52011DC0641

Wprowadzenie

Wieloletnie orientacyjne ramy finansowe dla Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) mają dostarczyć informacji o orientacyjnym podziale środków w ramach całości instrumentu, jaki zaproponowała Komisja zgodnie z art. 5 rozporządzenia (WE) nr 1085/2006 o Instrumencie Pomocy Przedakcesyjnej. Stanowią one element łączący ramy polityczne zawarte w pakiecie rozszerzeniowym z procedurami budżetowymi. W dokumentach dotyczących wieloletniego planowania orientacyjnego, ustanowionych dla każdego kraju korzystającego z pomocy, a także z myślą o programach przeznaczonych dla wielu beneficjentów, na podstawie których przekazywana będzie pomoc przedakcesyjna, uwzględniono orientacyjny podział środków zaproponowany w wieloletnich orientacyjnych ramach finansowych.

Wieloletnie orientacyjne ramy finansowe opierają się na trzyletnim cyklu planowania. W zwykłych okolicznościach wieloletnie orientacyjne ramy finansowe na lata N, N+1 i N+2 są przedstawiane w ostatnim kwartale roku N-2 jako część pakietu rozszerzeniowego, stanowiąc propozycję finansowego ujęcia priorytetów politycznych określonych w samym pakiecie, przy równoczesnym uwzględnieniu ram finansowych. Ponieważ rok 2013 jest ostatnim rokiem budżetowym IPA, niniejsze wieloletnie orientacyjne ramy finansowe obejmują wyłącznie zmiany przewidziane na dwa ostatnie lata obecnych wieloletnich ram finansowych, tj. lata 2012-2013. Wymieniono w nich dotacje z budżetu na pomoc przedakcesyjną na te lata - w podziale na kraje i na komponenty - jak również środki finansowe programu dla różnorodnych beneficjentów pomocy oraz wydatki pomocnicze.

Podobnie jak w latach ubiegłych wieloletnie ramy finansowe uwzględniają obecną sytuację tych krajów i nie przesądzają na tym etapie o podjęciu przez Radę decyzji w sprawie opinii przedstawionych wraz z pakietem dotyczącym rozszerzenia lub prawdopodobnej daty przystąpienia do UE któregokolwiek z krajów kandydujących. Uwzględniono w nich zmianę sytuacji dotyczącej Czarnogóry, która w grudniu 2010 r.[1] otrzymała status kraju kandydującego, a także przewidywaną datę przystąpienia Chorwacji, które powinno nastąpić dnia 1 czerwca 2013 r. Jeżeli niezbędne będą jakiekolwiek poważniejsze zmiany do obecnych wieloletnich ram finansowych przed następnym corocznym przeglądem wieloletnich ram finansowych jesienią 2012 r., Komisja opublikuje zmodyfikowaną wersję w stosownym czasie.

Ogólne priorytety polityczne dla działań przedakcesyjnych zostały określone w Partnerstwach dla członkostwa i w Partnerstwach europejskich, w rocznych sprawozdaniach z postępów prac oraz w dokumentach strategicznych w sprawie rozszerzenia zawartych w pakiecie rozszerzeniowym przedkładanym corocznie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

Strategiczne planowanie finansowe

PODZIAł śRODKÓW MIęDZY KRAJE

Punktem wyjścia dla dokonania podziału środków na rok 2007 było zobowiązanie Komisji do zadbania o to, aby żadne z państw korzystających z pomocy nie otrzymało w roku 2007 mniejszych środków niż w roku 2006, jak również o to, aby środki przydzielone Bośni i Hercegowinie oraz Albanii nie były niższe niż średnia roczna pomoc, jaką każdy z tych krajów otrzymywał w latach 2004–2006. Drugi z powyższych punktów wiąże się z faktem, że środki dla tych dwóch krajów pochodziły z budżetu na rok 2004.

Wysokość środków na rok 2008 i kolejne lata obliczano na podstawie przydziału na mieszkańca, który podawano wcześniej jako zastępczy wskaźnik potrzeb i skutków. Wyliczana w oparciu o ten wskaźnik wysokość środków na mieszkańca dla wszystkich potencjalnych krajów kandydackich na Bałkanach Zachodnich powinna w okresie obowiązywania aktualnych ram finansowych przewyższyć średni przydział na mieszkańca z lat 2004–2006 wynoszący 23 EUR (w cenach z 2004 r.), który kraje te otrzymywały w ramach programu CARDS. Globalny podział środków między krajami został zachowany, z wyjątkiem Kosowa[2], które otrzymało nowe środki zwiększające finansowanie w ramach IPA. W 2008 r. władze budżetowe przyznały 60 mln EUR w ramach zakrojonego na szerszą skalę uruchomienia nowych funduszy na wsparcie stabilności i rozwoju Kosowa. Działania te zostały uzupełnione przekazaniem dalszych 60 mln EUR pochodzących z niewykorzystanych środków na pomoc makrofinansową. W 2009 r. przydzielono dodatkowe 40 mln EUR w rezultacie konferencji donatorów pomocy, która odbyła się w lipcu 2008 r.

Dla Chorwacji i Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii, jako krajów kandydujących, przyznaje się kwotę ponad 30 EUR na mieszkańca (w cenach z 2004 r.). Ten poziom finansowania został utrzymany dla Chorwacji w całym tym okresie. W związku z oczekiwanym przystąpieniem Chorwacji do Unii w dniu 1 lipca 2013 r., przydział środków IPA dla Chorwacji zostanie zmniejszony o połowę w stosunku do pierwotnych założeń, oprócz środków przeznaczonych na rozwój obszarów wiejskich, dla których utrzymany zostanie pełny zaplanowany przydział na rok 2013 r. Komisja przedstawi wniosek zmian ram finansowych na rok 2013 r. zaraz po podpisaniu traktatu o przystąpieniu, zgodnie z pkt 29 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie dyscypliny budżetowej i należytego zarządzania finansami. W przypadku Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii wysokość pomocy na mieszkańca stale wzrasta, co odzwierciedla fakt, że, niezależnie od rozmiaru kraju, zapewnienie odpowiedniej zdolności administracyjnej wymaga określonych nakładów minimalnych.

W przypadku Czarnogóry poziom finansowania na mieszkańca jest wyższy niż w przypadku potencjalnych krajów kandydujących, co stanowi odzwierciedlenie faktu, że niezależnie od rozmiaru kraju zapewnienie odpowiedniej administracji wymaga określonych minimalnych nakładów.

W przypadku Turcji, ze względu na wielkość kraju i jego zdolność absorpcyjną, pomoc przypadająca na mieszkańca będzie stopniowo wzrastać w okresie 2007-2013.

Islandia stanowi szczególny przypadek wśród krajów kandydujących ze względu na stopień dostosowania do ustawodawstwa UE osiągnięty dzięki Porozumieniu o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz ze względu na poziom rozwoju społecznego. W związku z tym ustalono, że Islandia otrzyma wsparcie ze środków IPA wyłącznie w ramach komponentu I. Będą one zarządzane przez Komisję. Wsparcie przewidziano na trzy lata, począwszy od roku 2011.

PODZIAł śRODKÓW MIęDZY KOMPONENTY

Pomoc w ramach IPA jest przekazywana poprzez następujących pięć komponentów: I – Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny; II – Współpraca transgraniczna: III – Rozwój regionalny; IV – Rozwój zasobów ludzkich; oraz V – Rozwój obszarów wiejskich.

Komponent I – pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny – obejmuje wszystkie działania służące tworzeniu instytucji oraz inwestycje związane z dorobkiem wspólnotowym; pomaga krajom beneficjentom w tworzeniu zdolności administracyjnych i sądowych oraz pozwala na realizację, według ważności, środków współpracy nieobjętych wyraźnie innymi komponentami.

Komponent II – współpraca transgraniczna – wspiera transgraniczne działania w krajach będących beneficjentami oraz między krajami beneficjentami a państwami członkowskimi; obejmuje on również udział beneficjentów pomocy w ramach IPA w transgranicznych programach współpracy EFRR oraz w programach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa obejmujących baseny mórz.

Komponenty III do IV udostępniane są wyłącznie krajom kandydującym i mają na celu ich przygotowanie do programowania i wdrażania funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności i Funduszu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz do zarządzania nimi od momentu przystąpienia. Przygotowanie to polega na jak największym zbliżeniu w ramach zasad pomocy zewnętrznej do metod wdrażania tych funduszy. W szczególności komponent III – rozwój regionalny – w największym stopniu zbliżony jest do EFRR i Funduszu Spójności. Komponent IV – rozwój zasobów ludzkich – przygotowuje kraje kandydujące do udziału w Europejskim Funduszu Społecznym w ramach europejskiej strategia zatrudnienia. Komponent V – rozwój obszarów wiejskich – pomaga krajom kandydującym w przygotowaniu do finansowanych przez UE programów rozwoju obszarów wiejskich realizowanych po przystąpieniu poprzez wdrażanie pomocy przedakcesyjnej za pomocą systemów w jak największym stopniu podobnych do systemów wymaganych po wejściu do UE.

Określając podział środków między poszczególne komponenty, uwzględniono odpowiednio wydajność zdecentralizowanych systemów zarządzania, które są niezbędne do wdrożenia komponentów III, IV i V w krajach kandydujących. Wzięto również pod uwagę potrzebę dostosowania finansowania komponentu II, który dotyczy współpracy transgranicznej z państwami członkowskimi, do odpowiadającego mu finansowania z EFRR w ramach pozycji 1b.

INNE PRZYDZIELONE śRODKI

Wydatki pomocnicze

W niniejszych ramach uwzględniono również koszty administracyjne powiązane bezpośrednio z wdrożeniem IPA.

Środki na programy przeznaczone dla wielu beneficjentów

Programy przeznaczone dla wielu beneficjentów w ramach komponentu I mają na celu uzupełnienie krajowych programów i wzmocnienie wielostronnych stosunków z Bałkanami Zachodnimi i Turcją. Strategia skupia się na obszarach uznanych za najważniejsze dla integracji europejskiej i dla stabilności w regionie oraz na kwestiach, w których wymagana jest współpraca między państwami. W ramach tej puli finansowane są programy mające skutki regionalne lub programy, w których można uzyskać efekt skali lub efekt zakresu, jeżeli zostaną wdrożone horyzontalnie w wielu krajach będących beneficjentami.

Programy przeznaczone dla wielu beneficjentów wspierają m.in. Regionalną Szkołę Administracji Publicznej, Środkowoeuropejską umowę o wolnym handlu (CEFTA), Radę Współpracy Regionalnej, walkę z przestępczością zorganizowaną, stypendia programu Erasmus i kształcenie wyższe. Stanowią również podstawę dla instrumentu wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, który łączy w sobie wsparcie z programów dla poszczególnych krajów i programów skierowanych do wielu beneficjentów. Tworzenie instytucji na Bałkanach Zachodnich, w Turcji i na Islandii jest wspierane poprzez instrument TAIEX, w ramach którego przydzielane są środki na kontrole i oceny programów regionalnych i krajowych, jak również na działania informacyjne i komunikacyjne. W dziedzinach, takich jak potrzeby inwestycyjne dla MŚP, efektywność energetyczna oraz rozwój infrastruktury, realizowanych w ścisłej współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi, wsparcie będzie nadal w znacznej części udzielane przez przydział środków regionalnych i horyzontalnych. Wsparcie to będzie koordynowane w kontekście nowych ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich, które zostały utworzone pod koniec 2009 r. w celu wzmocnienia koordynacji i współpracy między różnymi darczyńcami i międzynarodowymi instytucjami finansowymi aktywnie zaangażowanymi na Bałkanach Zachodnich. Od 2010 r. część komponentu II, a mianowicie udział krajów w programach transnarodowych Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego „Morze Śródziemne” i „Europa Południowo-Wschodnia” będzie także wdrażane w formule pomocy przeznaczonej dla wielu beneficjentów w celu ułatwienia realizacji pomocy.

Przedstawienie danych liczbowych

Znajdująca się poniżej tabela zawiera dane liczbowe w cenach bieżących oraz w euro. Podano w niej podział środków w rozbiciu na kraje i komponenty, jak również przydział środków na programy dla wielu beneficjentów oraz na wydatki pomocnicze. Aby ułatwić porównywanie danych, w tabeli zawarto ostateczne dane z poprzednich lat oraz uaktualnione dane na rok 2011.

Zmienione Wieloletnie Orientacyjne Ramy Finansowe: Podział środków z budżetu Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej na lata 2012–2013 w rozbiciu na kraje i komponenty

Część | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |

Kraje kandydujące |

CHORWACJA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 49,611,775 | 45,374,274 | 45,601,430 | 39,483,458 | 39,959,128 | 39,969,161 | 19,256,943 |

Współpraca transgraniczna | 9,688,225 | 14,725,726 | 15,898,570 | 15,601,136 | 15,869,158 | 16,442,542 | 8,499,192 |

Rozwój regionalny | 45,050,000 | 47,600,000 | 49,700,000 | 56,800,000 | 58,200,000 | 57,578,127 | 31,000,000 |

Rozwój zasobów ludzkich | 11,377,000 | 12,700,000 | 14,200,000 | 15,700,000 | 16,000,000 | 16,040,000 | 9,000,000 |

Rozwój obszarów wiejskich | 25,500,000 | 25,600,000 | 25,800,000 | 26,000,000 | 26,500,000 | 26,151,182 | 27,700,000 |

OGÓŁEM | 141,227,000 | 146,000,000 | 151,200,000 | 153,584,594 | 156,528,286 | 156,181,012 | 95,456,135[3] |

BYŁA JUGOSŁOWIAŃSKA REPUBLIKA MACEDONII |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 41,641,613 | 41,122,001 | 39,310,500 | 36,917,068 | 28,803,410 | 27,209,161 | 27,941,228 |

Współpraca transgraniczna | 4,158,387 | 4,077,999 | 4,371,501 | 4,467,526 | 5,124,876 | 5,033,373 | 5,243,041 |

Rozwój regionalny | 7,400,000 | 12,300,000 | 20,800,000 | 29,400,000 | 39,300,000 | 41038532 | 51,800,000 |

Rozwój zasobów ludzkich | 3,200,000 | 6,000,000 | 7,100,000 | 8,400,000 | 8,800,000 | 10,380,000 | 11,200,000 |

Rozwój obszarów wiejskich | 2,100,000 | 6,700,000 | 10,200,000 | 12,500,000 | 16,000,000 | 18,221,815 | 21,028,000 |

OGÓŁEM | 58,500,000 | 70,200,000 | 81,782,001 | 91,684,594 | 98,028,286 | 101,882,881 | 117,212,269 |

Część | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |

ISLANDIA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 12,000,000 | 12,000,000 | 6,000,000 |

OGÓŁEM | 12,000,000 | 12,000,000 | 6,000,000 |

CZARNOGÓRA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 27,490,504 | 28,112,552 | 29,832,179[4] | 29,838,823 | 29,843,599 | 16,346,471 | 5,238,958 |

Współpraca transgraniczna | 3,909,496 | 4,487,448 | 4,667,821 | 3,682,690 | 4,310,344 | 4,588,551 | 4,418,687 |

Rozwój regionalny | 8,000,000 | 15,200,000 |

Rozwój zasobów ludzkich | 2,800,000 | 2,957,077 |

Rozwój obszarów wiejskich | 3,300,000 | 7,600,000 |

OGÓŁEM | 31,400,000 | 32,600,000 | 34,500,000 | 33,521,513 | 34,153,943 | 35,035,022 | 35,414,722 |

TURCJA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 256,702,720 | 256,125,297 | 239,550,810 | 217,809,826 | 231,268,023 | 227,499,161 | 246,281,891 |

Współpraca transgraniczna | 2,097,280 | 2,874,709 | 3,049,190 | 3,090,174 | 5,131,977 | 2,174,617 | 2,218,109 |

Rozwój regionalny | 167,500,000 | 173,800,000 | 182,700,000 | 238,100,000 | 293,400,000 | 356,836,341 | 378,000,000 |

Rozwój zasobów ludzkich | 50,200,000 | 52,900,000 | 55,600,000 | 63,400,000 | 77,600,000 | 83,930,000 | 96,000,000 |

Rozwój obszarów wiejskich | 20,700,000 | 53,000,000 | 85,500,000 | 131,300,000 | 172,500,000 | 189,785,003 | 213,000,000 |

OGÓŁEM | 497,200,000 | 538,700,006 | 566,400,000 | 653,700,000 | 779,900,000 | 860,225,122 | 935,500,000 |

Potencjalni kandydaci do członkostwa |

ALBANIA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 54,318,790 | 65,237,756[5] | 71,360,000 | 84,200,000[6] | 84,301,650 | 84,290,995 | 87,446,037 |

Współpraca transgraniczna | 6,681,210 | 8,582,244 | 9,822,921 | 9,973,173 | 10,126,636 | 10,283,169 | 10,666,232 |

OGÓŁEM | 61,000,000 | 73,820,000 | 81,182,921 | 94,173,173 | 94,428,286 | 94,574,164 | 98,112,269 |

BOŚNIA I HERCEGOWINA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 58,136,394 | 69,854,783 | 83,900,000 | 100,688,099 | 102,681,861 | 102,670,995 | 106,870,228 |

Współpraca transgraniczna | 3,963,606 | 4,945,217 | 5,207,746 | 4,696,495 | 4,746,425 | 5,197,353 | 4,942,041 |

OGÓŁEM | 62,100,000 | 74,800,000 | 89,107,746 | 105,384,594 | 107,428,286 | 107,868,348 | 111,812,269 |

SERBIA |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 181,496,352 | 179,441,314 | 182,551,643 | 186,206,679 | 190,556,810 | 190,000,995 | 203,101,005 |

Współpraca transgraniczna | 8,203,648 | 11,458,686 | 12,248,357 | 11,751,753 | 11,322,790 | 12,097,244 | 11,630,694 |

OGÓŁEM | 189,700,000 | 190,900,000 | 194,800,000 | 197,958,432 | 201,879,600 | 202,098,239 | 214,731,699 |

KOSOWO |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 68,300,000 | 184,700,000 | 106,100,000 | 66,100,000 | 66,900,000 | 65,870,995 | 70,712,269 |

Współpraca transgraniczna | 0 | 0 | 0 | 1,200,000 | 1,800,000 | 2,929,148 | 2,987,731 |

OGÓŁEM | 68,300,000 | 184,700,000 | 106,100,000 | 67,300,000 | 68,700,000 | 68,800,143 | 73,700,000 |

Część | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |

PROGRAMY KRAJOWE OGÓŁEM |

1,109,427,000 | 1,311,720,006 | 1,305,072,668 | 1,397,306,900 | 1,553,046,687 | 1,638,664,931 | 1,687,939,363 |

PROGRAMY PRZEZNACZONE DLA WIELU BENEFICJENTÓW |

Pomoc w okresie przejściowym oraz rozwój instytucjonalny | 129571000[7] | 137,736,644[8] | 188,867,536[9] | 141,706,551[10] | 186,269,100 | 176,246,613 | 177,845,477 |

Współpraca transgraniczna | 0 | 0 | 0 | 4,921,679 | 5,293,313 | 5,672,378 | 6,059,026 |

WYDATKI POMOCNICZE |

44,793,000 | 51,950,000 | 47,648,000 | 47,393,000 | 52,183,900 | 55,410,600 | 84,500,000 |

SUMA CAŁKOWITA |

1,263,200,000 | 1,501,406,650 | 1,541,588,204 | 1,591,328,130 | 1,796,793,000 | 1,875,994,522 | 1,956,343,866 |

Dane w euro, ceny bieżące

[1] Otwarcie komponentów II, IV i V dla Czarnogóry uzależnione jest od przyjęcia przez Radę i Parlament Europejski zaproponowanej przez Komisję zmiany rozporządzenia nr 1085/2006 (COM(2011)446 z dnia 20 lipca 2011).

[2] O statusie określonym rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1244/99.

[3] 50% początkowego przydziału na komponent I-IV w roku 2013 oraz 100% początkowego przydziału na komponent V.

[4] Wraz z 1,2 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.

[5] Wraz z 3,12 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.

[6] Wraz z 1,5 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.

[7] Wraz z 20,6 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.

[8] Wraz z 2 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.

[9] Wraz z 22,8 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.

[10] Obejmuje to zmniejszenie o 29 mln EUR funduszy na Instrument Bezpieczeństwa Żywnościowego. Kwota ta zostanie zwrócona w 2011 r. (14 mln EUR), 2012 r. (6 mln EUR) i 2013 r. (9 mln EUR). Środki zwrócone w tych latach zostaną przyznane Islandii. Kwota ta obejmuje też 2,7 mln EUR dodatkowych środków odzyskanych z poprzednich lat.