(1)

W dniu 10 września 2025 r. Rada upoważniła Komisję do podjęcia negocjacji z Królestwem Marokańskim w celu zawarcia Porozumienia w formie wymiany listów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim dotyczącego zmiany protokołów nr 1 i 4 do Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim, z drugiej strony.

(2)

Układ eurośródziemnomorski ustanawiający stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim, z drugiej strony (1) (zwany dalej „układem o stowarzyszeniu”) wszedł w życie w dniu 1 marca 2000 r.

(3)

W wyroku z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie C-104/16 P (2) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwany dalej „Trybunałem”) wyjaśnił, że układ o stowarzyszeniu obejmuje wyłącznie terytorium Królestwa Marokańskiego, a nie obejmuje Sahary Zachodniej, która jest terytorium niesamodzielnym i odrębnym od Królestwa Marokańskiego.

(4)

W celu ustanowienia podstawy prawnej dla przyznania preferencji taryfowych określonych w układzie o stowarzyszeniu w odniesieniu do towarów pochodzących z Sahary Zachodniej Unia Europejska i Królestwo Marokańskie zawarły porozumienie w formie wymiany listów dotyczące zmiany protokołów nr 1 i 4 do układu o stowarzyszeniu (3) (zwane dalej „porozumieniem w formie wymiany listów”), które podpisano w dniu 25 października 2018 r. Porozumienie w formie wymiany listów zostało zatwierdzone decyzją Rady (UE) 2019/217 (4).

(5)

W następstwie wyroku Trybunału z dnia 4 października 2024 r. w sprawach połączonych C-779/21 P i C-799/21 P (5), decyzja (UE) 2019/217 straci moc z dniem 4 października 2025 r.

(6)

Należy zapewnić, aby przepływy handlowe, które rozwinęły się na przestrzeni lat, nie zostały zakłócone oraz aby preferencje taryfowe określone w układzie o stowarzyszeniu miały zastosowanie do towarów pochodzących z Sahary Zachodniej, przy pełnym poszanowaniu warunków określonych w wyroku Trybunału w sprawach połączonych C-779/21 P i C-799/21 P.

(7)

Komisja uznała w kolejnych dokumentach roboczych służb Komisji, że rozszerzenie preferencji taryfowych na produkty pochodzące z Sahary Zachodniej ma bezpośredni skutek skoncentrowany w sektorze niewielkiej liczby produktów rolnych i produktów rybołówstwa na terytorium Sahary Zachodniej. W wyniku stosowania porozumienia w formie wymiany listów zaoszczędzono 44,4 mln EUR należności celnych w 2022 r. w odniesieniu do wywozu produktów o wartości 590 mln EUR.

(8)

W swoim wyroku w sprawach połączonych C-779/21 P i C-799/21 P Trybunał orzekł, że lud Sahary Zachodniej musi wyrazić zgodę na każdą umowę z Królestwem Marokańskim dotyczącą Sahary Zachodniej. Trybunał orzekł ponadto, że można domniemywać istnienia zgody, o ile dana umowa nie powoduje powstania jakiegokolwiek obowiązku dla ludu Sahary Zachodniej oraz że lud ten uzyskuje określoną, konkretną, istotną i weryfikowalną korzyść wynikającą z eksploatacji zasobów naturalnych terytorium Sahary Zachodniej, proporcjonalną do zakresu tej eksploatacji. Korzyści tej muszą towarzyszyć gwarancje, że eksploatacja ta odbywa się w warunkach zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju.

(9)

W swoim wyroku z dnia 4 października 2024 r. w sprawie C-399/22 (6) Trybunał Sprawiedliwości wyjaśnił ponadto, że terytorium Sahary Zachodniej należy uznać za odrębny obszar celny w rozumieniu art. 60 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (7), a w konsekwencji w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 (8) i rozporządzenia wykonawczego Komisji nr 543/2011/UE (9) w odniesieniu do wskazania kraju pochodzenia na etykietach produktów zebranych na tym terytorium, które mogą wskazywać wyłącznie Saharę Zachodnią jako takie miejsce pochodzenia.

(10)

Komisja wynegocjowała, zgodnie z warunkami określonymi przez Trybunał w jego wyroku w sprawach połączonych C-779/21 P i C-799/21 P, nowe porozumienie w formie wymiany listów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim dotyczące zmiany protokołów nr 1 i 4 do Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim, z drugiej strony (zwane dalej „nowym porozumieniem w formie wymiany listów”), zastępujące porozumienie w formie wymiany listów.

(11)

Nowe porozumienie w formie wymiany listów rozszerza dwustronne preferencje taryfowe przyznane na mocy układu o stowarzyszeniu w odniesieniu do produktów pochodzących z terytorium Sahary Zachodniej, które podlegają kontroli marokańskich organów celnych.

(12)

W kontekście nowego porozumienia w formie wymiany listów Rada Stowarzyszenia ustanowiona na podstawie układu o stowarzyszeniu zostanie wezwana do przyjęcia decyzji zmieniającej protokół nr 4 do układu o stowarzyszeniu dotyczący definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej w celu ustanowienia postanowień niezbędnych do zapewnienia stosowania tego protokołu do produktów pochodzących z Sahary Zachodniej oraz kontynuacji handlu, w szczególności w sektorze owoców i warzyw oraz w sektorze rybołówstwa.

(13)

Ponadto w celu zapewnienia wyraźnego rozróżnienia w zakresie etykietowania między, z jednej strony, produktami sektora owoców i warzyw pochodzącymi z Sahary Zachodniej, które podlegają kontroli marokańskich organów celnych, a z drugiej strony produktami tego samego sektora pochodzącymi z Maroka, a także w celu zapewnienia właściwego informowania konsumentów w Unii nowe porozumienie w formie wymiany listów stanowi, że przy przywozie do Unii owoce i warzywa pochodzące z Sahary Zachodniej, które podlegają kontroli marokańskich organów celnych, identyfikuje się poprzez odniesienie do regionu pochodzenia produktu wskazanego w świadectwie pochodzenia towarzyszącym tym produktom w momencie ich przywozu do Unii. Ponadto w nowym porozumieniu w formie wymiany listów przewidziano, że Unia może udzielić właściwym organom marokańskim, w odniesieniu do świeżych owoców i warzyw pochodzących z Sahary Zachodniej podlegających kontroli marokańskich organów celnych, niezbędnych pozwoleń na wydawanie świadectw zgodności z unijnymi normami handlowymi, zgodnie z prawodawstwem Unii.

(14)

Zgodnie z deklaracją Unii, która ma zostać złożona przy podpisaniu nowego porozumienia w formie wymiany listów, Unia w pierwszej kolejności zapewni finansowanie dla regionu, koncentrując się na kluczowych sektorach, takich jak woda, w tym nawadnianie, energia, zwalczanie pustynnienia, odsalanie wody, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Wspólny mechanizm oceny przewidziany w nowym porozumieniu w formie wymiany listów zostanie wdrożony przez Strony. Jednocześnie Unia zwiększy pomoc humanitarną dla obozów w Tinduf. Pomoc ta będzie przekazywana za pośrednictwem odpowiednich mechanizmów Unii i Organizacji Narodów Zjednoczonych, a zarządzanie nią będzie się odbywało na tych samych zasadach jak w przypadku operacji humanitarnych. Ponadto Komisja będzie wspierać odpowiednie programy w takich sektorach jak edukacja, kultura i umiejętności.

(15)

Ustanowiony zostanie mechanizm regularnej kontroli zgodnie z pkt 153 wyroku Trybunału w sprawach połączonych C-779/21 P i C-799/21 P, w tym mechanizm wspólnej oceny.

(16)

Unia wspiera starania Organizacji Narodów Zjednoczonych zmierzające do znalezienia sprawiedliwego, trwałego i wzajemnie akceptowalnego rozwiązania politycznego, które zagwarantowałoby ludowi Sahary Zachodniej samostanowienie zgodnie z zasadami i celami Karty Narodów Zjednoczonych,

(17)

Należy zatwierdzić nowe porozumienie w formie wymiany listów, z zastrzeżeniem jego zawarcia w późniejszym terminie, a deklarację Unii należy złożyć wraz z podpisaniem porozumienia.

(18)

Nowe porozumienie w formie wymiany listów powinno być stosowane tymczasowo do czasu jego wejścia w życie,