EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52016AE4511
Opinion of the European Economic and Social Committee on the ‘Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council on establishing a Union programme to support specific activities enhancing the involvement of consumers and other financial services end-users in Union policy making in the field of financial services for the period of 2017-2020’ (COM(2016) 388 final — 2016/0182 (COD))
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020” [COM(2016) 388 final – 2016/0182 (COD)]
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020” [COM(2016) 388 final – 2016/0182 (COD)]
Dz.U. C 34 z 2.2.2017, p. 117–120
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
2.2.2017 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
C 34/117 |
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego „Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020”
[COM(2016) 388 final – 2016/0182 (COD)]
(2017/C 034/18)
Sprawozdawczyni: |
Reine-Claude MADER |
Wniosek o konsultację: |
Parlament Europejski, 22.6.2016 |
|
Rada, 11.7.2016 |
Podstawa prawna: |
Art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
|
[COM(2016) 388 final – 2016/0182 (COD)] |
Sekcja odpowiedzialna: |
Sekcja Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji |
Data przyjęcia przez sekcję: |
4.10.2016 |
Data przyjęcia na sesji plenarnej: |
19.10.2016 |
Sesja plenarna nr: |
520 |
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się): |
223/2/4 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. |
EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja uwzględniła interesy konsumentów i osób oszczędzających oraz wspiera ich organizacje. Uważa, że usługi finansowe powinny być przedmiotem szczególnej uwagi ze względu na ich poziom techniczności mało przystępny dla laików i na kwestie, których dotyczą. |
1.2. |
Komitet popiera inicjatywę podjętą w ramach projektu pilotażowego rozpoczętego przez Komisję pod koniec 2011 r. w celu wsparcia budowy ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej służącego pomocą konsumentom i użytkownikom końcowym usług finansowych, by umożliwić im uczestnictwo w procesie kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych i doprowadzić do przywrócenia zaufania do europejskiego systemu finansowego. |
1.3. |
EKES stwierdza, że obie organizacje pozarządowe, Better Finance and Finance Watch, spełniają warunki kwalifikowalności do dotacji na działalność przyznawanych przez Komisję Europejską za pośrednictwem zaproszeń do składania wniosków, a ich działania zostały ocenione ogólnie pozytywnie w 2015 r. |
1.4. |
Uważa jednak za użyteczne, by podkreślić szereg warunków, które należy spełnić. |
Wiarygodność
1.5. |
EKES podkreśla, że wiarygodność tych organizacji musi opierać się na członkach wchodzących w ich skład, sposobie zarządzania, lecz także na działaniach podejmowanych w celu wyjaśnienia w zrozumiały dla ogółu społeczeństwa sposób skomplikowanych przepisów finansowych i instrumentów finansowych. |
1.6. |
W tym kontekście zdaniem EKES-u należy poczynić szczególne wysiłki, by faktycznie zaangażować użytkowników końcowych w prace tych organizacji. Powinno to znaleźć odzwierciedlenie w składzie i sposobie zarządzania Finance Watch i Better Finance oraz w przyjętych nowych metodach pracy. |
Niezależność, przejrzystość i odpowiedzialność finansowa
1.7. |
EKES z zadowoleniem przyjmuje demonstrowaną przez Finance Watch przejrzystość finansową (1), z drugiej strony uważa, że Finance Watch i Better Finance muszą kontynuować wysiłki na rzecz osiągnięcia większej niezależności finansowej, w tym od Komisji Europejskiej, ponieważ jest to kwestia wiarygodności ich działań i legitymacji wobec ogółu społeczeństwa. |
1.8. |
EKES przypomina, że w przypadku nieprawidłowości organizacje te mogą ponosić odpowiedzialność finansową, bowiem Komisja Europejska i Trybunał Obrachunkowy posiadają uprawnienia do prowadzenia kontroli na podstawie dokumentacji i na miejscu w podmiotach gospodarczych, których bezpośrednio lub pośrednio dotyczą przyznawane dotacje. Ze swojej strony OLAF może przeprowadzać kontrole na miejscu i inspekcje w celu wykazania istnienia ewentualnego nadużycia finansowego, korupcji lub innej nielegalnej działalności na szkodę interesów finansowych Unii (2). |
1.9. |
Komitet z zadowoleniem przyjmuje wieloletni charakter puli środków finansowych przewidzianych na realizację unijnego programu promowania udziału konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, gdyż pozwoli to zapewnić większą stabilność finansową stowarzyszeniom beneficjentów. Te ostatnie będą mogły organizować swoje funkcjonowanie i ustalać harmonogram w dłuższym okresie. |
Informowanie opinii publicznej
1.10. |
EKES podkreśla, że pomimo podjętych działań w zakresie komunikacji i promocji, w tym artykułów w prasie ekonomicznej i organizacji konferencji, Finance Watch i Better Finance pozostają w dużym stopniu nieznane opinii publicznej i krajowym stowarzyszeniom konsumenckim, które nadto powinny bezpośrednio otrzymywać ich biuletyny. |
1.11. |
Przyjmuje do wiadomości wyniki oceny ex post projektu pilotażowego w celu wsparcia budowy ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej służącego pomocą konsumentom i użytkownikom końcowym usług finansowych, zainicjowanego przez Komisję pod koniec roku 2011 (3). Zachęca te organizacje pozarządowe do wzmożenia wysiłków, aby wzmocnić rolę, aktywność i informowanie użytkowników końcowych i konsumentów w zakresie kształtowania polityki Unii w sektorze finansowym. |
Równowaga między specjalistami a użytkownikami
1.12. |
EKES dostrzega potrzebę opracowania specjalistycznej wiedzy technicznej, aby użytkownicy usług finansowych mogli na równej stopie dyskutować ze specjalistami z branży finansowej. Wiedza ta ma kluczowe znaczenie dla wiarygodności działań odpowiednich stowarzyszeń w konfrontacji z sektorem finansowym, który posiada większe zasoby. |
1.13. |
EKES apeluje o zachowanie odpowiedniej równowagi, która sprzyjałaby krzewieniu idei stabilnego, zrównoważonego sektora finansowego działającego w długiej perspektywie czasowej. |
2. Prezentacja wniosku dotyczącego rozporządzenia (4)
2.1. |
Wniosek jest kontynuacją inicjatyw podejmowanych od 2007 r. przez Komisję Europejską, by przywrócić zaufanie konsumentów po kryzysie finansowym. |
2.2. |
Celem Komisji jest zagwarantowanie, by punkt widzenia konsumentów był bardziej uwzględniany, co doprowadziło do utworzenia w 2010 r. grupy użytkowników usług finansowych, do regularnego udziału konsumentów i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w utworzonych grupach eksperckich, a w 2011 r. do rozpoczęcia pilotażowego projektu dotacji wspierających utworzenie centrum specjalistycznej wiedzy finansowej. |
2.3. |
W wyniku ogłoszonego przez Komisję zaproszenia do składania wniosków wyłoniono dwie organizacje nienastawione na zysk: Finance Watch, utworzoną w 2011 r. w formie międzynarodowego stowarzyszenia o celu niezarobkowym na mocy prawa belgijskiego, której zadaniem jest reprezentowanie interesów społeczeństwa obywatelskiego w sektorze finansowym, oraz Better Finance, powstałą w wyniku reorganizacji europejskich stowarzyszeń inwestorów i udziałowców istniejących od 2009 r., której celem jest utworzenie centrum specjalistycznej wiedzy finansowej, skupiającego głównie prywatnych inwestorów, oszczędzających i innych użytkowników końcowych. |
2.4. |
Organizacje te otrzymały dotacje operacyjne Komisji Europejskiej w latach 2012–2015. Finance Watch otrzymała 3,04 mln EUR w latach 2012–2014, a Better Finance 0,90 mln EUR w ciągu trzech lat. Dotacje te stanowią 60 % kosztów kwalifikowalnych tych organizacji. |
2.5. |
Ocena przeprowadzona w 2015 r. wykazała, że strategiczne cele ustanowione przez Komisję zostały osiągnięte. Jednocześnie podkreślono, że należy dokonać usprawnień w zakresie kwestii związanych z informowaniem konsumentów i uwzględnianiem ich opinii. |
2.6. |
Komisja zauważa również, że pomimo starań organizacjom tym nie udało się uzyskać stabilnego i wystarczającego finansowania przez niezależnych donatorów z sektora finansowego, co sprawia, że finansowanie UE jest niezbędne do kontynuowania ich działalności. |
2.7. |
W proponowanym rozporządzeniu określa się na lata 2017–2020 program obejmujący badania, działania informacyjne, w tym skierowane do odbiorców niebędących specjalistami oraz działania służące zacieśnieniu współpracy między członkami organizacji korzystających z finansowania, a także rzecznictwo promujące ich stanowiska na szczeblu Unii. |
2.8. |
Celem programu jest dalsze zwiększania uczestnictwa konsumentów i użytkowników końcowych usług finansowych w kształtowaniu polityki Unii w tej dziedzinie oraz wspieranie procesu ich informowania o istotnych kwestiach związanych z regulacją sektora finansowego. |
2.9. |
Pula finansowania Finance Watch i Better Finance w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. wynosi maksymalnie 6 mln EUR. |
2.10. |
Każdego roku beneficjenci będą musieli przedstawić opis podjętych i przyszłych działań. |
3. Uwagi ogólne i szczegółowe
3.1. |
W związku z kryzysem finansowym Komisja Europejska i Parlament Europejski dostrzegły brak równowagi między reprezentacją sektora finansowego w różnych organach a reprezentacją użytkowników tych usług. |
3.2. |
Opierając się na art. 169 pkt 2 lit. b) TFUE, który stanowi, że do zadań Komisji należy popieranie interesów konsumentów i zapewnianie wysokiego poziomu ich ochrony, Komisja Europejska proponuje współfinansować działania stowarzyszeń wyspecjalizowanych w dziedzinie usług finansowych. |
3.3. |
EKES popiera ten cel, który był przywoływany w szeregu jego opinii, w których podkreślał potrzebę postawienia konsumenta w centrum wszystkich polityk, a co za tym idzie, wyposażenia przedstawicieli konsumentów w odpowiednie środki (5). |
3.4. |
Ze względu na złożoność zagadnień dotyczących oszczędności i inwestycji EKES popiera utworzenie niezależnego od sektora finansowego centrum specjalistycznej wiedzy finansowej, do dyspozycji organizacji reprezentujących interesy konsumentów, oszczędzających i użytkowników końcowych, którzy nie dysponują specjalistyczną wiedzą w dziedzinie finansów, biorąc pod uwagę mało przystępny dla laików poziom techniczności i kwestie, których dotyczą. |
3.5. |
W tym kontekście uważa, że należy zwrócić szczególną uwagę na brak powiązań finansowych lub innych, które mogłyby mieć negatywny wpływ na działania tych organizacji. |
3.6. |
EKES podkreśla, że wiarygodność tych organizacji musi opierać się na członkach wchodzących w ich skład, sposobie zarządzania, lecz także na działaniach podejmowanych w celu wyjaśnienia w zrozumiały dla ogółu społeczeństwa sposób skomplikowanych przepisów finansowych i instrumentów finansowych. |
3.7. |
EKES podkreśla, że pomimo podjętych działań w zakresie komunikacji i promocji, w tym artykułów w prasie ekonomicznej i organizacji konferencji, Finance Watch i Better Finance pozostają w dużym stopniu nieznane opinii publicznej i krajowym stowarzyszeniom konsumenckim, które mogłyby bezpośrednio otrzymywać biuletyny. |
3.8. |
Komitet uważa, że eksperci nie powinni zastępować przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, lecz muszą umożliwiać mu identyfikację problemów i ocenę kroków, jakie należy podjąć, oraz przedstawiać propozycje. |
3.9. |
EKES podziela opinię Komisji Europejskiej, że trzeba wspierać udział konsumentów i innych użytkowników końcowych w procesie kształtowania polityki UE, przywracając ich zaufanie do całego europejskiego systemu finansowego. |
3.10. |
Komitet przyjmuje do wiadomości unijny program przewidziany we wniosku dotyczącym rozporządzenia i jego cele. Pragnie podkreślić, że instytucjom i organizacjom niezwykle trudno jest wchodzić w interakcje z ogółem społeczeństwa. |
3.11. |
EKES stwierdza, że utworzenie Finance Watch i Better Finance zbiega się z uruchomieniem projektu pilotażowego (6). Podkreśla potrzebę zapewnienia niezależności członków tych organizacji w odniesieniu do środowisk przemysłowych, handlowych i gospodarczych. |
3.12. |
Komitet uważa, że ustalony czas trwania i formy finansowania są odpowiednie: z zadowoleniem przyjmuje wieloletni charakter puli środków finansowych przewidzianych na realizację unijnego programu promowania udziału konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych, gdyż pozwoli to zapewnić większą stabilność finansową stowarzyszeniom beneficjentów. Dzięki temu będą one mogły organizować swoje funkcjonowanie i ustalać harmonogram w dłuższym okresie, nawet jeśli przewidziana kwota dotacji jest niewielka w stosunku do ambitnych celów. |
3.13. |
EKES uważa również, że organizacje te powinny znaleźć uzupełniające źródła finansowania, aby zapewnić sobie rozwój, równowagę finansową i niezależność, zwłaszcza od Komisji. |
3.14. |
EKES wzywa do szybkiego przyjęcia rozporządzenia, aby nie przerywać dynamiki zapoczątkowanej podczas projektu pilotażowego. |
3.15. |
EKES popiera procedurę oceny niezbędną do oszacowania, czy cele zostały osiągnięte oraz czy zasady przejrzystości i odpowiedzialności finansowej wymienione w art. 8 wniosku dotyczącego rozporządzenia zostały spełnione (7). |
Bruksela, dnia 19 października 2016 r.
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego
Georges DASSIS
(1) Całkowite zasoby Finance Watch w 2015 r.: darczyńcy i fundacje 32,1 %, projekty badawcze 7,4 %, dotacje europejskie 56,4 %, organizacja imprez 1,3 %, składki członkowskie 2,7 %. Źródło: http://www.finance-watch.org/a-propos/gouvernance-et-financement.
(2) Art. 8 wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020 oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z 18.9.2013, s. 1) i rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z 15.11.1996, s. 2).
(3) http://ec.europa.eu/finance/finservices-retail/docs/users/151222-staff-working-document_en.pdf.
(4) Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia unijnego programu wsparcia określonych działań służących zwiększeniu zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki Unii w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020 – COM(2016) 388 final – 2016/0182 (COD).
(5) Dz.U. C 181 z 21.6.2012, s. 89.
(6) Projekt pilotażowy zakładający udzielenie dotacji w celu wsparcia budowy ośrodka specjalistycznej wiedzy finansowej służącego pomocą użytkownikom końcowym i zainteresowanym stronom spoza branży, a także zwiększenie ich zdolności uczestnictwa w procesie kształtowania unijnej polityki w dziedzinie usług finansowych, zainicjowany w 2011 r. – Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia programu Unii służącego wsparciu szczególnych działań mających na celu zwiększenie zaangażowania konsumentów i innych użytkowników końcowych usług finansowych w proces kształtowania polityki UE w dziedzinie usług finansowych na lata 2017–2020. COM(2016) 388 final – 2016/0182 (COD), s. 2.
(7) Tamże.