(1)

W rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1881/2006 (2) ustanowiono najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń, w tym przetrwalników buławinki czerwonej i alkaloidów sporyszu, w środkach spożywczych.

(2)

Terminem „sporysz” lub „przetrwalniki buławinki czerwonej” określa się formy grzybów z gatunku Claviceps, rozwijające się zamiast ziaren na kłosach zboża lub zamiast nasion w kwiatostanach traw, widoczne jako duże przebarwione przetrwalniki. Przetrwalniki te zawierają różne rodzaje alkaloidów.

(3)

W dniu 28 czerwca 2012 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności („Urząd”) przyjął opinię dotyczącą alkaloidów sporyszu w żywności i paszy (3). Urząd oparł swoją ocenę ryzyka na głównych alkaloidach sporyszu Claviceps purpurea, mianowicie ergometrynie, ergotaminie, ergozynie, ergokrystynie, ergokryptynie, ergokorninie oraz ich epimerach. Urząd ustalił grupową ostrą dawkę referencyjną wynoszącą 1 μg/kg masy ciała oraz grupowe tolerowane dzienne pobranie na poziomie 0,6 μg/kg masy ciała dziennie. Urząd stwierdził, że chociaż dostępne dane nie wskazują na powód do obaw w odniesieniu do jakiejkolwiek podgrupy populacji, nie można było pominąć szacunków narażenia z dietą pod kątem ograniczonej liczby grup żywności oraz ewentualnego nieznanego udziału innych środków spożywczych.

(4)

W dniu 6 lipca 2017 r. Urząd opublikował sprawozdanie naukowe dotyczące narażenia z dietą na alkaloidy sporyszu u ludzi i zwierząt (4). W przypadku niektórych grup populacji szacunkowe narażenie na alkaloidy sporyszu wskazuje na ekspozycję zbliżoną do tolerowanego dziennego pobrania. W przypadku najwyższych szacunków narażenia głównymi źródłami narażenia długoterminowego z dietą były różne rodzaje chleba i bułek, w szczególności te zawierające żyto lub wytworzone wyłącznie z żyta. Najwyższe szacunki ostrego narażenia wskazują na ostre narażenie zbliżone do ostrej dawki referencyjnej.

(5)

Urząd zbadał również zależność między występowaniem przetrwalników buławinki czerwonej a występowaniem alkaloidów sporyszu. Przy wyższych poziomach zaobserwowano statystycznie istotną zależność liniową między zawartością przetrwalników a poziomami alkaloidów sporyszu. Zależność tę jednak nie zawsze można było wykazać na niższych poziomach, co wskazuje, że brak przetrwalników nie wyklucza obecności alkaloidów sporyszu. Wynika to z faktu, że obróbka zboża powoduje pęknięcie przetrwalników, uwalniając pył adsorbowany następnie przez ziarna zbóż.

(6)

Należy zatem obniżyć najwyższy dopuszczalny poziom przetrwalników buławinki czerwonej i ustanowić najwyższe dopuszczalne poziomy alkaloidów sporyszu w tych środkach spożywczych, w których występują znaczne poziomy takich alkaloidów, co w znacznym stopniu przyczynia się do narażenia ludzi, a także w środkach spożywczych, które są istotne dla narażenia wrażliwych grup populacji.

(7)

Niższe poziomy przetrwalników buławinki czerwonej można już osiągnąć w przypadku większości zbóż poprzez stosowanie dobrych praktyk rolniczych oraz stosowanie technik sortowania i oczyszczania. W związku z tym należy obniżyć obecnie obowiązujący najwyższy dopuszczalny poziom dla zbóż. W tym względzie należy również wyjaśnić, do którego etapu mają zastosowanie najwyższe dopuszczalne poziomy przetrwalników buławinki czerwonej w nieprzetworzonych zbożach, w celu wyeliminowania problemów związanych z ich stosowaniem.

(8)

W odniesieniu do produktów mielenia należy ustanowić różne najwyższe dopuszczalne poziomy alkaloidów sporyszu w zależności od gatunku zboża. Ponieważ żyto jest gatunkiem zboża o podwyższonym ryzyku zanieczyszczenia przetrwalnikami buławinki czerwonej, trudniej jest tu osiągnąć niższe poziomy alkaloidów sporyszu, w związku z czym należy ustanowić specjalny najwyższy dopuszczalny poziom dla produktów mielenia żyta i niższy poziom dla produktów mielenia innych zbóż. Jednakże w odniesieniu do produktów mielenia innych zbóż należy ustalić różne najwyższe dopuszczalne poziomy w zależności od zawartości popiołu w tych produktach w celu uwzględnienia faktu, że produkty zawierające więcej otrębów (wyższa zawartość popiołu) mają naturalnie wyższy poziom alkaloidów sporyszu, ponieważ pył z przetrwalników buławinki czerwonej jest adsorbowany przez otręby.

(9)

Ponadto, ponieważ oczekuje się, że w przypadku niektórych produktów mielenia osiągalne poziomy zanieczyszczenia będą nadal spadać, należy przewidzieć, że w perspektywie średnioterminowej do tych produktów stosowane będą bardziej rygorystyczne najwyższe dopuszczalne poziomy. Aby umożliwić Komisji monitorowanie postępów czynionych w kierunku osiągnięcia tych bardziej rygorystycznych najwyższych dopuszczalnych poziomów oraz ocenę ewentualnych zmian poziomów wynikających ze zmian w praktykach rolniczych, a także zmian czynników klimatycznych i środowiskowych, państwa członkowskie i zainteresowane strony powinny być zobowiązane do dostarczenia niezbędnych danych i informacji.

(10)

Wykazano, że gluten pszenny jako produkt uboczny procesu mielenia na mokro zawiera wyższe poziomy alkaloidów sporyszu pomimo stosowania dobrych praktyk, ponieważ alkaloidy sporyszu ulegają koncentracji w wyniku procesu produkcji glutenu. Należy zatem zwiększyć najwyższy dopuszczalny poziom alkaloidów sporyszu w glutenie pszennym.

(11)

W związku ze zmianami w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady (5) należy zmienić odpowiedni przypis w załączniku do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1881/2006.

(12)

Aby umożliwić podmiotom gospodarczym przygotowanie się do stosowania nowych przepisów wprowadzonych niniejszym rozporządzeniem, należy ustanowić rozsądny termin rozpoczęcia stosowania najwyższych dopuszczalnych poziomów oraz okres przejściowy w odniesieniu do środków spożywczych wprowadzonych zgodnie z prawem do obrotu przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia. Jednak w odniesieniu do żyta nie można jeszcze w racjonalny sposób osiągnąć niższych poziomów zanieczyszczenia przetrwalnikami buławinki czerwonej i dlatego należy przewidzieć dłuższy okres, aby umożliwić bardziej rygorystyczne stosowanie dobrych praktyk rolniczych i stosowanie udoskonalonych technik sortowania i oczyszczania.

(13)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 1881/2006.

(14)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Stałego Komitetu ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz,