(1)

Na wniosek Cypru z dnia 6 sierpnia 2020 r. dnia 25 września 2020 r. Rada przyznała Cyprowi na jego wniosek pomoc finansową w postaci pożyczki o wartości nieprzekraczającej 479 070 000 EUR, o maksymalnym średnim terminie zapadalności wynoszącym 15 lat w celu uzupełnienia krajowych działań podejmowanych przez Cypr na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na jej konsekwencje społeczno-gospodarcze tej pandemii dla pracowników i osób samozatrudnionych.

(2)

Pożyczka miała być wykorzystana przez Cypr na sfinansowanie mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, podobnych środków oraz środków ochrony zdrowia, o których mowa w art. 3 decyzji wykonawczej Rady (UE) 2020/1344 (2).

(3)

Pandemia COVID-19 w dalszym ciągu powoduje wyłączenie znacznej części ludności Cypru z aktywności zawodowej. Doprowadziło to do nagłego i poważnego wzrostu wydatków publicznych na Cyprze w odniesieniu do środków, o których mowa w art. 3 lit. a)–e), g) i h) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344.

(4)

Pandemia COVID-19 oraz nadzwyczajne środki wdrożone przez Cypr w latach 2020 i 2021, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się oraz złagodzić jej skutki społeczno-gospodarcze i zdrowotne, miały i nadal mają ogromny wpływ na finanse publiczne. Zgodnie z prognozą Komisji z jesieni 2020 r. zakładano, że na koniec 2020 r. deficyt oraz dług sektora instytucji rządowych i samorządowych na Cyprze wyniesie odpowiednio 6,1 % i 112,6 % produktu krajowego brutto (PKB). Prognozuje się, że w 2021 r. deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych na Cyprze zmniejszy się do 2,3 % PKB, zaś dług zmaleje do 108,2 % PKB. Jak wynika ze śródokresowej prognozy Komisji z zimy 2021 r., PKB Cypru ma wzrosnąć o 3,2 % w 2021 r.

(5)

W dniu 10 marca 2021 r. Cypr zwrócił się do Unii o dodatkową pomoc finansową o wartości 124 700 000 EUR przeznaczoną na dalsze uzupełnienie krajowych działań podejmowanych przez to państwo w latach 2020 i 2021 na rzecz łagodzenia wpływu pandemii COVID-19 oraz w reakcji na jej konsekwencje społeczno-gospodarcze dla pracowników i osób samozatrudnionych. W szczególności dotyczy to środków określonych w motywach 6–13.

(6)

Ustawa 27(I)/2020 (3), ustawa 49(I)/2020 (4), ustawa 140(I)/2020 (5) i ustawa 36(I)2021 (6) są podstawą wprowadzenia szeregu miesięcznych aktów wykonawczych (7), w których określono środki łagodzenia wpływu pandemii COVID-19. Na mocy tych przepisów władze wprowadziły „specjalny program urlopów”, o którym mowa w art. 3 lit. a) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344 i w ramach którego zapewnia się rekompensatę wynagrodzeń dla rodziców pracujących w sektorze prywatnym, którzy mają dzieci w wieku do 15. roku życia lub dzieci z niepełnosprawnościami w dowolnym wieku. Ten specjalny program można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ w jego ramach zapewnia się wsparcie dochodu dla pracowników oraz pomaga się w utrzymaniu zatrudnienia, zapobiegając sytuacji, w której rodzice, którzy muszą opiekować się swoimi dziećmi, kiedy szkoły są zamknięte, musieliby rozwiązać stosunek pracy. Środek, pierwotnie obowiązujący od lutego 2020 r. do czerwca 2020 r., przedłużono na okres od stycznia 2021 r. do czerwca 2021 r.

(7)

Ponadto podstawą „programu wspierania przedsiębiorstw w przypadku całkowitego zawieszenia działalności”, o którym mowa w art. 3 lit. b) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, są ustawa 27(I)/2020, ustawa 49(I)/2020, ustawa 140(I)/2020 i ustawa 36(I)2021, a także szereg miesięcznych aktów wykonawczych (8). Program ten zapewnia rekompensatę wynagrodzeń dla 97 % pracowników przedsiębiorstw zmuszonych do zawieszenia działalności, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r. (2019 r. za okres od lipca 2020 r. do sierpnia 2020 r.), w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata wynosi maksymalnie 1 214 EUR miesięcznie, a minimalnie – 360 EUR. Środek, pierwotnie obowiązujący od marca 2020 r. do sierpnia 2020 r., przedłużono na okres od września 2020 r. do czerwca 2021 r.

(8)

Ponadto podstawą „programu wspierania przedsiębiorstw w przypadku częściowego zawieszenia działalności”, o którym mowa w art. 3 lit. b) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, są ustawa 27(I)/2020, ustawa 49(I)/2020, ustawa140(I)/2020 i ustawa 36(I)2021, a także szereg miesięcznych aktów wykonawczych (9). Program ten zapewnia rekompensatę wynagrodzeń dla pracowników przedsiębiorstw odnotowujących spadek obrotów z powodu kryzysu związanego z COVID-19, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Rekompensata obejmuje 60 % wynagrodzenia pracownika lub 60 % jednostek ubezpieczenia społecznego pracownika uzyskanych w 2018 r., w zależności od tego, która kwota jest wyższa. Rekompensata wynosi maksymalnie 1 214 EUR miesięcznie, a minimalnie – 360 EUR. Środek, pierwotnie obowiązujący od marca 2020 r. do czerwca 2020 r., przedłużono na okres od stycznia 2021 r. do czerwca 2021 r.

(9)

Podstawą „specjalnego programu dla osób samozatrudnionych”, o którym mowa w art. 3 lit. c) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, są ustawa 27(I)/2020, ustawa 49(I)/2020, ustawa 140(I)/2020 i ustawa 36(I)2021, a także szereg aktów wykonawczych (10). Program ten zapewnia rekompensatę dla osób samozatrudnionych, które zgodnie z dekretem Ministra Zdrowia lub decyzją Rady Ministrów nie mogą wykonywać żadnej działalności. Środek, pierwotnie obowiązujący od marca 2020 r. do czerwca 2020 r., przedłużono na okres od lipca 2020 r. do czerwca 2021 r.

(10)

Podstawą „specjalnego programu dla hoteli i turystycznych obiektów noclegowych”, o którym mowa w art. 3 lit. d) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, są ustawa 27(I)/2020, ustawa 49(I)/2020, ustawa 140(I)/2020 i ustawa 36(I)2021, a także szereg aktów wykonawczych (11). Program zapewnia rekompensatę wynagrodzeń na rzecz wsparcia pracowników w branży hotelarskiej i w innych przedsiębiorstwach oferujących usługi zakwaterowania turystycznego, których pracodawcy całkowicie zawiesili swoją działalność lub odnotowali spadek obrotów o ponad 40 %. Warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Środek, pierwotnie obowiązujący od czerwca 2020 r. do października 2020 r., przedłużono na okres od listopada 2020 r. do czerwca 2021 r.

(11)

Podstawą „specjalnego programu wspierania przedsiębiorstw związanych z branżą turystyczną lub przedsiębiorstw, na które wpływa turystyka lub które są związane z przedsiębiorstwami podlegającymi obowiązkowi całkowitego zawieszenia działalności”, o którym mowa w art. 3 lit. e) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, są ustawa 27(I)/2020, ustawa 49(I)/2020, ustawa 140(I)/2020 i ustawa 36(I)2021, a także szereg aktów wykonawczych (12). Program ten zapewnia rekompensatę wynagrodzeń dla pracowników przedsiębiorstw branży hotelarskiej i innych przedsiębiorstw oferujących usługi zakwaterowania turystycznego, które całkowicie zawiesiły swoją działalność lub odnotowały spadek obrotów o ponad 40 % w przeciwieństwie do 55 % przewidzianych w pierwotnym programie, przy czym warunkiem udziału w programie jest utrzymanie zatrudnienia. Środek, pierwotnie obowiązujący od czerwca 2020 r. do sierpnia 2020 r., przedłużono ze zmianami na okres od września 2020 r. do czerwca 2021 r.

(12)

Ponadto w „programie dofinansowania” ustanowionym aktem pt. „Budżet uzupełniający – tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19”, o którym mowa w art. 3 lit. g) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, wprowadzono subsydia dla bardzo małych i małych przedsiębiorstw oraz osób samozatrudnionych, które zatrudniają do 50 pracowników. Wniosek dotyczy jedynie tej części wydatków, która jest związana ze wsparciem dla osób samozatrudnionych oraz przedsiębiorstw jednoosobowych. W ramach tych subsydiów zapewnia się dotację ryczałtową, by wspierać małe przedsiębiorstwa i osoby samozatrudnione w zakresie kosztów operacyjnych. Kwoty ryczałtowe wsparcia dostosowano pod kątem różnych kategorii przedsiębiorstw na podstawie liczby zatrudnionych. Ponadto uzgodniono wsparcie dla przedsiębiorstw, które zawiesiły swoją działalność gospodarczą w marcu 2020 r., w kwocie 10 000 EUR dla przedsiębiorstw zatrudniających do 9 pracowników oraz 15 000 EUR dla przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 9 pracowników. Program dofinansowania można uznać za środek podobny do mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w rozporządzeniu (UE) 2020/672, ponieważ jego celem jest ochrona osób samozatrudnionych lub podobnych kategorii pracowników przed spadkiem lub utratą dochodów. Środek, pierwotnie obowiązujący od kwietnia 2020 r. do maja 2020 r., przedłużono ze zmianami na listopad 2020 r.

(13)

Ponadto Cypr przedłużył środek ochrony zdrowia mający pomóc złagodzić wpływ kryzysu związanego z COVID-19, przewidziany w ustawie 27(I)/2020, ustawie 49(I)/2020 ustawie 140(I)/2020 i ustawie 36(I)2021oraz aktach wykonawczych (13). W szczególności w ramach „programu świadczeń z tytułu choroby”, o którym mowa w art. 3 lit. h) decyzji wykonawczej (UE) 2020/1344, zapewnia się rekompensatę wynagrodzeń dla pracowników sektora prywatnego i osób samozatrudnionych, pod warunkiem że są one zaklasyfikowane jako osoby narażone zgodnie z wykazem publikowanym przez Ministerstwo Zdrowia, zostały objęte kwarantanną przez władze albo są zakażone COVID-19. Środek, pierwotnie obowiązujący od marca 2020 r. do czerwca 2020 r., przedłużono na okres od listopada 2020 r. do czerwca 2021 r.

(14)

Cypr spełnia warunki dotyczące zwrócenia się z wnioskiem o pomoc finansową, które określono w art. 3 rozporządzenia (UE) 2020/672. Cypr przedstawił Komisji odpowiednie dowody potwierdzające, że faktyczne i planowane wydatki publiczne wzrosły o 742 040 000 EUR od dnia 1 lutego 2020 r. w związku ze środkami krajowymi przyjętymi w celu złagodzenia skutków społeczno-gospodarczych pandemii COVID-19. Stanowi to nagły i znaczny wzrost, ponieważ dotyczy on przedłużenia istniejących środków krajowych bezpośrednio dotyczących mechanizmów zmniejszonego wymiaru czasu pracy i podobnych środków, które obejmują znaczną część przedsiębiorstw i ludności aktywnej zawodowo na Cyprze. Cypr zamierza sfinansować 138 270 000 EUR zwiększonej kwoty wydatków ze środków unijnych.

(15)

Komisja skonsultowała się z Cyprem oraz zweryfikowała nagły i znaczny wzrost faktycznych i planowanych wydatków publicznych związanych bezpośrednio z mechanizmami zmniejszonego wymiaru czasu pracy oraz podobnymi środkami, a także z korzystaniem ze środków ochrony zdrowia związanych z pandemią COVID-19, o których mowa we wniosku Cypru z dnia 10 marca 2021 r., zgodnie z art. 6 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(16)

Środki ochrony zdrowia, o których mowa we wniosku Cypru z dnia 10 marca 2021 r. i o których mowa w motywie 13, wynoszą 440 000 EUR.

(17)

Należy zatem udzielić pomocy finansowej, aby pomóc Cyprowi w przezwyciężeniu skutków społeczno-gospodarczych poważnych zakłóceń gospodarczych spowodowanych przez pandemię COVID-19. Komisja powinna podejmować decyzje dotyczące terminów zapadalności, wysokości i uruchamiania transz i podtransz w ścisłej współpracy z organami krajowymi.

(18)

Cypr i Komisja powinni uwzględnić niniejszą decyzję w umowie pożyczki, o której mowa w art. 8 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2020/672.

(19)

Niniejsza decyzja powinna pozostawać bez uszczerbku dla wyniku procedur dotyczących zakłóceń funkcjonowania rynku wewnętrznego, które mogą zostać podjęte, w szczególności zgodnie z art. 107 i 108 Traktatu. Niniejsza decyzja nie uchyla obowiązku powiadomienia Komisji przez państwo członkowskie, na podstawie art. 108 Traktatu, o przypadkach potencjalnej pomocy państwa.

(20)

Cypr powinien regularnie przedstawiać Komisji informacje dotyczące realizacji planowanych wydatków publicznych, aby umożliwić Komisji ocenę stopnia realizacji tych wydatków przez Cypr.

(21)

Decyzję o udzieleniu pomocy finansowej podjęto, uwzględniając istniejące i przewidywane potrzeby Cypru, a także już przedłożone lub planowane wnioski pozostałych państw członkowskich o pomoc finansową na podstawie rozporządzenia (UE) 2020/672, z uwzględnieniem zasad równego traktowania, solidarności, proporcjonalności i przejrzystości,