji na Ukrainę potrzeba szybkiej transformacji w kierunku czystej energii jest większa i bardziej ewidentna niż kiedykolwiek. UE importuje 90 % zużywanego przez siebie gazu, a Rosja dostarcza ponad 40 % gazu łącznie zużywanego w UE. Ponadto 27 % przywożonej ropy naftowej i 46 % przywożonego węgla pochodzi z Rosji.

Udział w przywozie gazu ziemnego do UE, 2021 r.

Źródło: Komisja Europejska

UE musi być gotowa na każdy scenariusz. Niezależność od rosyjskiego gazu może osiągnąć na długo przed końcem dekady. Im szybciej i bardziej zdecydowanie zdywersyfikujemy nasze dostawy, przyspieszymy wprowadzanie ekologicznych technologii energetycznych i zmniejszymy nasze zapotrzebowanie na energię, tym wcześniej możemy zastąpić rosyjski gaz. W niniejszym komunikacie przedstawiono nowe działania mające na celu zwiększenie produkcji zielonej energii, dywersyfikację dostaw i zmniejszenie popytu, koncentrując się przede wszystkim na gazie, który ma znaczący wpływ na rynek energii elektrycznej i w którym to obszarze rynek światowy jest mniej elastyczny. Zakres zainteresowania można rozszerzyć na stopniowe likwidowanie zależności od rosyjskiej ropy naftowej i rosyjskiego węgla, w przypadku których UE ma większy wybór potencjalnych dostawców.

Przyspieszenie transformacji ekologicznej ograniczy emisje, zmniejszy zależność od importowanych paliw kopalnych i zapewni ochronę przed gwałtownymi wzrostami cen. Wzrost cen paliw kopalnych uderzył szczególnie mocno w dotkniętych ubóstwem energetycznym i wrażliwych konsumentów będących gospodarstwami domowymi, którzy wydają na rachunki za energię dużą część swoich dochodów 1 . Pogłębia to z kolei dysproporcje i nierówności społeczne w UE. Przedsiębiorstwa, w szczególności sektory energochłonne, a także sektor rolno-spożywczy ponoszą wyższe koszty produkcji.

Zapewnienie przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym bezpiecznej i czystej energii po przystępnej cenie wymaga zdecydowanych działań, przy czym należy zacząć niezwłocznie od ograniczenia wzrostu cen i magazynowania gazu z myślą o kolejnej zimie.

I.reakcja na nadzwyczajną sytuację

Bardzo wysokie ceny energii szkodzą gospodarce. Przed inwazją Europejski Bank Centralny szacował, że wstrząsy cenowe zmniejszą wzrost PKB w 2022 r. o około 0,5 punktu procentowego. Utrzymujące się wysokie ceny energii prawdopodobnie zwiększą ubóstwo i będą miały wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw. W szczególności energochłonne sektory przemysłu borykały się z wyższymi kosztami produkcji 2 . Wysokie ceny energii oznaczają również wyższe ceny innych towarów, zwłaszcza żywności. Połączenie wyższych cen energii, transportu i żywności zaostrzyłoby presję na gospodarstwa domowe o niskich dochodach, zwiększając przy tym zagrożenie ubóstwem.

Zestaw narzędzi Komisji 3 z października 2021 r. pomógł złagodzić skutki wysokich cen energii. Środki te powinny być utrzymywane tak długo, jak to konieczne.

Aby zaradzić obecnej sytuacji wyjątkowej, Komisja przeanalizuje wszystkie możliwe warianty środków nadzwyczajnych w celu ograniczenia efektu domina w postaci wpływu cen gazu na ceny energii elektrycznej, takich jak tymczasowe limity cen. W trybie pilnym Komisja przeprowadzi konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami i zaproponuje takie warianty w najbliższych tygodniach.

Komisja oceni również możliwości optymalizacji struktury rynku energii elektrycznej, aby czerpać korzyści z taniej energii. Uwzględni przy tym sprawozdanie końcowe Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) oraz inne uwagi dotyczące funkcjonowania rynku energii elektrycznej oraz korzyści i wad alternatywnych mechanizmów ustalania cen energii elektrycznej. W stosownych przypadkach Komisja podejmie działania następcze w celu utrzymania przystępności cenowej energii elektrycznej bez zakłócania dostaw i realizowania dalszych inwestycji w transformację ekologiczną.

1.1.Ograniczanie wzrostu cen detalicznych i wspieranie najbardziej zagrożonych przedsiębiorstw

Komisja potwierdza, że stosowanie regulacji cen i mechanizmów transferu jest możliwe w celu ochrony konsumentów i naszej gospodarki. Ramy prawne rynku energii elektrycznej, a w szczególności art. 5 dyrektywy w sprawie energii elektrycznej 4 , pozwalają państwom członkowskim, w obecnych wyjątkowych okolicznościach, ustalać ceny detaliczne dla gospodarstw domowych i mikroprzedsiębiorstw. 

Komisja przedstawia szczegółowe wytyczne w załączniku 1 do niniejszego komunikatu, aby pomóc państwom członkowskim w opracowaniu systemów cen regulowanych. Mogłyby temu towarzyszyć zachęty do zwiększania efektywności energetycznej i oszczędzania energii w celu obniżenia rachunków za energię.

Unijne zasady pomocy państwa oferują państwom członkowskim możliwość udzielenia krótkoterminowej pomocy przedsiębiorstwom i rolnikom dotkniętym wysokimi cenami energii i pomagają zmniejszyć ich narażenie na zmienność cen energii w perspektywie średnio- i długoterminowej. Na przykład państwa członkowskie mogą zaoferować tymczasową pomoc przedsiębiorstwom, które potrzebują płynności ze względu na obecne wysokie ceny energii, niezależnie od ich wielkości, w oparciu o wytyczne dotyczące ratowania i restrukturyzacji 5 . Komisja będzie traktować te przypadki priorytetowo, zwracając szczególną uwagę na przedsiębiorstwa gazownicze i pośredników, którzy borykają się ze zwiększonymi kosztami dostaw spowodowanymi zakłóceniami w umowach.

Wytyczne w sprawie pomocy państwa w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji 6 umożliwiają państwom członkowskim wspieranie konkretnych sektorów, które są najbardziej zagrożone ucieczką emisji gazów cieplarnianych ze względu na pośrednie koszty emisji. W sektorze rolnym zasady pomocy państwa 7  dopuszczają pomoc inwestycyjną na rzecz zrównoważonej energii. W ramach trwającego przeglądu tych przepisów wniosek Komisji 8 w ramach konsultacji publicznych zwiększa możliwości oferowania wsparcia dla rolników.

Komisja jest gotowa wykorzystać pełną elastyczność swojego zestawu narzędzi dotyczących pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim wspieranie przedsiębiorstw i sektorów poważnie dotkniętych obecnymi wydarzeniami geopolitycznymi. Aby umożliwić państwom członkowskim zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce wynikającym z agresji wojskowej Rosji na Ukrainę, Komisja wkrótce skonsultuje się z państwami członkowskimi w sprawie potrzeb i zakresu nowych, samodzielnych tymczasowych kryzysowych ram prawnych 9 . Takie ramy prawne mogłyby na przykład umożliwić wsparcie płynnościowe dla wszystkich przedsiębiorstw bezpośrednio lub pośrednio dotkniętych kryzysem oraz pomoc dla przedsiębiorstw 10 , w szczególności odbiorców energochłonnych, w celu zrekompensowania części wzrostu kosztów energii spowodowanego szokiem cenowym wynikającym z rosyjskiej inwazji. Komisja skonsultowała się również z państwami członkowskimi w sprawie ukierunkowanych zmian w wytycznych w sprawie pomocy państwa w ramach systemu handlu emisjami, w szczególności w celu rozszerzenia wykazu kwalifikujących się sektorów, przy jednoczesnym zapewnieniu, że będą one objęte wzmocnionymi zachętami do poprawy efektywności energetycznej lub dekarbonizacji ich produkcji oraz ograniczeniu zakłóceń konkurencji między państwami członkowskimi.

Aby sfinansować takie środki nadzwyczajne, państwa członkowskie mogą rozważyć wprowadzenie tymczasowych instrumentów podatkowych w odniesieniu do nieoczekiwanych zysków. Według Międzynarodowej Agencji Energetycznej takie środki polityki fiskalnej od wysokich zysków mogłyby zapewnić do 200 mld EUR w 2022 r., aby częściowo zrekompensować wyższe rachunki za energię 11 . Środki takie nie powinny mieć mocy wstecznej, ale powinny być neutralne pod względem technologicznym i umożliwiać producentom energii elektrycznej pokrycie ich kosztów oraz ochronę długoterminowych sygnałów rynkowych i cenowych dotyczących emisji dwutlenku węgla. W załączniku 2 określono warunki, jakie te instrumenty powinny spełniać. Państwa członkowskie mogą również wykorzystać wyższe niż oczekiwano dochody z systemu handlu uprawnieniami do emisji. Od 1 stycznia 2021 r. do 28 lutego 2022 r. dochody z aukcji uprawnieniami w ramach EU ETS wyniosły ok. 30 mld EUR 12 .

W swoim komunikacie w sprawie wytycznych budżetowych na 2023 r. Komisja przypomniała, że tzw. „ogólna klauzula wyjścia” paktu stabilności i wzrostu nadal ma zastosowanie w 2022 r., umożliwiając państwom członkowskim wprowadzenie nadzwyczajnych środków w obecnych wyjątkowych okolicznościach.

1.2.Przygotowanie się na kolejną zimę poprzez zapewnienie wystarczających zapasów gazu

Zapasy gazu wystarczą do końca tej zimy nawet w przypadku całkowitego zakłócenia dostaw z Rosji.

Aby być dobrze przygotowanym na kolejną zimę, należy już teraz rozpocząć napełnianie magazynów gazu w całej UE. Podczas sezonu grzewczego zmagazynowane zapasy zmniejszają potrzebę przywozu dodatkowej ilości gazu. Zebrane zapasy przyczyniają się do amortyzowania wstrząsów związanych z podażą. Zmagazynowany gaz stanowi 25–30 % gazu zużywanego w zimie. Poziom zapasów okazał się szczególnie niski w obiektach będących własnością podmiotów z państw trzecich (tj. Gazpromu). Jednocześnie operatorzy systemów przesyłowych powinni również koordynować środki mające na celu aktualizację i optymalizację surowca dostępnego w sieci w przypadku presji ze Wschodu i ograniczenia lub braku przepływów.

Komisja przedstawi do kwietnia wniosek ustawodawczy, którego celem będzie zapewnienie co roku odpowiedniego poziomu zapasów gazu 13 . We wniosku znajdzie się wymóg, aby do 1 października każdego roku istniejące w UE magazyny były wypełnione w co najmniej 90 % ich pojemności. Aby zwiększyć atrakcyjność magazynowania dla uczestników rynku, jako zachętę do ponownego napełniania magazynów Komisja zaproponuje podniesienie poziomu rabatu do 100 %.

Unijna polityka w zakresie magazynowania gazu zapewni sprawiedliwość i umożliwi inteligentne wykorzystanie istniejącej infrastruktury, ograniczając zapotrzebowanie na nową infrastrukturę, ponieważ nie wszystkie państwa członkowskie posiadają podziemne magazyny na swoich terytoriach. Wniosek ustawodawczy określi mechanizm wprowadzający sprawiedliwy podział kosztów zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu. W istocie korzyści wynikające z gwarantowanego wysokiego poziomu napełnienia magazynów, w kontekście wartości zabezpieczenia się przed ryzykiem związanym z bezpieczeństwem dostaw i efektu tłumienia cen w zimie, nie ograniczają się do państwa, w którym znajduje się magazyn. Połączenia wzajemne mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia nieprzerwanego przepływu energii w całej UE. Gdyby konieczne okazało się tworzenie nowej infrastruktury, powinna być ona przystosowana do wykorzystania wodoru.

W świetle obecnego otoczenia geopolitycznego Komisja przewiduje, że w niniejszym wniosku ustawodawczym magazyny gazu zostaną uznane za infrastrukturę krytyczną i wprowadzone zostaną przepisy mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z tytułem własności infrastruktury gazowej. Państwa członkowskie będą musiały zobowiązać organ regulacyjny lub inny właściwy organ wyznaczony przez państwo członkowskie do poświadczenia, że fakt, iż dany element infrastruktury należy do osoby lub osób z państwa trzeciego, nie zagraża bezpieczeństwu dostaw. Taka ocena będzie musiała zostać przeprowadzona w odniesieniu do wszystkich istniejących i przyszłych podmiotów zajmujących się magazynowaniem. W perspektywie krótkoterminowej i w oczekiwaniu na proces legislacyjny państwa członkowskie powinny działać tak, jakby prawodawstwo już obowiązywało, i podjąć działania w celu zapewnienia odpowiednio szybkiego ponownego napełnienia magazynów przed kolejną zimą. Ponadto, jak przewidziano w obowiązującym rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa dostaw gazu 14 , muszą one dokonać uzgodnień solidarnościowych. Biorąc pod uwagę obecny kontekst, należy to zrobić bezzwłocznie.

Aby zachęcić do uzupełniania zapasów, państwa członkowskie mogą udzielać pomocy dostawcom na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE, na przykład w formie gwarancji („dwustronny kontrakt na transakcje różnicowe”).

Ze swojej strony Komisja może koordynować operacje uzupełniania, na przykład poprzez wspólne udzielanie zamówień, przyjmowanie zleceń i kojarzenie dostaw. Wspólna europejska platforma służąca zawieraniu umów na dostawy gazu w oparciu o dwustronne negocjacje z głównymi producentami gazu pomogłaby w dywersyfikacji i inteligentnym zarządzaniu ryzykiem, zapewniając tym samym bezpieczeństwo dostaw na korzystnych warunkach dla wszystkich nabywców w całej UE.

Komisja prowadzi również dochodzenie w sprawie rynku gazu w odpowiedzi na obawy dotyczące potencjalnych zakłóceń konkurencji przez przedsiębiorstwa działające na europejskich rynkach gazu, w szczególności przez rosyjskiego dostawcę gazu Gazprom. Przedsiębiorstwo to wykazuje się nietypowymi zachowaniami biznesowymi, a średni poziom napełniania w magazynach zarządzanych przez Gazprom w UE wynosi około 16 %, podczas gdy magazyny należące do innych przedsiębiorstw są wypełnione w 44 %. Komisja bada obecnie w trybie priorytetowym wszelkie zarzuty dotyczące ewentualnych antykonkurencyjnych praktyk handlowych ze strony Gazpromu i zbiera dodatkowe informacje od uczestników rynku.

Komisja nadal współpracuje z sąsiadami i partnerami z Bałkanów Zachodnich oraz ze Wspólnotą Energetyczną, którzy podzielają zależność UE od paliw kopalnych i są w równym stopniu narażeni na podwyżki cen, a jednocześnie zobowiązali się do realizacji tych samych długoterminowych celów klimatycznych. Jeśli chodzi o Ukrainę, Mołdawię i Gruzję, UE jest gotowa wspierać w razie potrzeby zapewnienie dostaw niezawodnej i zrównoważonej energii. Nieustające wysiłki na rzecz zapewnienia nadzwyczajnej synchronizacji ukraińskich i mołdawskich sieci elektroenergetycznych z europejską siecią kontynentalną są wyraźnym świadectwem tego zobowiązania.

II.REPowerEU: uniezależnienie UE od paliw kopalnych z Rosji

Osiągalne jest stopniowe uniezależnienie się UE od paliw kopalnych z Rosji na długo przed rokiem 2030. W tym celu Komisja proponuje plan REPowerEU, który zwiększy odporność ogólnounijnego systemu energetycznego w oparciu o dwa filary:

·dywersyfikacja dostaw gazu dzięki zwiększeniu przywozu LNG oraz importu rurociągami od dostawców spoza Rosji oraz większemu wykorzystaniu biometanu i wodoru,

·szybsze zmniejszanie naszej zależności od paliw kopalnych na poziomie mieszkań, budynków i przemysłu oraz na poziomie systemu energetycznego poprzez przyspieszenie przyrostu efektywności energetycznej, zwiększenie udziału energii odnawialnej i rozwiązanie problemu wąskich gardeł w infrastrukturze.

Pełne wdrożenie naszych wniosków w ramach pakietu „Gotowi na 55” zmniejszyłoby nasze zużycie gazu do 2030 r. o 30 %, czyli o 100 mld m³. Wraz z dodatkową dywersyfikacją gazu i większemu korzystaniu z gazów odnawialnych, przyspieszone oszczędności energii oraz elektryfikacja mają potencjał, aby łącznie zapewnić co najmniej równowartość 155 mld m³ gazu importowanego z Rosji.

Zasada „efektywność energetyczna przede wszystkim” ma większe znaczenie niż kiedykolwiek wcześniej i powinna być stosowana we wszystkich sektorach i politykach, przy czym środki reagowania na zapotrzebowanie muszą uzupełniać środki po stronie podaży.

Biorąc pod uwagę okoliczności, współprawodawcy mogą również rozważyć ujęcie we wnioskach w ramach „Gotowi na 55” ambitniejszych celów w zakresie energii odnawialnej i efektywności energetycznej lub wcześniejszej ich realizacji.

*wszystkie dane są szacunkowe

Komisja jest gotowa zaproponować plan REPowerEU w oparciu o określenie, w porozumieniu z państwami członkowskimi, najbardziej odpowiednich projektów i reform na szczeblu krajowym, regionalnym i unijnym. Plan będzie się opierać na krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu oraz ich aktualizacjach, istniejących planach odbudowy i zwiększania odporności, programach operacyjnych w ramach polityki spójności oraz wszelkich innych odpowiednich planach i potrzebach w zakresie odporności na zmianę klimatu. Należy priorytetowo traktować projekty przyczyniające się do stworzenia wewnętrznego rynku energii oraz projekty o silnym wymiarze transgranicznym, np. kluczowe połączenie między Portugalią, Hiszpanią i Francją oraz między Bułgarią i Grecją. Takie projekty przyczynią się do poprawy wzajemnych połączeń między europejskimi sieciami gazowymi i elektroenergetycznymi oraz inną infrastrukturą, a także do pełnej synchronizacji naszych sieci energetycznych, na przykład między państwami bałtyckimi i europejską siecią kontynentalną. Plany państw członkowskich powinny być poparte analizą regionalną. Komisja zapewniłaby wsparcie w podobny sposób jak dotychczas w przypadku RRP oraz pomoc techniczną za pośrednictwem Instrumentu Wsparcia Technicznego. Potrzeby w zakresie finansowania będą oceniane na podstawie kompleksowej identyfikacji potrzeb państw członkowskich oraz potrzeb w zakresie inwestycyjnych transgranicznych. Aby im sprostać, należy zmobilizować wszystkie zasoby i narzędzia dostępne na szczeblu krajowym i unijnym, przy czym środki publiczne powinny być przeznaczone na przyciągnięcie inwestycji prywatnych.

2.1. Dywersyfikacja dostaw gazu

2.1.1. Przywóz LNG i import rurociągami

Bezprecedensowa skala dostaw LNG do UE w styczniu 2022 r. zapewniła bezpieczeństwo dostaw gazu na tę zimę. UE mogłaby każdego roku importować o 50 mld m³ LNG więcej (np. z Kataru, USA, Egiptu lub Afryki Zachodniej). Dywersyfikacja źródeł importu rurociągami (np. Azerbejdżan, Algieria, Norwegia) mogłaby umożliwić ograniczenie importu gazu z Rosji o dodatkowych 10 mld m³ rocznie.

Komisja oceni w pierwszej kolejności, czy potrzebne są środki i inwestycje w infrastrukturę gazową i połączenia międzysystemowe przystosowane do wodoru, aby przezwyciężyć wąskie gardła utrudniające pełne wykorzystanie zdolności UE w zakresie LNG.

Dywersyfikując podaż, UE wspiera swoje partnerstwa międzynarodowe. Komisja będzie nadal omawiać rozwój sytuacji na rynku w średniej perspektywie czasowej w ramach grupy G7 oraz z głównymi światowymi nabywcami gazu (Japonia, Korea Południowa, Chiny, Indie).

2.1.2. Zwiększenie produkcji biometanu w UE

Podwojenie przewidzianego w „Gotowi na 55” celu dotyczącego biometanu doprowadziłoby do 2030 r. do produkcji 35 mld m³ biometanu rocznie. W tym celu w planach strategicznych WPR państw członkowskich należy ukierunkować finansowanie na produkcję biometanu ze zrównoważonych źródeł biomasy, w szczególności z odpadów i pozostałości rolniczych. 

2.1.3. Przyspieszenie wykorzystania wodoru

Dodatkowe 15 mln ton wodoru odnawialnego – oprócz 5,6 mln ton przewidzianych w ramach „Gotowi na 55” – może do 2030 r. zastąpić 25–50 mld m³ gazu importowanego z Rosji. Na tę ilość składałoby się dodatkowe 10 mln ton wodoru importowanego z różnych źródeł oraz dodatkowe 5 mln ton wodoru produkowanego w Europie, co wykraczałoby poza cele strategii UE w zakresie wodoru i pozwoliłoby na maksymalizację krajowej produkcji wodoru 15 . Inne formy wodoru ze źródeł innych niż kopalne, w szczególności wodór uzyskany z wykorzystaniem energii jądrowej, również odgrywają rolę w zastępowaniu gazu ziemnego.

Komisja będzie dalej rozwijać ramy regulacyjne, by promować europejski rynek wodoru i wspierać rozwój zintegrowanej infrastruktury gazowej i wodorowej, instalacji magazynowania wodoru i infrastruktury portowej. Nowa infrastruktura transgraniczna powinna być przystosowana do wykorzystania wodoru. Komisja będzie priorytetowo rozpatrywać zgłoszenia pomocy państwa dotyczące projektów w zakresie wodoru. Zobowiązuje się też do zakończenia oceny pierwszych ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania dotyczących wodoru w ciągu 6 tygodni od przedłożenia przez uczestniczące państwa członkowskie kompletnego zgłoszenia. Wspólnym celem powinno być umożliwienie zakończenia oceny do lata.

Ponadto Komisja będzie wspierać projekty pilotażowe dotyczące produkcji i transportu wodoru odnawialnego w sąsiedztwie UE, począwszy od śródziemnomorskiego partnerstwa na rzecz zielonego wodoru. Będzie również współpracować z partnerami w celu zawierania partnerstw na rzecz zielonego wodoru, a także z przemysłem w celu ustanowienia globalnego europejskiego instrumentu na rzecz wodoru, który zwiększy dostęp państw członkowskich do przystępnego cenowo wodoru odnawialnego. 

2.2. Szybsze zmniejszanie naszej zależności od paliw kopalnych

2.2.1. Upowszechnienie energetyki słonecznej, wiatrowej i pomp ciepła

W „Gotowi na 55” przewidziano podwojenie zdolności UE w zakresie energii fotowoltaicznej i wiatrowej do 2025 r. i jej potrojenie do 2030 r., co pozwoli zaoszczędzić 170 mld m³ gazu rocznie do 2030 r.

Przyspieszając instalację dachowych systemów fotowoltaicznych nawet o 15 TWh w tym roku, UE mogłaby zaoszczędzić dodatkowe 2,5 mld m³ gazu. W czerwcu Komisja przedstawi komunikat w sprawie energii słonecznej, aby pomóc uwolnić potencjał energii słonecznej jako głównego odnawialnego źródła energii w UE. W oparciu o analizę aktualnej sytuacji w zakresie energii słonecznej w całej UE, w ramach strategii na rzecz energii słonecznej zaproponuje się europejską inicjatywę na rzecz instalacji paneli fotowoltaicznych na dachach. W jej kontekście określi się bariery, zaproponuje się środki w celu przyspieszenia instalacji oraz zapewni się społeczeństwu możliwość czerpania pełnych korzyści z dachowych instalacji słonecznych.

Komisja będzie wspierać dalszy rozwój łańcucha wartości energii słonecznej, energii wiatrowej oraz pomp ciepła, a także zwiększenie konkurencyjności UE i rozwiązanie problemu strategicznych zależności. W razie potrzeby, aby pozyskać wystarczające inwestycje prywatne, przewiduje się w ramach środków kierowanie finansowania UE na technologie nowej generacji oraz mobilizację wsparcia z InvestEU lub ze strony państw członkowskich. Szczególną uwagę należy zwrócić na przyspieszenie inwestycji w przekwalifikowanie i podnoszenie kwalifikacji siły roboczej, niezbędnych do wspierania transformacji.

Komisja, państwa członkowskie i przemysł powinny nadal ściśle monitorować dostawy surowców, w tym surowców krytycznych, promować partnerstwa strategiczne w celu zabezpieczenia dostaw i w razie potrzeby rozważać podejmowanie innych działań, takich jak gromadzenie zapasów strategicznych.

Dzięki podwojeniu planowanego rocznego tempa wprowadzania pomp ciepła w pierwszej połowie tego okresu UE doprowadziłaby do zainstalowania 10 mln pomp ciepła w ciągu kolejnych pięciu lat. Pozwoliłoby to zaoszczędzić 12 mld m³ na każde 10 mln pomp ciepła zainstalowanych w gospodarstwach domowych. Przyspieszone wprowadzanie pomp ciepła na rynek będzie wymagało szybkiego zwiększenia skali całego łańcucha dostaw; jednocześnie podejmowane będą działania w celu przyspieszenia renowacji budynków i modernizacji systemów ciepłowniczych.

Poza projektami w zakresie mieszkań i budynków naszą zależność od gazu zmniejszyłyby również wykorzystywanie do wytwarzania energii źródeł wiatrowych, słonecznych i innych źródeł niskoemisyjnych.

2.2.2. Dekarbonizacja przemysłu

Plan REPowerEU mógłby przyspieszyć wdrażanie w sektorach przemysłowych innowacyjnych rozwiązań opartych na wodorze oraz konkurencyjnej pod względem kosztów energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Komisja przyspieszyłaby wdrożenie funduszu innowacyjnego w celu wsparcia przejścia na elektryfikację i wodór, m.in. za pośrednictwem ogólnounijnego systemu kontraktów na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla, a także w celu zwiększenia zdolności produkcyjnych UE w zakresie innowacyjnych urządzeń bezemisyjnych i niskoemisyjnych, takich jak elektrolizery, urządzenia nowej generacji do wytwarzania energii słonecznej i wiatrowej oraz inne technologie.

2.2.3. Umożliwienie szybszego wydawania pozwoleń

Koniecznym warunkiem szybszej realizacji projektów w zakresie energii odnawialnej jest uproszczenie i skrócenie procedur wydawania pozwoleń. Długotrwałe procedury administracyjne wskazano jako jedną z głównych przeszkód dla inwestowania w odnawialne źródła energii i związaną z nimi infrastrukturę. Problemowi temu należy zaradzić poprzez pełną i szybką transpozycję obecnie obowiązującej dyrektywy w sprawie odnawialnych źródeł energii 16 , wdrożenie odpowiednich reform i środków w planach odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich, a także przepisów dotyczących wydawania pozwoleń na korzystanie z infrastruktury w zmienionych ramach TEN-E 17 .

Komisja wzywa państwa członkowskie do zadbania o to, aby planowanie, budowę i eksploatację zakładów wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych, ich przyłączenie do sieci oraz samą sieć uznawano za leżące w nadrzędnym interesie publicznym i w interesie bezpieczeństwa publicznego oraz aby kwalifikowały się one do stosowania najkorzystniejszych dostępnych procedur planowania i wydawania pozwoleń. 

Państwa członkowskie powinny szybko tworzyć mapy, przeprowadzać oceny i zapewniać dostępność odpowiednich obszarów lądowych i morskich na potrzeby projektów energetyki odnawialnej zgodnie ze swoimi krajowymi planami w dziedzinie energii i klimatu, wkładami w realizację zmienionego celu w zakresie energii odnawialnej na 2030 r. oraz innymi czynnikami, takimi jak dostępność zasobów, infrastruktura sieci oraz cele określone w unijnej strategii ochrony różnorodności biologicznej. W planowanym wniosku dotyczącym prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych Komisja zaproponuje, aby państwa członkowskie w ramach opracowywania krajowych planów realizacji celów w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych były zobowiązane do uwzględniania ograniczonych i jasno określonych obszarów jako szczególnie odpowiednich („obszary docelowe”), unikając jednocześnie w jak największym stopniu obszarów wartościowych dla środowiska. Państwa członkowskie mogą wykorzystać przegląd swoich planów na mocy dyrektywy w sprawie planowania przestrzennego obszarów morskich do dalszego wdrażania projektów dotyczących energii ze źródeł odnawialnych.

W maju Komisja opublikuje zalecenie w sprawie szybkiego udzielania zezwoleń na projekty dotyczące energii odnawialnej i będzie pracować nad wspieraniem korzystania ze wszystkich mechanizmów elastyczności już przyznanych w prawodawstwie UE oraz usuwaniem pozostałych przeszkód, niezależnie od ich pochodzenia.

Komisja przedstawi również wytyczne dotyczące potrzeb korzystania z „piaskownic regulacyjnych” oraz okoliczności i sposobów ich wykorzystywania w celu testowania innowacyjnych technologii, produktów lub usług mających sprzyjać łączeniu upowszechniania odnawialnych źródeł energii z ochroną środowiska. Wytyczne będą koncentrować się na określeniu granic „piaskownic regulacyjnych”, czyli m.in. na określeniu ram czasowych, terytorium i stałego nadzoru regulacyjnego w celu zminimalizowania wszelkich zagrożeń.

W 2022 r. Komisja i grupa EBI zawrą porozumienie dotyczące mechanizmów finansowania, które najlepiej nadają się do promowania rozwoju umów zakupu energii elektrycznej w Europie, co jest już możliwe w ramach InvestEU. Będzie to obejmować usprawnienie dostępu do tych umów nowym podmiotom odbierającym, np. MŚP.

Wnioski

Rozwój sytuacji na rynkach energii w ostatnich miesiącach, a zwłaszcza dramatyczna zmiana sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w ostatnich tygodniach, wymagają drastycznego przyspieszenia przejścia na czystą energię, a tym samym zwiększenia niezależności energetycznej Europy.

Uzasadnione są natychmiastowe działania w celu złagodzenia skutków wysokich cen dla gospodarstw domowych, rolników, przedsiębiorstw i przemysłu.

Przełamanie zależności od rosyjskich paliw kopalnych przyspieszy zmianę koszyka energetycznego w państwach członkowskich, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w funkcjonowaniu rynku energii elektrycznej.

Europejska polityka w zakresie magazynowania gazu poprawi gotowość na następny sezon zimowy i dalszą przyszłość. Wspólne i skoordynowane działania są najlepszą odpowiedzią na wyjątkowe wyzwania, przed którymi stoimy.

Komisja jest gotowa, aby do lata we współpracy z państwami członkowskimi opracować plan REPowerEU, w celu wsparcia dywersyfikacji dostaw energii, przyspieszenia przejścia na energię ze źródeł odnawialnych i poprawy efektywności energetycznej. Pozwoliłoby to na szybsze odchodzenie od importu gazu z Rosji i od uzależnienia od paliw kopalnych oraz stanowiłoby najlepsze zabezpieczenie przed szokami cenowymi w perspektywie średnioterminowej poprzez przyspieszenie transformacji ekologicznej UE, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb transgranicznych i regionalnych. Potrzeba większego bezpieczeństwa dostaw stanowi nowy bodziec do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.

(1)      Zob.  sprawozdanie z warsztatów na temat „Ubóstwa energetycznego” zorganizowanych 9 listopada 2016 r. dla Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii PE (ITRE), Perspektywa płci w dostępie do energii w UE , Płeć a energia | Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (europa.eu) i GFE-Gender-Issues-Note-Session-6.2.pdf (oecd.org) .

(2)      Ponad połowa hut aluminium i cynku w UE działa obecnie przy ograniczonej zdolności produkcyjnej lub tymczasowo wstrzymała działalność. UE tymczasowo zmniejszyła o 650 000 ton swoje moce produkcyjne w zakresie aluminium pierwotnego, co stanowi ok. 30 % jej całkowitych mocy produkcyjnych. 

(3)    COM(2021) 660 final z dnia 13 października 2021 r.: Łagodzenie skutków wzrostu cen energii: zestaw działań i środków wsparcia .

(4)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 125).

(5)      Komunikat Komisji – Wytyczne wspólnotowe dotyczące pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw (Dz.U. C 249 z 31.7.2014, s. 1). Pomoc może zostać przyznana w formie pomocy na utrzymanie płynności finansowej (pożyczki lub gwarancje) na maksymalny okres 6 miesięcy w przypadku dużych przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji lub na okres do 18 miesięcy w przypadku MŚP. Przedsiębiorstwa, które nie znajdują się w trudnej sytuacji, mogą również odnieść korzyści, jeżeli stoją w obliczu „gwałtownego zapotrzebowania na płynność z powodu wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności”.

(6)    Wytyczne w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych po 2021 r., Dz.U. C 317 z 25.9.2020, s. 5.

(7)       Rozporządzenie Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznające niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Dz.U. L 193 z 1.7.2014, s. 1. Wytyczne w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich w latach 2014–2020. Dz.U. C 204 z 1.7.2014, s. 1.

(8)       Konsultacje społeczne w sprawie zmienionych zasad pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich .

(9)      Na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) TFUE.

(10)    Z wyjątkiem przedsiębiorstw kontrolowanych przez osoby fizyczne wymienione w wykazie sankcji przyjętych przez UE albo powiązanych z tymi osobami lub beneficjentów kontrolowanych przez rosyjskie lub białoruskie podmioty prawne.

(11)    10-punktowy plan zmniejszenia zależności Unii Europejskiej od rosyjskiego gazu ziemnego, 3 marca 2022 r., Międzynarodowa Agencja Energetyczna.

(12)    Choć ze środków finansowych ETS powinno się przede wszystkim wspierać dalszą redukcję emisji, w szczególności przez inwestowanie w środki efektywności energetycznej, transformację energetyczną i innowacje w zakresie czystych technologii, art. 10 ust. 3 dyrektywy EU ETS (dyrektywa 2009/29/WE) stanowi, że państwa członkowskie mogą wykorzystywać dochody z ETS do zapewnienia wsparcia finansowego w celu uwzględnienia aspektów społecznych w przypadku gospodarstw domowych o niższych i średnich dochodach.

(13)    13 państw członkowskich – BE, BG, DK, ES, FI, FR, HU, IT, LT, LV, PL, PT, SE spełnia wymóg utrzymania takich stanów magazynowych. Inne, np. DE, zapowiedziały plany spełnienia tego wymogu. 

(14)      Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 z dnia 25 października 2017 r. dotyczące środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (UE) nr 994/2010 (Dz.U. L 280 z 28.10.2017, s. 1).

(15)      COM(2020) 301 final: Strategia w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu .

(16)    Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (wersja przekształcona).

(17)    Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, uchylające decyzję nr 1364/2006/WE oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 713/2009, (WE) nr 714/2009 i (WE) nr 715/2009.

KOMISJA EUROPEJSKA

Strasburg, dnia 8.3.2022

COM(2022) 108 final

ZAŁĄCZNIK

do

KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie

ZAŁĄCZNIK 1

Wytyczne dotyczące stosowania art. 5 dyrektywy w sprawie energii elektrycznej
w obecnej sytuacji

1.Wprowadzenie 

Dyrektywa w sprawie energii elektrycznej służy wykorzystaniu zintegrowanego rynku w celu zapewnienia przystępnych i przejrzystych cen i kosztów energii dla konsumentów, wysokiego stopnia bezpieczeństwa dostaw i sprawiedliwego przechodzenia na zrównoważony, niskoemisyjny system energetyczny. Art. 5 w szczególności zmierza do zapewnienia skutecznej konkurencji z korzyścią dla konsumentów przy jednoczesnej ochronie dotkniętych ubóstwem energetycznym i wrażliwych odbiorców będących gospodarstwami domowymi. Określono w nim ramy stosowania – w drodze wyjątku i w ograniczonym okresie – cen regulowanych, które można dopuścić w szczególnych okolicznościach, m.in. w okresach znacznie wyższych cen energii. Aby utrzymać zachęty na rzecz efektywności energetycznej i efektywność rynku, środki regulacyjne powinny pozostać tymczasowe i zawierać jasno określony plan działania przewidujący ich stopniowe wycofywanie.

Obecna sytuacja na rynkach energii sprawia, że interwencja w ustalanie cen detalicznych może być konieczna, aby państwa członkowskie mogły osiągnąć swoje cele polityczne oraz zapewnić konsumentom przystępne i przejrzyste ceny i koszty energii.

Niniejsze wytyczne mają na celu wsparcie państw członkowskich w opracowywaniu takich środków w taki sposób, aby przynosiły one korzyści konsumentom w czasie obecnego kryzysu oraz sprzyjały konkurencji z korzyścią dla konsumentów w perspektywie długoterminowej. Przedstawiono w nich powody, dla których wysokie i niestabilne ceny hurtowe gazu i energii elektrycznej mogą obecnie ograniczać konkurencję i szkodzić odbiorcom. Wytyczne mogłyby służyć państwom członkowskim za podstawę do określenia warunków, na jakich chcą skorzystać z elastyczności przewidzianej w art. 5 w odniesieniu do interwencji cenowych na poziomie detalicznym. 

Art. 5 stanowi, że dostawcom przysługuje swoboda w ustalaniu ceny, po jakiej sprzedają energię odbiorcom – cena nie powinna być ustalana przez rząd ani organ regulacyjny. Wynika to z faktu, że dobrze funkcjonujący rynek, opierający się na interakcji podaży i popytu (dostaw i zapotrzebowania): 

·wzmacnia pozycję konsumentów, 

·wysyła na rynek sygnały inwestycyjne, które wspierają średnioterminowe bezpieczeństwo dostaw i przejście na system niskoemisyjny, 

·wspiera przejście na elastyczny system elektroenergetyczny, w szczególności z udziałem strony popytowej;

·zachęca do efektywności energetycznej i oszczędności energii, ponieważ cena energii jest ważnym sygnałem jej rzeczywistej wartości, 

·zapewnia konsumentom większy wybór dzięki temu, że dostawcy konkurują przez tworzenie lepszych ofert pod względem ceny i jakości usług.

W art. 5 uznano jednak również, że w pewnych okolicznościach konieczne może być odstąpienie od tej ogólnej zasady. Państwa członkowskie mogą interweniować w ustalanie cen detalicznych przez dostawców (ceny regulowane) zgodnie z następującymi przepisami34:

·art. 5 ust. 3, który zezwala państwom członkowskim na regulowanie cen detalicznych dostaw dla dotkniętych ubóstwem energetycznym lub wrażliwych odbiorców będących gospodarstwami domowymi, z zastrzeżeniem szczególnych warunków określonych w art. 5 ust. 4, w celu zagwarantowania im możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb energetycznych;

·art. 5 ust. 6, który dopuszcza stosowanie przez pewien okres działań w zakresie ustalania cen detalicznych dla gospodarstw domowych i mikroprzedsiębiorstw w celu ułatwienia transformacji w kierunku skutecznej konkurencji między dostawcami. Odstępstwo to podlega bardziej szczegółowym warunkom określonym w art. 5 ust. 7, które różnią się od warunków mających zastosowanie do regulowania cen detalicznych dla dotkniętych ubóstwem energetycznym i wrażliwych konsumentów. Z motywu 23 dyrektywy w sprawie energii elektrycznej, w którym określono cel art. 5, wynika, że może on być wykorzystywany do zaradzenia skutkom sytuacji szczególnie wysokich cen. 

2.Przesłanki interwencji w zakresie ustalania cen w odpowiedzi na obecną sytuację na rynku energii 

Jakkolwiek dokładny wpływ będzie różny w poszczególnych państwach członkowskich, obecna sytuacja na rynku energii, charakteryzująca się niestabilnością i wysokim poziomem hurtowych cen gazu i energii elektrycznej, może ograniczać konkurencję i szkodzić odbiorcom na szereg sposobów, m.in. poprzez:

·utrwalanie pozycji podmiotów dominujących na rynku, 

·utrwalanie źródeł energii generujących wysokie emisje gazów cieplarnianych,

·uniemożliwianie dostawcom dostępu do produktów zabezpieczających lub rynków długoterminowych, umożliwiających im składanie ofert konsumentom, 

·powodowanie poważnych szkód dla konsumentów w sposób, który może prowadzić do niekorzystnych długoterminowych zmian na rynku, a tym samym osłabiać konkurencję i transformację energetyczną, 

·przenoszenie wzrostu i zmienności cen na rynku hurtowym bezpośrednio na rynki detaliczne – co oznaczałoby, że rynek detaliczny nie chroni konsumentów przed wahaniami cen w zakresie, w jakim nie są oni w stanie dostosować swojego zapotrzebowania, 

·zmniejszenie liczby dostawców na rynku poniżej poziomu koniecznego do zapewnienia skutecznej konkurencji na rynku detalicznym w wyniku obecnej sytuacji na rynku (hurtowym), 

·nadmierne obciążenie systemów dostawców z urzędu.

3.Regulowane ceny detaliczne w obecnym okresie wysokich i niestabilnych cen energii 

Po pierwsze – jeżeli państwo członkowskie wprowadziło już środki wymienione w art. 5 ust. 3 lub 6, może nadal to czynić w bieżącym okresie. Może również uwzględniać obecne wysokie i niestabilne hurtowe ceny energii we wszelkich planach działania opracowanych w celu stopniowego wycofywania interwencji na rynku detalicznym.

Zgodnie z motywem 23 ograniczone czasowo interwencje w zakresie cen detalicznych w obecnym wyjątkowym okresie niestabilności są dopuszczalne, nawet jeżeli państwo członkowskie wprowadziło już pełną konkurencję, czy to w odniesieniu do wszystkich klientów, czy pewnej ich kategorii, aby osiągnąć następujące cele: 

·ochrona odbiorców wrażliwych i odbiorców będących gospodarstwami domowymi w okresach wyjątkowo wysokich cen, 

·zapewnienie dalszego przechodzenia do pełnej konkurencji, 

·zapobieżenie poważnemu pogorszeniu już osiągniętego poziomu konkurencji (z powodów przedstawionych powyżej).

4.Zapewnienie zgodności środków z celami polityki energetycznej UE i dyrektywy w sprawie energii elektrycznej 

W przypadku gdy państwo członkowskie reguluje ceny detaliczne ze względu na obecny wysoki poziom cen i ich niestabilność, ważne jest, aby nie podważało to ogólniejszych celów polityki energetycznej UE i dyrektywy w sprawie energii elektrycznej. Cele te obejmują konkurencyjność rynków, wzmocnienie pozycji konsumentów, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, elastyczny system elektroenergetyczny i wyższą efektywność energetyczną.

Można to osiągnąć poprzez zapewnienie zgodności z kryteriami określonymi w art. 5 ust. 7. Dzięki temu środki będą opracowywane w taki sposób, aby osiągały swój cel, były proporcjonalne do niego i nie ingerowały bardziej niż to konieczne w normalne funkcjonowanie rynku.

W praktyce przy opracowywaniu środków należy koniecznie uwzględniać szczególne warunki panujące obecnie, tj. wysokie i niestabilne hurtowe ceny energii, oraz ogólny cel – zapewnienie długoterminowego przejścia na w pełni konkurencyjny rynek detaliczny i ułatwienie transformacji energetycznej.

5.Kluczowe kwestie przy opracowywaniu regulowanych cen detalicznych 

Regulowane ceny detaliczne w obecnej sytuacji powinny umożliwiać rynkom działanie korzystne dla konsumentów w dłuższej perspektywie. Oznacza to, że ich wprowadzeniu powinny towarzyszyć środki służące osiągnięciu skutecznej konkurencji oraz metodyka oceny postępów w zakresie tych środków. Wybór najodpowiedniejszych środków będzie zależał od konkretnej sytuacji i wyzwań w poszczególnych państwach członkowskich. Mogą one obejmować: 

·środki wzmacniające pozycję konsumentów:

§środki umożliwiające konsumpcję własną i produkcję, 

§środki w zakresie efektywności energetycznej służące zmniejszeniu zapotrzebowania na energię i narażenia konsumentów na skutki zmienności cen oraz zwiększeniu efektywności energetycznej, 

§wykorzystanie potencjału elastyczności po stronie zapotrzebowania w celu reagowania na wahania zapotrzebowania i dostaw, aby zapewnić odbiorcom możliwość uczestnictwa w środkach odpowiedzi odbioru poprzez agregację;

·środki gwarantujące działanie wszystkich dostawców w sposób ostrożnościowy, chroniący interesy konsumentów; 

·środki zapewniające dostawcom możliwość składania na rynku ofert zaspokajających potrzeby konsumentów:

§równy dostęp dostawców do umów długoterminowych,

§środki wspierające zapewnienie nowym dostawcom skutecznego dostępu do rynków hurtowych, 

§środki skierowane do dominujących producentów, służące udostępnianiu kontraktów terminowych na uczciwych zasadach (np. na takich samych warunkach jak w przypadku ich dostawców); jeżeli wytwórcy sprzedali już energię z wyprzedzeniem w ramach długoterminowych umów zakupu energii elektrycznej lub umów dwustronnych, energię tę należy wykluczyć; oraz 

§usunięcie barier utrudniających wejście na rynek nowym podmiotom. 

W każdym przypadku państwa członkowskie powinny zapewnić pełne i skuteczne wdrożenie rozdziału III dyrektywy w sprawie energii elektrycznej w celu wzmocnienia pozycji konsumentów.

Potrzebna jest metoda oceny postępów w przywracaniu pełnej konkurencji na rynkach. Jednym ze sposobów temu służących byłby plan działania określający najważniejsze etapy znoszenia cen regulowanych:

·Poszczególne etapy powinny w szczególności służyć łagodzeniu skutków wyjątkowych warunków w zakresie dostaw i zapotrzebowania – nie należy oczekiwać ich powrotu do poziomów sprzed kryzysu. Oznaczałoby to, że oczekujemy powrotu pełnej konkurencji w warunkach nowego poziomu cen hurtowych.

·Plan działania powinien być wystarczająco jasny, aby umożliwić uczestnikom rynku planowanie przyszłych działań. 

Minimalizowanie potencjalnych negatywnych skutków cen regulowanych oznacza również zapewnienie niedyskryminacyjnego traktowania dostawców. Musi to obejmować spełnienie następujących warunków:

·Dostawcy powinni mieć swobodę rozwijania innych ofert, nieopierających się na cenach regulowanych. 

·Umowy opierające się na cenach dynamicznych nie powinny podlegać środkom, a konsumenci powinni mieć możliwość wyboru taryf dynamicznych. 

·Metodyka powinna być opracowana w taki sposób, aby nie utrwalać pozycji podmiotów dominujących na rynku. 

·Cena regulowana nie powinna opierać się na infrastrukturze wytwórczej jednego konkretnego operatora. Jednakże w przypadku gdy infrastrukturę wytwórczą danego operatora udostępniano w przeszłości wszystkim dostawcom na niedyskryminujących warunkach, można to uwzględnić. 

·Proces wyboru dostawcy podlegającego cenie regulowanej powinien być przejrzysty i opierać się na niedyskryminacyjnych kryteriach. 

·Jeżeli dostawca świadczący oferty po kosztach regulowanych otrzymuje rekompensatę, dostępne są dwie opcje: 

§wszyscy dostawcy powinni być uprawnieni do składania ofert po cenie regulowanej na tej samej podstawie; harmonogram rekompensat powinien uwzględniać różne skutki finansowe dla małych dostawców, aby chronić ich przed ewentualnymi nieproporcjonalnymi obciążeniami wynikającymi z obowiązku oferowania energii elektrycznej po cenach regulowanych;

§dostawca powinien być wybierany w drodze procedury otwartej, np. przetargu.

Ceny regulowane powinny odzwierciedlać koszty na poziomie, na którym może wystąpić efektywna konkurencja cenowa. W tym kontekście państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę następujące względy:

·Metodyka ustalania cen regulowanych powinna podlegać pełnej kontroli. 

·Do celów procesu obliczeniowego organ wprowadzający ceny regulowane powinien mieć dostęp do niezbędnych informacji dotyczących struktury kosztów w branży.

·Cena regulowana musi być w stanie pokryć koszty racjonalnie ponoszone przez dostawców i być oceniana na podstawie obiektywnych kryteriów ekonomicznych, w tym kosztów regulowanych lub administracyjnych. 

·Określenie odpowiedniej ceny referencyjnej dla kosztów ponoszonych przez dostawców przy zakupie energii elektrycznej jest szczególnie trudne w okresie wysokich i niestabilnych cen. Ważne jest jednak, aby nawet w przypadku gdy ceny regulowane są niższe od cen niezbędnych do pokrycia kosztów rynku hurtowego w konkretnym krótkim okresie, odzwierciedlały one koszty z uwzględnieniem należycie uzasadnionego dłuższego okresu. Podstawą mogłyby być na przykład normalne warunki przyszłych zamówień na energię dostarczaną przez dostawców w danym państwie członkowskim. 

Inne wymogi określone w art. 5 ust. 7 dyrektywy w sprawie energii elektrycznej obejmują: 

·minimalizację wszelkiego negatywnego wpływu regulowanych cen detalicznych na hurtowy rynek energii elektrycznej, 

·zapewnienie beneficjentom regulowanych cen detalicznych możliwości dalszego wyboru konkurencyjnych ofert rynkowych oraz oferowanie im wsparcia i informacji w tym zakresie, 

·bezpośrednie informowanie klientów o możliwości zainstalowania inteligentnych liczników i świadczenie im niezbędnej pomocy, 

·wykluczenie sytuacji, w której regulowane ceny detaliczne prowadzą do bezpośredniego subsydiowania skrośnego między odbiorcami zaopatrywanymi po cenach wolnorynkowych a zaopatrywanymi po cenach regulowanych.