KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 15.6.2016

COM(2016) 388 final

2016/0182(COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

{SWD(2016) 196 final}

UZASADNIENIE

1.KONTEKST WNIOSKU

•Przyczyny i cele wniosku

W 2007 r. zaufanie użytkowników końcowych usług finansowych, a zwłaszcza konsumentów w obszarze usług finansowych, zostało nadwyrężone przez kryzys finansowy i gospodarczy. Unijny prawodawca stwierdził więc, że aby przywrócić zaufanie obywateli do stabilności sektora finansowego, należy systematycznie i należycie brać pod uwagę zastrzeżenia konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych.

Do szerokiego grona konsumentów usług finansowych zaliczają się osoby fizyczne korzystające z usług finansowych lub pragnące skorzystać z tych usług, w tym inwestorzy detaliczni, oszczędzający, posiadacze ubezpieczeń, członkowie funduszy emerytalnych i kredytobiorcy. Chociaż w centrum zainteresowania niniejszego wniosku znajdują się przede wszystkim konsumenci, cele wniosku mogą mieć również znaczenie dla innych użytkowników końcowych usług finansowych, którzy korzystają z usług finansowych lub pragną skorzystać z tych usług do celów związanych z ich zawodem, działalnością lub profesją. Komisja Europejska podjęła szereg działań, aby zadbać o to, by wsłuchiwano się w opinie konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, w szczególności poprzez (i) ustanowienie w 2010 r. grupy użytkowników usług finansowych, która pełni rolę forum, na którym przedstawiciele zainteresowanych stron spoza branży są regularnie informowani o kwestiach związanych z kształtem polityki w zakresie usług finansowych, które są przedmiotem bieżących prac, a także mają okazję wyrazić swoje poglądy oraz przekazać zastrzeżenia i sugestie dotyczące planowanych inicjatyw ustawodawczych oraz (ii) systematyczne włączanie przedstawicieli organizacji konsumenckich i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w prace różnych grup ekspertów utworzonych z myślą o zapewnieniu wsparcia Komisji lub Europejskim Urzędom Nadzoru w ich działalności w obszarze usług finansowych.

Komisja uznała także, że przeszkodę dla aktywnego udziału organizacji reprezentujących te zainteresowane strony w dyskusjach poświęconych kształtowi unijnej polityki w obszarze usług finansowych stanowi niedostatek zasobów i specjalistycznej wiedzy w tych organizacjach. Organizacje konsumenckie, jak również organizacje społeczeństwa obywatelskiego nie posiadały wystarczających zasobów, by móc należycie ustosunkować się do szerokiego zakresu często wysoce technicznych tematów i wnieść istotny wkład w proces kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych. Sytuacja ta była niezadowalająca, gdyż Komisja nie była w stanie korzystać z dobrodziejstwa możliwie szerokiego wachlarza poglądów i opinii, a przy tym niektóre organizacje społeczeństwa obywatelskiego uważały, że pozostaje ona pod nadmiernym wpływem stanowiska prezentowanego przez branżę.

W związku z tym Komisja zainicjowała pod koniec 2011 r. projekt pilotażowy zakładający udzielenie dotacji w celu wsparcia budowy ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej służącego pomocą użytkownikom końcowym i zainteresowanym stronom spoza branży, a także zwiększenie ich zdolności uczestnictwa w procesie kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych. W wyniku pomyślnego rozstrzygnięcia procedury otwartego zaproszenia do składania wniosków Komisja przyznała na lata 2012–2015 dotacje na działalność dwóm organizacjom non-profit z siedzibą w Brukseli – Finance Watch i Better Finance.

We wspomnianym okresie te dwie organizacje non-profit prowadziły głównie prace badawcze, analizę polityki, rzecznictwo i działania z zakresu komunikacji. W 2015 r. przeprowadzono ocenę projektu pilotażowego oraz późniejszego działania przygotowawczego, aby umożliwić podjęcie decyzji o ewentualnych dalszych krokach w tym obszarze.

W ramach tej oceny stwierdzono, że zasadniczo osiągnięto cele z zakresu polityki przyświecające projektowi pilotażowemu oraz działaniu przygotowawczemu. W ocenie podkreślono jednak, że obie organizacje zachowują stabilność finansową wyłącznie dzięki finansowaniu Unii, pomimo podejmowanych przez nie starań, by zdywersyfikować swoje zasoby w okresie wspomnianych trzech lat. Wstrzymanie finansowania od 2017 r. zmusiłoby te organizacje do dramatycznego ograniczenia, a nawet całkowitego zaprzestania swojej działalności, co oznaczałoby zarzucenie dalszej realizacji celów polityki. Podobnie ograniczenie poziomu dofinansowania byłoby ryzykowne, gdyż obie organizacje musiałyby natychmiast zmniejszyć liczbę pracowników, ograniczając zakres swojej działalności już w 2017 r., oraz najprawdopodobniej dość nagle zakończyć działalność.

Dofinansowanie tych beneficjentów w tym samym zakresie począwszy od 2017 r. stanowi jedyne wyjście i pozwoli zadbać o to, by wszystkie rezultaty i efekty, które – według ustaleń dokonanych w ramach oceny – osiągnięto od 2012 r., mogły dalej nabierać konkretnego wymiaru. Umożliwi to dalsze zwiększanie zaangażowania konsumentów, innych użytkowników końcowych usług finansowych oraz zainteresowanych stron reprezentujących ich interesy w procesie kształtowania polityki Unii w sektorze finansowym.

•Spójność z przepisami obowiązującymi w tej dziedzinie polityki

Przedmiotowy program Unii stanowić będzie uzupełnienie dotychczasowych inicjatyw politycznych, takich jak prace prowadzone od 2010 r. przez grupę użytkowników usług finansowych lub przez inne grupy ekspertów utworzone, by wspierać Komisję lub Europejskie Urzędy Nadzoru (np. grupy zainteresowanych stron działające przy tych urzędach) w kształtowaniu polityki Unii w dziedzinie usług finansowych.

2.PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ

•Podstawa prawna

Podstawę prawną stanowi Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 169 ust. 2 lit. b). Program Unii, którego dotyczy przedmiotowy wniosek, przyczyni się do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony oraz postawi konsumentów na pierwszym miejscu w ramach jednolitego rynku w dziedzinie usług finansowych poprzez wspieranie i uzupełnianie polityk państw członkowskich z myślą o zapewnianiu obywatelom możliwości czerpania pełnych korzyści, jakie niesie rynek wewnętrzny, pozwalając tym samym należycie uwzględniać i chronić ich interesy prawne i gospodarcze. Zgodnie z polityką prawodawczą Komisji przyjętą w kontekście wieloletnich ram finansowych niniejszy program finansowania przedstawiono w formie wniosku dotyczącego rozporządzenia.

•Pomocniczość (w przypadku kompetencji niewyłącznych)

Ten unijny program przewiduje możliwość dofinansowania działalności prowadzonej przez dwóch beneficjentów z myślą o zwiększeniu zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych oraz zainteresowanych stron reprezentujących ich interesy w dziedzinie usług finansowych. Niniejszy wniosek jest zgodny z zasadą pomocniczości, ponieważ zgodnie z art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej cele wniosku nie mogą zostać w wystarczającym stopniu osiągnięte przez państwa członkowskie, natomiast z uwagi na zakres i skutki działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na szczeblu Unii.

•Proporcjonalność

Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Jak stwierdzono w ramach oceny ex ante dołączonej do wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia stanowiącego podstawę finansowania, niniejsze rozporządzenie nie wykracza ponad to, co jest konieczne, by utrzymać skutki i rezultaty osiągnięte dotychczas w ramach poprzedniego projektu pilotażowego i działania przygotowawczego. Finansowanie Unii przewidziano dla dwóch dobrze znanych beneficjentów, których działalność oraz osiągnięte przez nich rezultaty i skutki oceniono w 2015 r. W kontekście obecnych ram instytucjonalnych nowe mechanizmy finansowania zapewnią stabilne, pewne i odpowiednie finansowanie pozwalające osiągnąć cele polityki. Wsparcie finansowe zostanie przyznane zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1268/2012 z dnia 29 października 2012 r. w sprawie zasad stosowania rozporządzenia (UE, Euratom) nr 966/2012.

•Wybór instrumentu

3.WYNIKI OCEN EX POST, KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI I OCEN SKUTKÓW

•Oceny ex post obowiązującego prawodawstwa

Na podstawie oceny ex post 1 Komisja stwierdziła, że zasadniczo osiągnięto cele postawione przed projektem pilotażowym oraz późniejszym działaniem przygotowawczym. Ogólny cel, jakim było stworzenie europejskiego ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej, osiągnięto, doprowadzając do powstanie dwóch uzupełniających się ośrodków specjalistycznej wiedzy. Dzięki działaniom zrealizowanym przez obu beneficjentów europejscy decydenci mogli zapoznać się z innymi poglądami niż tylko stanowisko prezentowane przez branżę finansową w tym okresie; poglądy te udało się również zaprezentować szerszemu gronu obywateli. Zarówno Finance Watch, jak i Better Finance pozostawały od 2012 r. w ścisłym kontakcie z unijnymi decydentami, biorąc udział w szeregu spotkań i wysłuchań w parlamentach narodowych czy też w Parlamencie Europejskim. Dzięki swojej fachowej wiedzy, którą organizacje te dzieliły się za pośrednictwem szeregu publikacji i uwag przekazywanych w ramach w konsultacji, były one w stanie wzbogacić debatę publiczną o nowy przekaz. Wreszcie, obie organizacje opracowały skuteczne narzędzia komunikacji, które umożliwiły im informowanie swoich członków, lecz także ogółu społeczeństwa o aktualnych wyzwaniach w sektorze finansowym. Finance Watch i Better Finance prowadziły prace w różnych obszarach polityki i skupiały się na różnych odbiorcach, lecz w ramach swojej działalności od 2012 r. wspólnie uwzględniły większość aspektów unijnego programu w obszarze polityki finansowej.

Finance Watch utworzono dzięki wspomnianym dotacjom Unii – organizacja ta w latach 2012–2014 otrzymała wsparcie finansowe w wysokości 3,04 mln EUR. Z przeprowadzonej oceny wynika, że jej struktura organizacyjna, pracownicy oraz działalność odgrywają bardzo istotną rolę w realizacji celów przyświecających projektowi pilotażowemu i działaniu przygotowawczemu. Stowarzyszenie Finance Watch w swoich pracach położyło wyraźny nacisk na program reform finansowych w następstwie kryzysu i uwzględniło znaczą część programu Unii w obszarze finansów w latach 2012–2014. Specjalistyczna wiedza udostępniona w tym okresie (sprawozdania z badań, stanowiska, uwagi przekazane w ramach konsultacji, komunikaty prasowe) zasadniczo spotkała się z dobrym przyjęciem. Jeśli chodzi o działania informacyjne, od 2012 r. stowarzyszenie Finance Watch stworzyło specjalną stronę internetową, a także udało mu się zaznaczyć w dość istotnym stopniu swoją obecność w mediach oraz zorganizować rokrocznie dwie konferencje na wysokim szczeblu. Z oceny wynika, że organizacja ta była jednak mniej skuteczna, jeżeli chodzi o zwiększanie zdolności użytkowników końcowych i konsumentów do uczestnictwa w procesie kształtowania unijnej polityki w branży finansowej, co mogło wynikać ze zróżnicowanego charakteru jej członków (słabe oddziaływanie poza Brukselą). Roczny budżet tej organizacji wyniósł średnio 1,8 mln EUR, przy czym niemal dwie trzecie środków, jakimi dysponowała, przeznaczano na pokrycie kosztów związanych z zatrudnieniem wysoko wykwalifikowanej kadry (14 członków personelu), za pośrednictwem której organizacja prowadziła swoją działalność. Wyliczony dla tej organizacji wskaźnik kosztów w przeliczeniu na wypracowany produkt (publikacje, wydarzenia i spotkania, działania informacyjne) za okres 2012–2014 oceniono jako stabilny.

Na przestrzeni trzech lat organizacja Better Finance otrzymała dotacje na działalność w wysokości 0,90 mln EUR. Organizacji tej udało się stworzyć ośrodek specjalistycznej wiedzy finansowej, w którego centrum uwagi znajdują się przede wszystkim interesy inwestorów prywatnych, indywidualnych akcjonariuszy, oszczędzających oraz innych użytkowników końcowych usług finansowych, stosownie do jej składu członkowskiego oraz ograniczonych zasobów. Z przeprowadzonej oceny wynika, że struktura organizacyjna Better Finance, jej członkowie i działalność odgrywają bardzo istotną rolę w realizacji celów przyświecających projektowi pilotażowemu w określonych obszarach polityki. W ocenie stwierdzono jednak, ze sekretariat tej organizacji jest dosyć wątły, zważywszy na jego ograniczone zasoby kadrowe (5 pracowników), ograniczoną liczbę ekspertów finansowych i napotykane w tym okresie trudności z utrzymaniem zasobów na stabilnym poziomie. Jeśli chodzi o faktyczny wpływ Better Finance na proces kształtowania unijnej polityki, uznano, że organizacja ta wykazała się skutecznością w relacjach z politykami z Brukseli w ramach kilku konkretnych projektów, przy czym nawet lepsze wyniki prawdopodobnie uzyskała w relacjach z europejskimi urzędami nadzoru w odniesieniu do prawodawstwa drugiego i trzeciego stopnia. Dzięki unijnym dotacjom na działalność Better Finance była w stanie skutecznie zwiększyć swoją zdolność komunikacji, przygotowując profesjonalną stronę internetową i zatrudniając pracowników odpowiedzialnych za ten obszar. W swoich pracach badawczych prowadzonych w analizowanym okresie organizacja Better Finance koncentrowała się w dużej mierze na problematyce zabezpieczenia emerytalnego.

Od 2012 r. obaj beneficjenci pokrywali nawet 60 % swoich kosztów kwalifikowalnych z unijnych dotacji i nadal pozostają w dużym stopniu zależni od finansowania Unii. Pomimo regularnie podejmowanych starań organizacji Finance Watch udało się zdobyć tylko jednego dodatkowego stabilnego i hojnego darczyńcę – Adessium Foundation – którego wsparcie na okres po 2016 r. nie zostało potwierdzone. Jest mało prawdopodobne, by członkowie Finance Watch byli w stanie skompensować tę stratę. Sytuacja wydaje się być jeszcze trudniejsza w przypadku Better Finance. Oprócz dotacji w okresie, którego dotyczy ocena (2012–2014), organizacja ta polegała na znacznym, regularnym wsparciu udzielanym przez jednego ze swoich członków. Znaczne zmniejszenie tego wsparcia w 2015 r. może stanowić zagrożenie dla stabilności finansowej Better Finance.

W ramach oceny przeanalizowano wreszcie unijną wartość dodaną tego projektu pilotażowego i działania przygotowawczego i stwierdzono, że obie organizacje zdecydowanie wniosły wartość dodaną do procesu kształtowania unijnej polityki w obszarze usług finansowych. Na szczeblu Unii istnieje tylko kilka organizacji reprezentujących ogólne interesy konsumentów, brak jest natomiast organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które koncentrowałyby się w szczególności na sektorze finansowym i jego regulacji. W latach 2012–2014 w kontekście organizowanych rokrocznie zaproszeń do składania wniosków nie zgłoszono inicjatyw stanowiących alternatywę wobec Finance Watch i Better Finance. Z przeprowadzonej oceny wynika, że obie organizacje – poprzez swoje działania – nadały nowy wymiar działalności swoich członków z poszczególnych krajów i przyniosły korzyści użytkownikom końcowym z Europy w stopniu, w jakim krajowe grupy promujące interesy konsumentów nie były tego w stanie dokonać.

•Konsultacje z zainteresowanymi stronami

–wszystkimi członkami organizacji będących beneficjentami programu (zarówno organizacjami, jak i osobami fizycznymi),

–wieloma decydentami, w tym posłami do Parlamentu Europejskiego (głównie zasiadającymi w komisji ECON), urzędnikami Komisji (z DG FISMA i JUST), przedstawicielami trzech europejskich urzędów nadzoru oraz przedstawicielami organów krajowych,

–darczyńcami i innymi fundatorami wspierającymi beneficjentów,

–organizacjami konsumenckimi,

–przedstawicielami sektora bankowego,

–specjalistami w dziedzinie finansów,

–ośrodkami analitycznymi aktywnymi w sektorze finansowym.

•Ocena skutków

4.WPŁYW NA BUDŻET

2016/0182 (COD)

Wniosek

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 169 ust. 2 lit. b),

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 2 ,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)Unia przyczynia się do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz dąży do tego, by stawiać konsumentów na pierwszym miejscu w ramach jednolitego rynku poprzez wspieranie i uzupełnianie polityk państw członkowskich z myślą o zapewnianiu obywatelom możliwości czerpania pełnych korzyści, jakie niesie rynek wewnętrzny, pozwalając tym samym należycie uwzględniać i chronić ich interesy prawne i gospodarcze. Prawidłowo funkcjonujący i godny zaufania sektor usług finansowych stanowi zasadniczy element jednolitego rynku. Potrzebuje on solidnych ram regulacyjnych i nadzorczych, które zapewniają stabilność finansową i jednocześnie mają na celu wspieranie zrównoważonej gospodarki. Powinny one także gwarantować wysoki poziom ochrony konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, w tym inwestorów detalicznych, oszczędzających, posiadaczy ubezpieczeń, członków funduszy emerytalnych, akcjonariuszy indywidualnych, kredytobiorców czy też MŚP.

(2)Od 2007 r. zaufanie w szczególności konsumentów, a także innych użytkowników końcowych usług finansowych nadwyrężył kryzys finansowy i gospodarczy. Aby przywrócić zatem zaufanie obywateli do stabilności sektora finansowego, istotne jest zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych, a także zainteresowanych stron reprezentujących ich interesy w proces podejmowania decyzji dotyczących sektora finansowego na szczeblu Unii.

(3)Z myślą o realizacji tego celu Komisja zainicjowała pod koniec 2011 r. projekt pilotażowy zakładający udzielenie dotacji w celu wsparcia budowy ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej służącego pomocą konsumentom, innym użytkownikom końcowym i zainteresowanym stronom reprezentującym ich interesy, a także zwiększenie ich zdolności uczestnictwa w procesie kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych. Za główne cele z zakresu polityki uznano zadbanie o to, by osoby odpowiedzialne za wyznaczanie kierunków unijnej polityki, przystępując do uchwalania nowych przepisów, mogły zapoznać się z poglądami innymi niż wyrażane przez specjalistów z sektora finansowego, by ogół społeczeństwa lepiej informowano o bieżących kwestiach związanych z regulacją sektora finansowego oraz by zwiększeniu uległ udział konsumentów w procesie kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych, przyczyniając się tym samym do uchwalania wyważonych przepisów.

(4)W związku z tym Komisja, po przeprowadzeniu procedury otwartego zaproszenia do składania wniosków, udzieliła w latach 2012–2015 dotacje na działalność dwóm organizacjom non-profit – Finance Watch i Better Finance. Tych dotacji udzielono w kontekście projektu pilotażowego realizowanego przez okres dwóch lat, w 2012 i 2013 r., oraz działania przygotowawczego prowadzonego od 2014 r. Ponieważ działanie przygotowawcze może być prowadzone przez maksymalnie trzy lata 3 , konieczne jest przyjęcie aktu ustawodawczego, aby określić podstawę prawną finansowania tych działań w okresie od 2017 r.

(5)Finance Watch utworzono w 2011 r. jako międzynarodowe stowarzyszenie non-profit na podstawie belgijskiego prawa. Jego misją jest obrona interesów społeczeństwa obywatelskiego w sektorze finansowym. Dzięki unijnym dotacjom Finance Watch udało się w krótkim czasie stworzyć zespół wysoko wykwalifikowanych specjalistów, zdolnych do prowadzenia badań, analiz politycznych oraz działań informacyjnych w obszarze usług finansowych. 

(6)Organizacja Better Finance powstała w wyniku prowadzonych od 2009 r. kolejnych reorganizacji i zmian wizerunku już istniejących europejskich federacji inwestorów i akcjonariuszy. Dzięki dotacjom Unii organizacji tej udało się stworzyć ośrodek specjalistycznej wiedzy finansowej, w którego centrum uwagi znajdują się przede wszystkim interesy inwestorów prywatnych, indywidualnych akcjonariuszy, oszczędzających oraz innych użytkowników końcowych usług finansowych, stosownie do jej składu członkowskiego. 

(7)W wyniku przeprowadzonej w 2015 r. oceny projektu pilotażowego i późniejszego działania przygotowawczego stwierdzono, że zasadniczo osiągnięto cele z zakresu polityki. Finance Watch i Better Finance prowadziły prace w uzupełniających się obszarach polityki i skupiały się na różnych odbiorcach. W ramach swojej działalności od 2012 r. wspólnie ustosunkowały się jednak do większości aspektów unijnego programu w zakresie polityki finansowej.

(8)Obie organizacje wniosły wartość dodaną w całokształt działań prowadzonych przez swoich członków z poszczególnych krajów, a także przyniosły korzyści unijnym konsumentom w stopniu, w jakim krajowe grupy promujące interesy konsumentów nie były tego w stanie dokonać. Krajowym organizacjom zajmującym się wszelkiego rodzaju kwestiami konsumenckimi brak jest technicznej wiedzy w obszarach polityki dotyczącej usług finansowych. Ponadto na szczeblu Unii nie zidentyfikowano dotąd żadnych innych podobnych organizacji. Z przeprowadzonej oceny wynika również, że na organizowane rokrocznie od 2012 r. zaproszenia do składania wniosków nie odpowiedział żaden inny wnioskodawca, co zdaje się wskazywać, że nie ma obecnie innych organizacji, które byłyby w stanie prowadzić podobną działalność w skali całej Unii.

(9)Pomimo regularnie podejmowanych starań obu organizacjom nie udało się jednak pozyskać stabilnego i istotnego wsparcia finansowego pochodzącego od innych darczyńców, niemających związków z branżą finansową, a zatem nadal pozostają one w znacznym stopniu zależne od unijnego finansowania. Unijne dofinansowanie jest więc konieczne, by zapewnić zasoby niezbędne do osiągnięcia w nadchodzących latach pożądanych celów z zakresu polityki, pozwalając zachować stabilność finansową tym organizacjom, które zdołały już w krótkim czasie uruchomić stosowną działalność. Należy zatem ustanowić program Unii na lata 2017–2020 w celu wsparcia działalności prowadzonej przez organizacje Finance Watch i Better Finance („program”).

(10)Dalsze finansowanie Finance Watch i Better Finance w latach 2017–2020 w tym samym zakresie jak w trakcie działania przygotowawczego zapewniłoby utrzymanie pozytywnych skutków dotychczas ocenionych działań zrealizowanych przez te organizacje. Pula środków finansowych przeznaczonych na realizację programu powinna być uzależniona od średnich rzeczywistych kosztów poniesionych przez każdego beneficjenta w latach 2012–2015. Wskaźnik dofinansowania powinien pozostać na niezmienionym poziomie.

(11)W latach 2012–2015 te dwie organizacje dofinansowano za pomocą dotacji na działalność. W 2016 r. postanowiono im natomiast udzielić dotacji na działania, gdyż tego rodzaju dotacje pozwalają skuteczniej kontrolować wydatki z unijnego budżetu.

(12)W niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić pulę środków finansowych na cały czas trwania programu, która podczas rocznej procedury budżetowej ma stanowić dla Parlamentu Europejskiego i Rady główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 17 porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 4 .

(13)W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do ustalania rocznych programów prac.

(14)Co roku przed dniem 31 grudnia każdy beneficjent powinien przedkładać opis zaplanowanych na kolejny rok działań służących osiągnięciu celów programu realizujących założenia polityki. Działania te należy szczegółowo opisać, wskazując m.in. przyświecające im cele, oczekiwane rezultaty i skutki, szacowane koszty oraz harmonogram, a także istotne wskaźniki umożliwiające ich ocenę.

(15)Wsparcie finansowe należy udzielić zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 966/2012 i rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 1268/2012 5 .

(16)    Należy chronić interesy finansowe Unii z zastosowaniem proporcjonalnych środków w całym cyklu wydatkowania, w tym poprzez zapobieganie nieprawidłowościom, ich wykrywanie i prowadzenie dochodzeń w ich sprawie, odzyskiwanie środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub niewłaściwie wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładanie sankcji administracyjnych i finansowych.

(17)Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1
Przedmiot i zakres

1.Niniejszym ustanawia się program Unii („program”) na okres od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w celu wsparcia działań prowadzonych przez organizacje, o których mowa w art. 3, przyczyniające się do osiągnięcia celów polityki Unii, z myślą o zwiększeniu zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych oraz zainteresowanych stron reprezentujących ich interesy w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych.

2.Program obejmuje następujące działania:

a)prace badawcze, w tym opracowanie własnych badań, danych i specjalistycznej wiedzy;

b)działania informacyjne i popularyzacyjne, w tym skierowane do szerokiego grona odbiorców niebędących specjalistami;

c)działania służące zacieśnieniu współpracy między członkami organizacji, o których mowa w art. 3, oraz rzecznictwo promujące stanowiska tych członków na szczeblu Unii.

Artykuł 2
Cele

1.Program ma następujące cele:

a)dalsze zwiększanie uczestnictwa konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych oraz zainteresowanych stron reprezentujących ich interesy w procesie kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych;

b)wspieranie procesu informowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych oraz zainteresowanych stron reprezentujących ich interesy o bieżących kwestiach związanych z regulacją sektora finansowego.

2.Cele określone w ust. 1 podlegają monitorowaniu w szczególności w oparciu o roczne opisy działań realizowanych przez beneficjentów programu oraz roczne sprawozdania z działalności, w których uwzględnia się wskaźniki ilościowe i jakościowe dla każdego działania zaplanowanego i realizowanego przez beneficjentów.

Artykuł 3
Beneficjenci

1.Beneficjentami programu („beneficjenci”) są Finance Watch i Better Finance.

2.Aby korzystać z programu, wskazani beneficjenci muszą pozostać pozarządowymi podmiotami prawnymi non-profit, niezależnymi od branży, handlu lub biznesu. Nie mogą oni mieć innych sprzecznych interesów i muszą reprezentować za pośrednictwem swoich członków interesy unijnych konsumentów oraz innych użytkowników końcowych w dziedzinie usług finansowych. Komisja zapewnia, by kryteria te były stale spełniane przez cały czas trwania programu, włączając je do rocznych programów prac, o których mowa w art. 7, oraz weryfikując co roku spełnianie tych kryteriów przez beneficjentów, zanim przyzna dotacje na działania, o których mowa w art. 4.

3.W przypadku połączenia obu beneficjentów, o których mowa w ust. 1, podmiot prawny powstały w wyniku połączenia staje się beneficjentem programu.

Artykuł 4
Przyznanie dotacji

Finansowanie w ramach programu zapewnia się w formie dotacji na działania przyznawanych co roku, a jego podstawę stanowią wnioski złożone przez beneficjentów zgodnie z art. 7.

Artykuł 5
Przejrzystość

We wszelkich komunikatach lub publikacjach dotyczących działania realizowanego przez beneficjenta i finansowanego w ramach programu wskazuje się, że beneficjent otrzymał finansowanie z budżetu Unii.

Artykuł 6
Przepisy finansowe

1.Pula środków finansowych przeznaczonych na realizację programu w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. wynosi maksymalnie 6 000 000 EUR według cen bieżących.

2.Roczne środki zatwierdza Parlament Europejski i Rada w granicach przewidzianych w wieloletnich ramach finansowych.

Artykuł 7
Realizacja programu

1.Komisja realizuje program zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 966/2012.

2.Aby skorzystać z programu, beneficjenci przedkładają Komisji co roku przed dniem 31 grudnia wniosek opisujący działania, o których mowa w art. 1 zaplanowane na kolejny rok.

3.W celu realizacji programu Komisja przyjmuje roczne programy prac. W tych rocznych programach prac określa się cele do realizacji, oczekiwane rezultaty działań prowadzonych przez beneficjentów, metody realizacji tych działań oraz łączną kwotę wymaganą na realizację tych działań. Zawierają one również opis działań, które mają być finansowane, orientacyjną kwotę przeznaczoną na każde działanie oraz orientacyjny harmonogram realizacji. W przypadku dotacji na działania w rocznych programach prac określa się priorytety i istotne kryteria udzielenia dotacji. Maksymalny wskaźnik dofinansowania wynosi 60 % kosztów kwalifikowalnych.

4.Komisja przyjmuje roczne programy prac w drodze aktów wykonawczych.

Artykuł 8
Ochrona interesów finansowych Unii

1.Komisja przyjmuje odpowiednie środki zapewniające, w trakcie realizacji działań finansowanych na podstawie niniejszego rozporządzenia, ochronę interesów finansowych Unii poprzez stosowanie środków zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i innym bezprawnym działaniom, poprzez skuteczne kontrole oraz, w razie wykrycia nieprawidłowości, poprzez odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych oraz, w stosownych przypadkach, poprzez skuteczne, proporcjonalne i odstraszające kary administracyjne i finansowe.

2.Komisja lub jej przedstawiciele oraz Trybunał Obrachunkowy są uprawnieni do przeprowadzania audytów, na podstawie dokumentacji oraz poprzez kontrole na miejscu, wobec wszystkich beneficjentów dotacji, wykonawców i podwykonawców, którzy bezpośrednio lub pośrednio otrzymali w ramach programu unijne środki.

3.Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może przeprowadzać kontrole i inspekcje na miejscu w podmiotach gospodarczych, których takie finansowanie bezpośrednio lub pośrednio dotyczy, zgodnie z procedurami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 6 i rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 7 , w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne bezprawne działanie, naruszające interesy finansowe Unii, w związku z umową o udzielenie dotacji, decyzją o udzieleniu dotacji lub zamówieniem finansowanym bezpośrednio lub pośrednio w ramach programu.

4.Nie naruszając przepisów ust. 1, 2 i 3, w umowach o współpracy z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi, umowach o udzielenie dotacji, decyzjach o udzieleniu dotacji i zamówieniach wynikających z wdrożenia niniejszego rozporządzenia wyraźnie upoważnia się Komisję, Trybunał Obrachunkowy i OLAF do prowadzenia takich audytów oraz kontroli i inspekcji na miejscu. W przypadku gdy realizację działania zlecono na zewnątrz lub podzlecono w całości lub w części lub gdy realizacja działania wymaga udzielenia zamówienia publicznego lub udzielenia wsparcia finansowanego osobie trzeciej, w umowie o udzielenie dotacji lub decyzji o udzieleniu dotacji przewiduje się zobowiązanie beneficjenta do uzyskania od każdej zaangażowanej osoby trzeciej wyraźnej akceptacji wspomnianych uprawnień Komisji, Trybunału Obrachunkowego i OLAF.

Artykuł 9
Ocena

1.Nie później niż dwanaście miesięcy przed zakończeniem programu Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z oceny dotyczące osiągnięcia celów programu. W sprawozdaniu ocenia się ogólną celowość i wartość dodaną programu, skuteczność i efektywność jego realizacji oraz – zarówno w ujęciu ogólnym, jak i w indywidualnych przypadkach – skuteczność działań beneficjentów pod względem realizacji celów określonych w art. 2.

2.Sprawozdanie przekazuje się do wiadomości Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Artykuł 10
Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia r.

OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI

1.STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY

1.1.Tytuł wniosku/inicjatywy

1.2.Dziedziny polityki w strukturze ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa 8  

1.3.Charakter wniosku/inicjatywy

◻ Wniosek/inicjatywa dotyczy nowego działania

X Wniosek/inicjatywa dotyczy nowego działania będącego następstwem projektu pilotażowego/działania przygotowawczego 9  

◻ Wniosek/inicjatywa wiąże się z przedłużeniem bieżącego działania

◻ Wniosek/inicjatywa dotyczy działania, które zostało przekształcone pod kątem nowego działania 

1.4.Cele

1.4.1.Wieloletnie cele strategiczne Komisji wskazane we wniosku/inicjatywie

1.4.2.Cele szczegółowe i działania ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa

1.4.3.Oczekiwane wyniki i wpływ

Należy wskazać, jakie efekty przyniesie wniosek/inicjatywa beneficjentom/grupie docelowej.

1.4.4.Wskaźniki wyników i wpływu

Należy określić wskaźniki, które umożliwią monitorowanie realizacji wniosku/inicjatywy.

1.5.Uzasadnienie wniosku/inicjatywy

1.5.1.Potrzeby, które należy zaspokoić w perspektywie krótko- lub długoterminowej

1.5.2.Wartość dodana z tytułu zaangażowania Unii Europejskiej

1.5.3.Główne wnioski wyciągnięte z podobnych działań

1.5.4.Spójność z innymi właściwymi instrumentami oraz możliwa synergia

1.6.Okres trwania działania i jego wpływ finansowy

X Wniosek/inicjatywa o określonym czasie trwania

–X    Czas trwania wniosku/inicjatywy: od 1.01.2017 do 31.12.2020

–X    Okres trwania wpływu finansowego: od 2017 r. do 2021 r.

◻ Wniosek/inicjatywa o nieograniczonym okresie trwania

–Wprowadzenie w życie z okresem rozruchu od RRRR r. do RRRR r.,

–po którym następuje faza operacyjna.

1.7.Przewidywane tryby zarządzania 10  

X Bezpośrednie zarządzanie przez Komisję

–X w ramach jej służb, w tym za pośrednictwem jej pracowników w delegaturach Unii;

–◻    przez agencje wykonawcze;

◻ Zarządzanie dzielone z państwami członkowskimi

◻ Zarządzanie pośrednie poprzez przekazanie zadań związanych z wykonaniem budżetu:

–◻ państwom trzecim lub organom przez nie wyznaczonym;

–◻ organizacjom międzynarodowym i ich agencjom (należy wyszczególnić);

–◻ EBI oraz Europejskiemu Funduszowi Inwestycyjnemu;

–◻ organom, o których mowa w art. 208 i 209 rozporządzenia finansowego;

–◻ organom prawa publicznego;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu, które świadczą usługi użyteczności publicznej, o ile zapewniają one odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ podmiotom podlegającym prawu prywatnemu państwa członkowskiego, którym powierzono realizację partnerstwa publiczno-prywatnego oraz które zapewniają odpowiednie gwarancje finansowe;

–◻ osobom odpowiedzialnym za wykonanie określonych działań w dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na mocy tytułu V Traktatu o Unii Europejskiej oraz określonym we właściwym podstawowym akcie prawnym.

–W przypadku wskazania więcej niż jednego trybu należy podać dodatkowe informacje w części „Uwagi”.

2.ŚRODKI ZARZĄDZANIA

2.1.Zasady nadzoru i sprawozdawczości

Należy określić częstotliwość i warunki.

2.2.System zarządzania i kontroli

2.2.1.Zidentyfikowane ryzyko

2.2.2.Informacje dotyczące struktury wewnętrznego systemu kontroli

2.2.3.Oszacowanie kosztów i korzyści wynikających z kontroli i ocena prawdopodobnego ryzyka błędu

2.3.Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom

Określić istniejące lub przewidywane środki zapobiegania i ochrony

3.SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY

3.1.Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ

Istniejące pozycje w budżecie nie dotyczy

Nowe linie budżetowe, o których utworzenie się wnioskuje

Według działów wieloletnich ram finansowych i linii budżetowych

3.2.Szacunkowy wpływ na wydatki

3.2.1.Synteza szacunkowego wpływu na wydatki

w mln EUR według cen bieżących (do 3 miejsc po przecinku)

Jeżeli wpływ wniosku/inicjatywy nie ogranicza się do jednego działu: nie dotyczy

w mln EUR (do trzech miejsc po przecinku)

3.2.2.Szacunkowy wpływ na środki operacyjne

–◻    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych

–X    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków operacyjnych, jak określono poniżej: (dotacje na działania)

3.2.3.Szacunkowy wpływ na środki administracyjne

3.2.3.1.Streszczenie

–X    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych

– Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania środków administracyjnych, jak określono poniżej:

3.2.3.2.Szacowane zapotrzebowanie na zasoby ludzkie

–X    Wniosek/inicjatywa nie wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich

–    Wniosek/inicjatywa wiąże się z koniecznością wykorzystania zasobów ludzkich, jak określono poniżej:

Potrzeby w zakresie zasobów ludzkich zostaną pokryte z zasobów DG już przydzielonych na zarządzanie tym działaniem.

3.2.4.Zgodność z wieloletnimi ramami finansowymi

–X    Wniosek/inicjatywa jest zgodny(-a) z wnioskiem dotyczącym nowych wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 

–◻    Wniosek/inicjatywa wymaga przeprogramowania odpowiedniego działu w wieloletnich ramach finansowych.

–◻    Wniosek/inicjatywa wymaga zastosowania instrumentu elastyczności lub zmiany wieloletnich ram finansowych 13 .

3.2.5.Udział osób trzecich w finansowaniu

–Wniosek/inicjatywa nie przewiduje współfinansowania ze strony osób trzecich

–Wniosek/inicjatywa przewiduje współfinansowanie szacowane zgodnie z poniższym:

Środki w mln EUR (do 3 miejsc po przecinku)

3.3.Szacunkowy wpływ na dochody

–X    Wniosek/inicjatywa nie ma wpływu finansowego na dochody.

–◻    Wniosek/inicjatywa ma wpływ finansowy określony poniżej:

–◻    wpływ na zasoby własne

–◻    wpływ na dochody różne

(1) http://ec.europa.eu/finance/finservices-retail/docs/users/151222-staff-working-document_en.pdf

(2) Dz.U. C z , s. .

(3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (Dz.U. L 298 z 26.10.2012, s. 1).

(4) Dz.U. C 373 z 20.12.2013, s. 1.

(5) Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1268/2012 z dnia 29 października 2012 r. w sprawie zasad stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (Dz.U. L 362 z 31.12.2012, s. 1).

(6) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1).

(7) Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).

(8) ABM: Activity Based Management: zarządzanie kosztami działań – ABB: Activity Based Budgeting: budżet zadaniowy.

(9) O którym mowa w art. 49 ust. 6 lit. a) lub b) rozporządzenia finansowego.

(10) Wyjaśnienia dotyczące trybów zarządzania oraz odniesienia do rozporządzenia finansowego znajdują się na następującej stronie: https://myintracomm.ec.europa.eu/budgweb/EN/man/budgmanag/Pages/budgmanag.aspx  

(11) Wsparcie techniczne lub administracyjne oraz wydatki na wsparcie w zakresie wprowadzania w życie programów lub działań UE (dawne linie „BA”), pośrednie badania naukowe, bezpośrednie badania naukowe.

(12) Rok N jest rokiem, w którym rozpoczyna się wprowadzanie w życie wniosku/inicjatywy.

(13) Zob. pkt 19 i 24 porozumienia międzyinstytucjonalnego.