This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52014DC0472
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS Tackling unfair trading practices in the business-to-business food supply chain
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych, realizowanych między przedsiębiorstwami
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych, realizowanych między przedsiębiorstwami
/* COM/2014/0472 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Zwalczanie nieuczciwych praktyk handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych, realizowanych między przedsiębiorstwami /* COM/2014/0472 final */
Zwalczanie nieuczciwych praktyk
handlowych w ramach łańcucha dostaw produktów spożywczych,
realizowanych między przedsiębiorstwami
1.
Wprowadzenie
Łańcuch
dostaw żywności umożliwia zapewnianie zaopatrzenia wszystkim
obywatelom w produkty spożywcze i napoje przeznaczone do konsumpcji
indywidualnej lub w obrębie gospodarstwa domowego. Jego funkcjonowanie ma
na co dzień wpływ na wszystkich konsumentów w UE, a wydatki na takie
produkty składają się na znaczną część
budżetu przeciętnego gospodarstwa domowego.[1]
Zanim produkt trafi do konsumenta, wielu uczestników rynku (producentów,
przetwórców, sprzedawców detalicznych itd.) wnosi swój wkład w jego
wartość i kształtuje ostateczną cenę produktu,
którą płaci konsument. W tej sferze jednolity rynek przyniósł
wiele korzyści podmiotom gospodarczym działającym w ramach
łańcucha dostaw żywności. Przedsiębiorstwa dostawców i
sprzedawców, zarówno duże, jak i małe, mają teraz więcej
szans na rynku i zyskały dostęp do większej bazy klientów.
Wolumen handlu transgranicznego żywnością i napojami między
państwami członkowskimi UE stanowi obecnie około 20 % ich
całkowitej produkcji w UE, a co najmniej 70 % ogólnego wywozu
produktów rolnych lub spożywczych z państw członkowskich UE
trafia do innych państw członkowskich UE[2].
Dlatego też dobrze i efektywnie funkcjonujący łańcuch
dostaw żywności w całej UE może w istotny sposób
przyczynić się do umacniania znaczenia jednolitego rynku. Jednakże
wydarzenia ostatnich kilkudziesięciu lat, takie jak wzrost koncentracji i
większa integracja pionowa uczestników rynku w całej UE,
doprowadziły do zmian strukturalnych w łańcuchu dostaw
żywności. Zmiany te przyczyniły się do sytuacji, która
charakteryzuje się bardzo zróżnicowanymi poziomami siły
przetargowej i zakłóceniami równowagi ekonomicznej w poszczególnych
stosunkach handlowych między podmiotami w ramach tego łańcucha.
Jakkolwiek zróżnicowana siła przetargowa w stosunkach handlowych jest
zjawiskiem powszechnym i ma swoje uzasadnienie, to jednak jej nadużywanie
prowadzi czasem do nieuczciwych praktyk handlowych.[3] Nieuczciwe
praktyki handlowe można ogólnie określić jako praktyki, które
rażąco odbiegają od dobrego postępowania handlowego oraz
są sprzeczne z zasadą dobrej wiary i uczciwego obrotu i są
jednostronnie stosowane przez jednego partnera handlowego wobec jego
kontrahenta. Niniejszy
komunikat nie przewiduje działań regulacyjnych na poziomie UE i nie
określa jednolitego rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk
handlowych, ale raczej zachęca zainteresowane podmioty i państwa
członkowskie do rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk handlowych
w odpowiedni i proporcjonalny sposób, z uwzględnieniem uwarunkowań
krajowych i najlepszych praktyk. Komunikat zachęca podmioty gospodarcze
działające w ramach łańcucha dostaw żywności do
uczestniczenia w dobrowolnych programach mających na celu promowanie
najlepszych praktyk oraz ograniczanie nieuczciwych praktyk handlowych.
Podkreśla się w nim także znaczenie skutecznego dochodzenia
roszczeń. Komisja zobowiązała się do kontynuowania
ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i z
zainteresowanymi stronami; wszyscy zaangażowani będą musieli
odegrać swoją rolę, by pomóc w eliminowaniu nieuczciwych praktyk
handlowych.
2.
Kontekst
Chociaż
trudno jest ocenić pełen zakres i częstotliwość
występowania problemu nieuczciwych praktyk handlowych, wszystkie podmioty
w łańcuchu dostaw żywności potwierdziły jego
istnienie. Liczne badania wykazują, że nieuczciwe praktyki handlowe
występują stosunkowo często, przynajmniej w niektórych
częściach łańcucha dostaw. Na przykład w ogólnounijnym
sondażu przeprowadzonym wśród dostawców w łańcuchu dostaw
żywności 96 % respondentów stwierdziło, że byli
już narażeni na co najmniej jedną formą nieuczciwych
praktyk handlowych[4]. Badania przeprowadzono również na
poziomie krajowym. W sprawozdaniu hiszpańskiego organu ds. konkurencji na
temat relacji między producentami a detalistami w sektorze spożywczym
56 % ankietowanych dostawców stwierdziło, że regularnie lub
okazjonalnie spotykali się ze zmianą warunków umowy z mocą
wsteczną[5].
Z badania przeprowadzonego przez włoski organ ds. konkurencji wynika,
że 57 % producentów często lub zawsze akceptowało
jednostronne zmiany z mocą wsteczną, ponieważ obawiało
się odwetu handlowego w przypadku odmowy zaakceptowania zmian[6] Nieuczciwe
praktyki handlowe mogą mieć szkodliwe skutki, w szczególności
dla MŚP, w ramach łańcucha dostaw żywności[7].
Mogą one wywierać niekorzystny wpływ na zdolność
MŚP do przetrwania na rynku, podejmowania nowych inwestycji finansowych w
produkty i technologie, a także na rozwijanie przez te
przedsiębiorstwa działalności w wymiarze transgranicznym na
jednolitym rynku. Wprawdzie dokonanie pełnej oceny ogólnych skutków
nieuczciwych praktyk handlowych na rynku w kategoriach ilościowych jest
trudne, nie ulega jednak wątpliwości, że takie praktyki
wywierają negatywny bezpośredni wpływ na podmioty, wobec których
są one stosowane. We wspomnianym powyżej ogólnounijnym sondażu 83 %
respondentów twierdziło, że są narażeni na nieuczciwe
praktyki handlowe oraz że nieuczciwe praktyki handlowe
zwiększyły koszty ich działalności, a 77 %
oświadczyło, że nieuczciwe praktyki handlowe obniżyły
ich przychody. Co więcej, w łańcuchu dostaw mogą
również powstawać skutki pośrednie dla MŚP, które w
szczególności powstrzymują się od podejmowania prób nawiązywania
stosunków handlowych przede wszystkim w obawie przed narzucaniem im nieuczciwych
praktyk handlowych. Nowa wspólna
polityka rolna (WPR)[8]
oraz nowa wspólna polityka rybołówstwa (WPRyb)[9]
przyczyniają się do wzmocnienia pozycji producentów w
łańcuchu dostaw w stosunku do podmiotów działających na
rynku niższego szczebla, zwłaszcza poprzez wspieranie tworzenia i
rozwoju organizacji producentów. Nowa jednolita wspólna organizacja rynku
zawiera również elementy, których celem jest ograniczenie różnicy pod
względem siły przetargowej pomiędzy rolnikami a innymi stronami
w łańcuchu dostaw żywności w wybranych sektorach (mleka,
oliwy z oliwek, wołowiny i cielęciny, roślin uprawnych). Nowe
przepisy dają również państwom członkowskim
możliwość wprowadzenia wymogu zawierania obowiązkowych umów
pisemnych w innych sektorach rolnych, z zastrzeżeniem zabezpieczeń
zapewniających, by takie przepisy nie zakłócały
właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Reforma WPR, szczególnie
w ramach jednolitej wspólnej organizacji rynku, zawiera elementy, których celem
jest ograniczenie różnicy pod względem siły przetargowej
pomiędzy rolnikami a innymi stronami w łańcuchu dostaw
żywności. W wielu
państwach członkowskich problemem nieuczciwych praktyk handlowych
zajęto się na poziomie krajowym z zastosowaniem wielu różnych
podejść, w niektórych przypadkach regulacyjnych, a w innych opartych
na platformach samoregulacyjnych między uczestnikami rynku. W tych, w
których przepisy istnieją, są one zróżnicowane pod względem
charakteru, poziomu i prawnej formy ochrony przed nieuczciwymi praktykami
handlowymi. Fakt istnienia i
szkodliwości nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw
żywności został również potwierdzony przez zainteresowane
strony wchodzące w skład Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy
Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, ustanowionego
przez Komisję w 2010 r.[10].
Uznając potrzebę rozwiązania tego problemu na szczeblu
europejskim, zainteresowane strony ustanowiły ramy o charakterze
samoregulacyjnym (inicjatywa dotycząca łańcucha dostaw), z
zadowoleniem przyjęte przez Komisję, a także jak okazało
się po upływie dziewięciu miesięcy – również przez
przedsiębiorstwa prowadzące handel detaliczny, hurtowy,
przedsiębiorstwa produkcyjne oraz niektóre MŚP. Niektóre zainteresowane
strony – a mianowicie rolnicy i przemysł przetwórstwa mięsnego – nie
przystąpiły jednak do tych ram na poziomie UE. Mimo że rolnicy
są reprezentowani w platformach krajowych w kilku państwach
członkowskich[11],
jedynie cztery organizacje rolnicze przyjęły ramy na poziomie UE.
Ponadto ramy te mają charakter wiążący jedynie dla tych
przedsiębiorstw, które zdecydowały się je przyjąć. W rezultacie
obecnie w UE nadal istnieją bardzo zróżnicowane sposoby uregulowania
nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności
w UE. Potencjalne
korzyści wynikające z ograniczenia nieuczciwych praktyk handlowych
mogą być znaczne, szczególnie dla MŚP i
mikroprzedsiębiorstw, ponieważ prawdopodobieństwo stosowania
nieuczciwych praktyk handlowych wobec nich jest większe i podmioty te w
większym stopniu niż duże przedsiębiorstwa odczuwają
skutki tego rodzaju praktyk. Należy również zauważyć,
że nieuczciwe praktyki handlowe stosowane w UE mogą mieć bezpośredni
lub pośredni wpływ na producentów i przedsiębiorstwa spoza UE,
między innymi z krajów rozwijających się. W tym
kontekście niniejszy komunikat ma się przyczynić do zapewnienia
sprawiedliwych i zrównoważonych stosunków handlowych i równorzędnych
warunków konkurencji dla uczestników rynku w ramach łańcucha dostaw
żywności i tym samym pomóc w ograniczeniu szkodliwych skutków
nieuczciwych praktyk handlowych oraz w zmniejszeniu ewentualnych
transgranicznych przeszkód spowodowanych tego rodzaju praktykami, w
szczególności dla MŚP.
3.
Problemy spowodowane nieuczciwymi praktykami
handlowymi
Ewentualne
konsekwencje nieuczciwych praktyk handlowych na szczeblu UE budzą
zaniepokojenie nie tylko w Komisji Europejskiej, lecz także w Parlamencie
Europejskim. W styczniu 2012 r. Parlament Europejski przyjął
rezolucję[12]
i zwrócił w niej uwagę na europejski wymiar problemu
zakłóceń równowagi w łańcuchu dostaw żywności,
które mogą doprowadzić do nieuczciwych praktyk. W rezolucji tej
znalazła się lista konkretnych nieuczciwych praktyk handlowych oraz
wezwanie do objęcia ich odpowiednimi regulacjami, kontrolą i
sankcjami. W celu lepszego
zrozumienia całego zagadnienia Komisja w styczniu 2013 r.
opublikowała zieloną księgę w sprawie nieuczciwych praktyk
handlowych z myślą o zebraniu opinii zainteresowanych stron na temat
występowania tego rodzaju praktyk w łańcuchu dostaw produktów
spożywczych i niespożywczych[13]
i o określeniu możliwych sposobów rozwiązania tego problemu.
Wyniki przeprowadzonych następnie konsultacji społecznych
dostarczyły następujących ważnych spostrzeżeń: 1.
Jakkolwiek nieuczciwe praktyki handlowe
mogą w zasadzie mieć miejsce w każdym sektorze, to z informacji
zwrotnych dotyczących zielonej księgi, przekazanych przez
zainteresowane strony, wynika jednak, że praktyki te są
źródłem problemów w szczególności w łańcuchu dostaw
żywności. 2.
Do głównych kategorii nieuczciwych
praktyk handlowych, określonych w zielonej księdze i potwierdzonych
przez wiele zainteresowanych stron, zaliczają się: - wykorzystywanie
przez partnera handlowego praktyki polegającej na stosowaniu z mocą
wsteczną niedoprecyzowanych, wieloznacznych lub niepełnych warunków
umownych; - przerzucanie przez
partnera handlowego nadmiernego ryzyka lub niemożliwych do przewidzenia
kosztów na kontrahenta; - wykorzystywanie
przez partnera handlowego informacji poufnych; - nieuczciwe
rozwiązanie lub przerwanie stosunku handlowego. 3.
Za praktyki przyczyniające się
do problemów zostały również uznane terytorialne ograniczenia dostaw.
Ograniczenia te są czasami narzucane przez niektórych wielonarodowych
dostawców detalistom i utrudniają im zaopatrywanie się w identyczne
towary za granicą lub w centralnych punktach zaopatrzenia. Ograniczenia
terytorialne mają jednak inny charakter niż nieuczciwe praktyki
handlowe określone powyżej, a w związku z tym Komisja oceni je
odrębnie. 4.
Bezpośrednie skutki wyżej
wymienionych nieuczciwych praktyk handlowych, zwłaszcza gdy są one
stosowane w sposób niemożliwy do przewidzenia, mogą przyczyniać
się do nadmiernych kosztów i niższych niż oczekiwane przychodów
dla kontrahenta o słabszej pozycji negocjacyjnej. Niemożliwa do
przewidzenia zmiana warunków umowy może również prowadzić do
nadmiernej produkcji i możliwego do uniknięcia marnotrawienia
żywności. Podleganie nieuczciwym praktykom handlowym, czy choćby
perspektywa narażenia na tego rodzaju praktyki w przyszłości,
może mieć wpływ na zdolność lub gotowość
słabszego partnera handlowego do finansowania inwestycji. Komisja
przeprowadza obecnie również badanie dotyczące wyboru i innowacji w
sektorze detalicznym. Powinno to wyjaśnić zmiany i czynniki
ułatwiające wybór i innowacje na poziomie całego rynku. Co
więcej, w zróżnicowanym otoczeniu regulacyjnym, które odnosi się
do nieuczciwych praktyk na poziomie krajowym, MŚP — mające
dostęp do ograniczonych środków prawnych — stoją w obliczu
złożonej sytuacji w związku z tego rodzaju praktykami i
możliwością stosowania środków zaradczych. Wynikający
stąd brak pewności może zniechęcać niektóre
przedsiębiorstwa, w szczególności małe i średnie, do
wchodzenia na nowe rynki geograficzne, a nawet do prowadzenia handlu transgranicznego. Świadczy o tym ogólnounijny
sondaż przeprowadzony wśród rolników i producent produktów
pierwotnych na rynku rolno-spożywczym. 46 % respondentów
uczestniczących w badaniu stwierdziło, że nieuczciwe praktyki
handlowe mają negatywny wpływ na dostęp do nowych rynków lub na
działalność transgraniczną[14].
4.
Zróżnicowana sytuacja w sferze ochrony przed
nieuczciwymi praktykami handlowymi w EU
4.1.
Fragmentacja regulacyjna w odniesieniu do
nieuczciwych praktyk handlowych
W pewnym
zakresie w obecnych ramach regulacyjnych na poziomie UE znajdują się
przepisy, dotyczące nieuczciwych praktyk handlowych w ramach
łańcucha dostaw żywności lub poza nim. Istniejące
instrumenty, takie jak wspomniana powyżej reforma WPR, prawo konkurencji,
ramy dotyczące praktyk handlowych[15],
przepisy odnoszące się do problemu nieuczciwych warunków w umowach
konsumenckich[16],
zaproponowana dyrektywa w sprawie tajemnicy handlowej[17] i
inne przepisy międzysektorowe mogą być przydatne w odniesieniu
do nieuczciwych praktyk handlowych w niektórych sytuacjach, ale w
większości przypadków nie mają zastosowania do konkretnych
nieuczciwych praktyk handlowych, wymienionych powyżej. We wniosku
dotyczącym rozporządzenia w sprawie wspólnych europejskich przepisów
dotyczących sprzedaży[18]
przewidziany został zakaz stosowania niektórych nieuczciwych warunków w
umowach między przedsiębiorstwami, który może stanowić
użyteczną podstawę dla tworzenia przejrzystej sytuacji w
trwałych długoterminowych relacjach. Niemniej stosowanie tego aktu, z
chwilą zatwierdzenia go przez współustawodawców, będzie
uzależnione od dwustronnego porozumienia między zainteresowanymi
stronami transakcji. Metody
rozwiązywania problemu nieuczciwych praktyk handlowych na poziomie
krajowym są bardzo zróżnicowane. W niektórych państwach
członkowskich przyjęto środki regulacyjne, ale w wielu z nich
przyjęto podejście samorgulacyjne lub nie podjęto konkretnych
działań w celu zwalczania nieuczciwych praktyk handlowych w ramach
łańcuchów dostaw, opierając się zamiast tego na przepisach
ogólnych. Państwa członkowskie, które podejmowały próby
przeciwdziałania tego rodzaju praktykom szczególnie za pomocą
regulacji krajowych, ustanowiły specjalne zasady regulujące stosunki
między przedsiębiorstwami, wprowadziły przepisy
uzupełniające do krajowego prawa konkurencji lub rozszerzyły
zakres stosowania dyrektywy dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych[19],
obejmując jej zakresem stosunki między przedsiębiorstwami.
Niektóre państwa członkowskie, które początkowo próbowały
rozwiązać problem nieuczciwych praktyk handlowych poprzez dobrowolne
działania, postanowiły następnie zwalczać te praktyki za
pomocą odpowiednich przepisów. Takie
zróżnicowane podejścia oznaczają, że zakres i rodzaj
ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi, a także ewentualne
istniejące mechanizmy egzekwowania przepisów zależałyby od tego,
gdzie zlokalizowane jest przedsiębiorstwo o dużej sile przetargowej i
stosujące nieuczciwe praktyki handlowe. Problemy mogą
wystąpić w sytuacji, w której wzrasta liczba zakupów publicznych z
udziałem wielu państw. Ponadto, w odpowiedziach organów publicznych
udzielonych w ramach konsultacji dotyczących zielonej księgi,
zgłaszano odosobnione przypadki „forum shopping”, czyli praktyki
polegającej na tym, że silniejsza strona umowy jednostronnie
decyduje, w którym państwie członkowskim, a zatem na podstawie jakich
ram prawnych, ma zastosowanie umowa, chcąc w ten sposób uniknąć
ram krajowych określających bardziej rygorystyczne środki
ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi. Kwestia ta została w szczególności
poruszona przez 5 państw członkowskich podczas konsultacji
społecznych i podczas dyskusji na zorganizowanych przez Komisję
forach zainteresowanych stron rozmów.
4.2.
Egzekwowanie przepisów
Strona
narażona na nieuczciwe praktyki handlowe zasadniczo może
dochodzić zadośćuczynienia w drodze postępowania
sądowego na podstawie przepisów prawa cywilnego przeciwko stanowiącym
nadużycie postanowieniom umów. Zainteresowane strony, a zwłaszcza
MŚP podkreślały jednak, że wniesienie skargi do sądu
jest często nieskutecznym sposobem rozwiązywania problemu tego
rodzaju praktyk. Po pierwsze, postępowanie przed sądem jest zazwyczaj
kosztowne i czasochłonne. Po drugie, i jak się zdaje ważniejsze,
słabsza strona w stosunkach handlowych w ramach łańcucha dostaw
żywności (na ogół MŚP) często obawia się, że
wszczęcie postępowania sądowego może doprowadzić do
tego, że silniejsza strona rozwiąże stosunek handlowy („czynnik
strachu”). Może to zniechęcić strony narażone na nieuczciwe
praktyki handlowe do podejmowania działań prawnych, co z kolei
może ograniczyć wpływ czynnika odstraszającego na
kontrahenta stosującego nieuczciwe praktyki handlowe. W tym
kontekście niektóre państwa członkowskie wprowadziły inne
mechanizmy dochodzenia roszczeń, aby walczyć z nieuczciwymi praktykami
handlowymi w pionowych łańcuchach dostaw. Szereg państw
członkowskich ustanowiło organy egzekwowania prawa, które są
niezależne od zainteresowanych uczestników rynku, a inne państwa
członkowskie omawiają obecnie możliwość
przeprowadzenia reform w tym kierunku. W niektórych
przypadkach wyznaczono krajowe organy ds. konkurencji do celów egzekwowania
przepisów służących zwalczaniu nadużyć wobec
ekonomicznie zależnych przedsiębiorstw lub nadużywania
dominującej pozycji przetargowej. W innych państwach członkowskich
wyznaczono jednak inne istniejące organy (np. organy odpowiedzialne na
kwestie związane z żywnością lub ochroną konsumentów),
bądź też ustanowiono nowe organy administracyjne w celu
egzekwowania przepisów służących zwalczaniu nieuczciwych praktyk
handlowych. Kilku z tych organów powierzono uprawnienia do wszczynania
dochodzeń i zazwyczaj przyjmują one skargi poufne. W innych
państwach członkowskich wprowadzono dobrowolny mechanizm
rozwiązywania sporów przez zainteresowane strony, tak by próbować rozwiązać
spory poza drogą sądową. W innych przypadkach utrzymano
podejście mieszane polegające na połączeniu dobrowolnych
programów z egzekwowaniem przepisów przez organy publiczne. Rolnicy i
dostawcy będący MŚP zwracają uwagę, że istnienie
organu administracyjnego posiadającego uprawnienia do wszczynania
dochodzeń i przyjmowania skarg poufnych dotyczących domniemanych
nieuczciwych praktyk handlowych miałoby kluczowe znaczenie dla
rozwiązania problemu czynnika strachu opisanego powyżej.
Większość z tych zainteresowanych stron apeluje o ustanowienie
niezależnego organu egzekwowania prawa na poziomie krajowym, ponieważ
skuteczne egzekwowanie przepisów byłoby kluczowym elementem w ograniczaniu
skali tego rodzaju praktyk. Inne
zainteresowane strony uznały, że dobrowolne ramy i rozwiązania o
charakterze samoregulacyjnym powinny być rozpatrywane w pierwszej
kolejności. Jeżeli okazałoby się, że takie modele nie
przeciwdziałają skutecznie nieuczciwym praktykom handlowym,
można byłoby zaplanować powołanie niezależnego organu.
4.3.
Inicjatywa dotycząca łańcucha dostaw
Inicjatywa
dotycząca łańcucha dostaw została opracowana w ramach Forum
Wysokiego Szczebla Komisji do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha
Dostaw Żywności, w skład którego wchodzą przedstawiciele
organów krajowych i kluczowych zainteresowanych stron na poziomie UE
począwszy od tych, które zajmują się realizacją dostaw po
prowadzące działalność związaną z handlem
detalicznym w sektorze żywności. W listopadzie 2011 r. wszyscy
przedstawiciele rynku uczestniczący w pracach grupy roboczej ds.
nieuczciwych praktyk handlowych, działającej w ramach Forum, wspólnie
zaakceptowali zbiór zasad dobrej praktyki stosowanej w sferze wertykalnych
relacji w łańcuchu dostaw żywności[20].
Zasady te obejmują: przewidywalność zmian w warunkach umownych;
odpowiedzialność przedsiębiorcy za własne ryzyko oraz
zasadność żądań i opłat. Na drugim
etapie, we wrześniu 2013 r., zostały wprowadzone dobrowolne ramy
stosowania zasad dobrej praktyki (inicjatywa dotycząca łańcucha
dostaw)[21].
Poszczególne przedsiębiorstwa mogą przystąpić do inicjatywy
dotyczącej łańcucha dostaw po przeprowadzeniu oceny
przestrzegania zasad dobrej praktyki. Indywidualne spory mogą, zgodnie z
ramami i po spełnieniu pewnych warunków, być rozstrzygane za
pomocą mechanizmów rozwiązywania sporów, w drodze mediacji i
postępowania polubownego. W celu zapobiegania nieuczciwym praktykom
handlowym ramy wdrożeniowe koncentrują się na wymogach
organizacyjnych na poziomie przedsiębiorstwa, między innymi na
szkoleniu pracowników i na zdolności do uczestniczenia w mechanizmach
rozwiązywania sporów określonych w tych ramach. Naruszenia tych
wymogów organizacyjnych mogą prowadzić do wykluczenia
przedsiębiorstwa z tej inicjatywy. Ramy nakładają obowiązek
na podmioty je stosujące, polegający na zapewnieniu, że wobec
słabszych stron korzystających z mechanizmów rozwiązywania
sporów nie będzie stosowany odwet handlowy. Inicjatywą
zarządza grupa zarządzająca, w skład której wchodzą
przedstawiciele różnych stowarzyszeń zainteresowanych stron reprezentujących
podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw żywności.
Dotychczas, w ciągu dziewięciu miesięcy, które minęły
od rozpoczęcia inicjatywy, zarejestrowało się 98 grup i
przedsiębiorstw prowadzących handel detaliczny i hurtowy oraz grup i
przedsiębiorstw produkcyjnych, reprezentujących 736 przedsiębiorstw
działających we wszystkich państwach członkowskich UE.
Liczba rejestrujących się MŚP wzrasta. Jednakże nie
wszystkie odpowiednie stowarzyszenia zainteresowanych stron zgłosiły
gotowość do stosowania ram. Z uczestnictwa w grupie
zarządzającej programem na poziomie UE zrezygnowali w
szczególności przedstawiciele producentów produktów pierwotnych (tj.
rolników) i przemysłu mięsnego. Podmioty te, mimo że
akceptują zasady, są zaniepokojone brakiem niezależnego i
skutecznego egzekwowania przepisów w ramach inicjatywy dotyczącej
łańcucha dostaw. Niektóre z nich uczestniczą jednak w
analogicznych programach na poziomie krajowym. Zdaniem
zainteresowanych stron, których problem ten dotyczy, w ramach inicjatywy
dotyczącej łańcucha dostaw kwestia wspomnianego czynnika strachu
w przypadku ekonomicznie zależnych partnerów handlowych nie została
uwzględniona w wystarczającym stopniu, zwłaszcza dlatego,
że przedsiębiorstwa narażone na nieuczciwe praktyki handlowe nie
mają możliwości wnoszenia skarg poufnych. W dobrowolnej
inicjatywie została przewidziana procedura zachowania poufności
jedynie w przypadku sporów grupowych poprzez stworzenie stowarzyszeniom
zainteresowanych stron możliwości wystąpienia z wnioskiem o
uzyskanie wykładni zasad od grupy zarządzającej, a dostęp
do mechanizmów rozwiązywania sporów wymaga porozumienia obydwu stron.
Inicjatywa nie przewiduje dochodzeń lub sankcji, jeżeli
przedsiębiorstwo narusza zasady dobrych praktyk. Należy
zauważyć, że nie istnieją żadne granice
określające, w jakim zakresie w ramach inicjatywy samoregulacji
może być dostępny mechanizm rozwiązywania sporów. Dlatego
też uzupełnienie inicjatywy dotyczącej łańcucha dostaw
o niezależne środki egzekwowania przepisów w tych państwach
członkowskich, w których takie środki obecnie nie istnieją,
przyczyniłoby się do wzrostu skuteczności tej inicjatywy i
przypuszczalnie pozwoliło wyeliminować główny powód, dla którego
niektóre grupy zainteresowanych stron nie przyjęły ram inicjatywy
dotyczącej łańcucha dostaw. W tym
kontekście należy zauważyć, że w sprawozdaniu z
inicjatywy własnej Parlamentu Europejskiego dotyczącym spraw
związanych z handlem detalicznym, przyjętym w grudniu 2013 r.,
wyrażono wsparcie dla zasad i ram inicjatywy dotyczącej
łańcucha dostaw, a także zaapelowano do Komisji o zbadanie
potrzeby i możliwości wprowadzenia niezależnego egzekwowania
przepisów w celu odniesienia się do kwestii czynnika strachu w przypadku
małych podmiotów działających w ramach łańcucha
dostaw.[22]
5.
Skuteczna strategia ochrony przed nieuczciwymi
praktykami handlowymi
5.1.
Powszechne wdrożenie inicjatywy
dotyczącej łańcucha dostaw na rynku
Dobrowolne
kodeksy postępowania są ważnym podstawowym instrumentem w
tworzeniu środowiska, w którym przedsiębiorstwa utrzymują
między sobą relacje w sposób uczciwy i zrównoważony. Takie
kodeksy mogą skutecznie pomóc w wypracowaniu odpowiedniego nastawienia,
podejść negocjacyjnych i mechanizmów rozwiązywania sporów w
organizacjach, a tym samym w ograniczeniu lub najlepiej wyeliminowaniu
nieuczciwych praktyk handlowych. Ponadto w dobrowolnych kodeksach
postępowania można ustanowić procedury rozstrzygania sporów
pomiędzy dwiema stronami pozostającymi w relacji wertykalnej, które
to procedury często mogą pomóc uniknąć
długotrwałego i uciążliwego postępowania prawnego.
Dlatego też inicjatywa dotycząca łańcucha dostaw stanowi
bardzo ważny krok w rozwiązywaniu problemu nieuczciwych praktyk
handlowych. Dalsze zwiększenie pozytywnych efektów tej inicjatywy
można uzyskać poprzez tworzenie w jej ramach platform krajowych. Sugerowane
rozwiązania: 1) Komisja zachęca wszystkie przedsiębiorstwa i
odpowiednie organizacje w łańcuchu dostaw żywności do
przyłączenia się do dobrowolnej inicjatywy dotyczącej
nieuczciwych praktyk handlowych, a w szczególności do
przyłączenia się do inicjatywy dotyczącej
łańcucha dostaw, by dać wyraz swemu zaangażowaniu,
budować zaufanie w ramach łańcucha dostaw żywności
oraz osiągnąć masę krytyczną i szeroki zasięg,
które są konieczne w celu zapewnienia skuteczności takich programów. 2) Komisja zachęca przedsiębiorstwa
działające w łańcuchu dostaw żywności do
aktywnego propagowania inicjatywy dotyczącej łańcucha dostaw
wśród swoich partnerów handlowych oraz do informowania ich o ich prawach i
obowiązkach. Powinny one standardowo informować każdego ze
swoich partnerów handlowych o przystąpieniu do tej inicjatywy i
zachęcać ich do tego samego. 3) Grupa zarządzająca inicjatywą
dotyczącą łańcucha dostaw powinna kontynuować i
zwiększać swoje wysiłki na rzecz budowania świadomości
wśród MŚP i znaleźć skuteczne sposoby
umożliwiające MŚP przyłączenie się do tej
inicjatywy. MŚP są głównymi beneficjentami takich programów,
ważne jest więc, by w możliwie największym stopniu
zwiększyć ich udział w tych programach. 4) Grupa zarządzająca inicjatywą na rzecz
łańcucha dostaw powinna kontynuować swoje wysiłki na rzecz
stymulowania i ułatwiania tworzenia platform krajowych w każdym
państwie członkowskim UE. 5) Komisja będzie w dalszym ciągu
ułatwiać wymianę informacji i dyskusje między grupami
kluczowych zainteresowanych stron i ściśle angażować
się w prace grupy zarządzającej tą inicjatywą w celu
maksymalizacji jej zasięgu, w szczególności objęcia nią
małych i średnich przedsiębiorstw, a także będzie w
dalszym ciągu uważnie monitorować rozwój inicjatywy i
zachęcać uczestników inicjatywy na rzecz łańcucha dostaw do
pracy nad wzmocnieniem mechanizmu rozwiązywania sporów i systemu sankcji.
5.2.
Zasady dobrej praktyki
Te państwa
członkowskie, które już podjęły działania w celu
rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk handlowych na poziomie krajowym
przyjęły w tym celu różne podejścia, także różne
definicje nieuczciwych praktyk. Takie definicje krajowe sformułowano na przykład
w formie bardzo obszernych opisów albo szczegółowych list zakazanych
praktyk. W innych państwach członkowskich natomiast nie podjęto
żadnych konkretnych działań służących ochronie
przed nieuczciwymi praktykami handlowymi. W celu skutecznego rozwiązania
problemu nieuczciwych praktyk handlowych w całej UE, a zwłaszcza w
wymiarze transgranicznym, korzyści mogłoby przynieść
wspólne pojmowanie zasady przeciwdziałania tego rodzaju praktykom. Wprawdzie na
potrzeby inicjatywy dotyczącej łańcucha dostaw nie przyjęto
precyzyjnie sformułowanej definicji nieuczciwych praktyk handlowych, ale
opracowano listę zasad odnoszących się do dobrych praktyk oraz
podano przykłady uczciwych i nieuczciwych praktyk. Zasady te zostały
wspólnie uzgodnione przez wszystkie odpowiednie stowarzyszenia zainteresowanych
stron z UE uczestniczące w pionowym łańcuchu dostaw
żywności, działające w ramach Forum Wysokiego Szczebla. W związku z
tym stanowią one użyteczną podstawę do identyfikacji
nieuczciwych praktyk, które można byłoby zwalczać w ramach
potencjalnej inicjatywy w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych.
Identyfikacji nieuczciwych praktyk handlowych pozwala z kolei na
określenie zasad ich zwalczania. Należy przypomnieć, że
stosując te zasady, przedsiębiorstwa muszą również zagwarantować
ich zgodność z wszystkimi obowiązującymi przepisami, w tym,
w odpowiednich przypadkach, z przepisami krajowego lub europejskiego prawa
konkurencji. Zasady
określone przez Forum Wysokiego Szczebla i zatwierdzone w ramach
inicjatywy na rzecz łańcucha dostaw są następujące: a)
Umowy na piśmie: Umowy należy
zawierać na piśmie, z wyjątkiem przypadków, w których jest to
niepraktyczne lub w których umowy ustne są obustronnie akceptowane i
wygodne. Powinny one być jasne i przejrzyste oraz powinny obejmować możliwie
największą liczbę właściwych i przewidywalnych
elementów, w tym prawa i procedury odstąpienia od umowy. b)
Przewidywalność: Jednostronne zmiany
postanowień umowy nie są możliwe, chyba że uprzednio
uzgodniono ich okoliczności i warunki. W umowach powinno się
określić w odniesieniu do każdej strony proces omawiania z
drugą stroną wszelkich zmian koniecznych do realizacji umowy lub
wynikających z nieprzewidzianych okoliczności, jak przedstawiono w
umowie. c)
Przestrzeganie: Umów należy przestrzegać. d)
Informacje: Jeżeli ma miejsce wymiana
informacji, następuje ona w ścisłej zgodności z przepisami
prawa konkurencji lub innymi mającymi zastosowanie przepisami prawa, a
strony powinny w dostateczny sposób dopilnować, aby dostarczone informacje
były poprawne i nie wprowadzały w błąd. e)
Poufność: Należy przestrzegać
poufności informacji, chyba że informacje są już publicznie
dostępne lub zostały uzyskane niezależnie przez stronę
otrzymującą w sposób zgodny z prawem i w dobrej wierze. Strona
otrzymująca wykorzystuje informacje poufne jedynie w celu, w którym
zostały jej one przekazane. f)
Odpowiedzialność za ryzyko: Wszystkie
umawiające się strony w łańcuchu dostaw powinny być
obciążone własnym odpowiednim ryzykiem gospodarczym. g)
Uzasadniony wniosek: Umawiająca się
strona nie stosuje gróźb w celu uzyskania nieuzasadnionej przewagi lub
przeniesienia nieuzasadnionego kosztu. Sugerowane
rozwiązania: 6) Komisja zachęca państwa członkowskie do
zbadania, czy ich obowiązujące krajowe ramy prawne są
odpowiednie, by rozwiązać problem nieuczciwych praktyk handlowych,
uwzględniając najlepsze praktyki w innych państwach
członkowskich. Państwa członkowskie powinny również
rozważyć inne możliwe skutki nieuczciwych praktyk handlowych,
takie jak wzrost marnotrawienia żywności. W tym celu zachęca
się państwa członkowskie do zbadania, czy ich ramy mogłyby
opierać się na liście praktyk lub ogólnych przepisach, które
pozwalają na podejmowanie środków w razie ewentualnego naruszenia
wspomnianych powyżej zasad. 7) Ponadto państwa członkowskie powinny
zachęcać przedsiębiorstwa działające na ich terytorium
do stosowania dobrowolnych kodeksów postępowania zarówno na poziomie
krajowym, jak i na szczeblu UE. 8) Komisja będzie w dalszym ciągu wspierać
wymianę najlepszych praktyk między państwami członkowskimi,
np. poprzez organizowanie warsztatów z udziałem ekspertów z organów
administracji krajowych.
5.3.
Zapewnienie skutecznego egzekwowania przepisów na
szczeblu krajowym
W celu
zapewnienia wiarygodnego czynnika odstraszającego przed stosowaniem
nieuczciwych praktyk handlowych, konieczne jest odpowiednie egzekwowanie
przepisów. Jeśli w
ramach stosunków handlowych słabsza strona jest ekonomicznie zależna
od swego silniejszej kontrahenta, często może ona rezygnować z
dochodzenia roszczeń w związku z nieuczciwą praktyką
handlową na drodze sądowej lub za pomocą dobrowolnych
mechanizmów rozwiązywania sporów. Może również mieć miejsce
zależność ekonomiczna. Na przykład badanie przeprowadzone
przez hiszpańską komisję ds. konkurencji[23]
wskazuje, że w 2010 r. średnio prawie 40 % przychodów dostawców
w łańcuchu dostaw produktów spożywczych zostało
wytworzonych przez tylko trzech detalistów. W skrajnych przypadkach
zależność ekonomiczna oznacza, że rentowność
przedsiębiorstwa kupującego lub sprzedającego zależy od
indywidualnych stosunków handlowych. W przypadkach, w których nieuczciwe
praktyki handlowe nie zostają zgłoszone ze względu na czynnik
strachu przed zerwaniem stosunków umownych, ramy służące
ochronie przed nieuczciwymi praktykami handlowymi można wzmocnić,
wprowadzając możliwość odwołania się przez
słabszą stronę do niezależnego organu lub jednostki
dysponującej uprawnieniami w zakresie egzekwowania przepisów i
możliwość zapewnienia ochrony poufności stronie
wnoszącej skargę. Sugerowane
rozwiązania: 9) Komisja zwraca się do państw członkowskich
o dokonanie oceny skuteczności i wiarygodności dostępnych
mechanizmów egzekwowania przepisów służących zwalczaniu
nieuczciwych praktyk handlowych. Komisja zwraca się do państw
członkowskich o rozważenie, czy właściwe byłoby podjęcie
dalszych środków proceduralnych lub organizacyjnych w oparciu o najlepsze
praktyki stosowane w innych państwach członkowskich. Szczególną
uwagę należy zwrócić na zdolność do zachowania
poufności poszczególnych przedsiębiorstw składających
skargi oraz na zapewnienie możliwości przeprowadzania dochodzeń. 10) W celu rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk
handlowych stosowanych w wymiarze transgranicznym i unikania arbitrażu
regulacyjnego należy zapewnić skuteczną współpracę na
szczeblu UE krajowych mechanizmów egzekwowania przepisów obejmujących
odpowiednie organy. 11) Komisja będzie w dalszym ciągu wspierać
koordynację działań poszczególnych państw
członkowskich poprzez ułatwianie wymiany informacji między
mechanizmami egzekwowania przepisów. 12) Przy opracowywaniu i stosowaniu środków egzekwowania
przepisów państwa członkowskie powinny działać w sposób
proporcjonalny, uwzględniając wszelki wpływ na dobrobyt
zainteresowanych stron i konsumentów. W szczególności powinny one
stosować takie same kryteria egzekwowania przepisów i praktyki wobec
podmiotów krajowych i zagranicznych działających na rynku.
5.4.
Potencjalne korzyści i koszty ograniczenia
nieuczciwych praktyk handlowych
Potencjalne
korzyści płynące z wyeliminowania lub przynajmniej ograniczenia
nieuczciwych praktyk handlowych mogą być znaczne. Przy
określaniu takich korzyści i kosztów, skutki mogą pojawić
się na różnych poziomach: W indywidualnych stosunkach dwustronnych
potencjalne korzyści płynące z rozwiązania problemu
nieuczciwych praktyk handlowych są raczej oczywiste. Nieuczciwe
praktyki handlowe często mają bezpośredni negatywny wpływ
finansowy na przedsiębiorstwa, które są na nie narażone. Ponadto
niemożliwe do przewidzenia zachowania partnerów handlowych
nadużywających dominującej pozycji przetargowej mogą
prowadzić do strat rentowności, przykładowo do zmniejszenia
inwestycji, bądź też do nadwyżek albo niedoborów produkcji
związanych z nieprzewidywalnością oraz do zwiększenia
kosztów transakcyjnych w związku z ryzykiem jednostronnych i nieoczekiwanych
zmian warunków handlowych. W związku z tym z sprawienie, by stosunki
handlowe w ramach łańcucha dostaw żywności były
bardziej stabilne, mogłoby przynieść znaczne korzyści.
Prawdopodobnie wykraczałoby to poza bezpośrednie korzyści i
pomoc finansową dla przedsiębiorstw, które wcześniej były
narażone na nieuczciwe praktyki handlowe, tj. w większości
przypadków – MŚP. Mechanizmy zaproponowane w niniejszym komunikacie
mogą również przyczyniać się do łagodzenia skutków
nieuczciwych praktyk handlowych dla słabszych stron w państwach
trzecich, między innymi w krajach rozwijających się. W odniesieniu do
całego rynku ocena skutków nieuczciwych praktyk handlowych i ogólnego
wpływu na dobrobyt ich ewentualnego ograniczenia lub wyeliminowania jest
bardziej złożona. Jeśli chodzi o potencjalny wpływ na
konsumentów, nie ma dowodów wskazujących na negatywny wpływ na ceny
detaliczne[24]
w tych państwach członkowskich, w których nieuczciwe praktyki
handlowe są regulowane i w których organy publiczne podejmują
działania przeciwko nadużyciom w stosunkach między
przedsiębiorstwami. W sytuacjach, w których nieuczciwe praktyki
mogłyby mieć negatywny wpływ na wybór produktu, jego
dostępność i jakość, można się spodziewać,
że ograniczenie lub wyeliminowanie takich praktyk przyniesie korzyści
również konsumentom. Pod
względem kosztów, przedsiębiorstwa, które już
uczestniczącą w inicjatywie dotyczącej łańcucha lub w
podobnych ramach krajowych bądź zamierzają do nich
przystąpić nie będą ponosić żadnych dodatkowych
kosztów. Proponowane podejście nie wiąże się z żadnymi
kosztami dla państw członkowskich, w których obecne ramy
spełniają wyżej opisane kryteria. W tych państwach
członkowskich, które zdecydują się na dostosowanie własnych
ram do przedstawionych powyżej, koszty związane z egzekwowaniem
przepisów będą zależeć od tego, czy w tym celu wykorzystane
zostaną istniejące mechanizmy, czy też zostaną wprowadzone
nowe środki proceduralne lub organizacyjne.
6.
Wnioski
Praktyki w
relacjach między uczestnikami rynku w ramach łańcucha dostaw
żywności są na ogół uczciwe i zrównoważone dla obu
stron. Niemniej zainteresowane strony w całym łańcuchu dostaw
są zgodne co to tego, że nieuczciwe praktyki handlowe mają
miejsce i, szczególnie MŚP, twierdzą, że występują one
stosunkowo często oraz że wywierają negatywne skutki na ich
rentowność finansową i zdolność do prowadzenia
działalności gospodarczej. Konsultacje dotyczące zielonej
księgi, badania towarzyszące i niektóre z najnowszych inicjatyw krajowych
świadczą o tym, że „podejście mieszane”, czyli dobrowolne
programy uzupełnione wiarygodnymi i skutecznymi działaniami
związanymi z egzekwowaniem przepisów oparte na porównywalnych zasadach,
mogą być odpowiednim rozwiązaniem problemu nieuczciwych praktyk
handlowych. W przypadku istnienia wiarygodnego czynnika odstraszającego
dobrowolne inicjatywy, takie jak inicjatywa dotycząca łańcucha
dostaw, mogłyby być podstawowym sposobem rozwiązywania
konfliktów między kontrahentami, natomiast egzekwowanie przepisów przez
organy publiczne lub na drodze sądowej miałoby miejsce tylko wtedy,
gdy skuteczniejsze i szybsze alternatywne dwustronne rozwiązanie nie jest
realnie możliwe. W związku z tym rozwiązania zaproponowane w
niniejszym komunikacie nie byłyby jedynie uzupełnieniem inicjatywy
dotyczącej łańcucha dostaw, ale też przyczyniłyby
się do jej wzmocnienia, czyniąc ją bardziej atrakcyjną dla
tych grup zainteresowanych stron, które do tej pory do niej nie
przystąpiły ze względu na obawy związane z brakiem
skutecznego egzekwowania przepisów. W celu
rozwiązania kwestii nieuczciwych praktyk handlowych w niniejszym
komunikacie proponuje się połączenie ram o charakterze
dobrowolnym i ram prawnych, identyfikowanie nieuczciwych praktyk handlowych
oraz określenie zasad ich zwalczania, biorąc pod uwagę
zróżnicowaną sytuację i podejścia w poszczególnych
państwach członkowskich. Podczas gdy niektóre państwa
członkowskie przyjęły szczegółowe przepisy, inne
opierają się na ogólnych zasadach prawa lub na inicjatywach w
zakresie samoregulacji. Rozważając, czy konieczne są dodatkowe
środki, zgodnie z niniejszym komunikatem oraz z uwzględnieniem
najlepszych praktyk, państwa członkowskie powinny działać w
sposób proporcjonalny i brać pod uwagę wszelkie skutki dla
zainteresowanych stron oraz wpływ na dobrobyt konsumentów. Na poziomie
Komisji proponowane działania nie mają żadnego wpływu na
budżet już przewidziany na najbliższe lata w ramach oficjalnego
programowaniu. Komisja
będzie monitorować i oceniać poczynione postępy poprzez
ocenę (i) rzeczywistego wpływu inicjatywy dotyczącej
łańcucha dostaw i platform krajowych[25]
oraz (ii) mechanizmów egzekwowania przepisów ustanowionych przez państwa
członkowskie w celu zwiększenia zaufania wszystkich stron do
prawidłowego funkcjonowania zrównoważonego łańcucha dostaw
żywności i ich poczucia pewności. Komisja
przedstawi sprawozdanie Radzie i Parlamentowi Europejskiemu z końcem 2015
r. W zależności od ustaleń przedstawionych w tym sprawozdaniu
Komisja zadecyduje, czy na szczeblu UE powinny być podjęte
działania w celu rozwiązania wyżej opisanych problemów. [1] Wydatki na żywność stanowią
około 14 % budżetu przeciętnego unijnego gospodarstwa
domowego [dane z badań budżetów gospodarstw domowych (HBS),
przeprowadzanych przez Eurostat]. [2] Sprawozdanie Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy
Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności, grudzień 2012
r. [3] Zob. także komunikat Komisji COM(2009) 591: Poprawa funkcjonowania łańcucha dostaw
żywności w Europie http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/publication16061_en.pdf [4] Badanie sondażowe na temat nieuczciwych praktyk
handlowych w Europie, marzec 2011 r., przeprowadzone przez Dedicated na
zlecenie CIAA (Konfederacja Przemysłu Spożywczego UE) i AIM
(Europejskie Stowarzyszenie Marek). [5] Sprawozdanie na temat relacji między producentami a
detalistami w sektorze spożywczym, Comision Nacional de la Competencia,
październik 2011 r. [6] Indagine conoscitiva sul
settore della GDO – IC43, sierpień 2013 r. [7] Zob. także komunikat Komisji COM (2011) 78 final:
Przegląd programu „Small Business Act” dla Europy”, w którym stwierdza
się, że „… MŚP często napotykają nieuczciwe warunki i
praktyki umowne narzucane przez różnych uczestników łańcucha
dostaw”. [8] W nowym programie rozwoju obszarów wiejskich
przewidziano środki wsparcia dla tworzenia i rozwoju organizacji
producentów, co może pomóc producentom w stosunkach z większymi
nabywcami. [9] Nowa wspólna organizacja rynku produktów
rybołówstwa i akwakultury (rozporządzenie (UE) nr 1379/2013) zapewnia
wsparcie dla organizacji producentów w celu poprawy wprowadzania na rynek ich
produktów i polepszenia ich pozycji rynkowej poprzez plany produkcji i
wprowadzania do obrotu. [10] Decyzja Komisji z dnia 30 lipca 2010 r. ustanawiająca
Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy Funkcjonowania Łańcucha
Dostaw Żywności (2010/C 210/03). [11] Belgia, Niemcy, Niderlandy i Finlandia. [12] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2012
r. w sprawie zakłóceń równowagi w łańcuchu dostaw
żywności. [13] Zielona księga w sprawie nieuczciwych praktyk
handlowych w łańcuchu dostaw produktów spożywczych i
niespożywczych między przedsiębiorstwami w Europie COM(2013) 37
z dnia 31 stycznia 2013 r. [14] Wpływ nieuczciwych praktyk handlowych na europejski
sektor rolno-spożywczy, kwiecień 2013 r., badanie przeprowadzone
przez Dedicated na zlecenie COPA COGECA (Komitet Rolniczych Organizacji
Zawodowych-Generalna Konfederacja Spółdzielni Rolniczych przy Unii
Europejskiej). [15] Dyrektywa 2006/114/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006
r. dotycząca reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy
porównawczej. [16] Dyrektywa 93/13/EWG
z dnia 5 kwietnia 1993 r. nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. [17] Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych
(tajemnic handlowych) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem
z dnia 28 listopada 2013 r. COM(2013) 813 final. [18] Wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie
wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży z dnia 11
października 2011 r., COM (2011) 635 final. [19] Dyrektywa 2005/29/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca
nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec
konsumentów na rynku wewnętrznym. [20] http://www.supplychaininitiative.eu [21] Id. [22] Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 grudnia 2013
r. w sprawie europejskiego planu działania na rzecz sektora detalicznego
przynoszącego korzyści wszystkim stronom. [23] Sprawozdanie na temat relacji między producentami a
detalistami w sektorze spożywczym, Comision Nacional de la Competencia,
październik 2011 r. [24] Jeśli chodzi o sytuację cenową, jednym z
użytecznych narzędzi jest europejski system monitorowania cen
żywności:
http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/food/competitiveness/prices_monitoring_en.htm [25] W tym kontekście Komisja rozważy
przedłużenie mandatu Forum Wysokiego Szczebla do spraw Poprawy
Funkcjonowania Łańcucha Dostaw Żywności w celu dalszej
realizacji działań określonych w niniejszym komunikacie, w
drodze przejrzystego dialogu z podmiotami prywatnymi i organami krajowymi.