This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52008IP0422
Improving the quality of teacher education European Parliament resolution of 23 September 2008 on improving the quality of teacher education (2008/2068(INI))
Poprawa jakości kształcenia nauczycieli Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 września 2008 r. w sprawie poprawy jakości kształcenia nauczycieli (2008/2068(INI))
Poprawa jakości kształcenia nauczycieli Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 września 2008 r. w sprawie poprawy jakości kształcenia nauczycieli (2008/2068(INI))
Dz.U. C 8E z 14.1.2010, p. 12–17
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
14.1.2010 |
PL |
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej |
CE 8/12 |
Wtorek, 23 września 2008 r.
Poprawa jakości kształcenia nauczycieli
P6_TA(2008)0422
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 września 2008 r. w sprawie poprawy jakości kształcenia nauczycieli (2008/2068(INI))
2010/C 8 E/03
Parlament Europejski,
uwzględniając art. 3 lit. q), art. 149 i 150 Traktatu WE,
uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Poprawa jakości kształcenia nauczycieli” (COM(2007)0392) oraz związane z nim dokumenty robocze Komisji (SEC(2007)0931 i SEC(2007)0933),
uwzględniając decyzję nr 1720/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 listopada 2006 r. ustanawiającą program działań w zakresie uczenia się przez całe życie (1), który obejmuje poprawianie jakości i zwiększanie europejskiego wymiaru kształcenia nauczycieli (art. 17 ust. 2 lit. e)),
uwzględniając osiem kluczowych umiejętności określonych w zaleceniu 2006/962/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. zatytułowanym „Kluczowe kompetencje w procesie uczenia się przez całe życie” (2),
uwzględniając dziesięcioletni program prac „Edukacja i Szkolenia 2010”, a w szczególności cel 1.1 „Poprawa jakości kształcenia i szkoleń nauczycieli i instruktorów” (3), jak również późniejsze sprawozdania okresowe na temat postępów w realizacji programu,
uwzględniając politykę wielojęzyczności Unii Europejskiej i sprawozdanie powołanej przez Komisję grupy wysokiego szczebla ds. wielojęzyczności (2007 r.),
uwzględniając konkluzje Prezydencji z nadzwyczajnego posiedzenia Rady Europejskiej, które odbyło się w Lizbonie w dniach 23-24 marca 2000 r.,
uwzględniając konkluzje Prezydencji z Rady Europejskiej, która w marcu 2002 r. na posiedzeniu w Barcelonie przyjęła konkretne cele w zakresie poprawy, między innymi, systemów kształcenia i szkolenia nauczycieli i szkoleniowców,
uwzględniając konkluzje Rady z dnia 5 maja 2003 r. w sprawie poziomów referencyjnych średnich europejskich wyników w zakresie edukacji i szkoleń (poziomy odniesienia) (4),
uwzględniając konkluzje przyjęte przez Radę ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury na posiedzeniu w dniach 15-16 listopada 2007 r., a w szczególności konkluzje dotyczące kształcenia nauczycieli (5),
uwzględniając trzyletnie badanie nt. programu PISA (Programme for International Student Assessment – program międzynarodowej oceny uczniów) przeprowadzone przez OECD, jak również jej sprawozdanie „Teachers Matter: Attracting, Developing and Retaining Effective Teachers” („Znaczenie nauczycieli, jak zachęcić, kształcić i zatrzymywać skutecznych pedagogów”) (2005 r.),
uwzględniając sprawozdanie firmy McKinsey & Company „How the world's best performing school systems come out on top” („Droga na szczyt najlepszych systemów szkolnictwa na świecie” (wrzesień 2007 r.),
uwzględniając opracowanie opublikowane przez Parlament Europejski w lutym 2007 r. pt. „Obecna sytuacja i perspektywy wychowania fizycznego w Unii Europejskiej”,
uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie roli sportu w edukacji (6),
uwzględniając art. 45 Regulaminu,
uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji (A6–0304/2008),
A. |
mając na uwadze, że wysoka jakość kształcenia i szkolenia przynosi wielowymiarowe korzyści, które wykraczają poza tworzenie miejsc pracy i promowanie konkurencyjności i są ważnymi elementami uczenia się przez całe życie, |
B. |
mając na uwadze, jak istotne jest, aby wykształcić osoby niezależne, posiadające wiedzę i zaangażowane w ideę spójności społeczeństwa oraz że jakość nauczania jest podstawowym czynnikiem przyczyniającym się do tworzenia miejsc pracy, konkurencyjności i rozwoju potencjału w Unii Europejskiej w dobie globalizacji, |
C. |
mając na uwadze, że Europejski Fundusz Społeczny może odegrać istotną rolę w rozwoju edukacji i szkolenia, co przyczyni się do poprawy kształcenia nauczycieli, |
D. |
mając na uwadze, że jakość szkolenia nauczycieli znajduje odzwierciedlenie w ich działalności edukacyjnej i wpływa bezpośrednio nie tylko na poziom wiedzy ucznia, ale także na kształtowanie ich osobowości, w szczególności w ciągu pierwszych lat ich nauki w szkole, |
E. |
mając na uwadze, że wyzwania stojące przed zawodem nauczyciela zwiększają się ze względu na coraz bardziej złożone i różnorodne systemy edukacyjne; mając na uwadze, że wyzwania te obejmują postępy w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT), zmiany w strukturach społeczeństwa i rodziny oraz coraz większe zróżnicowanie grupy uczniów w wielu szkołach, co jest rezultatem większej imigracji i rosnącej wielokulturowości społeczeństw, rosnącą autonomię szkół, która powoduje zwiększenie obowiązków nauczycieli oraz potrzebę zwracania większej uwagi na potrzeby poszczególnych uczniów w zakresie nauki, |
F. |
mając na uwadze, że istnieje wyraźny i pozytywny związek pomiędzy wysokiej jakości kształceniem dla nauczycieli a liczbą uczniów uzyskujących wysokie wyniki, |
G. |
mając na uwadze, że w świetle rosnącego zapotrzebowania na informacje, a także trwającej digitalizacji należy rozwijać umiejętności pozwalające wykorzystać środki przekazu i ich zawartość w sposób skuteczny i zgodny z celami i potrzebami każdej osoby, a także mając na uwadze, że edukacja w zakresie środków przekazu jest podejściem pedagogicznym do środków przekazu, które powinno umożliwić użytkownikom przyjęcie krytycznego i przemyślanego podejścia do wykorzystania wszystkich środków przekazu, |
H. |
mając na uwadze, że ponad 80 % nauczycieli szkół podstawowych oraz 97 % nauczycieli przedszkolnych w Unii Europejskiej to kobiety, podczas gdy ich liczba wśród nauczycieli szkół średnich wynosi nie więcej niż 60 %, |
I. |
mając na uwadze, że jakość kształcenia nauczycieli może mieć wpływ na wczesne porzucenie nauki oraz na umiejętność czytania wśród starszych uczniów, |
J. |
mając na uwadze, że kształcenie przedszkolne i podstawowe ma szczególnie istotny wpływ na późniejsze wyniki szkolne dzieci, |
K. |
mając na uwadze, że przy ponad 27 różnych systemach kształcenia nauczycieli, które w Unii funkcjonują wyzwania stojące przed zawodem nauczyciela są zasadniczo takie same we wszystkich państwach członkowskich, |
L. |
mając na uwadze, że nauczyciel to zawód i powołanie, w którym wysoka satysfakcja z pracy ma istotne znaczenie dla zatrzymania dobrych pracowników, |
M. |
mając na uwadze, że niesprawiedliwym byłoby obarczać nauczycieli jedyną odpowiedzialnością za ich działalność edukacyjną; należy podkreślić, że możliwość zapewnienia odpowiedniego nauczania wszystkim uczniom, stworzenia swobodnej atmosfery i zmniejszenia agresywnych zachowań zależy w dużej mierze od warunków nauczania, dostępnego wsparcia, liczby uczniów w każdej klasie wykazujących trudności z nauką, oferty socjokulturalnej w szkołach, współpracy rodzin i otrzymanego wsparcia społecznego; mając na uwadze, że zaangażowanie nauczycieli zależy w dużej mierze od zaangażowania społeczeństwa w edukację, a oba elementy wzajemnie się dopełniają w trosce o poprawę kształcenia, |
N. |
mając na uwadze, że należy podjąć wszelkie możliwe środki, aby nauczyciele czuli, że należą do zawodu szanowanego i cenionego, biorąc pod uwagę, że duża część tożsamości zawodowej zależy od odczuwanego uznania społecznego, |
O. |
mając na uwadze, że zachęcanie najlepszych kandydatów to podjęcia zawodu nauczyciela wymaga odpowiednich poziomów uznania społecznego, statusu i wynagrodzenia, |
P. |
mając na uwadze, że nauczyciele ogrywają ważne role społeczne i rozwojowe, które wykraczają poza tradycyjne granice danego przedmiotu oraz mogą spełnić ważną funkcję stanowiąc dla uczniów wzór do naśladowania, |
Q. |
uwzględniając cel „równych szans dla wszystkich” jest wpisany do Traktatu WE, w szczególności jego art. 13, który stanowi podstawę prawną dla zakazu dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, upośledzenie, wiek lub orientację seksualną, |
R. |
mając na uwadze, że jakość szkół zależy w dużej mierze od ich niezależności pod względem prowadzonych projektów i zarządzania, |
S. |
mając na uwadze, że odpowiednie kwalifikacje zawodowe nauczycieli wychowania fizycznego odgrywają niezwykle istotną rolę w fizycznym i umysłowym rozwoju dzieci oraz w zachęcaniu ich do prowadzenia zdrowego trybu życia, |
1. |
zdecydowanie popiera stwierdzenie, że podnoszenie jakości kształcenia nauczycieli prowadzi do znacznego podniesienia wyników uczniów; |
2. |
uważa, że zapewnienie bardziej rozległego i lepszego jakościowo kształcenia dla nauczycieli w połączeniu ze strategiami politycznymi mającymi na celu zatrudnianie najlepszych kandydatów do zawodu nauczyciela powinno być kluczowym priorytetem wszystkich ministerstw edukacji; |
3. |
uważa, że zwiększenie wydatków na edukację powinno zostać ukierunkowane na obszary, które przynoszą największe postępy w zakresie wyników uczniów; |
4. |
podkreśla, że państwa członkowskie muszą przywiązywać większą wagę i przeznaczać więcej środków na kształcenie nauczycieli, aby można było poczynić znaczne postępy w realizacji celów strategii lizbońskiej „Edukacja i Szkolenia 2010”, a mianowicie zwiększyć jakość nauczania oraz wzmocnić uczenie się przez całe życie w Unii Europejskiej; |
5. |
zdecydowanie popiera promowanie ustawicznego i spójnego doskonalenia zawodowego dla nauczycieli przez cały czas trwania ich kariery; zaleca, aby wszyscy nauczyciele mieli stałe akademickie, zawodowe i finansowe (w formie stypendiów rządowych) możliwości poprawy i aktualizacji swoich umiejętności oraz kwalifikacji, jak również wiedzy pedagogicznej; uważa, że te szkolenia powinny być zorganizowane w taki sposób, aby uzyskane w nich kwalifikacje były uznawane we wszystkich państwach członkowskich; |
6. |
podkreśla potrzebę zwiększenia dialogu i wymiany doświadczeń między państwami, w szczególności w zakresie zapewniania i skuteczności stałego rozwoju zawodowego w dziedzinie kształcenia przedszkolnego, podstawowego i ponadpodstawowego; |
7. |
domaga się zwrócenia szczególnej uwagi na integrację nowych nauczycieli; zachęca do rozwoju sieci pomocy i programów mentorskich, w których nauczyciele ci, a także nauczyciele posiadający więcej doświadczeń i możliwości mogą odegrać kluczową rolę w szkoleniu nowych kolegów, przekazywaniu wiedzy zdobytej w trakcie swych udanych karier, promowaniu uczenia się od innych członków zespołu i pomocy w walce z problemem, jakim są częste przypadki porzucenia pracy przez nowych nauczycieli; uważa, że poprzez wspólną pracę i uczenie się nauczyciele mogą podnieść wyniki szkoły i poprawić sytuację szkolnictwa jako całości; |
8. |
wzywa państwa członkowskie, aby upewniły się, że skład personelu nauczycielskiego na wszystkich szczeblach szkolnictwa odzwierciedla społeczną i kulturową różnorodność w społeczeństwie, przy jednoczesnym utrzymaniu priorytetu, jakim jest zatrudnianie i zatrzymywanie najlepszych nauczycieli, w szczególności poprzez uatrakcyjnienie zawodu nauczyciela; |
9. |
podkreśla ścisły związek pomiędzy zagwarantowaniem, że zawód nauczyciela jest atrakcyjny i przynosi satysfakcję oraz przedstawia obiecujące perspektywy rozwoju kariery, a pomyślnym zatrudnianiem absolwentów i specjalistów, którzy odznaczają się dużą motywacją i wysokimi wynikami; domaga się, aby państwa członkowskie podjęły dalsze środki w celu promowania wyboru zawodu nauczyciela przez najlepszych absolwentów; |
10. |
podkreśla, że szczególnie ważne jest uwzględnienie problematyki płci; podkreśla również znaczenie zapewnienia wysokiej jakości kadry nauczycielskiej w przedszkolach i szkołach podstawowych, wraz z zagwarantowaniem odpowiednich poziomów wsparcia społecznego i zawodowego, jakich wymagają ich obowiązki; |
11. |
za ważny uznaje stały udział nauczycieli w grupach roboczych i grupach dyskusyjnych zajmujących się ich działalnością edukacyjną; uważa, że tę pracę powinni wesprzeć mentorzy i władze szkolne; uważa, że udział w dyskusjach krytycznych dotyczących zawodu nauczyciela przekłada się na większe zainteresowanie ich pracą, a co za tym idzie, na lepsze rezultaty nauczycieli; |
12. |
w szczególny sposób podkreśla ważną rolę szkoły w życiu społecznym i edukacji dzieci, a także w zakresie dostarczania im wiedzy i umiejętności niezbędnych dla uczestnictwa w społeczeństwie demokratycznym; wskazuje na znaczenie wykwalifikowanej, kompetentnej i doświadczonej kadry pedagogicznej zaangażowanej w tworzenie skutecznych metod szkolenia pedagogicznego dla nauczycieli; |
13. |
wzywa państwa członkowskie do zapewnienia, aby jedynie odpowiednio wykwalifikowani nauczyciele wychowania fizycznego prowadzili lekcje WF w państwowym systemie szkolnictwa; |
14. |
podkreśla znaczne różnice w poziomie średnich wynagrodzeń nauczycieli, nie tylko pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi, ale również w stosunku do średniej pensji krajowej i do PKB na mieszkańca; uważa, że nauczyciele powinni otrzymywać zadowalające pakiety wynagrodzeń, odzwierciedlające ich znaczenie w społeczeństwie, a także wzywa do rozwiązania problemu odpływu najlepszych nauczycieli na lepiej płatne stanowiska w sektorze prywatnym, w szczególności w dziedzinie nauki i technologii; |
15. |
podkreśla, że nauczyciele muszą być lepiej przygotowani, aby sprostać nowym zadaniom, które się przed nimi stawia; odnotowuje wyzwania, jakie stawia przed nauczycielami rozwój ICT, ale zauważa również wynikające z niego możliwości; zachęca do priorytetowego potraktowania kształcenia z zakresu ICT w ramach szkoleń początkowych i późniejszych szkoleń, aby zagwarantować, że nauczyciele posiadają najnowszą wiedzę w zakresie ostatnich postępów technologicznych i możliwości ich zastosowania w nauczaniu oraz umiejętności potrzebne do wykorzystania tych postępów na zajęciach z uczniami; |
16. |
uważa, że celem szkolenia nauczycieli powinno być, między innymi, zapewnienie im koniecznych ram innowacyjnych, które pomogą im włączyć perspektywę środowiskową do programu nauczania oraz nowych przedmiotów; popiera stworzenie programów lokalnych i seminariów, które ukierunkowane będą na potrzeby zidentyfikowane w danym kontekście, a także szkoleń przeznaczonych dla nauczycieli danej szkoły, które pomogą wdrożyć konkretne projekty i będą uwzględniać szczególne potrzeby nauczycieli i dany kontekst; |
17. |
podkreśla, że mobilność nauczycieli, lepsza współpraca i praca zespołowa mogą poprawić kreatywność i innowacyjność metod nauczania i ułatwiłyby uczenie się w oparciu o najlepsze praktyki; |
18. |
wzywa Komisję do zwiększenia środków finansowych przeznaczonych na wsparcie kształcenia nauczycieli w ramach programu uczenia się przez całe życie, a w szczególności wymian nauczycieli pomiędzy szkołami w sąsiadujących krajach i regionach; podkreśla, że mobilność ułatwia szerzenie idei i najlepszych praktyk w zakresie nauczania i promuje doskonalenie umiejętności językowych, jak również wiedzę o innych kulturach; podkreśla, że nauczyciele powinni w większym stopniu korzystać z programów nauki języków obcych w ciągu swojej kariery, co między innymi zwiększy możliwości skorzystania z programów mobilności Unii; |
19. |
domaga się, aby trwające studia nad środkami przekazu objęto priorytetem w programie szkolenia nauczycieli, a kursy poświęcone środkom przekazu stały się istotnym elementem już w podstawowym szkoleniu nauczycieli; |
20. |
podkreśla podstawową rolę partnerstw szkół w ramach programu Comenius i Comenius-Regio w zakresie mobilności nauczycieli; |
21. |
zdecydowanie popiera naukę języków obcych począwszy od bardzo młodego wieku i włączenie zajęć z języka do wszystkich programów nauczania podstawowego; podkreśla, że odpowiednie inwestowanie w zatrudnianie i szkolenie nauczycieli języków obcych ma podstawowe znaczenie dla realizacji tych celów; |
22. |
podkreśla, że każdy nauczyciel powinien być wzorem, jeżeli chodzi o władanie językiem ojczystym, biorąc pod uwagę, że język stanowi instrument konieczny do dobrej komunikacji oraz ułatwia uczniom naukę pozostałych przedmiotów i rozwija ich zdolności komunikacyjne, które z dnia na dzień stają się coraz ważniejszym elementem w wielu zawodach; |
23. |
nalega, aby we wszystkich państwach członkowskich nauczyciele dysponowali poświadczoną znajomością co najmniej jednego języka obcego; |
24. |
domaga się promowania umiejętności w zakresie środków przekazu w edukacji szkolnej, podyplomowej i pozaszkolnej nauczycieli w kontekście studiów nad środkami przekazu i uczenia się przez całe życie dzięki współpracy władz publicznych z sektorem prywatnym; |
25. |
podkreśla, że czas spędzony przez nauczyciela z uczniami jest niezastąpiony, i wyraża zaniepokojenie, że rosnąca administracja i biurokracja mogą mieć negatywny wpływ na ten czas oraz na czas poświęcany na przygotowanie zajęć; |
26. |
domaga się, aby edukacja obywatelska stała się obowiązkowym przedmiotem zarówno w programie kształcenia nauczycieli, jak i w szkołach, tak aby nauczyciele i uczniowie posiadali wymaganą wiedzę w dziedzinie praw i obowiązków obywateli, a także Unii Europejskiej oraz mogli analizować i krytycznie ocenić bieżące polityczne i społeczne wydarzenia oraz procesy; |
27. |
uważa, że każda szkoła jest w szczególny sposób związana z lokalną społecznością, a dyrekcja szkoły powinna dysponować większymi uprawnieniami w zakresie podejmowania decyzji, co pozwoli zająć się, przy współpracy rodziców i członków lokalnej społeczności, wyzwaniami w zakresie edukacji i wymogami dotyczącymi nauczania, które są właściwe dla danego środowiska; podkreśla, że wraz z napływem niezwykle zróżnicowanej grupy imigrantów pedagodzy muszą być uczuleni w szczególności na kwestie i procesy o charakterze międzykulturowym, nie tylko w obrębie szkoły, ale również w związku z rodzinami i otaczającym ich środowiskiem lokalnym, w którym różnorodność jest na porządku dziennym; |
28. |
podkreśla niezwykłe korzyści programu Comenius dla nauczycieli i jego znaczenie dla małych społeczności, w szczególności na obszarach o trudnej sytuacji społecznej i gospodarczej, dzięki promowaniu włączenia i większej świadomości wymiaru europejskiego w nauczaniu; |
29. |
z zadowoleniem przyjmuje porozumienie państw członkowskich, które chcą współpracować w celu zwiększenia koordynacji polityki w dziedzinie kształcenia nauczycieli, w szczególności poprzez otwartą metodę koordynacji; wzywa państwa członkowskie do pełnego wykorzystania możliwości uczenia się od siebie nawzajem i domaga się, aby Parlament był konsultowany w sprawie harmonogramu i postępów w tej dziedzinie; |
30. |
podkreśla potrzebę przygotowania dokładniejszych statystyk dotyczących szkolenia nauczycieli w Unii, w celu ułatwienia wymiany informacji, większej współpracy i wymiany najlepszych praktyk; proponuje, aby państwa członkowskie we współpracy z Komisją opracowały system, który zapewni dostępność porównawczych danych z zakresu kształcenia nauczycieli w szkolnictwie przedszkolnym, podstawowym i średnim; |
31. |
uważa, że w zakresie rozwiązania problemu przemocy w szkołach podstawowe znaczenie mają ściślejsza współpraca wychowawców i rodziców oraz stworzenie narzędzi i procedur, które pomogą skutecznie zlikwidować to zjawisko; |
32. |
podkreśla znaczenie nauczania z uwzględnieniem problematyki płci oraz kwestii płci w szkoleniu nauczycieli; |
33. |
wzywa Komisję do upowszechniania najlepszych praktyk państw członkowskich, które przy pomocy projektów szkolnych służą poprawie ogólnych umiejętności życiowych, jak np. zdrowa dieta i sport, prowadzenie gospodarstwa domowego i zarządzanie budżetem osobistym; |
34. |
wzywa państwa członkowskie do włączenia do programu kształcenia nauczycieli zajęć z rozwiązywania sporów, tak aby nauczyciele poznali nowe strategie rozwiązywania różnego rodzaju konfliktów w obrębie klas oraz radzenia sobie z przemocą i agresją; |
35. |
wzywa państwa członkowskie, aby do programu kształcenia nauczycieli włączyły podstawową wiedzę z zakresu Unii Europejskiej, jej instytucji i sposobu ich funkcjonowania oraz zorganizowały wizyty nauczycieli-stażystów w instytucjach Unii; |
36. |
zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz OECD, UNESCO i Radzie Europy. |
(1) Dz.U. L 327 z 24.11.2006, str. 45.
(2) Dz.U. L 394 z 30.12.2006, str. 10.
(3) Dz.U. C 142 z 14.6.2002, str. 7.
(4) Dz.U. C 134 z 7.6.2003, str. 3.
(5) Dz.U. C 300 z 12.12.2007, str. 6.
(6) Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0503.