This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012DC0795
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS ENTREPRENEURSHIP 2020 ACTION PLAN Reigniting the entrepreneurial spirit in Europe
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI DO 2020 R. Pobudzanie ducha przedsiębiorczości w Europie
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI DO 2020 R. Pobudzanie ducha przedsiębiorczości w Europie
/* COM/2012/0795 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI DO 2020 R. Pobudzanie ducha przedsiębiorczości w Europie /* COM/2012/0795 final */
SPIS TREŚCI 1........... Nasze wyzwanie – więcej
przedsiębiorców w Europie..................................................... 3 2........... Filar działań 1 -
Kształcenie i szkolenie w zakresie przedsiębiorczości w celu
wspierania wzrostu i tworzenia przedsiębiorstw.............................................................................................................. 6 2.1........ Nowe fundamenty: upowszechnienie i
poprawa jakości uczenia się przedsiębiorczości….. 6 2.2........ … i nowe horyzonty: szkolnictwo
wyższe na rzecz przedsiębiorczości.............................. 7 3........... Filar działań 2 –
Tworzenie środowiska, w którym przedsiębiorcy mogą dobrze
prosperować i rozwijać się 9 3.1........ Lepszy dostęp do finansowania....................................................................................... 9 3.2........ Wspieranie nowych
przedsiębiorstw na decydujących etapach ich cyklu życia oraz
pomoc w ich rozwoju 11 3.3........ Otwieranie nowych
możliwości biznesowych w epoce cyfrowej..................................... 15 3.4........ Łatwiejsze przenoszenie
własności przedsiębiorstw........................................................ 17 3.5........ Przekuwanie porażki w sukces:
druga szansa dla uczciwych bankrutów......................... 19 3.6........ Obciążenia regulacyjne:
jaśniejsze i prostsze zasady....................................................... 20 4........... Filar działań 3 – Wzory
do naśladowania i docieranie do określonych grup.................... 24 4.1........ Nowe sposoby postrzegania:
przedsiębiorcy jako wzory do naśladowania..................... 24 4.2........ Nowe horyzonty: docieranie do
kobiet, osób starszych, migrantów, bezrobotnych, młodzieży 25 4.2.1..... Kobiety........................................................................................................................ 25 4.2.2..... Osoby starsze............................................................................................................... 27 4.2.3..... Przedsiębiorcy migranci................................................................................................ 28 4.2.4..... Bezrobotni, w szczególności
młodzież............................................................................ 29 5........... Wnioski........................................................................................................................ 31 Załącznik: Najważniejsze
działania Komisji.................................................................................. 32 Załącznik: Plan działania na
rzecz przedsiębiorczości do 2020 r. ‑ Pobudzanie ducha przedsiębiorczości
w Europie 32 KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I
KOMITETU REGIONÓW PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ
PRZEDSIĘBIORCZOŚCI DO 2020 R. Pobudzanie ducha
przedsiębiorczości w Europie Od 2008 r. Europa doświadcza skutków
najpoważniejszego kryzysu gospodarczego, jaki miał miejsce na
przestrzeni ostatnich 50 lat: po raz pierwszy liczba bezrobotnych w Europie
przekroczyła 25 milionów, a w większości państw
członkowskich małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP)
ciągle jeszcze nie mogą powrócić do stanu sprzed kryzysu. Zanim jednak nastąpił obecny kryzys
gospodarczy i finansowy, europejska gospodarka już borykała się
ze strukturalnymi problemami zagrażającymi jej konkurencyjności
i wzrostowi oraz z przeszkodami dla przedsiębiorczości. Wiele z tych
problemów nadal się utrzymuje, ale kryzys stał się także
katalizatorem dla głębokich przemian i restrukturyzacji. W ciągu
ostatniego dziesięciolecia transformację przeszła także
gospodarka światowa. Szybko rosnący popyt i produkcja na
światowych rynkach wywarły presję na podaż zasobów i
energii, powodując zmianę struktury kosztów europejskich
przedsiębiorstw, spośród których wiele jest zależnych od importu
wspomnianych dóbr. W odpowiedzi na tę sytuację w
strategii „Europa 2020” stworzono podwaliny pod przyszły wzrost i
konkurencyjność, które będą inteligentne, trwałe i
sprzyjające włączeniu społecznemu, i które zaradziłyby
naszym głównym problemom społecznym. Państwa członkowskie i
instytucje UE są wspólnie odpowiedzialne za naprawienie błędów
przeszłości i skierowanie UE na ścieżkę bardziej
zrównoważonego rozwoju w przyszłości. Uznawszy, że nasze
gospodarki są wzajemnie powiązane, UE zmienia obecnie swoje zasady
zarządzania gospodarczego, tak by zapewnić skuteczniejsze
działania polityczne w reakcji na obecne i przyszłe wyzwania. Do przywrócenia wzrostu gospodarczego i
podniesienia poziomu zatrudnienia w Europie potrzebna jest większa liczba
przedsiębiorców. W proponowanym planie
działania, powstałym w nawiązaniu do przeglądu programu
„Small Business Act” z kwietnia 2011 r. i komunikatu w sprawie polityki
przemysłowej, przedstawiono nowe perspektywy i szereg działań,
które powinny zostać podjęte zarówno na poziomie unijnym jak i na
poziomie państw członkowskich w celu wsparcia
przedsiębiorczości w Europie. Jest on oparty na trzech filarach:
rozwoju kształcenia i szkolenia w zakresie przedsiębiorczości;
tworzeniu odpowiedniego otoczenia biznesowego; oraz wzorach do naśladowania
i docieraniu do określonych grup. 1. Nasze wyzwanie –
więcej przedsiębiorców w Europie Przedsiębiorczość jest
potężnym czynnikiem wpływającym na wzrost gospodarczy i
tworzenie miejsc pracy[1]: przyczynia się do powstawania nowych
przedsiębiorstw i miejsc pracy, otwiera nowe rynki oraz wspomaga rozwój
nowych umiejętności i zdolności. Na przykład w dziedzinie
przemysłu szczególnie ważny jest szybki rozwój sześciu
zyskujących na znaczeniu sektorów wzrostu, określonych w aktualizacji
komunikatu Komisji w sprawie polityki przemysłowej[2].
Przedsiębiorczość sprawia, że gospodarka jest bardziej
konkurencyjna i innowacyjna, a także kluczowa dla realizacji celów
szeregu europejskich polityk sektorowych[3].
Komercjalizacja nowych pomysłów prowadzi do zwiększenia wydajności
i dobrobytu. Bez tworzenia miejsc pracy w nowych przedsiębiorstwach
średni wzrost zatrudnienia netto byłby ujemny[4]. Nowe przedsiębiorstwa,
zwłaszcza MŚP, stanowią najważniejsze źródło
nowych miejsc pracy: w Europie powstają w nich rocznie ponad 4 miliony
nowych miejsc pracy[5].
Jednak mechanizm tej naprawy gospodarczej zacina się: od 2004 r. w 23
spośród 27 państw członkowskich UE[6] zmalał odsetek osób,
które wolą samozatrudnienie od etatu. O ile trzy lata temu 45 %
Europejczyków na pierwszym miejscu wybrałoby samozatrudnienie, to obecnie odsetek
ten spadł do 37 %[7],
natomiast w Stanach Zjednoczonych i w Chinach jest znacznie wyższy: wynosi
odpowiednio 51 % i 56 %. Ponadto nowo powstałe przedsiębiorstwa
rozwijają się w UE wolniej[8]
niż w Stanach Zjednoczonych lub krajach o gospodarkach wschodzących,
a także mniejsza ich liczba zalicza się do grona największych
firm świata[9].
Poziom przedsiębiorczości i jej
charakter znacznie się różni w poszczególnych państwach
członkowskich. Powody niewielkiego entuzjazmu wobec kariery
przedsiębiorcy są zatem zróżnicowane. Niektóre państwa
członkowskie o wyższych wskaźnikach przedsiębiorczości
z mniejszym powodzeniem niż inne pomagają w rozwoju nowych i
małych przedsiębiorstw. Generalnie potencjalni przedsiębiorcy
w Europie zmagają się z nieprzyjaznym środowiskiem: edukacja
nie zapewnia odpowiednich podstaw dla kariery w przedsiębiorczości,
dostęp do kredytów i rynków jest utrudniony, istnieją trudności
z przenoszeniem własności przedsiębiorstw oraz obawy co do
sankcji karnych w przypadku niepowodzenia, uciążliwe są też
procedury administracyjne. Niedawno w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na
2013 r. podkreślono potrzebę poprawy otoczenia biznesowego, aby
zwiększyć konkurencyjność gospodarki UE. Ponadto środki
wspierania MŚP pozostają niezrównoważone, a znaczna liczba
państw członkowskich UE nadal nie bierze pod uwagę specyfiki
małych przedsiębiorstw, w szczególności
mikroprzedsiębiorstw[10],
przy sporządzaniu projektów prawodawstwa, ani nie ułatwia uczciwym
przedsiębiorcom, którzy zbankrutowali, otrzymania drugiej szansy[11]. Nie tylko samo
otoczenie utrudnia przedsiębiorcom życie, ale istnieje też
rozpowszechniona kultura, w której starania przedsiębiorców są
w niewystarczającym stopniu dostrzegane lub nagradzane, a
odnoszących sukcesy przedsiębiorców, którzy tworzą miejsca pracy
i generują dochód, nie uważa się za wzory do naśladowania.
Aby uczynić przedsiębiorczość siłą
napędową wzrostu naszej gospodarki, w Europie musi dokonać
się gruntowna, daleko idąca zmiana kulturowa. W nawiązaniu do obecnego kryzysu
gospodarczego i nowego mechanizmu zarządzania gospodarczego w niniejszym
komunikacie rozwinięto i zaakcentowano działania w tych dziedzinach,
w których w przeglądzie programu „Small Business Act”[12] stwierdzono
konieczność osiągnięcia dalszej poprawy na poziomie
krajowym i europejskim. Każde
MŚP jest inne: ich zróżnicowanie pod względem wielkości,
obszaru działania i formy działalności gospodarczej wymaga
odpowiedniego podejścia decydentów[13].
Zasada ta ma zastosowanie zarówno do wolnych zawodów, jak i indywidualnych
przedsiębiorców, którzy również wnoszą znaczący wkład
w gospodarkę UE[14].
Zasada „najpierw myśl na małą skalę” musi stać
się podstawą polityki europejskiej i krajowej. Musimy czynić
starania, aby fakt bycia przedsiębiorcą stanowił dla
europejczyków atrakcyjną perspektywę. Dotyczy to również
przedsiębiorców społecznych, których potencjał często jest
niedoceniany[15].
Tworzą oni zrównoważone miejsca pracy i przez cały czas
wykazywali się większą odpornością na kryzys niż
gospodarka w sensie ogólnym. Przedsiębiorcy społeczni są
innowatorami, stanowią czynnik napędzający włączenie
społeczne i przyczyniają się do osiągnięcia celów
strategii „Europa 2020”. Obecną
sytuację można zmienić wyłącznie dzięki śmiałemu
i skoordynowanemu działaniu wszystkich administracji na szczeblu
europejskim, krajowym i regionalnym. Niniejszy
plan działania jest planem zdecydowanego wspólnego działania,
mającego na celu uwolnienie potencjału przedsiębiorczości w
Europie, zlikwidowanie istniejących przeszkód i zrewolucjonizowanie
kultury przedsiębiorczości. Jego celem jest ułatwienie tworzenia
nowych przedsiębiorstw oraz stworzenie bardziej sprzyjającego
otoczenia dla przedsiębiorców prowadzących działalność,
aby mogli prosperować i rozwijać się. W planie
tym proponuje się trzy obszary natychmiastowej interwencji: 1.
kształcenie i szkolenie w zakresie przedsiębiorczości w celu
wspierania wzrostu i tworzenia przedsiębiorstw; 2.
umocnienie warunków ramowych dla przedsiębiorców dzięki zlikwidowaniu
istniejących barier strukturalnych i wspieraniu ich na decydujących
etapach cyklu życia przedsiębiorstwa; 3.
zdynamizowanie kultury przedsiębiorczości w Europie: wychowywanie
nowego pokolenia przedsiębiorców. 2. Filar
działań 1 - Kształcenie i szkolenie w zakresie
przedsiębiorczości w celu wspierania wzrostu i tworzenia
przedsiębiorstw 2.1. Nowe
fundamenty: upowszechnienie i poprawa jakości uczenia się
przedsiębiorczości… Inwestowanie w kształcenie w zakresie
przedsiębiorczości jest jedną z najbardziej opłacalnych
inwestycji, jakie Europa może poczynić.
Badania wskazują, że 15-20 % uczniów uczestniczących w programie
miniprzedsiębiorstw w szkole ponadpodstawowej w późniejszym czasie
założy własne przedsiębiorstwo – jest to odsetek trzy do
pięciu razy wyższy niż wśród ogółu
społeczeństwa[16].
Niezależnie od tego, czy młodzież założy firmy lub
przedsiębiorstwa społeczne, młodzi ludzie korzystający z
nauki przedsiębiorczości rozwijają swoją wiedzę
biznesową oraz kluczowe umiejętności i postawy, w tym
kreatywność, inicjatywę, wytrwałość,
pracę zespołową, rozumienie ryzyka oraz poczucie
odpowiedzialności. Jest to przedsiębiorcze podejście, które
pomaga przedsiębiorcom wprowadzać pomysły w życie i
znacząco poprawia zdolność do zatrudnienia. Przedsiębiorczość jest
kluczową kompetencją w ramach europejskich[17], a także działaniem
uwzględnionym zarówno w najnowszym komunikacie Komisji na temat
przekształcenia systemów edukacji[18].
Rola przedsiębiorczości jako instrumentu zwiększającego
poziom zatrudnienia została także podkreślona w rocznej analizie
wzrostu gospodarczego na 2013 r.[19].
W szeregu państw członkowskich z powodzeniem wprowadzono krajowe
strategie dotyczące edukacji w zakresie przedsiębiorczości lub
uczyniono nauczanie przedsiębiorczości obowiązkową
częścią programów nauczania, lecz konieczne są dalsze
wysiłki. Edukację należy realizować za pośrednictwem praktycznych
modeli uczenia się poprzez doświadczenie oraz
doświadczeń rzeczywistych przedsiębiorców. Wszyscy
nauczyciele potrzebują określonych efektów uczenia się w zakresie
przedsiębiorczości, aby wprowadzić do klas skuteczne metody
nauki przedsiębiorczości. Praktyczne doświadczenia w dziedzinie
przedsiębiorczości można uzyskać również poza systemem
edukacji. Młodzież należy zachęcać do rozwijania
umiejętności w zakresie przedsiębiorczości poprzez uczenie
się nieformalne i pozaformalne, np. wolontariat. Takie doświadczenia
należy również uprawomocniać i uznawać zgodnie z
proponowanymi zaleceniami Komisji w tej dziedzinie[20]. Partnerstwa z przedsiębiorstwami
mogą zapewnić powiązanie programów kształcenia i szkolenia
z rzeczywistością. Takie inicjatywy, jak forum biznesowe
poświęcone kształceniu i szkoleniu zawodowemu (ang. VET-Business
forum)[21]
i sojusze na rzecz umiejętności sektorowych[22], dają
możliwość wciągnięcia w działania sektora
biznesu. Instytucje szkolnictwa należy zachęcać do większej
przedsiębiorczości w ich szerszym podejściu, aby zapewnić
ich rozwój i funkcjonowanie zgodne z kulturą przedsiębiorczości
i innowacji dzięki ich misjom, przewodnictwu, zaangażowaniu zainteresowanych
stron, programom nauczania i efektom uczenia się. 2.2. … i
nowe horyzonty: szkolnictwo wyższe na rzecz przedsiębiorczości Rola szkolnictwa wyższego w odniesieniu
do przedsiębiorczości znacznie wykracza poza przekazywanie wiedzy,
ponieważ obejmuje również udział w ekosystemach, partnerstwach i
sojuszach sektorów przemysłu. Ze względu na to, że w polityce
publicznej związanej z przedsiębiorczością coraz
większy nacisk kładzie się na przedsiębiorstwa z
branży zaawansowanych technologii i o dużym wzroście, instytucje
szkolnictwa wyższego są aktywnym elementem polityki
innowacyjności prowadzonej przez państwa członkowskie i UE. Europejski Instytut Innowacji i Technologii
(EIT) zapoczątkował uznawanie roli przedsiębiorczości jako
kluczowego czynnika pomagającego w rozwoju innowacyjności na poziomie
UE i wspiera zbliżanie edukacji i innowacyjności na potrzeby
przemysłu. Ze wspólnot wiedzy i innowacji EIT (WWiI) powstało
już wiele nowych przedsiębiorstw. Programy EIT zapewniają
studentom kontakt z nauką opartą na kryterium doskonałości
– dzieje się to dzięki edukacji w zakresie
przedsiębiorczości, usługom w zakresie tworzenia
przedsiębiorstw oraz programom mobilności. Partnerstwa mogą
stanowić potężną platformę na rzecz
umiejętności w zakresie przedsiębiorczości w różnych
sektorach dzięki bezpośredniemu zaangażowaniu w zapewnianie,
stosowanie i aktualizowanie umiejętności. Szkoły
wyższe powinny stawiać w większym stopniu na
przedsiębiorczość[23].
W tym kontekście Komisja Europejska we współpracy z OECD opracowała
już ogólne założenia na potrzeby przedsiębiorczych uczelni.
Założenia te mają na celu wspomaganie zainteresowanych
szkół wyższych w przeprowadzaniu samooceny i poprawianiu
zdolności dzięki modułom kształcenia dostosowanym do
potrzeb. Dostęp do tych założeń będzie stopniowo
poszerzany. Komisja: ·
opracuje ogólnoeuropejską inicjatywę
na rzecz nauki przedsiębiorczości, łączącą
istniejącą wiedzę fachową na poziomie europejskim i
krajowym na potrzeby oceny skutków, wymiany wiedzy, rozwoju metodyki i doradztwa
partnerskiego między osobami z państw członkowskich
posiadających wiedzę praktyczną; ·
wzmocni współpracę z państwami
członkowskimi, aby oceniać wprowadzenie edukacji w zakresie
przedsiębiorczości w każdym kraju w oparciu o rzeczywiste
doświadczenia i wspierać organy administracji publicznej chcące
uczyć się od partnerów, którzy odnieśli sukces; ·
ustanowi wspólnie z OECD ramowe wytyczne, aby
zachęcić do rozwijania przedsiębiorczości w szkołach
oraz instytucjach kształcenia i szkolenia zawodowego[24]; ·
będzie promować uznawanie i
walidację efektów uczenia w dziedzinie przedsiębiorczości w
nieformalnym i pozaformalnym środowisku edukacyjnym[25]; ·
na początku 2013 r. będzie
rozpowszechniać ramowe wytyczne dotyczące wyższych szkół
przedsiębiorczości, ułatwiać wymianę między
uczelniami zainteresowanymi stosowaniem tych ram, stopniowo promować te
uczelnie na unijne instytucje szkolnictwa wyższego; ·
wspierać skuteczne mechanizmy tworzenia
przedsiębiorstw z inicjatywy uczelni (firmy typu spin-off itd.) oraz
ekosystemy uczelni i przedsiębiorstw pojawiające się w
związku z ważnymi wyzwaniami społecznymi. Państwa
członkowskie proszone są o: ·
zapewnienie wprowadzenia przed końcem 2015
r. kluczowych kompetencji w zakresie „przedsiębiorczości” do
programów kształcenia podstawowego, ponadpodstawowego, zawodowego i
wyższego oraz kształcenia dorosłych; ·
zapewnienie młodzieży
możliwości uzyskania co najmniej jednego praktycznego
doświadczenia w zakresie przedsiębiorczości[26] przed zakończeniem nauki obowiązkowej, np. prowadzenia
mikroprzedsiębiorstwa, odpowiedzialności za projekt z dziedziny
przedsiębiorczości na rzecz przedsiębiorstwa lub za projekt
społeczny; ·
stymulowanie szkoleń w zakresie
przedsiębiorczości w systemie edukacji młodzieży i
dorosłych przy wykorzystaniu zasobów z funduszy strukturalnych zgodnie z
krajowym planem zwiększania zatrudnienia, zwłaszcza z
Europejskiego Funduszu Społecznego zgodnie z krajowymi planami
zwiększania zatrudnienia, szczególnie jako narzędzia edukacji drugiej
szansy dla osób niekształcących się, niepracujących ani
nieszkolących się; pełne wykorzystanie możliwości w
zakresie szkoleń dostępnych w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego
na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW); ·
promowanie modułów kształcenia w
zakresie przedsiębiorczości dla młodzieży uczestniczących
w krajowych systemach „gwarancji dla młodzieży”[27]. 3. Filar
działań 2 – Tworzenie środowiska, w którym przedsiębiorcy
mogą dobrze prosperować i rozwijać się Nowe przedsiębiorstwa potrzebują
szczególnej opieki. Istnieje sześć kluczowych obszarów, w
których konieczne jest podjęcie działań w celu zlikwidowania
istniejących przeszkód utrudniających tworzenie i wzrost tych
przedsiębiorstw: ·
dostęp do finansowania; ·
wspieranie przedsiębiorców na
decydujących etapach cyklu życia i wzrostu przedsiębiorstwa; ·
otwieranie nowych możliwości biznesowych
w epoce cyfrowej; ·
przenoszenie własności
przedsiębiorstw; ·
procedury upadłościowe i druga szansa dla
uczciwych przedsiębiorców; ·
redukcja obciążeń regulacyjnych. 3.1. Lepszy
dostęp do finansowania Żadne przedsiębiorstwo nie może
działać, inwestować i rozwijać się bez odpowiedniego
finansowania i płynności, dlatego dostęp do finansowania jest
jedną z dźwigni wzrostu MŚP[28].
Zgodnie z konsultacjami publicznymi rozpoczętymi przez Komisję w
lipcu 2012 r. dostęp do finansowania stanowi jedno z najważniejszych
ograniczeń wzrostu i przedsiębiorczości w Europie. W
przeszłości MŚP funkcjonowały w oparciu o kredyty bankowe,
dlatego obecne ograniczenie dostępu do takich kredytów spowodowane
kryzysem ma niewspółmierny wpływ na MŚP. Poza tym przedsiębiorcy
mają szczególne trudności w pozyskaniu finansowania na wczesnych
etapach istnienia swoich przedsiębiorstw. W grudniu 2011 r. Komisja
Europejska przedstawiła plan działania na rzecz ułatwienia
dostępu do finansowania dla MŚP[29]
oraz wnioski w sprawie funduszy venture capital i funduszy na rzecz
przedsiębiorczości społecznej[30].
Szczególną uwagę poświęcono MŚP również w
dyrektywie w sprawie rynków instrumentów finansowych[31] oraz ostatecznych negocjacjach
dotyczących dyrektywy w sprawie wymogów kapitałowych[32]. W celu zaradzenia
niedoskonałościom rynku potrzebne są jednak dalsze
działania na poziomie europejskim i krajowym, w tym zbadanie alternatyw
dla kredytów bankowych dla MŚP, aby znaleźć rozwiązania
stanowiące uzupełnienie dostępnego ograniczonego finansowania
prywatnego i ułatwić dostęp do informacji na temat finansowania.
Ważna jest także poprawa
rentowności nowych przedsięwzięć.
Niektórymi obszarami, w których działanie jest możliwe, są:
wsparcie finansowe na potrzeby badań, prezentacji i pilotowania nowych
technologii, wzmocnienie funduszy venture capital, inwestycje
aniołów biznesu, inkubatory przedsiębiorczości oraz
pożyczki dla MŚP o wysokim potencjale. Przedsiębiorcy
potrzebują środków na komercjalizację badań i rozwoju oraz
na testowanie innowacyjnych modeli biznesowych. Wsparcie tych obszarów
Komisja zaproponowała w ramach przyszłego Programu na rzecz
konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich
przedsiębiorstw (COSME)[33]
oraz programu „Horyzont 2020”. Zostało ono także wzmocnione w
ramach europejskich funduszy strukturalnych[34]. Podmioty gospodarki społecznej i
przedsiębiorstwa społeczne są istotnymi czynnikami
napędzającymi tworzenie miejsc pracy i innowacje społeczne
sprzyjające włączeniu społecznemu.
Chociaż stoją przed nimi podobne problemy jak przed
większością MŚP, mogą one napotykać dodatkowe
trudności w dostępie do finansowania, które Komisja
uwzględniła w przyszłym programie na rzecz przemian i
innowacji społecznych (PSCI), a także w przepisach dotyczących
funduszy strukturalnych[35]. Ważnym elementem udanego ekosystemu
przedsiębiorczości jest szereg inwestorów na etapie początkowym
(funduszy venture capital i aniołów biznesu), którzy
zapewniają kapitał zalążkowy i inwestycje kapitałowe
na rozruch. Inwestorzy ci korzystają z
rozległej sieci partnerów oraz zapewniają cenną wiedzę i
wsparcie w odniesieniu do rynku oraz rozwoju „mądrych inwestycji
finansowych” (ang. smart money). Do
inwestycji tych mogą również pobudzać zachęty podatkowe. W 2008 r. Komisja utworzyła Europejską
Sieć Przedsiębiorczości ‑ partnerstwo ponad 600
organizacji przyjmujących, którego jednym z zadań jest zapewnienie
przedsiębiorstwom i potencjalnym przedsiębiorcom niezbędnych
informacji na temat dostępu do unijnych funduszy i dofinansowania. Jak
dotąd główną potrzebą przedsiębiorstw
wciąż pozostaje lepszy dostęp do informacji na temat unijnego
wsparcia. Komisja współpracuje z zainteresowanymi stronami nad wzmocnieniem
tej sieci, aby zwiększyć jej aktywność i
skuteczność. Komisja: ·
będzie finansować programy mające
na celu rozwój rynku mikrofinansów w Europie dzięki takim inicjatywom, jak
europejski instrument mikrofinansowy Progress i Wspólne działania na rzecz
wspierania instytucji mikrofinansowych w Europie (JASMINE), oraz
udostępniać państwom członkowskim i regionom zasoby na
potrzeby mikrofinansowania za pośrednictwem Europejskiego Funduszu
Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; ·
będzie ułatwiać MŚP
bezpośredni dostęp do rynku kapitałowego dzięki utworzeniu
unijnego systemu na potrzeby punktów specjalizujących się w handlu
udziałami i obligacjami wydawanymi przez MŚP („rynki wzrostu
MŚP”) w kontekście przeglądu dyrektywy w sprawie rynków
instrumentów finansowych (MiFID). Państwa
członkowskie proszone są o: ·
dokonanie oceny potrzeby zmiany obecnego
krajowego prawodawstwa finansowego w celu ułatwienia funkcjonowania
nowych, alternatywnych form finansowania nowych przedsiębiorstw i, ogólnie
rzecz biorąc, MŚP, szczególnie w odniesieniu do platform finansowania
społecznościowego, a także o rozważenie potrzeby
uproszczenia prawodawstwa podatkowego w celu stymulowania dalszego rozwoju
alternatywnych rynków finansowych, jak na przykład inwestycji aniołów
biznesu; ·
korzystanie z zasobów funduszy strukturalnych w
celu utworzenia systemów wsparcia mikrofinansowego w ramach odpowiednich
priorytetów inwestycyjnych Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR); ·
wykorzystanie pełnego potencjału
funduszu EFFROW w celu zapewnienia dostępu do finansowania
przedsiębiorczości, szczególnie na wczesnym etapie prowadzenia
działalności w rolnictwie (np. podejmowanie działalności
przez młodych rolników) oraz ogólnie na obszarach wiejskich, także za
pomocą instrumentów finansowych. 3.2. Wspieranie
nowych przedsiębiorstw na decydujących etapach ich cyklu życia
oraz pomoc w ich rozwoju Około 50% nowych przedsiębiorstw
upada w ciągu pięciu pierwszych lat swojej działalności.
Jeżeli europejscy przedsiębiorcy mają przyczynić się
do wzrostu gospodarczego, jakiego po nich się spodziewamy, musimy
przeznaczyć więcej zasobów, aby im pomóc w przetrwaniu tego okresu. Rozwój
przedsiębiorstw często jest utrudniony z powodu braku odpowiedniego
ekosystemu. Podstawową pomoc mogą zapewnić
służby wsparcia, które znają swoje rynki i w ten sposób
znacząco podnoszą wskaźnik powodzenia nowych
przedsiębiorstw. Skuteczne wsparcie obejmuje programy całościowe
łączące w sobie zasadnicze elementy, takie jak: szkolenia w
zakresie zarządzania, szkolenie w zakresie badań i rozwoju oraz
tworzenie sieci kontaktów z partnerami, potencjalnymi dostawcami i klientami.
Przedsiębiorcy coraz częściej potrzebują doradztwa i
wsparcia wobec ograniczonych zasobów i braku bezpieczeństwa dostaw,
poprzez strategiczne inwestycje i rozwój produktu. Wiele małych
przedsiębiorstw znajduje się pod coraz większą presją
ze strony firm będących ich odbiorcami, aby spełniały nowe
normy i wymogi konstrukcyjne związane z efektywniejszym gospodarowaniem
zasobami i większymi możliwościami recyklingu. Obniżenie kosztów przestrzegania
przepisów prawa podatkowego poprawiłoby otoczenie biznesowe, szczególnie w
przypadku małych przedsiębiorstw.
Biorąc pod uwagę ich ograniczone zasoby i doświadczenie,
małe i nowo powstałe przedsiębiorstwa ponoszą wyższe
koszty przestrzegania przepisów niż duże firmy, co wynika ze
złożonych przepisów prawa podatkowego i kłopotliwych procedur
sprawozdawczości podatkowej. Państwa członkowskie powinny
także rozważyć uproszczenie procedur rejestracji na potrzeby
podatku VAT i stworzyć system kompleksowej jednorazowej rejestracji
elektronicznej, aby ułatwić transgraniczny handel cyfrowy prowadzony
przez małe przedsiębiorstwa. Źródłem wielu nowych pomysłów
na udane przedsięwzięcia są badania naukowe, lecz można
dołożyć większych starań, aby wykorzystywać
wyniki badań w biznesie. W związku z tym przedsiębiorstwom
należy w większym stopniu udostępniać informacje
dotyczące wniosków płynących z projektów finansowanych ze
środków programów ramowych w zakresie badań i rozwoju. Nowe przedsiębiorstwa często
padają ofiarą działań marketingowych
wprowadzających w błąd. Działania te są
zróżnicowane – poczynając od przekazywania nieprawdziwych lub
wprowadzających w błąd informacji na temat usługi po
wysyłanie ofert wyglądających jak faktury lub
wprowadzających w błąd formularzy z prośbą o
aktualizację katalogów firm. Komisja opublikowała strategię[36] zawierającą
szczegółowy wykaz przyszłych działań na rzecz poprawy
ochrony przedsiębiorstw i zamierza w 2013 r. przedstawić wniosek
ustawodawczy. Usunięcie przeszkód w dostępie do
jednolitego rynku i zapewnienie tym samym równych szans pomoże małym
przedsiębiorstwom rozwinąć działalność
transgraniczną. Obejmuje to rozwiązanie
kwestii podwójnego opodatkowania oraz usunięcie rozbieżności
podatkowych i innych środków podatkowych, które stanowią
transgraniczne przeszkody na jednolitym rynku i dla inwestycji zagranicznych w
UE. Ponadto w większości państw UE
ramy prawne zabezpieczenia społecznego osób samozatrudnionych znacznie
się różnią od ram dotyczących osób zatrudnionych, co tworzy
dodatkowe bariery dla przedsiębiorców. Wspieranie nowych
przedsiębiorstw jest szczególnie ważne, jeżeli chodzi o
przejście ze stanu bezrobocia do samozatrudnienia. Pomóc w tym mogą
rozwiązania mające na celu ułatwienie osobom zależnym od
świadczeń socjalnych (takich jak zasiłek dla bezrobotnych)
rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej i uzyskania
niezależności ekonomicznej („pomost socjalny”). W związku z tym
państwa członkowskie mogłyby zbadać
możliwość otrzymywania przez osoby samozatrudnione
świadczeń (np. zdrowotnych, emerytalnych, rentowych, dla bezrobotnych
w przypadku zamknięcia przedsiębiorstwa/upadłości itd.)
porównywalnych ze świadczeniami dla zatrudnionych pracowników, lecz bez
ograniczania tych ostatnich. Aby się rozwijać, przedsiębiorcy
i MŚP potrzebują konkretnej, dostosowanej do ich potrzeb wiedzy
fachowej, która może im pomóc w uzyskaniu przewagi konkurencyjnej oraz
w korzystaniu z globalnych łańcuchów wartości i dzielonego
zarządzania zasobami ludzkimi. Taką przyjazne otoczenie mogą
zapewniać klastry, sieci przedsiębiorstw i inne rodzaje
stowarzyszeń przedsiębiorców, ponieważ zrzeszają
zainteresowane podmioty z sektorów biznesu, edukacji, badań i sektora
publicznego[37]. Wśród MŚP niektóre przedsiębiorstwa,
takie jak przedsiębiorstwa społeczne, często funkcjonują w
oparciu o szczególne modele biznesowe, wymagając specjalnych systemów
wsparcia. Łączenie MŚP w grupy
może doprowadzić do wzrostu ich konkurencyjności[38]. W związku z tym
państwa członkowskie mogą rozważyć, czy ich systemy
podatkowe można usprawnić w taki sposób, aby umożliwić
powstanie większej liczby takich grup MŚP. Dodatkowo przedsiębiorcy mogą
odnieść ogromne korzyści dzięki jednolitemu rynkowi.
Obecnie prawidłowe funkcjonowanie jednolitego rynku jest jednak nadal utrudnione
ze względu na pewne bariery. W dniu 3 października 2012 r. Komisja
Europejska wydała Akt o jednolitym rynku II[39], aby ograniczyć
istniejące bariery. Efektywne wdrażanie tych środków
może sprzyjać przedsiębiorczości w Europie w takich
obszarach, jak usługi transgraniczne, uznawanie dyplomów i kwalifikacji, a
także swoboda przedsiębiorczości. Ponadto należy promować wymianę
z doświadczonymi przedsiębiorcami w obrębie UE, np. w ramach
programu Komisji „Erasmus” dla młodych przedsiębiorców. Komisja: ·
będzie identyfikować i promować
najlepsze praktyki państw członkowskich w celu stworzenia otoczenia
fiskalnego bardziej przyjaznego dla przedsiębiorców; ·
będzie wspierać współpracę
między klastrami i sieciami przedsiębiorstw; ·
będzie wspierać tworzenie sieci
kontaktów i wymianę najlepszych praktyk między agencjami
prowadzącymi programy efektywnej gospodarki zasobami dla MŚP; ·
będzie wzmacniać partnerstwo
Europejskiej Sieci Przedsiębiorczości z organizacjami
przyjmującymi, pojedynczymi punktami kontaktowymi i wszystkimi
organizacjami wspierającymi MŚP w celu (i) rozpowszechniania
informacji o inicjatywach UE, źródłach finansowania i wsparciu dla
innowacji, (ii) zachęcania państw członkowskich do wzmocnienia
środków służących zwiększeniu gotowości
przedsiębiorców i MŚP do inwestycji oraz (iii) zapewnienia
skutecznego wsparcia, aby pomóc przedsiębiorcom w korzystaniu w pełni
z jednolitego rynku i w dostępie do rynków w państwach trzecich; ·
zmieni przepisy zakazujące stosowania
określonych praktyk marketingowych wprowadzających w błąd[40], aby nadać tym przepisom bardziej zdecydowany charakter, i
wzmocni egzekwowanie przepisów przeciwdziałających takim praktykom w
sprawach transgranicznych; ·
uwolni pełny potencjał jednolitego
rynku cyfrowego dla MŚP poprzez zlikwidowanie istniejących barier dla
transgranicznej działalności internetowej[41]; ·
będzie w dalszym ciągu rozwijać
program „Erasmus” dla młodych przedsiębiorców, aby zaspokoić
rosnące zapotrzebowanie na uczestnictwo ze strony nowych
przedsiębiorców na jednolitym rynku[42]; ·
będzie promować wymianę
młodych przedsiębiorców pomiędzy państwami UE a
państwami trzecimi; ·
będzie pomagać państwom
członkowskim w opracowaniu zintegrowanych systemów wsparcia poprzez
seminaria dotyczące budowania zdolności finansowane w ramach pomocy technicznej
EFS. W seminariach tych udział wezmą właściwe
zainteresowane strony, w tym świadczące usługi w zakresie
kształcenia i szkolenia, aby opracować zintegrowane strategie i
podjąć określone działania, zwłaszcza w odniesieniu do
młodych przedsiębiorców; ·
będzie nadal rozwijać portal
internetowy Your Europe Business, który zawiera informacje na temat jednolitego
rynku pochodzące zarówno od Komisji, jak i od państw
członkowskich. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o uczynienie otoczenia krajowej administracji
podatkowej bardziej przyjaznym dla biznesu na wczesnym etapie prowadzenia
działalności; o obniżenie kosztów przestrzegania przepisów prawa
podatkowego dzięki uproszeniu deklaracji podatkowych i płatności
podatków w wyniku szerszego wykorzystania środków elektronicznych, w tym
przyspieszenia pełnego wdrożenia jednolitego rynku cyfrowego; ·
o promowanie koordynacji podatkowej, aby
rozbieżności w zakresie ustalania podatku nie prowadziły do
podwójnego opodatkowania ani do innych szkodliwych praktyk podatkowych, które
hamują jednolity rynek na skutek blokowania transgranicznej
działalności gospodarczej i transgranicznych inwestycji kapitału
wysokiego ryzyka; ·
o ponowną ocenę systemów podatku od
osób prawnych, aby rozważyć wydłużenie okresu przedawnienia
strat i odliczeń w przypadku podatku od osób prawnych; ·
o rozważenie wprowadzenia od 2013 r.
możliwości korzystania przez małe przedsiębiorstwa z
systemu rozliczania VAT przy użyciu metody kasowej; ·
o przyjęcie niezbędnych środków w
celu wspierania komercjalizacji projektów w dziedzinie innowacji, badań i
rozwoju, biorąc pod uwagę szczególne wyzwania stojące przed nowo
powstałymi przedsiębiorstwami; ·
o rozważenie możliwości
występowania właścicieli nowych przedsiębiorstw z wnioskiem
o zmianę harmonogramów płatności składek na ubezpieczenie
społeczne przez ograniczony okres ze względu na szczególną
sytuację firmy z należytym uzasadnieniem; ·
o pełne wykorzystanie nowo wprowadzonych
możliwości wsparcia w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz
Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) dla nowych przedsiębiorstw oraz
opracowanie kompleksowych programów wymiany doświadczeń zawodowych
między przedsiębiorcami i wizyt w gospodarstwach, przy wsparciu
także dla klastrów, sieci biznesowych i działań w zakresie
współpracy w dziedzinie rolnictwa, leśnictwa, przetwórstwa
rolno-spożywczego oraz pomiędzy przedsiębiorstwami wiejskimi
prowadzącymi działalność pozarolniczą). 3.3. Otwieranie
nowych możliwości biznesowych w epoce cyfrowej Lepsze wykorzystanie technologii
informacyjno-komunikacyjnych (ICT) może w znacznym stopniu przyczynić
się do rozwoju nowych przedsiębiorstw. ICT
są kluczowym źródłem wzrostu gospodarki krajowej, a europejskie
MŚP rozwijają się dwa do trzech razy szybciej, jeżeli
wykorzystują ICT. Jak stwierdzono w komunikacie Komisji w sprawie polityki
przemysłowej[43],
„[p]rzedsiębiorcy muszą wykorzystać pełen potencjał
jednolitego rynku cyfrowego w UE, co do którego oczekuje się, że
do 2016 r. będzie rósł o 10 % rocznie”. W oparciu o agendę cyfrową i przewodnie
inicjatywy w zakresie polityki przemysłowej Komisja pomoże
przedsiębiorcom i MŚP wykorzystać w pełni potencjał
ICT, zarówno pod względem podaży nowych
produktów i usług cyfrowych, jak i popytu i inteligentnego
wykorzystania tych technologii. Po stronie popytu przedsiębiorcy
internetowi stanowią szczególną kategorię przedsiębiorców,
którzy tworzą nowe usługi i produkty cyfrowe wykorzystujące
internet jako niezbędny składnik. Nowe
przedsiębiorstwa internetowe przejawiają tendencję do szybszego
wzrostu i szybszego upadku niż inne przedsiębiorstwa i
rozrastają się wykładniczo, co przekłada się na
większe zyski, ale i na wyższe ryzyko. Działają w
złożonym i szybko zmieniającym się ekosystemie, w którym
kluczowe znaczenie ma tworzenie sieci kontaktów i eksperymentowanie. Tworzenie
nowych przedsiębiorstw internetowych jest tańsze, a przeszkody w
wejściu na rynek są małe, co sprawia, że są one
atrakcyjnym sposobem rozpoczęcia kariery przedsiębiorcy. Dlatego
też przedsiębiorcy internetowy potrzebują dostosowanych
środków wsparcia, aby strukturalnie wzmocnić ekosystem internetowych
nowych przedsiębiorstw. Po stronie popytu inwestowanie w
technologie cyfrowe nie jest już kwestią wyboru: obecnie
przedsiębiorstwa mogą być konkurencyjne tylko wtedy, gdy w
pełni zaczną korzystać z możliwości świata
cyfrowego. Stwarza to szanse i wyzwania,
zwłaszcza dla MŚP, ponieważ często są one gorzej
przygotowane do radzenia sobie z coraz bardziej zaawansowanymi nowymi modelami
biznesowymi. Przedsiębiorcami cyfrowymi są ci
przedsiębiorcy, którzy w pełni wykorzystują produkty i
usługi cyfrowe, w tym usługi „przetwarzania w chmurze”, aby
zmienić swoje modele biznesowe i zwiększyć
konkurencyjność[44].
Inicjatywy unijne dotyczące „inteligentnego wykorzystania technologii
informacyjnych i włączania MŚP do globalnych łańcuchów
wartości w przemyśle” oraz umiejętności cyfrowych
będą promować upowszechnianie technologii cyfrowych i
łączenie MŚP ze światem cyfrowym. Potencjał handlu elektronicznego jako
element możliwości oferowanych przez jednolity rynek cyfrowy nadal
nie jest w pełni wykorzystywany. Zaufanie do handlu elektronicznego
może zostać zwiększone poprzez szereg konkretnych
działań[45]. Komisja: ·
będzie budować bazę wiedzy
na temat najważniejszych tendencji rynkowych i innowacyjnych modeli
biznesowych, tworząc internetowe mechanizmy monitorowania rynku oraz
tablicę wyników we współpracy z głównymi zainteresowanymi
stronami, aby ułatwiać dialog i doprowadzić do powstania
wspólnego programu działania; ·
będzie prowadzić działania
informacyjne w ramach ogólnoeuropejskiej kampanii informacyjnej dla
przedsiębiorców i MŚP dotyczącej korzyści
płynących z rozwoju cyfrowego; celem kampanii będzie promowanie
europejskich przykładów sukcesu, ogólnoeuropejskich konkursów i programów
nagród w celu uczulenia przedsiębiorców na zmieniający się
krajobraz przedsiębiorczości i nowe szanse na rynku; ·
będzie ułatwiać tworzenie
sieci kontaktów, aby nagłaśniać i wspierać nowe
pomysły biznesowe, takie jak: tworzenie europejskiej sieci opieki
mentorskiej na potrzeby szkolenia, doradztwa i szkolenia praktycznego w
zakresie sposobów prowadzenia działalności w epoce cyfrowej oraz
organizowanie wśród zainteresowanych stron wydarzeń mających na
celu zbadanie możliwości nawiązania nowych partnerstw; ·
będzie organizować konkretne
działania dla przedsiębiorców internetowych, takie jak: (i)
partnerstwo Europy na rzecz nowych przedsiębiorstw, aby
umożliwić dostęp do wiedzy fachowej, opieki mentorskiej,
technologii i usług; (ii) klub liderów przedsiębiorczości
internetowej, zrzeszający światowej klasy przedsiębiorców
internetowych i wspierający kulturę przedsiębiorczości
internetowej w Europie; (iii) europejska sieć inkubatorów
przedsiębiorczości internetowej; (iv) współpraca z inwestorami
europejskimi w celu zwiększenia przepływu kapitału wysokiego ryzyka
i finansowania społecznościowego do nowych przedsiębiorstw
internetowych; (v) wspieranie talentów w dziedzinach internetowych poprzez
wspieranie powstawania masowych otwartych kursów internetowych[46] oraz tworzenie platform na
potrzeby szkolenia i rozwijania umiejętności; ·
będzie poszerzać kompetencje i
umiejętności poprzez intensyfikację swoich działań
w zakresie umiejętności cyfrowych w celu rozwijania cyfrowych
umiejętności przywódczych, dyscyplin naukowych i twórczych, a
także umiejętności w zakresie zarządzania i
przedsiębiorczości na potrzeby nowych technologii i rynków. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o wzmocnienie krajowego i regionalnego wsparcia
dla nowych przedsiębiorstw cyfrowych i internetowych i promowanie
alternatywnych źródeł finansowania dla nowych przedsiębiorstw
technologicznych na początkowym etapie ich działalności, takich
jak systemy bonów na innowacje w dziedzinie ICT; ·
o promowanie dostępu przedsiębiorców
do otwartych danych i dużych zbiorów danych zebranych w programach
publicznych lub wspieranych przez przemysł, takich jak europejska
biblioteka cyfrowa Europeana[47]; ·
o wspieranie najbardziej utalentowanych
przedsiębiorców, np. poprzez zachęcanie najlepszych absolwentów do
rozpoczęcia kariery w nowych przedsiębiorstwach; ·
o wsparcie szybkiego przyjęcia obecnych
inicjatyw strategicznych, takich jak reforma ochrony danych oraz wniosek
dotyczący europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, które
zmniejszą bariery stojące na przeszkodzie do upowszechnienia przetwarzania
w chmurze w UE; ·
o zapewnienie jak najlepszego wykorzystania
środków z funduszy europejskich przeznaczonych na
przedsiębiorczość internetową i cyfrową zgodnie z
obowiązującymi zasadami i priorytetami. 3.4. Łatwiejsze
przenoszenie własności przedsiębiorstw Co roku w całej Europie przenoszona
jest własność około 450 000 firm zatrudniających 2
miliony pracowników. Przenoszenie własności przedsiębiorstw
może być jednak tak trudne, że szacuje się, iż co roku
może dochodzić do utraty około 150 000 przedsiębiorstw z
600 000 miejscami pracy[48].
Głównymi powodami tej sytuacji są obciążenia regulacyjne
lub podatkowe, brak wiedzy o potrzebnych przygotowaniach i przejrzystych
rynkach w odniesieniu do takich transakcji, a także długi czas
potrzebny na dopełnienie formalności. Ponadto forma prawna
przedsiębiorstwa (firma jednoosobowa) oraz długość jego
istnienia (szczególnie w przypadku przedsiębiorstw nie starszych niż
trzyletnie) są dodatkowymi elementami podatności na zagrożenia.
Dlatego właśnie najbardziej narażone na niepowodzenie w
przypadku przeniesienia własności przedsiębiorstwa są
najmniejsze przedsiębiorstwa . Przedsiębiorstwa te są
„działającymi przedsiębiorstwami” z uznanymi produktami, rynkami
i klientami, dlatego mają większą szansę przetrwania
niż nowe firmy. Potencjalni przedsiębiorcy powinni wiedzieć,
że nabycie „działającego przedsiębiorstwa” może
być atrakcyjną alternatywą dla założenia nowego
przedsiębiorstwa. Przeniesienie własności
przedsiębiorstwa powinno być łatwiejsze zarówno dla
przedsiębiorcy, który chce przekazać swoje przedsiębiorstwo, jak
i dla nabywcy. Przenoszenie własności
przedsiębiorstwa z jednego pokolenie na następne jest cechą
charakterystyczną przedsiębiorstwa rodzinnego i jest największym
wyzwaniem, przed którym takie przedsiębiorstwo może stanąć.
Przeniesienie własności przedsiębiorstwa rodzinnego trzeba
traktować jak przeniesienie własności, w którym
własność nie stanowi aktywów płynnych, lecz jest
czymś, co rodzina buduje i rozwija przez pokolenia i co obejmuje
wartości, tradycje i wiedzę fachową. Zakres i skala różnych
podejść w Europie do spadków i podatków od majątku wskazują
na to, że nadal można wiele poprawić w zakresie klimatu prawnego
dla przenoszenia własności przedsiębiorstw rodzinnych. Na obszar
przenoszenia własności przedsiębiorstw zwrócono szczególną
uwagę w programie „Small Business Act”[49] i w przeglądzie
programu „Small Business Act” dla Europy z 2011 r[50]., a także w komunikacie
Komisji z 2006 r. „Realizacja wspólnotowego programu lizbońskiego na
rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Przenoszenie własności
przedsiębiorstw ‑ ciągłość poprzez nowy
początek”[51].
Chociaż niektóre państwa europejskie
dokonały podstępu i opracowały bardziej przyjazne ramy
regulacyjne dla przenoszenia własności, to nawet w tych krajach poziom
wiedzy wśród przedsiębiorców i zainteresowanych stron
(stowarzyszeń zawodowych, firm prawniczych i konsultantów
świadczących usługi przedsiębiorcom) na temat
możliwości przeniesienia własności i niezbędnych
przygotowań może być niski. Ponieważ większość barier,
jakie stoją na drodze skutecznego przeniesienia własności
przedsiębiorstw, występuje na poziomie lokalnym, regionalnym i
krajowym, okazało się, że warto porównać rodzaje
podejścia w całej Europie w celu wymiany najlepszych praktyk i
podejmowania działań, zwłaszcza pod względem poszerzania
wiedzy na temat przenoszenia własności przedsiębiorstwa,
specjalnych instrumentów finansowych opracowanych w celu finansowania
przenoszenia własności, przekształcenia prawnego
(zwłaszcza możliwości tworzenia spółek akcyjnych
ułatwiającej sprzedaż firmy) oraz przejrzystych rynków na
potrzeby przenoszenia własności przedsiębiorstw[52]. Komisja: ·
opracuje wytyczne dotyczące najbardziej
efektywnych programów i najlepszych praktyk, aby ułatwić przenoszenie
własności przedsiębiorstw, w tym środki na rzecz
pogłębienia i poszerzenia rynków dla przedsiębiorstw, tworzenia
map programów dostępnych w Europie i proponowania niezbędnych
działań w celu usunięcia pozostałych możliwych barier
dla transgranicznego przenoszenia własności przedsiębiorstw. W tym
celu Komisja organizuje grupę roboczą ekspertów z udziałem
przedstawicieli państw członkowskich, której celem w 2013 r.
będzie dokonanie przeglądu i analizy przyczyn występowania
pozostałych barier w tej dziedzinie oraz zaproponowanie zaleceń i
środków wsparcia w odniesieniu do tych barier. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o udoskonalenie przepisów prawnych,
administracyjnych i podatkowych dotyczących przenoszenia
własności przedsiębiorstw, biorąc pod uwagę komunikat
Komisji z 2006 r. w sprawie przenoszenia własności
przedsiębiorstw oraz komunikat Komisji z 2011 r. w sprawie zwalczania
przeszkód w odniesieniu do opodatkowania spadków transgranicznych w
obrębie UE[53]; ·
o korzystanie z istniejących funduszy
europejskich zgodnie z obowiązującymi zasadami i priorytetami w celu
wspomagania przenoszenia własności małych i średnich
przedsiębiorstw na przedsiębiorców zamierzających
kontynuować prowadzenie działalności; ·
o usprawnienie usług informacyjnych i
doradczych w zakresie przenoszenia własności przedsiębiorstw, a
także usprawnienie gromadzenia danych i monitorowania przenoszenia
własności przedsiębiorstw; ·
o skuteczne reklamowanie platform i rynków
służących przenoszeniu własności przedsiębiorstw
oraz przeprowadzanie kampanii w celu poszerzania wiedzy potencjalnych
sprzedawców i nabywców rentownych przedsiębiorstw; ·
o rozważenie zmiany przepisów podatkowych
pod kątem ich wpływu na płynność małych i
średnich przedsiębiorstw rodzinnych w przypadku dziedziczenia
własności, aby sytuacja taka nie miała negatywnego wpływu
na przychody. 3.5. Przekuwanie
porażki w sukces: druga szansa dla uczciwych bankrutów Upadłość przedsiębiorstw,
podobnie jak ich tworzenie, jest nieodłączną
częścią dynamicznego, zdrowego rynku. Dowody wskazują na
to, że zdecydowana większość (96 %) bankructw była
skutkiem ciągu opóźnień płatności lub innych
obiektywnych problemów – innymi słowy, są to „uczciwe
upadłości”, bez żadnego oszustwa ze strony przedsiębiorcy[54]. Niemniej jednak w wielu
przepisach prawa upadłościowego przedsiębiorcy są traktowani
jak oszuści i przed przywróceniem im praw ograniczonych w wyniku
postępowania upadłościowego muszą przechodzić
złożone procedury. W niektórych państwach członkowskich
procedura ta może trwać tak długo, że przedsiębiorcy
nie będą rozważali rozpoczęcia innego
przedsięwzięcia[55].
W niektórych przypadkach przedsiębiorców może obowiązywać
prawny zakaz założenia nowego przedsiębiorstwa przez
znaczną część lub resztę życia. Nawet po przywróceniu im praw ograniczonych w
wyniku postępowania upadłościowego, byli upadli
dłużnicy są stygmatyzowani i mają trudności z
pozyskaniem finansowania dla nowego przedsiębiorstwa. Dlatego wielu
potencjalnych przedsiębiorców po prostu się poddaje i nie
rozważa podjęcia ponownej próby. Badania wskazują jednak na to, że osoby
podejmujące działalność gospodarczą po raz drugi
osiągają większe sukcesy niż w przypadku przeciętnych
nowych przedsiębiorstw – firmom tym udaje się przetrwać
dłużej; rozrastają się szybciej i zatrudniają
więcej pracowników[56].
Dlatego upadłość przedsiębiorstwa nie powinna
skutkować „wyrokiem dożywocia” zakazującym przyszłej
działalności gospodarczej, ale powinna być postrzegane jako
możliwość uczenia się i doskonalenia – jest to punkt
widzenia, który obecnie w pełni akceptujemy jako podstawę
postępu w badaniach naukowych. W rezultacie wszelkie działania
mające na celu zachęcanie nowego pokolenia przedsiębiorców do
podjęcia działalności muszą obejmować gwarancję,
że jeżeli pierwszy pomysł przedsiębiorcy nie przyniesie
spodziewanych rezultatów, nie straci on na zawsze możliwości
podjęcia ponownej próby. Przepisy prawa upadłościowego
muszą zatem obejmować szybkie, skuteczne sposoby zgłaszania i
odzyskiwania roszczeń przez przedsiębiorstwa będące
wierzycielami, a jednocześnie należy wprowadzić szybsze i
przystępniejsze procedury likwidacji przedsiębiorstw i przywrócenia
praw ograniczonych w wyniku postępowania upadłościowego. W grudniu zeszłego roku Komisja
przyjęła komunikat w sprawie nowego europejskiego podejścia do
upadłości i niewypłacalności przedsiębiorstw”[57], aby stworzyć otoczenie
bardziej przyjazne dla biznesu, na przykład poprzez zwiększenie
skuteczności krajowych przepisów w zakresie niewypłacalności,
dotyczących m.in. długości i kosztów okresu wymaganego do
przywrócenia praw upadłemu dłużnikowi. W pierwszym kroku Komisja
przyjęła także wniosek dotyczący zmiany rozporządzenia
w sprawie postępowania upadłościowego[58], które zapewni transgraniczne
uznawanie ratowania przedsiębiorstw, a także ułatwi
zgłaszanie roszczeń w innym państwie członkowskim. Komisja: ·
zainicjuje publiczne konsultacje w celu
uzyskania opinii zainteresowanych stron na temat kwestii poruszonych w
komunikacie w sprawie nowego europejskiego podejścia do
upadłości i niewypłacalności przedsiębiorstw, w tym na
temat drugiej szansy dla uczciwych bankrutów oraz skrócenia i ujednolicenia
okresu wymaganego do przywrócenia praw upadłemu dłużnikowi. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o wprowadzenie do 2013 r., w miarę
możliwości, ograniczenia okresu wymaganego do przywrócenia praw uczciwym
upadłym przedsiębiorcom i uregulowania przez nich
zobowiązań do maksymalnie trzech lat[59]; ·
o oferowanie przedsiębiorstwom usług
wsparcia na potrzeby wczesnej restrukturyzacji, doradztwa w celu zapobiegania
upadłości oraz wsparcia dla MŚP w zakresie restrukturyzacji i
ponownego rozpoczynania działalności; ·
o zapewnianie upadłym przedsiębiorcom
usług doradztwa w celu zarządzania długami oraz ułatwienia
ich włączenia gospodarczego i społecznego, a także
opracowanie programów dla osób podejmujących działalność
gospodarczą po raz drugi, aby zapewnić im opiekę mentorską,
szkolenie i tworzenie sieci kontaktów biznesowych. 3.6. Obciążenia
regulacyjne: jaśniejsze i prostsze zasady Przedsiębiorcy powinni być
„normalnymi klientami”, do których organy administracji dostosowują swoje
kryteria proceduralne, a jednak prawie trzy czwarte
Europejczyków uważa podjęcie własnej działalności
gospodarczej za trudne z powodu zawiłości administracyjnych[60]. Znacznie więcej osób
uskarża się na duże obciążenia regulacyjne
związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zdając sobie z tego
sprawę, w 2007 r. Komisja zaangażowała się w program
działań, mający na celu ograniczenie biurokracji
wynikającej z prawodawstwa UE o 25 % przed końcem 2012 r.[61]. W listopadzie 2011 r. Komisja
przyjęła swoje sprawozdanie „Zmniejszanie obciążeń
regulacyjnych dla MŚP ‑ dostosowanie przepisów UE do potrzeb
mikroprzedsiębiorstw”[62],
w którym w znacznie szerszym zakresie uwzględniono wszystkie
obciążenia regulacyjne, nie tylko obciążenie
administracyjne związane ze sprawozdawczością wobec organów,
oraz wprowadzenie zasady odwróconego ciężaru dowodu dla każdego
nowego obciążenia regulacyjnego. W sprawozdaniu tym Komisja
zobowiązała się również do sprawniejszych konsultacji z
mniejszymi przedsiębiorcami i do przyjęcia rocznej tablicy wyników
dotyczących postępu we wdrażaniu działań w
państwach członkowskich. Komisja przedłożyła wnioski
mające na celu zmniejszenie obciążeń powyżej
docelowych 25 %. Prawodawca UE
przyjął środki prowadzące do rocznych
oszczędności dla przedsiębiorstw wynoszących 30,8 mld EUR.
Stanowi to 25 % obciążenia regulacyjnego, które oszacowano na 123,8
mld EUR. Dalsze ograniczenie obciążenia o 5,5 % można
byłoby uzyskać, gdyby Parlament Europejski i Rada przyjęły
dodatkowe wnioski złożone przez Komisję. Znaczne oszczędności uzyskano w
obszarach przepisów prawa podatkowego (przejście z fakturowania
papierowego na elektroniczne) i prawa spółek (zwolnienie
mikroprzedsiębiorstw ze stosowania niektórych przepisów dotyczących
obowiązków w zakresie sprawozdawczości finansowej). Na przykład
na mocy dyrektywy w sprawie fakturowania[63]
stworzono równe warunki traktowania faktur papierowych i elektronicznych, a
państwa członkowskie nie mogą już wyznaczać
określonej techniki wystawiania faktur elektronicznych[64]. Poczyniono również
postępy w zakresie modernizacji prawa celnego, ograniczenia
obowiązków MŚP w zakresie sprawozdawczości statystycznej, oraz w
wielu innych obszarach w państwach członkowskich[65]. Ograniczanie niepotrzebnego lub nadmiernego
obciążenia regulacyjnego pozostaje jednym z najważniejszych
elementów programu politycznego Komisji. W tym celu, poza konferencjami
zorganizowanymi w państwach członkowskich, rozpoczęto w dniu 1
października 2012 r. konsultacje społeczne służące
określeniu dziesięciu najbardziej uciążliwych aktów
prawnych UE[66].
Wynik tych konsultacji, wraz z pogłębioną analizą,
zostaną uwzględnione przy ocenie konieczności przeglądu
regulacji UE w określonych obszarach. Obowiązki regulacyjne
przedsiębiorstw powinny być jasne i proste.
Oprócz ochrony zdrowia i bezpieczeństwa publicznego, bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz środowiska, jasne ramy regulacyjne zapewniają
równe warunki działania, uczciwą i wolną konkurencję,
pewność gospodarczą oraz przewidywalność rynku. Inteligentne
regulacje mogą również napędzać innowacje, powodując,
że europejskie przedsiębiorstwa będą zajmowały
czołowe miejsca w dziedzinie kluczowych technologii i usług.
Należy jednak wyeliminować wydawanie powielających się i
nieskoordynowanych zezwoleń. Podobnie w przypadku działalności
gospodarczej w obrębie jednolitego rynku należy znieść
uciążliwe formalności, takie jak wymóg potwierdzania
autentyczności dokumentów urzędowych (np. rejestrów korporacyjnych). Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe,
biurokrację należy wyeliminować lub ograniczyć w
odniesieniu do wszystkich przedsiębiorstw, a szczególnie
mikroprzedsiębiorstw, w tym osób samozatrudnionych i przedstawicieli
wolnych zawodów, które są szczególnie narażone na
obciążenie biurokracją z powodu mniejszego rozmiaru oraz
ograniczonych zasobów ludzkich i finansowych. Jednoczenie należy
zlikwidować pozostałe nadmierne i nieuzasadnione bariery wejścia
do wolnych zawodów. W obszarze zamówień publicznych
działalność MŚP oraz oferentów transgranicznych utrudniają
wymogi administracyjne (np. dostarczanie dokumentów stanowiących dowody),
problemy w uzyskaniu informacji i czasami nieproporcjonalne wymogi ze strony
instytucji zamawiających. Odsetek MŚP, którym udzielono zamówień
publicznych, nie zmienił się znacząco od 2002 r.
Najważniejszym czynnikiem wpływającym na udział MŚP w
postępowaniach o udzielenie zamówienia jest wielkość zamówienia ‑
MŚP nie mają zdolności do składania ofert na duże
zamówienia publiczne lub spełnienia ich wymogów i na ogół zamówienia
o wartości powyżej 300 000 EUR raczej przekraczają ich
zdolności. Podział zamówienia na partie o całkowitej
wartości powyżej pewnych progów zwiększyłby liczbę
zamówień dostępnych dla MŚP. Ponadto Komisja zaleca państwom
członkowskim dalszą modernizację rynków pracy poprzez
uproszczenie przepisów o zatrudnieniu i opracowanie elastycznych form
organizacji pracy, w tym pracy w niepełnym wymiarze czasu[67]. Ponadto przedsiębiorstwa powinny
mieć możliwość korzystania z porad i pomocy ekspertów
ilekroć mają do czynienia z nieprawidłowym stosowaniem prawa
rynku wewnętrznego – jest to dziedzina, w której sieć SOLVIT Komisji
działa przez ostatnie 10 lat. Przedsiębiorcy powinni również
mieć możliwość uzyskania wyczerpujących informacji na
temat licencji, procedur administracyjnych, finansów i wsparcia publicznego w
pojedynczych punktach kontaktowych. Należy
rozwijać „punkty kompleksowej obsługi” dla przedsiębiorców,
takie jak „Barcelonactiva” – organizacja będąca laureatem
Europejskiej Nagrody Promocji Przedsiębiorczości w 2011 r. Ponadto
Komisja niedawno uruchomiła nowy portal internetowy „Twoja Europa”, na
którym istnieje pojedynczy punkt dostępu do instrumentów finansowych UE[68]. Należy zapewnić
przedsiębiorcom dostęp za pośrednictwem internetu do
większej liczby procedur administracyjnych, w tym transgranicznych.
Państwa członkowskie zachęca się do rozszerzania usług
własnych pojedynczych punktów kontaktowych utworzonych na mocy dyrektywy
usługowej, aby obsługiwały większą liczbę
procedur, działały zgodnie z podejściem uwzględniającym
cykl życia przedsiębiorstwa, były wielojęzyczne i bardziej
przyjazne dla użytkownika. Komisja: ·
nadal będzie energicznie
dążyć do ograniczenia obciążeń regulacyjnych w
proponowanym prawodawstwie unijnym, szczególnie w obszarach, w których obciążenia
się największe; ·
zasygnalizuje, w jaki sposób zajmie się
przeglądem i zmianą regulacji UE w celu ograniczenia niepotrzebnego
lub nadmiernego obciążenia w obszarach określonych w
dziesięciu najbardziej uciążliwych aktach prawnych. Zaproponuje
również inicjatywy ustawodawcze zmniejszające obciążenie
administracyjne w innych obszarach, takie jak inicjatywy promujące
elektroniczne faktury w dziedzinie zamówień publicznych i
ułatwiające prowadzenie działalności gospodarczej
dzięki standardowej deklaracji VAT[69]; ·
zaproponuje przepisy znoszące
uciążliwe wymogi uwierzytelniania dokumentów urzędowych, które
MŚP muszą przedstawiać w celu prowadzenia transgranicznej
działalności gospodarczej w obrębie jednolitego rynku; ·
utworzy grupę roboczą, której zadaniem
będzie dokonanie oceny szczególnych potrzeb przedsiębiorców
wykonujących wolne zawody w odniesieniu do takich kwestii, jak:
uproszczenie, umiędzynarodowienie i dostęp do finansowania; ·
będzie monitorować postępy za
pośrednictwem pojedynczych punktów kontaktowych utworzonych na mocy
dyrektywy usługowej i zachęcać państwa członkowskie do
przyjęcia podejścia w większym stopniu zorientowanego na
przedsiębiorstwa; ·
podejmie działania mające na celu
zapewnienie pomocy większej liczbie przedsiębiorstw za
pośrednictwem sieci SOLVIT, w przypadku gdy organy publiczne na jednolitym
rynku odmówią im ich praw. Europejska
Sieć Przedsiębiorczości powinna pomagać
przedsiębiorstwom, aby mogły uzyskać skuteczny dostęp do
SOLVIT i korzystać z tego systemu; będzie
dokonywać przeglądu wszystkich istniejących zasobów dla
przedsiębiorców na poziomie UE, aby zapewnić jasność i
dostępność, a także unikać powielania informacji i
nieaktualnych danych. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o skrócenie do końca 2015 r. czasu
wydawania licencji oraz innych zezwoleń niezbędnych do
rozpoczęcia działalności gospodarczej do jednego miesiąca[70]; ·
o pełne wdrożenie „europejskiego
kodeksu najlepszych praktyk ułatwiających dostęp MŚP do
zamówień publicznych” do 2013 r.; ·
o kontynuowanie modernizacji rynków pracy
poprzez uproszczenie przepisów o zatrudnieniu i opracowanie elastycznych form
organizacji pracy, w tym pracy w niepełnym wymiarze czasu[71]; ·
o rozszerzenie pojedynczych punktów kontaktowych
na większą liczbę rodzajów działalności gospodarczej i
zwiększenie ich przyjazności dla użytkownika; ·
o utworzenie „punktów kompleksowej obsługi
dla przedsiębiorców”, aby połączyć wszystkie usługi
wsparcia dla przedsiębiorców w jednym miejscu, w tym w zakresie opieki
mentorskiej, ułatwiania dostępu do konwencjonalnego i
niekonwencjonalnego finansowania oraz porad w tej dziedzinie, dostępu do
„inkubatorów przedsiębiorczości” oraz wsparcia na
umiędzynarodowienie młodych przedsiębiorstw na wczesnym etapie.
Aby zapewnić partnerskie podejście, należy zaangażować
wszystkie zainteresowane strony, w tym podmioty świadczące
usługi w zakresie kształcenia i szkolenia. 4. Filar
działań 3 – Wzory do naśladowania i docieranie do
określonych grup 4.1. Nowe
sposoby postrzegania: przedsiębiorcy jako wzory do naśladowania W Europie istnieje ograniczona liczba
znanych przykładów sukcesu przedsiębiorstw.
Wynika to stąd, że przedsiębiorczość nie cieszyła
się uznaniem jako ścieżka kariery. W Europie
„przedsiębiorca” rzadko zajmuje wysokie miejsce w rankingach
pożądanych zawodów. Pomimo tego, że przedsiębiorcy
tworzą miejsca pracy i napędzają gospodarkę, ich sukces nie
jest prezentowany w mediach jako wzór do naśladowania. W efekcie
wśród młodzieży kariera przedsiębiorcy plasuje się raczej
nisko na listach atrakcyjnych zawodów, co stanowi czynnik powstrzymujący
osoby, które mogłyby chcieć zostać przedsiębiorcami. Stąd ważnym elementem dla zmiany
kultury przedsiębiorczości jest zmiana sposobu postrzegania
przedsiębiorców dzięki praktycznej i pozytywnej komunikacji na
temat osiągnięć przedsiębiorców, ich wartości dla
społeczeństwa i możliwości tworzenia lub przejmowania
nowych przedsiębiorstw jako ścieżki kariery. W tym celu
należy nagłaśniać przykłady przedsiębiorców godnych
naśladowania, biorąc pod uwagę zróżnicowanie profili
przedsiębiorczości i dróg do osiągnięcia sukcesu. Jasne i
wzbudzające zainteresowanie informacje na temat wyzwań i
korzyści związanych z karierą przedsiębiorcy mogą
przeciwdziałać negatywnym wrażeniom. Analogicznie, szersza
dyskusja publiczna, szczególnie w mediach, jest zatem niezbędna dla
rewolucji w przedsiębiorczości. Należy zachęcać
instytucje publiczne i prywatne do podkreślania społecznego i
gospodarczego znaczenia przedsiębiorców nie tylko jako racjonalnej
ścieżki kariery, ale też jako sprawy o najwyższym znaczeniu
na poziomie krajowym, europejskim i międzynarodowym. Komisja: ·
ustanowi w ramach Europejskiego Tygodnia
MŚP ogólnoeuropejski Dzień Przedsiębiorczości dla uczniów z
ostatnich klas szkół ponadpodstawowych. Wydarzenia w ramach tego dnia
mogą obejmować spotkania z przedsiębiorcami, studia przypadku,
wykłady, warsztaty i „otwarte dni w przedsiębiorstwach”. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o zintensyfikowanie działań
promujących przedsiębiorczość i mianowanie znanych
przedsiębiorców na krajowych ambasadorów przedsiębiorczości, aby
stali się „twarzą przedsiębiorczości” w swoich krajach. Ich
rolą będzie promowanie wartości przedsiębiorczości dla
społeczeństwa, podkreślanie znaczenia rozwijania
umiejętności przedsiębiorczych i doświadczenia w edukacji
oraz zwracanie uwagi na zawód przedsiębiorcy jako ścieżkę
kariery; ·
o uwzględnianie w większym stopniu
różnorodności modeli biznesowych i statusów prawnych w swoich
krajowych lub lokalnych systemach wsparcia dla przedsiębiorstw i
opracowanie programów kształcenia i szkolenia w zakresie
przedsiębiorczości społecznej. 4.2. Nowe
horyzonty: docieranie do kobiet, osób starszych, migrantów, bezrobotnych,
młodzieży Do grup demograficznych, które nie są w
wystarczającym stopniu reprezentowane w społeczności
przedsiębiorców, a szczególnie założycieli nowych
przedsiębiorstw, należą młodzież, kobiety, osoby
niepełnosprawne oraz migranci. Europa musi stworzyć dla nich
ścieżki prowadzące do przedsiębiorczości, aby
utworzyć dla nich miejsca pracy, wzmocnić ich pozycję
ekonomiczną i społeczną oraz wesprzeć ich
kreatywność i zdolności innowacyjne. Ścieżki te
powinny być dostosowane do potrzeb różnych grup oraz ich
oczekiwań i norm w odniesieniu do sposobu dostarczania i uzyskiwania porad
i informacji. Działania powinny być oparte na zintegrowanym systemie
wsparcia, który służyłby promowaniu kapitału ludzkiego, a
także zapewnianiu wsparcia finansowego. Poza specjalnymi działaniami
dostosowanymi do potrzeb każdej ze wspomnianych grup wszystkie te grupy
należy objąć programami szkolenia w zakresie
przedsiębiorczości, które są opracowane i realizowane we
współpracy z podmiotami świadczącymi usługi w zakresie
kształcenia i szkolenia, organizacjami działającymi na rzecz
młodzieży, doradcami przedsiębiorstw głównego nurtu i
instytucjami finansowymi. 4.2.1. Kobiety Kobiety stanowią 52 % ogółu
ludności w Europie, ale zaledwie jedną trzecią osób
samozatrudnionych lub rozpoczynających działalność
gospodarczą w UE[72].
Dlatego kobiety stanowią dużą część
potencjału przedsiębiorczości w Europie. Tworząc i
prowadząc przedsiębiorstwa, kobiety napotykają większe
trudności niż mężczyźni, głównie pod
względem dostępu do finansowania i szkolenia, tworzenia sieci
kontaktów oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego[73]. Potencjalne kobiety-przedsiębiorców
należy informować o programach wspierania
przedsiębiorczości i możliwościach finansowania. W 2009 r. Komisja zainaugurowała
działalność europejskiej sieci ambasadorek
przedsiębiorczości, aby służyły one za
inspirujące wzory do naśladowania dla potencjalnych kobiet-przedsiębiorców.
Następnie w 2011 r. utworzono Europejską Sieć Mentorów Dla
Kobiet Przedsiębiorców, której celem jest doradzanie kobietom
rozpoczynającym działalność gospodarczą i
kierującym nowymi przedsiębiorstwami. W 2012 r. Komisja
opracowała wniosek dotyczący poprawy równowagi płci w organach
spółek giełdowych. Chociaż członkowstwo w radzie wymaga
innych kompetencji i umiejętności niż
przedsiębiorczość, większa liczba kobiet na wyższych
stanowiskach kierowniczych mogłaby służyć jako ogólny
przykład dla reszty kobiet. Widoczność większej liczby
kobiet, które odniosły sukces zawodowy, pokaże innym kobietom,
że mają szanse odnieść sukces na rynku pracy. Skuteczne wdrożenie istniejących
przepisów dotyczących równouprawnienia płci, zwłaszcza dyrektywy
2010/41/WE[74],
powinno jeszcze bardziej stymulować przedsiębiorczość
kobiet. Komisja: ·
utworzy ogólnoeuropejską internetową
platformę opieki mentorskiej, doradztwa, edukacji i tworzenia sieci
kontaktów biznesowych dla kobiet przedsiębiorców, której celem będzie
udostępnienie w internecie obecnych krajowych sieci ambasadorek i mentorów,
poszerzenie ich oferty i zakresu oraz wspieranie przedsiębiorczości
kobiet na poziomie krajowym i regionalnym poprzez promowanie wymiany
najlepszych praktyk między państwami członkowskimi. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o opracowanie i wdrożenie krajowych
strategii w zakresie przedsiębiorczości kobiet, których celem ma
być zwiększenie liczby przedsiębiorstw prowadzonych przez
kobiety; ·
o gromadzenie danych segregowanych według
kryterium płci i opracowywanie rocznych aktualizacji na temat sytuacji w
dziedzinie przedsiębiorczości kobiet w kraju; ·
o kontynuowanie działalności i
rozwijanie istniejących sieci ambasadorek przedsiębiorczości i
mentorów dla kobiet przedsiębiorców; ·
o wdrażanie polityki
umożliwiającej kobietom osiągnięcie odpowiedniej równowagi
między życiem zawodowym a rodzinnym dzięki zapewnieniu
odpowiedniej i dostępnej pod względem finansowym opieki nad
dziećmi i niesamodzielnymi osobami starszymi, zwłaszcza poprzez
pełne wykorzystanie możliwości wsparcia z funduszy EFRROW , EFRR
i EFS. 4.2.2. Osoby
starsze Z punktu widzenia
przedsiębiorczości osoby starsze są wartościowym zasobem. W latach 1990-2010 odsetek obywateli w wieku powyżej 50 lat
wzrósł w Europie z 32,1 % do 36,5 %, a w ciągu najbliższych
dziesięcioleci średnia wieku ludności europejskiej ma stale
rosnąć. Co roku na emeryturę przechodzi coraz większa liczba
dobrze wykształconych, doświadczonych dorosłych osób, a jak
dotąd społeczeństwo nie wykazywało się
innowacyjnością w zagospodarowaniu tych osób i korzystaniu z ich
wiedzy fachowej i umiejętności. Zaangażowanie ich zarówno w
zakładanie przedsiębiorstw, jak i wspieranie nowych i
działających przedsiębiorców pozwoliłoby maksymalnie
wykorzystać zasoby posiadanego przez te osoby doświadczenia, które
może utracone z chwilą przejścia na emeryturę, a które
pozwoliłoby doskonalić naukę międzypokoleniową i
zapewniałoby transfer wiedzy. Ponieważ ludzie żyją
dłużej i w lepszym zdrowiu, tradycyjne modele i wybory dotyczące
emerytury zaczynają się zmieniać. Osoby starsze, które chcą
rozpocząć działalność gospodarczą po raz
pierwszy, powinny korzystać z pełnego zakresu istniejących
usług wsparcia. Przedsiębiorcy w starszym wieku
mogą również być wartościowi dla innych
przedsiębiorców. Przedsiębiorcy
znajdujący się na emeryturze posiadają cenną wiedzę
fachową i doświadczenie, dzięki którym uruchomienie i
prowadzenie przez nich przedsiębiorstwa mogłoby być łatwiejsze
niż w przypadku osoby niedoświadczonej. Ta wiedza stanowi
wartościowy europejski kapitał intelektualny i powinna być w jak
największym stopniu wykorzystywana. Europa mogłaby czerpać
inspirację z takich programów, jak „Senior Enterprise” (Irlandia) i
„Maillages” (Francja), w ramach których osoby starsze posiadające
motywację są zachęcane do podejmowania się roli
dobrowolnych mentorów, potencjalnych nabywców przedsiębiorstw lub
inwestorów, lub tymczasowych kierowników, aby pomóc podatnym na zagrożenia
nowym przedsiębiorstwom lub przedsiębiorstwom w trakcie
przekształceń[75]. Komisja:
·
będzie wspierać wymianę
najlepszych praktyk pomagających starszym wiekiem pracownikom kadry
kierowniczej i przedsiębiorcom w doradzaniu nowym przedsiębiorcom, a
także będzie wspomagać wzajemną międzypokoleniową
opiekę mentorską między przedsiębiorcami, mającą
na celu wymianę istotnych umiejętności, takich jak
znajomość ICT i doświadczenie osób starszych. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o ułatwianie działania
przedsiębiorcom w starszym wieku, którzy są zainteresowani
przekazywaniem wiedzy nowym przedsiębiorcom, oraz doboru starszych
przedsiębiorców i niedoświadczonych przedsiębiorców w celu
tworzenia zespołów posiadających szersze zestawy
umiejętności; ·
o zapewnienie, aby udział starszych
przedsiębiorców i emerytowanej kadry zarządzającej w projektach
pozostawał w zgodzie z ich perspektywami emerytalnymi. 4.2.3. Przedsiębiorcy
migranci W latach 1995-2005 imigranci
założyli 52 % nowych przedsiębiorstw w Krzemowej Dolinie, a
Izrael znaczną część swojego sukcesu zawdzięcza
populacji imigrantów. Według OECD migranci są bardziej
przedsiębiorczy niż obywatele danego kraju, a urodzone za
granicą osoby samozatrudnione, które są właścicielami
małych lub średnich przedsiębiorstw, tworzą 1,4–2,1
dodatkowych miejsc pracy[76].
Migranci stanowią ważną pulę potencjału przedsiębiorczości
w Europie. Obecnie jednak europejskie przedsiębiorstwa migrantów
są głównie mikroprzedsiębiorstwami, w których zatrudnia się
bardzo niewiele osób lub w ogóle nie zatrudnia się pracowników. Są
one również małe w porównaniu z lokalnymi przedsiębiorstwami pod
względem obrotu i zysku. Wykwalifikowani migranci często
napotykają trudności prawne oraz ograniczenia na rynku pracy i w
zakresie możliwości kariery, co przymusza ich do samozatrudnienia.
Należy także zauważyć, że niektóre państwa
trzecie mają szczególnie atrakcyjną politykę migracyjną,
która ma na celu przyciąganie przedsiębiorców. Należy
zwrócić uwagę również na bardziej podatne na zagrożenia
grupy gorzej wykwalifikowanych migrantów. Mimo że wśród migrantów
wskaźniki tworzenia przedsiębiorstw są wyższe niż w
przypadku reszty ludności, to częściej ponoszą oni
porażkę wskutek braku informacji, wiedzy i umiejętności
językowych[77]. UE oficjalnie uznała kluczowe znaczenie
wkładu przedsiębiorców migrantów w zrównoważony wzrost i
zatrudnienie. W europejskim programie integracji obywateli państw trzecich[78] podkreślono
ważną rolę migrantów jako przedsiębiorców i stwierdzono,
że „należy również wzmacniać […] ich potencjał pod
względem kreatywności i innowacyjności”. Istotne jest
uwzględnienie w polityce pobudzania przedsiębiorczości w Europie
pełnego potencjału, jaki reprezentuje ta grupa pod względem
przedsiębiorczości. Wysoko wykwalifikowanych obywateli państw
nienależących do UE można już przyjmować jako
pracowników na mocy dyrektywy w sprawie niebieskiej karty[79]. Potencjał
wykwalifikowanych migrantów w zakresie tworzenia przedsiębiorstw i miejsc
pracy należy również uwzględnić w krajowych i europejskich
strategiach politycznych. W szczególności środki wsparcia i
inicjatywy polityczne powinny pomóc w przyciągnięciu utalentowanych
potencjalnych przedsiębiorców pragnących tworzyć globalne
przedsiębiorstwa z siedzibą w Europie. Komisja: ·
zaproponuje inicjatywy polityczne, aby
przyciągnąć przedsiębiorców migrantów i promować
przedsiębiorczość wśród migrantów już
przebywających w UE lub przyjeżdżających do UE z przyczyn
innych niż zakładanie działalności gospodarczej,
opierając się na najlepszych praktykach opracowanych w państwach
członkowskich, w tym przez organy lokalne; ·
przeprowadzi analizę możliwości
opracowania wniosku ustawodawczego, którego celem byłoby usunięcie
przeszkód prawnych dla zakładania przedsiębiorstw i udzielania
wykwalifikowanym przedsiębiorcom migrantom zezwolenia na pobyt stały. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o usunięcie przeszkód prawnych dla
podejmowania działalności gospodarczej przez przedsiębiorców
migrantów przebywających w danym kraju legalnie, np. poprzez
rozważenie inicjatyw polegających na udzielaniu wykwalifikowanym
przedsiębiorcom migrantom lub imigrantom będącym absolwentami
europejskich instytucji na poziomie uniwersyteckim zezwolenia na pobyt
stały, aby umożliwić im podjęcie działalności
gospodarczej w Europie, przy czym takie zezwolenie można byłoby
przedłużać w przypadku osiągnięcia wcześniej
ustalonych celów w zakresie tworzenia miejsc pracy, obrotu lub zdobywania
nowych środków finansowych; ·
o ułatwianie dostępu do informacji i
tworzenie sieci kontaktów dla przedsiębiorców migrantów i potencjalnych
przedsiębiorców migrantów poprzez np. tworzenie stosownych ośrodków
informacyjnych na obszarach o dużym odsetku migrantów. 4.2.4. Bezrobotni,
w szczególności młodzież Biorąc pod uwagę znaczną
liczbę bezrobotnych w całej Europie, należy wprowadzić
programy wsparcia przedsiębiorczości, aby zachęcić do
zakładania przedsiębiorstw jako sposobu wyjścia z bezrobocia[80]. Niewiele programów wspierania
rozwoju przedsiębiorstw jest adresowanych konkretnie do bezrobotnej
młodzieży[81]. Całe wsparcie na rzecz rozwijania
działalności gospodarczej powinno obejmować udzielanie
informacji oraz kontaktowanie przedsiębiorców z odpowiednimi
służbami wsparcia, doradztwa i poradnictwa, a także podmiotami
oferującymi szkolenia biznesowe i opiekę mentorską. Taką
pomoc można również rozszerzyć na zapewnianie określonych
umiejętności (np. w zakresie rozpoznawania możliwości,
planowania działalności gospodarczej, zarządzania finansowego,
sprzedaży i marketingu), rozwijanych w sposób nieformalny (np. poprzez
program opieki mentorskiej) lub w sposób bardziej formalny ‑ poprzez
udział w kursie. Wsparcie należy kierować do grup o
największym potencjale (takich jak bezrobotni pracownicy posiadający
umiejętności zawodowe, kobiety i młodzież). Powinno ono
opierać się na ścisłej współpracy między służbami
zatrudnienia, podmiotami oferującymi wsparcie dla przedsiębiorstw i
podmiotami finansującymi. Celem jest wspomaganie bezrobotnych w skutecznym
przejściu do samozatrudnienia, zwiększanie stabilności ich
przedsiębiorstw oraz dostosowywanie wsparcia do grup, które mogą
potrzebować dodatkowych zasobów, np. młodzież lub osoby, do
których nie można skutecznie dotrzeć tradycyjnymi kanałami
wsparcia dla przedsiębiorstw. Uwagę należy również
poświęcić ogółowi bezrobotnych, a w szczególności
osobom, które już posiadają umiejętności i kompetencje,
które można byłoby przełożyć przez szkolenia biznesowe
i opiekę mentorską na samozatrudnienie. Komisja: ·
w 2014 r. wprowadzi instrument mikrofinansowy w
ramach PSCI, który będzie skierowany do grup wymagających szczególnej
ochrony, w tym osób, które straciły pracę lub są zagrożone
utratą pracy bądź mają trudności z wejściem lub
ponownym wejściem na rynek pracy; ·
zapewni za pośrednictwem Europejskiego
Funduszu Społecznego pomoc techniczną w zakresie tworzenia systemów
wsparcia dla młodych osób rozpoczynających działalność
gospodarczą oraz przedsiębiorców społecznych; ·
w kontekście europejskiego instrumentu
mikrofinansowego Progress zorganizuje w czerwcu 2013 r. forum zainteresowanych
stron na temat mikrofinansowania i przedsiębiorczości społecznej
w celu zaangażowania lokalnych pośredników finansowych w promowanie
działalności gospodarczej w zielonej gospodarce; ·
w swoim rocznym sprawozdaniu na temat
przedsiębiorczości w 2013 r., opracowywanym wspólnie z OECD,
przeanalizuje sytuację w zakresie przedsiębiorczości w
odniesieniu do bezrobotnych. W sprawozdaniu
tym przedstawiona zostanie analiza obecnej sytuacji i przykłady dobrych
praktyk w rozwiązywaniu problemów oraz zaproponowane zostaną
odpowiednie zalecenia polityczne; ·
przeanalizuje wyniki badania „Samozatrudnienie i
przedsiębiorczość: wkład publicznych służb
zatrudnienia w tworzenie miejsc pracy” i zorganizuje w czerwcu 2013 r.
wydarzenie informacyjne dla publicznych służb zatrudnienia. Państwa
członkowskie proszone są: ·
o kontaktowanie publicznych służb
zatrudnienia z podmiotami oferującymi wsparcie biznesowe oraz
zapewniającymi (mikro)finansowanie, aby pomóc bezrobotnym w odnalezieniu
się w przedsiębiorczości; ·
o zajęcie się problemem bezrobocia
poprzez opracowanie programów szkoleń w zakresie
przedsiębiorczości dla bezrobotnej młodzieży, które obejmowałyby
następujące wyraźnie określone etapy: profilowanie, planowanie, podejmowanie
działalności gospodarczej, konsolidacja i wzrost, przy czym na
każdym etapie powinien istnieć zróżnicowany wybór usług
(doradztwo, szkolenie i kwalifikacje, opieka mentorska i dostęp do
mikrokredytów); programy te powinny być realizowane we współpracy z
organizacjami działającymi na rzecz młodzieży oraz innymi
organizacjami, doradcami biznesowymi głównego nurtu i instytucjami finansowymi; ·
o rozpoczęcie realizacji programów na rzecz
aktywnego rynku pracy, w ramach których wszyscy bezrobotni otrzymaliby wsparcie
finansowe na rozpoczęcie działalności gospodarczej; ·
o utworzenie i uruchomienie programów edukacji w
zakresie przedsiębiorczości dla bezrobotnych, aby umożliwić
im (ponowne) rozpoczęcie pracy w charakterze przedsiębiorcy,
opracowanych na podstawie modeli skutecznych działań
pochodzących z różnych państw członkowskich wraz z
systemami kształcenia i szkolenia, co stanowi sposób na zapewnienie
edukacji drugiej szansy. 5. Wnioski W obecnym kryzysie gospodarczym nowe i
młode przedsiębiorstwa są zasadniczym elementem odnowy
gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu w Europie. Problemy
związane z niskim wskaźnikiem tworzenia przedsiębiorstw, wysokim
wskaźnikiem zamykania firm i słabym wzrostem przedsiębiorstw w
Europie są dobrze znane. Czas podjąć działania, aby
umożliwić europejskim przedsiębiorcom, a także całej
Europie, osiągnięcie większej elastyczności i
kreatywności oraz większy wpływ na światową
konkurencję, która jest bardziej wymagająca i szybsza niż
kiedykolwiek dotąd. W celu wzmocnienia europejskich
przedsiębiorców i ich działalności gospodarczej Komisja i
państwa członkowskie muszą jednocześnie podjąć
starania mające na celu odbudowanie zaufania, stworzenie najlepszych
możliwych warunków dla przedsiębiorców dzięki priorytetowemu
traktowaniu ich w polityce i praktycznym podejściu do
działalności gospodarczej oraz zrewolucjonizowanie kultury
przedsiębiorczości. Przykłady sukcesów z całej Europy
pokazują, że istnieją dobre praktyki, dzięki którym
przedsiębiorcy mogą prosperować i rozwijać się. Europa
musi w pełni podzielać i wykorzystywać bogactwo tych
doświadczeń, aby zlikwidować przeszkody i znieść
uciążliwe wymogi, które utrudniają działalność
gospodarczą. Uznawanie przedsiębiorców za twórców miejsc pracy i
dobrobytu powinno być podejściem rozpowszechnionym w organach
administracji wszystkich państw członkowskich. Ponadto Europa musi
stać się gościnnym miejscem dla najinteligentniejszych
przedsiębiorczych umysłów na poziomie międzynarodowym: ramy
regulacyjne i ramy wsparcia powinny zachęcać założycieli
firm z innych regionów świata do lokalizowania swojej
działalności w Europie zamiast np. w Stanach Zjednoczonych lub Azji
Wschodniej. Tylko przy takim nastawieniu można osiągnąć
daleko idące postępy w najważniejszych obszarach, jakimi
są: bardziej proporcjonalne i prostsze wymogi regulacyjne, dostęp do
finansowania, wsparcie dla nowych przedsiębiorstw, przenoszenie
własności przedsiębiorstw i skuteczne procedury
upadłościowe oraz sprawiedliwa druga szansa dla uczciwych upadłych
przedsiębiorców. Chociaż jednak elementy te są
niezbędne, to same w sobie nie wystarczą do ponownego ożywienia
europejskiej przedsiębiorczości. W przypadku Europejczyków
głównym motywem rozpoczęcia działalności gospodarczej jest
samorealizacja oraz elastyczność czasu i miejsca pracy, a nie dobre
warunki ramowe[82].
Dlatego potrzebna jest radykalna zmiana europejskiej kultury i
przyjęcie nowych poglądów na temat przedsiębiorczości,
aby powstała kultura, w której sukces jest publicznie doceniany, podkreślany
jest wkład przedsiębiorców w europejski dobrobyt i propagowane
są korzyści płynące z kariery przedsiębiorcy. Z wszystkich tych względów konieczna jest
‑ jeżeli chcemy osiągnąć trwałą zmianę
‑ inwestycja w zmianę postrzegania przedsiębiorców przez
społeczeństwo, w edukację w zakresie
przedsiębiorczości i we wspieranie grup, które nie są w
wystarczającym stopniu reprezentowane wśród przedsiębiorców. Tylko
wówczas, gdy duża liczba Europejczyków uzna karierę w
przedsiębiorczości za korzystną i atrakcyjną opcję,
działalność gospodarcza w Europie będzie się
rozwijać na dłuższą metę. Doprowadzenie do rewolucji w
przedsiębiorczości jest wspólnym zadaniem Komisji i państw
członkowskich, którego muszą
podjąć się w dłuższej perspektywie. Komisja będzie monitorować niniejszy
plan działania i zawarte w nim najważniejsze działania poprzez
politykę konkurencyjności i politykę przemysłową oraz
mechanizmy zarządzania w ramach programu „Small Business Act”,
włączając w ich wymiar zewnętrzny państwa
kandydujące, potencjalne państwa kandydujące oraz państwa
sąsiadujące. Sieć krajowych pełnomocników ds. MŚP,
wraz z pełnomocnikiem UE ds. MŚP, odgrywa szczególnie istotną
rolę w zapewnieniu postępu w realizacji zaproponowanych środków.
Państwa członkowskie proszone są o zgłaszanie postępów
w realizacji najważniejszych działań przewidzianych w niniejszym
komunikacie na poziomie krajowym w kontekście ich krajowych programów
reform w ramach europejskiego semestru. Załącznik: Najważniejsze
działania Komisji Załącznik: Plan działania na rzecz przedsiębiorczości do 2020 r. ‑ Pobudzanie ducha przedsiębiorczości w Europie Najważniejsze obszary || Propozycje Komisji || Data wdrożenia Edukacja i szkolenie w zakresie przedsiębiorczości w celu wspierania wzrostu i tworzenia przedsiębiorstw Kształcenie i szkolenie || · Opracowanie ogólnoeuropejskiej inicjatywy na rzecz nauki przedsiębiorczości, mającej na celu zgromadzenie i udostępnienie istniejącej wiedzy ekspertów europejskich i krajowych na potrzeby oceny skutków, wiedzy, rozwoju metodyki i doradztwa partnerskiego pomiędzy praktykami z państw członkowskich. · Ustanowienie wspólnie z OECD ramowych wytycznych, aby zachęcić do rozwijania przedsiębiorczości w szkołach oraz instytucjach kształcenia i szkolenia zawodowego. · Rozpowszechnianie ramowych wytycznych dotyczących przedsiębiorczych szkół wyższych; ułatwianie wymiany między uczelniami zainteresowanymi stosowaniem tych ram; stopniowe promowanie tych uczelni na unijne instytucje szkolnictwa wyższego. · Wspieranie skutecznych mechanizmów tworzenia przedsiębiorstw z pomocą uczelni (firmy typu spin-off itd.) oraz ekosystemów uczelni i przedsiębiorstw wspierających takie przedsiębiorstwa. || · Lata 2013-15 · Lata 2013-2014 · Lata 2012-2013 Tworzenie środowiska, w którym przedsiębiorcy mogą odnosić sukcesy i rozwijać się Dostęp do finansowania || · Programy finansowania mające na celu dalszy rozwój w Europie rynku mikrofinansów poprzez takie inicjatywy, jak PSCI i Wspólne działania na rzecz wspierania instytucji mikrofinansowych w Europie (JASMINE), oraz udostępnianie państwom członkowskim i regionom zasobów na potrzeby mikrofinansowania poprzez Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. · Opracowanie unijnego systemu na potrzeby giełd specjalizujących się w handlu udziałami i obligacjami wydawanymi przez MŚP („rynki wzrostu MŚP”), aby ułatwić bezpośredni dostęp MŚP do rynku kapitałowego w kontekście przeglądu dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID). || · Stale, działanie ma zostać wzmocnione w nowych wieloletnich ramach finansowych od 2014 r. · Stale Wspieranie nowych przedsiębiorstw na decydujących etapach ich cyklu życia oraz pomaganie im w rozwijaniu się || · Określanie i promowanie najlepszych praktyk państw członkowskich w celu stworzenia otoczenia fiskalnego bardziej przyjaznego dla przedsiębiorców. · Zmienienie przepisów zakazujących stosowania określonych praktyk marketingowych wprowadzających w błąd, aby przepisy te stały się solidniejsze, i wzmocnienie egzekwowanie przepisów przeciwdziałających takim praktykom w sprawach transgranicznych. · Pomaganie państwom członkowskim w opracowaniu zintegrowanych systemów wsparcia oraz działań dla nowych przedsiębiorców, a zwłaszcza dla młodych przedsiębiorców, poprzez seminaria dotyczące budowania zdolności finansowane poprzez pomoc techniczną w ramach EFS; w seminariach tych udział wezmą m.in. odpowiednie podmioty świadczące usługi w zakresie kształcenia i szkolenia, aby opracować zintegrowane strategie. · . || · Stale · 2013 r. · 2013 r. || Uwalnianie nowych możliwości biznesowych w epoce cyfrowej || · Wspieranie tworzenia bazy wiedzy na temat najważniejszych tendencji rynkowych i innowacyjnych modeli biznesowych: w sektorze cyfrowym. · Poszerzanie wiedzy poprzez ogólnoeuropejską kampanię informacyjną dla MŚP dotyczącą korzyści płynących z ICT oraz utworzenie europejskiej sieci przedsiębiorstw internetowych. · Ułatwianie tworzenia sieci kontaktów poprzez utworzenie europejskiej sieci opieki mentorskiej na potrzeby szkolenia, doradztwa oraz badania możliwości nawiązania nowych partnerstw. · Uruchomienie specjalnych inicjatyw dla przedsiębiorców prowadzących działalność za pośrednictwem internetu, np. utworzenie partnerstwa Europy na rzecz nowych przedsiębiorstw, aby umożliwić dostęp do wiedzy fachowej, opieki mentorskiej, technologii i usług, oraz klubu liderów przedsiębiorczości internetowej, zrzeszającego światowej klasy przedsiębiorców internetowych i wspierającego kulturę przedsiębiorczości internetowej w Europie oraz powstanie masowych otwartych kursów internetowych oraz tworzenie platform na potrzeby szkolenia i rozwijania umiejętności. · Poszerzanie kompetencji i umiejętności, tj. intensyfikacja działań w zakresie tworzenia i nabywania umiejętności cyfrowych, umiejętności naukowych i twórczych, a także umiejętności w zakresie zarządzania i przedsiębiorczości na potrzeby nowych rynków. || · od 2013 r. · od 2013 r. · 2014 r. · 2013 r. · Stale || Przenoszenie własności przedsiębiorstw || · Opracowanie wytycznych dotyczących najbardziej efektywnych programów i najlepszych praktyk, aby ułatwić przenoszenie własności przedsiębiorstw, w tym środków na rzecz pogłębienia i poszerzenia rynków dla przedsiębiorstw, tworzenia map programów dostępnych w Europie i proponowania niezbędnych działań w celu usunięcia pozostałych możliwych barier dla transgranicznego przenoszenia własności przedsiębiorstw w oparciu o pracę grupy roboczej oraz analizę. || · Lata 2013-2014 || Druga szansa dla uczciwych bankrutów || · Zainicjowanie publicznych konsultacji w celu uzyskania opinii zainteresowanych stron na temat kwestii poruszonych w komunikacie w sprawie nowego europejskiego podejścia do upadłości i niewypłacalności przedsiębiorstw, w tym na temat drugiej szansy dla uczciwych bankrutów oraz skrócenia i ujednolicenia okresu ochrony przed upadłością. || · 2013 r.. || Obciążenia regulacyjne: jaśniejsze i prostsze zasady || · Zaproponowanie przepisów znoszących uciążliwe wymogi uwierzytelniania dokumentów urzędowych, które MŚP muszą przedstawiać w celu prowadzenia transgranicznej działalności gospodarczej w obrębie jednolitego rynku. · Utworzenie grupy roboczej, aby ocenić szczególne potrzeby przedsiębiorców wykonujących wolne zawody w odniesieniu do takich kwestii, jak: uproszczenie, umiędzynarodowienie i dostęp do finansowania. · Podjęcie działań mających na celu zagwarantowanie, że większa liczba przedsiębiorstw otrzyma pomoc poprzez sieć SOLVIT, w przypadku gdy organy publiczne na jednolitym rynku odmówią im ich praw. || · 2013 r. · 2013 r. · 2013 r. || Wzory do naśladowania i docieranie do określonych grup || Nowe wyobrażenia: przedsiębiorcy jako wzory do naśladowania || · Ustanowienie w ramach Europejskiego Tygodnia MŚP ogólnoeuropejskiego Dnia Przedsiębiorczości dla uczniów z ostatnich klas szkół ponadpodstawowych.. || · 2013 r. || Kobiety || · Utworzenie ogólnoeuropejskiej internetowej platformy opieki mentorskiej, doradztwa, edukacji i tworzenia sieci kontaktów biznesowych dla kobiet-przedsiębiorców, której celem będzie udostępnienie w Internecie obecnych krajowych sieci ambasadorek i mentorek, poszerzenie ich oferty i zakresu oraz wspieranie przedsiębiorczości kobiet na poziomie krajowym i regionalnym. || · Lata 2013-2015 || Osoby starsze || · Pomaganie starszym wiekiem pracownikom kierownictwa i przedsiębiorcom w doradzaniu nowym przedsiębiorcom, a także wspomaganie wzajemnej międzypokoleniowej opieki mentorskiej między przedsiębiorcami, mającej na celu wymianę istotnych umiejętności. || · Lata 2013-2015 || Migranci || · Zaproponowanie inicjatyw politycznych, aby przyciągnąć przedsiębiorców migrantów i promować przedsiębiorczość wśród migrantów już przebywających w UE lub przyjeżdżających do UE z przyczyn innych niż zakładanie działalności gospodarczej, opierając się na dobrych praktykach w państwach członkowskich. · Przeanalizowanie możliwości zaproponowania prawodawstwa, którego celem byłoby usunięcie przeszkód prawnych dla zakładania przedsiębiorstw przez wykwalifikowanych przedsiębiorców migrantów i udzielania im zezwolenia na stały pobyt. || · Lata 2014-2017 · Lata 2014-2017 || Bezrobotni || · Wprowadzenie przyszłego instrumentu mikrofinansowego w ramach programu na rzecz przemian i innowacji społecznych, który będzie skierowany do grup wymagające szczególnej ochrony, w tym osób, które straciły pracę lub są zagrożone utratą pracy bądź mają trudności z wejściem lub ponownym wejściem na rynek pracy. · Zapewnienie za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Społecznego pomocy technicznej w zakresie tworzenia systemów wsparcia dla młodych osób rozpoczynających działalność gospodarczą i przedsiębiorców społecznych; · Zorganizowanie, w związku z europejskim instrumentem mikrofinansowym Progress, forum zainteresowanych stron na temat mikrofinansowania i przedsiębiorczości społecznej w celu zaangażowania lokalnych pośredników finansowych w promowanie przedsiębiorczości w zielonej gospodarce. · Przeanalizowanie wyników badania na temat „Samozatrudnienia i przedsiębiorczości: wkład publicznych służb zatrudnienia w tworzenie miejsc pracy” i zorganizowanie wydarzenia informacyjnego w celu podzielenia się wnioskami z publicznymi służbami zatrudnienia. || · 2013 r. · Marzec 2013 r. · 2013 r. · 2013 r. || [1] Odnośnie do potencjału
przedsiębiorczości w zakresie tworzenia miejsc pracy – zob. komunikat
Komisji „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu”,
18.4.2012, COM(2012) 173 final. [2] W dokumencie COM(2012) 582 final z października
2012 wyznaczono następujące sektory: zaawansowane technologie
produkcyjne i czysta produkcja, kluczowe technologie wspomagające,
bioprodukty, zrównoważona polityka w zakresie przemysłu i budownictwa
oraz surowców, ekologicznie czyste pojazdy oraz inteligentne sieci. [3] Zob. na przykład komunikat „»Niebieski wzrost« –
szanse dla zrównoważonego wzrostu w sektorach morskich” - COM(2012) 494
final [4] Fundacja Kauffmana „Business Dynamics Statistics
Briefing: Jobs created from business start-ups in the United States” http://www.kauffman.org/uploadedFiles/BDS_Jobs_Created_011209b.pdf. [5] Obliczenia Komisji na podstawie danych Eurostatu (2009
r.). [6] Państwa, w których w latach 2004-2012 wzrósł
odsetek osób, które wolą samozatrudnienie, to Republika Czeska (z 30 do 34
%), Łotwa (z 42 do 49 %), Litwa (z 52 do 58 %) oraz Słowacja (z 30 do
33 %). http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/facts-figures-analysis/eurobarometer/index_en.htm [7] Komisja Europejska, Flash EB nr 354 „Entrepreneurship”. [8] Albert Bravo-Biosca „The dynamics of Europe's industrial
structure and the growth of innovative firms”. Konferencja JRC w Sewilli,
październik 2011 r. [9] Co ciekawe, do europejskich gigantów korporacyjnych
należy tylko 12 przedsiębiorstw powstałych w drugiej
połowie XX wieku, natomiast w Stanach Zjednoczonych i w krajach o
gospodarkach wschodzących liczba takich koncernów wynosi odpowiednio 51 i 46;
po 1975 r. w Europie utworzono tylko trzy z nich, w Stanach Zjednoczonych – 26,
a w krajach o gospodarkach wschodzących ‑ 21. T. Philippon, N.
Veron, Bruegel Policy Brief 2008/1. [10] Jak wynika z komunikatu Komisji „Europejska inicjatywa na
rzecz rozwoju mikrokredytów dla wsparcia wzrostu gospodarczego i zatrudnienia”,
COM(2007)0708 final (przyjęto 20/12/2007 r.). [11] „Business Dynamics: Start-ups, Business Transfers and
Bankruptcy” http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/business-environment/files/business_dynamics_final_report_en.pdf. [12] COM(2011)78 final (przyjęty w dniu 23/02/2011),
Przegląd programu „Small Business Act” dla Europy. [13] Idem. [14] Dyrektywa 2005/36/WE: „W
zakresie, w jakim są one regulowane, niniejsza dyrektywa dotyczy
również wolnych zawodów, do których, zgodnie z niniejszą
dyrektywą, należą zawody wykonywane osobiście na podstawie
odpowiednich kwalifikacji zawodowych w sposób odpowiedzialny i zawodowo
niezależny przez osoby świadczące usługi intelektualne i
koncepcyjne w interesie klienta i w interesie publicznym”. [15] COM(2011)682 final (przyjęty w dniu 25/102011)
„Budowanie ekosystemu sprzyjającego przedsiębiorstwom społecznym
w centrum społecznej gospodarki i społecznych innowacji”. Celem
przedsiębiorstw społecznych, które stanowią podmioty gospodarki
społecznej, jest przede wszystkim oddziaływanie społeczne, a nie
generowanie zysków dla właścicieli lub udziałowców. [16] C. Jenner, „Business and Education: Powerful Social
Innovation Partners”, Stanford Social Innovation Review (27 sierpnia 2012 r.). [17] Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18
grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się
przez całe życie. [18] COM (2012) 669 http://ec.europa.eu/education/news/rethinking_en.htm.
[19] Zob. roczna analiza wzrostu na 2013 r. COM(2012) 750, s.
11 http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/ags2013_pl.pdf.
[20] COM(2012) 485. [21] VET (ang. vocational education and training) –
kształcenie i szkolenie zawodowe. [22] http://ec.europa.eu/education/news/20120425_en.htm [23] Por. Gibb A., Haskins G., Robertson I., Leading the
Entrepreneurial University, University of Oxford, 2009. [24] Zob. najnowszy komunikat Przekształcenie systemów
edukacji COM(2012) 669, sekcja 2.1. [25] COM(2012) 485 final, 05.09.2012 r. [26] Zob. najnowszy komunikat Przekształcenie systemów
edukacji COM(2012) 669, sekcja 2.1. [27] Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie
ustanowienia gwarancji dla młodzieży, COM(2012)729. [28] COM(2011)206 final, „Akt o jednolitym rynku. Dwanaście
dźwigni na rzecz pobudzenia wzrostu gospodarczego i wzmocnienia zaufania. »Wspólnie
na rzecz nowego wzrostu gospodarczego«”. [29] COM(2011) 870 final, Plan działania na rzecz
ułatwienia dostępu do finansowania dla MŚP. [30] Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady w sprawie europejskich funduszy venture capital,
COM(2011)860 final; wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady w sprawie europejskich funduszy na rzecz
przedsiębiorczości społecznej, COM(2011)862 final. [31] Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z
dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych
zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę
2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę
Rady 93/22/EWG. [32] Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady w sprawie warunków podejmowania i prowadzenia działalności
przez instytucje kredytowe oraz nadzoru ostrożnościowego nad
instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi i zmieniająca
dyrektywę 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego
nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz
przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego. [33] Wniosek dotyczący rozporządzenia
ustanawiającego Program na rzecz konkurencyjności
przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw
(2014–2020), COM(2011) 834 final. [34] Zgodnie z wnioskiem Komisji dotyczącym
przyszłych funduszy strukturalnych do uzyskania z EFS lub EFRR inwestycji
w przedsiębiorczość niezbędne są kompleksowe strategie
na rzecz pomocy na uruchomienie działalności gospodarczej (COM/2012/0496
final - 2011/0276 (COD). [35] Zob. wniosek ustawodawczy: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2011:0609:FIN:PL:HTML [36] COM(2012)702 „Ochrona przedsiębiorstw przed
wprowadzającymi w błąd praktykami marketingowymi i zapewnienie
skutecznego wykonania. Przegląd dyrektywy 2006/114/WE dotyczącej
reklamy wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej”. [37] Dokument
roboczy służb Komisji „Koncepcja klastrów i polityki klastrowej oraz
ich rola dla konkurencyjności i innowacji: Główne
wyniki statystyczne i zdobyte doświadczenia” SEC (2008) 2637. [38] Zalecenia końcowe europejskiej grupy ds. polityki
klastrowej, zalecenie nr 5, dostępne pod adresem
http://www.proinno-europe.eu/sites/default/files/newsroom/2010/09/EPCG Final
Report_web-low1.pdf; zalecenia stanowiące działania następcze w
stosunku do zaleceń europejskiego stowarzyszenia klastrów. [39] COM(2012) 573 final, „Akt o jednolitym rynku II. Razem na
rzecz nowego wzrostu gospodarczego”. [40] Dyrektywa 2006/114/WE dotycząca reklamy
wprowadzającej w błąd i reklamy porównawczej. [41] W tym np. pojedynczy minipunkt kontaktowy na potrzeby
rejestracji płatników VAT oraz składania deklaracji i
płatności podatku VAT, jak przewidziano w komunikacie Komisji w
sprawie przyszłości podatku VAT (IP/11/1508). [42] W 2013 r. zapotrzebowanie ze strony nowych
przedsiębiorców przekroczy dostępny budżet: na koniec grudnia
2012 r. do wymiany kwalifikowało się około 950 nowych
przedsiębiorców, natomiast dostępny budżet pozwalał na
sfinansowanie wymiany w przybliżeniu 930 osób. Biorąc pod uwagę
fakt, że liczba nowych przedsiębiorców kwalifikujących się
do wymiany rośnie co tydzień średnio o 25, oczywiste jest,
że w 2013 r. popyt przekroczy podaż. Już w 2012 r. pewna liczba
organizacji pośredniczących wykorzystała przydzielony im
budżet i nie mogła dalej prowadzić wymiany. [43] „Silniejszy przemysł europejski na rzecz wzrostu i
ożywienia gospodarczego. Aktualizacja komunikatu w sprawie polityki
przemysłowej”, COM(2012)582 z dnia 10 października 2012 r. [44] COM(2012)529 „Wykorzystanie potencjału chmury
obliczeniowej w Europie”. [45] COM(2011)942 z dnia 11 stycznia 2012 r. „Spójne ramy na
rzecz wzmocnienia zaufania na jednolitym rynku cyfrowym handlu elektronicznego
i usług online”. [46] Zob. np. http://www.radicalsocialentreps.org/,
http://www.youtube.com/watch?v=iE7YRHxwoDs
oraz http://www.academicmatters.ca/2012/05/the-massive-open-online-professor/. [47] http://Europeana.eu jest portalem kulturalnym
utworzonym przy wsparciu Komisji Europejskiej, który pełni funkcję
interfejsu do milionów książek, obrazów, filmów, obiektów muzealnych
oraz rejestrów archiwalnych, które zostały zdigitalizowane w całej
Europie. [48] „Business Dynamics: Start-ups, Business Transfers and
Bankruptcy” (2011) http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/business-environment/files/business_dynamics_final_report_en.pdf. [49] COM(2008) 394 final „Najpierw myśl na małą
skalę”. Program „Small
Business Act” dla Europy. [50] COM(2011) 78
final , Przegląd programu „Small Business Act” dla
Europy. [51] COM(2006) 117 final. [52] Na przykład według badania „Business Dynamics”
tylko 1/3 ankietowanych państw członkowskich oferowała specjalne
produkty finansowe wspierające przenoszenie własności
przedsiębiorstw, a w 12 państwach członkowskich doradztwo
partnerskie lub szkolenie związane z tą tematyką w zasadzie nie
było dostępne. [53] COM/2011/864 oraz powiązane zalecenie 2011/856/EU
dotyczące zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu spadków. [54] http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0584:FIN:PL:PDF [55] W niektórych państwach członkowskich likwidacja
przedsiębiorstwa trwa ok. 1–2 lat. Na ponowne rozpoczęcie
działalności potrzeba dodatkowych 3–9 lat. [56] E. Stam, D. B. Audretsch i J. Meijaard, „Renascent
Entrepreneurship”, Erasmus Research Institute of Management, 2006. [57] COM(2012) 742 „Nowe europejskie podejście do
upadłości i niewypłacalności przedsiębiorstw”. [58] COM(2012) 744 [59] Zgodnie z konkluzjami z posiedzenia Rady ds.
Konkurencyjności, które odbyło się w maju 2011 r. [60] Komisja UE, Flash Eurobarometr nr 354 „Entrepreneurship”. [61] W programie działań, mającym na celu
zmniejszenie zbędnych obciążeń administracyjnych
nałożonych na przedsiębiorstwa w UE, określono obszary
priorytetowe, które generowały około 80 % obciążeń
administracyjnych wynikających z przepisów UE, w tym z krajowych przepisów
wykonawczych lub transpozycji tego prawodawstwa. W porozumieniu z Grupą
Stoibera, która pełniła funkcję niezależnego doradcy,
zaproponowano setki zmian w przepisach, które już przyniosły
przedsiębiorstwom ponad 40 mld EUR rocznych oszczędności. Wnioski
dotyczyły m.in. takich obszarów, jak: rolnictwo, środowisko,
rybołówstwo, prawo spółek, podatki, statystyka, bezpieczeństwo
żywności i produkty farmaceutyczne. Największy „udział” w
oszczędnościach mają przepisy prawa podatkowego (przejście
z faktur papierowych na elektroniczne) oraz prawo spółek (zwolnienie
mikroprzedsiębiorstw z niektórych obowiązków dotyczących bilansu
oraz publikacji). [62] Zob. COM(2011)803 i komunikat w sprawie sprawności
regulacyjnej UE (REFIT!): http://ec.europa.eu/governance/better_regulation/index_en.htm. [63] Dyrektywa Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r.
zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku
od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących
fakturowania. [64] Szacuje się, że gdyby wszystkie
przedsiębiorstwa przeszły na fakturowanie elektroniczne,
oszczędności wyniosłyby 18 mld EUR w perspektywie
średniookresowej. [65] Kompendium najlepszych praktyk można
znaleźć w obszernych załącznikach do dokumentu „Europę
stać na więcej”, przyjętego przez Grupę Wysokiego Szczebla
Niezależnych Partnerów ds. Obciążeń Administracyjnych
(listopad 2011 r.) i dostępnego pod adresem http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/admin_burden/best_practice_report/docs/bp_report_signature_en.pdf.
[66] Konsultacje: „Które 10 aktów prawnych UE jest najbardziej
uciążliwych dla MŚP?”
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/public-consultation-new/index_pl.htm. [67] „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej
zatrudnieniu”, 18.4.2012, COM(2012) 173 final. Zob. także „Przeszkody na
drodze wzrostu – Zatrudnianie pierwszego pracownika”, raport grupy ekspertów
„Pierwszy pracownik”, .http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/files/support_measures/first_emp/1st_emp_pl.pdf. [68] Jest to efekt planu działania Komisji na rzecz
ułatwienia dostępu do finansowania dla MŚP, COM(2011) 870 final. [69] Program prac Komisji na rok 2013 (COM (2012) 629 final). [70] W badaniu „Business Dynamics” z 2010 r. stwierdzono,
że w 7 z 33 badanych krajów europejskich pięć modelowych
przedsiębiorstw mogło uzyskać wszystkie niezbędne
zezwolenia w ciągu 30 dni. [71] http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/ags2013_pl.pdf,
s. 12 [72] Eurostat, „Statistics in focus: the entrepreneurial gap
between men and women” (30/2007). [73] Zob. np. O. Bekh, ETF Women's Entrepreneurship
Development, Policy Brief (2012); A. Lesina, F. Lotti, „Do Women Pay More for
Credit? Evidence from Italy”, dokument roboczy NBER (2008); „Women in business
and decision-making”, Eurochambres (2004). [74] Dz.U. L 180 z 15.7.2010, s. 1. [75] Kolejnym przykładem tego, co można
osiągnąć, jest amerykański Korpus Kierowników Emerytów
(ang. Service Corps of Retired Executives, SCORE), tworzony przez sieć 13
000 ochotników, których specjalistyczne doradztwo pomogło utworzyć w
2011 r. ponad 67 000 miejsc pracy. [76] OECD (2010), Open for Business: Migrant Entrepreneurshi in
OECD Countries, OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/9789264095830-en. [77] Rath,
J., Eurofound (2011), Promoting ethnic entrepreneurship in European cities,
Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg. Publikacja
dostępna pod adresem: http://www.eurofound.europa.eu/pubdocs/2011/38/en/2/EF1138EN.pdf. [78] COM(2011) 455 final oraz SEC(2011) 957 final. [79] Dyrektywa Rady 2009/50/WE. [80] „Wprowadzanie młodzieży na rynek pracy”, COM
(2012) 727 [81] Zob. w szczególności „Policy Brief on Youth
Entrepreneurship in Europe”, Komisja Europejska i OECD, publikacja
dostępna pod adresem: http://ec.europa.eu/youth/news/20120504-youth-entrepreurship-employment_en.htm. [82] http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/facts-figures-analysis/eurobarometer/.