(1)

W dyrektywie (UE) 2018/2001 określono nowe kryteria zrównoważonego rozwoju dotyczące biomasy leśnej wykorzystywanej do produkcji energii, aby tak pozyskiwana energia była zaliczana na poczet osiągnięcia europejskich celów i wkładów krajowych, stanowiła element obowiązków stosowania energii odnawialnej, wynikających z art. 23 i 25, oraz aby kwalifikowała się do objęcia wsparciem publicznym. Ponadto zgodnie z dyrektywą (UE) 2018/2001, opracowując systemy wsparcia na rzecz odnawialnych źródeł energii, państwa członkowskie powinny rozważyć dostępną zrównoważoną podaż biomasy i należycie uwzględnić zasady gospodarki o obiegu zamkniętym i zasady hierarchii postępowania z odpadami określone w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE (2), aby uniknąć niepotrzebnych zakłóceń na rynkach surowców.

(2)

W tym kontekście biomasę leśną wykorzystywaną do produkcji energii uznaje się za zrównoważoną, jeżeli spełnia ona kryteria zrównoważonego rozwoju określone w art. 29 ust. 6 i 7 dyrektywy (UE) 2018/2001, które dotyczą odpowiednio pozyskiwania biomasy leśnej oraz emisji pochodzących z użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa („LULUCF”).

(3)

Aby zapewnić spójność między celami dyrektywy (UE) 2018/2001 a unijnymi przepisami z zakresu ochrony środowiska oraz solidne i jednolite wdrożenie przez państwa członkowskie i podmioty gospodarcze nowych kryteriów zrównoważonego rozwoju dotyczących biomasy leśnej, w dyrektywie (UE) 2018/2001 określono wymóg, zgodnie z którym Komisja musi przyjąć akty wykonawcze ustanawiające operacyjne wytyczne dotyczące dowodów do celów wykazania zgodności z tymi kryteriami.

(4)

Aby zminimalizować ryzyko stosowania biomasy leśnej niezgodnej z kryteriami zrównoważonego pozyskiwania, podmioty gospodarcze powinny przeprowadzać ocenę opartą na analizie ryzyka, na podstawie istniejących przepisów dotyczących zrównoważonej gospodarki leśnej, w tym systemów monitorowania i egzekwowania istniejących przepisów, obowiązujących w kraju pochodzenia biomasy leśnej. W tym celu pozyskana biomasa leśna powinna podlegać krajowym lub regionalnym przepisom ustawowym i wykonawczym, które spełniają kryteria pozyskiwania określone w art. 29 ust. 6 lit. a) dyrektywy (UE) 2018/2001. Podmioty gospodarcze powinny również ocenić, czy funkcjonują systemy monitorowania i egzekwowania istniejących przepisów, oraz czy nie istnieją dowody znacznego braku egzekwowania stosownych przepisów krajowych lub regionalnych. W tym celu podmioty gospodarcze powinny skorzystać ze sporządzonych przez Komisję Europejską (3), międzynarodowe lub krajowe organizacje rządowe ocen prawnych i sprawozdań, które obejmują również informacje otrzymane od organizacji pozarządowych i organizacji ekspertów naukowych w dziedzinie leśnictwa. Ocena oparta na analizie ryzyka powinna również uwzględniać wszelkie stosowne toczące się postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczęte przez Komisję, które znajdują odzwierciedlenie w publicznie dostępnej bazie danych dotyczących naruszeń prawa UE, oraz traktować wszelkie istotne orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego jako dowód braku egzekwowania przepisów.

(5)

Jeżeli nie ma dowodów na zgodność na poziomie krajowym z co najmniej jednym z kryteriów pozyskiwania określonych w art. 29 ust. 6 lit. a) dyrektywy (UE) 2018/2001, należy uznać, że dana biomasa leśna stanowi biomasę wysokiego ryzyka. W takich przypadkach podmioty gospodarcze powinny przedstawić bardziej szczegółowe dowody na to, że kryteria pozyskiwania określone w art. 29 ust. 6 lit. b) dyrektywy (UE) 2018/2001 są spełnione za sprawą systemów zarządzania na poziomie obszaru pozyskiwania. W tym względzie należy określić dowody potwierdzające zrównoważoność – które powinny zostać przedstawione przez podmioty gospodarcze w ramach systemów zarządzania na poziomie leśnego obszaru pozyskiwania – o wyższym poziomie szczegółowości w porównaniu z dowodami wymaganymi w ramach oceny zgodności na poziomie krajowym i regionalnym. Zapewni to skuteczne spełnienie kryteriów pozyskiwania, w szczególności kryteriów dotyczących regeneracji lasu, ochrony obszarów chronionych, zminimalizowania wpływu pozyskiwania na jakość gleby i różnorodność biologiczną, a także utrzymania lub poprawy długoterminowej zdolności produkcyjnej lasu.

(6)

W celu zapewnienia prawidłowego uwzględniania emisji i pochłaniania substancji biogenicznych w związku z pozyskiwaniem biomasy leśnej taka biomasa musi spełniać kryteria LULUCF na poziomie krajowym. W szczególności państwo lub regionalna organizacja integracji gospodarczej pochodzenia biomasy leśnej powinny być stronami porozumienia paryskiego. Ponadto odpowiednie państwo lub odpowiednia regionalna organizacja integracji gospodarczej powinny wnieść ustalony na poziomie krajowym wkład (national determined contribution „NDC”), w kontekście porozumienia paryskiego, obejmujący emisje i pochłanianie z rolnictwa, leśnictwa i użytkowania gruntów, dzięki czemu zmiany w zasobach węgla powiązane z pozyskiwaniem biomasy są zaliczane na poczet zobowiązania danego państwa lub regionalnej organizacji integracji gospodarczej do redukcji lub ograniczenia emisji gazów cieplarnianych zgodnego z NDC. Ewentualnie takie państwo lub taka organizacja powinny posiadać krajowe lub regionalne przepisy mające zastosowanie w obszarze pozyskiwania w celu ochrony i zwiększenia zasobów węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla. Ponadto należy zapewnić dowody, że zgłoszone emisje w sektorze LULUCF nie przewyższają pochłaniania, a poziom pochłaniaczy dwutlenku węgla w ekosystemach leśnych został utrzymany lub wzmocniony w stosownym okresie odniesienia.

(7)

Jeżeli nie można wykazać zgodności z kryteriami LULUCF określonymi w art. 29 ust. 7 lit. a) dyrektywy (UE) 2018/2001, podmioty gospodarcze muszą przedstawić dodatkowe dowody na istnienie systemów zarządzania na poziomie obszaru pozyskiwania, dzięki którym długoterminowo utrzymany lub wzmocniony jest poziom zarówno zasobów węgla, jak i pochłaniaczy dwutlenku węgla w ekosystemach leśnych. Takie systemy powinny obejmować przynajmniej informacje pochodzące z wybiegającego w przyszłość planowania i okresowego monitorowania rozwoju leśnych zasobów węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla na poziomie leśnego obszaru pozyskiwania.

(8)

Aby zapewnić solidną weryfikację nowych kryteriów zrównoważonego rozwoju dotyczących biomasy leśnej, informacje przedstawiane przez podmioty gospodarcze powinny być przejrzyste, dokładne, wiarygodne i zabezpieczone przed nadużyciami, a podmioty gospodarcze powinny móc polegać na wiarygodnych zasadach certyfikacji. Takie zasady powinny uwzględniać rolę dobrowolnych krajowych lub międzynarodowych systemów certyfikacji, uznanych przez Komisję, zgodnie z art. 30 ust. 4 dyrektywy (UE) 2018/2001.

(9)

Aby zminimalizować obciążenie administracyjne, państwa członkowskie powinny ułatwiać pracę podmiotów gospodarczych udostępniając do celów planowania i monitorowania dane, w tym dane przestrzenne i wykazy.

(10)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Zrównoważonego Charakteru Biopaliw i Biopłynów i Paliw z Biomasy,

—

„kryteria pozyskiwania na poziomie krajowym lub regionalnym” oznaczają kryteria określone w art. 29 ust. 6 lit. a) dyrektywy (UE) 2018/2001,

—

„kryteria pozyskiwania na poziomie obszaru pozyskiwania” oznaczają kryteria określone w art. 29 ust. 6 lit. b) dyrektywy (UE) 2018/2001,

—

„kraj pozyskania” oznacza kraj lub terytorium, gdzie pozyskano surowiec stanowiący biomasę leśną,

—

„las zasadzony przez człowieka” oznacza las składający się głównie z drzew pochodzących z sadzenia lub siewu celowego, pod warunkiem że posadzone lub wysiane drzewa mają stanowić więcej niż pięćdziesiąt procent drzewostanu na etapie dojrzałości. Obejmuje to las odroślowy pochodzący od drzew, które pierwotnie zasadzono lub wysiano,

—

„plantacja leśna” oznacza las zasadzony przez człowieka, intensywnie zarządzany i spełniający na etapie sadzenia i dojrzałości drzewostanu wszystkie następujące kryteria: jeden gatunek lub dwa gatunki, taka sama klasa wiekowa i równe odstępy. Obejmuje to plantacje o krótkiej rotacji przeznaczone do produkcji drewna, włókna i energii i nie obejmuje lasów zasadzonych w celu ochrony lub odtworzenia ekosystemu, jak również lasów powstałych w wyniku sadzenia lub siewu, które na etapie dojrzałości drzewostanu są zbliżone lub będą zbliżone do naturalnie odnawiających się lasów,

—

„pniaki i korzenie” oznaczają części całej miąższości drzewa, z wyłączeniem miąższości biomasy drzewnej powyżej pniaka, z uwzględnieniem wysokości pniaka odpowiadającej wysokości, na której drzewo zostałoby ścięte zgodnie ze zwykłymi praktykami z zakresu ścinki stosowanymi w danym kraju lub na danym regionie,

—

„drewno posuszowe” oznacza całą martwą biomasę drzewną niezawartą w ściółce, stojącą, leżącą na ziemi albo zawartą w glebie, w tym drewno leżące na powierzchni, gruby rumosz drzewny, martwe korzenie oraz pieńki o średnicy wynoszącej co najmniej 10 cm lub o dowolnej innej średnicy przyjętej w danym kraju,

—

„długoterminowa zdolność produkcyjna” oznacza zdrowie lasu i jego zdolność do stałego i zrównoważonego dostarczania dóbr, takich jak drewno objęte różnymi klasami jakości, niedrzewne produkty i usługi ekosystemowe, w tym oczyszczanie powietrza i wody, utrzymywanie siedlisk dzikiej flory i fauny, kapitał rekreacyjny lub kulturalny, przez długi okres i w stosownych przypadkach na przestrzeni kilku kolejnych rotacji leśnych,

—

„system zarządzania” oznacza informacje gromadzone na temat obszaru leśnego na poziomie obszaru pozyskiwania, w tym w postaci tekstu, map, tabel i wykresów, oraz strategie lub działania w zakresie gospodarowania planowane i wdrażane na potrzeby osiągnięcia celów z zakresu gospodarki zasobami leśnymi,

—

„zjawiska katastrofalne” mają znaczenie określone w art. 3 pkt 9 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 (4),

—

„roczny przyrost netto” oznacza roczny wzrost wielkości dostępnych zasobów żywych drzew pomniejszony o średni wskaźnik naturalnej śmiertelności tych zasobów,

—

„kryteria LULUCF na poziomie krajowym” oznaczają kryteria określone w art. 29 ust. 7 lit. a) dyrektywy (UE) 2018/2001,

—

„kryteria LULUCF na poziomie obszaru pozyskiwania” oznaczają kryteria określone w art. 29 ust. 7 lit. b) dyrektywy (UE) 2018/2001,

—

„zasoby węgla” mają znaczenie określone w art. 3 pkt 4 rozporządzenia (UE) 2018/841,

—

„pochłaniacz dwutlenku węgla” ma znaczenie określone w art. 3 pkt 1 rozporządzenia (UE) 2018/841,

—

„pierwszy punkt gromadzenia” ma znaczenie nadane mu w art. 2 pkt 12 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2022/996 (5),

—

„audyt wewnętrzny” oznacza oświadczenie własne podmiotu gospodarczego zapewniającego dostawę do pierwszego punktu gromadzenia,

—

„audyt drugiej strony” oznacza audyt u dostawcy przeprowadzany przez podmiot gospodarczy zarządzający pierwszym punktem gromadzenia,

—

„audyt strony trzeciej” oznacza audyt u podmiotu gospodarczego przeprowadzany przez stronę trzecią niezależną od organizacji podlegającej audytowi,

—

„podmiot gospodarczy” ma znaczenie nadane mu w art. 2 pkt 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2022/996.

a)

granice przestrzenne obszaru pozyskiwania, w odniesieniu do którego należy wykazać zgodność i na którym stosuje się systemy zarządzania, o których mowa w lit. b), wskazane między innymi za pomocą współrzędnych geograficznych lub działek;

b)

systemy zarządzania stosowane na danym obszarze pozyskiwania zapewniające:

(i)

wniosły ustalony na poziomie krajowym wkład (NDC) do porozumienia paryskiego z 2015 r., będący wynikiem 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu, który spełnia następujące wymogi:

(ii)

istnieją krajowe lub regionalne przepisy mające zastosowanie w obszarze pozyskiwania w celu ochrony i zwiększenia zasobów węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla w lasach. Przedstawia się ponadto dowody, że zgłoszone emisje w sektorze LULUCF nie przewyższają pochłaniania, co można wykazać przedstawiając dowody, na fakt, że zgłoszone emisje w sektorze LULUCF nie przewyższają średniego pochłaniania w okresie dziesięciu lat poprzedzających pozyskiwanie biomasy leśnej, oraz że zasoby węgla i pochłaniacze dwutlenku węgla są chronione lub zostały powiększone między ostatnimi dwoma kolejnymi okresami dziesięciu lat poprzedzającymi pozyskanie biomasy leśnej.

a)

należy określić granice przestrzenne obszaru pozyskiwania, w odniesieniu do których należy wykazać zgodność, na przykład za pomocą współrzędnych geograficznych, działek lub parceli, w tym drzewostanów i gruntów, oraz określić odpowiednie leśne rezerwuary węgla, w tym biomasę nadziemną, biomasę podziemną, ściółkę, drewno posuszowe i węgiel organiczny w glebie;

b)

należy obliczyć średnie leśne zasoby węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla w historycznym okresie referencyjnym w celu ustalenia poziomu referencyjnego na potrzeby porównania utrzymania lub zwiększenia leśnych zasobów węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla na obszarze pozyskiwania. Podmioty gospodarcze stosują okres referencyjny 2000–2009 lub inny okres o podobnej długości i możliwie najbardziej zbliżony do lat 2000–2009, aby ułatwić korzystanie z danych z rejestrów lasów lub złagodzić skutki zjawisk katastrofalnych lub innych zdarzeń ekstremalnych. Podmioty gospodarcze odpowiednio uzasadniają wybór swojego okresu referencyjnego. Podmiot gospodarczy szacuje wartości referencyjne dla wszystkich odnośnych rezerwuarów węgla określonych indywidualnie zgodnie z lit. a);

c)

należy opisać scenariusz oczekiwanych praktyk gospodarki leśnej na obszarze pozyskiwania dla prognozowanego długiego okresu obejmującego co najmniej 30 lat po zdarzeniu pozyskania, z którego pochodzi biomasa. Scenariusz ten opracowuje się na podstawie praktyk gospodarki leśnej na obszarze pozyskiwania udokumentowanych dla historycznego okresu referencyjnego lub w oparciu o istniejące plany urządzenia lasu lub inne możliwe do zweryfikowania dowody;

d)

należy oszacować średnie zasoby węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla na obszarze pozyskiwania w prognozowanym długim okresie obejmującym co najmniej 30 lat, w zależności od szybkości wzrostu lasu, po pozyskaniu biomasy leśnej. W celu zapewnienia porównywalności z historycznym okresem referencyjnym w szacunkach tych stosuje się te same rezerwuary węgla, dane i metody, o których mowa w lit. a) i b). Jeżeli podmioty gospodarcze nie są w stanie ocenić ilościowo co najmniej jednego z rezerwuarów określonych zgodnie z lit. a), przedstawiają odpowiednie uzasadnienie;

e)

należy porównać średnie zasoby węgla i pochłaniacze dwutlenku węgla na odnośnym leśnym obszarze pozyskiwania z leśnymi zasobami węgla i pochłaniaczami dwutlenku węgla w historycznym okresie referencyjnym. Jeżeli średnie zasoby węgla i pochłaniacze dwutlenku węgla w prognozowanym długim okresie są co najmniej równe średnim leśnym zasobom węgla i pochłaniaczom dwutlenku węgla w historycznym okresie referencyjnym, biomasa leśna spełnia kryteria LULUCF na poziomie leśnego obszaru pozyskiwania. Podmioty gospodarcze wprowadzają odpowiednie systemy monitorowania i weryfikacji rzeczywistego rozwoju zasobów węgla i pochłaniaczy dwutlenku węgla w wykazanej zgodności z wymogami określonymi w niniejszym artykule.