(1)

Decyzją 2002/915/WE (2) Komisja przyznała odstępstwo, o które wniosła Dania zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG, zezwalając Danii na stosowanie rocznie na hektar do 230 kg azotu pochodzącego z nawozu naturalnego w niektórych gospodarstwach hodowli bydła. Odstępstwo to zostało przedłużone decyzjami Komisji 2005/294/WE (3) i 2008/664/WE (4) oraz decyzjami wykonawczymi Komisji 2012/659/UE (5), (UE) 2017/847 (6) i (UE) 2018/1928 (7).

(2)

Odstępstwo przyznane decyzją wykonawczą (UE) 2018/1928 na okres 2017–2018 dotyczyło 1 312 gospodarstw hodowli bydła, 396 000 dużych jednostek przeliczeniowych (odpowiednik 39,6 mln kg azotu pochodzącego z nawozu naturalnego) i 198 195 hektarów gruntów ornych, czyli odpowiednio 3,9 % łącznej liczby gospodarstw, 18,1 % łącznej ilości stosowanego azotu (N) pochodzącego z nawozu naturalnego i 8,2 % ogólnej powierzchni użytków rolnych netto.

(3)

Pismem z dnia 20 marca 2020 r. Dania złożyła do Komisji wniosek o przedłużenie odstępstwa na mocy pkt 2 akapit trzeci załącznika III do dyrektywy 91/676/EWG.

(4)

W Danii funkcjonuje program działań zgodnie z art. 5 dyrektywy 91/676/EWG, zgodnie z częściami zarządzenia wykonawczego nr 760 z dnia 30 czerwca 2019 r. w sprawie przepisów środowiskowych w zakresie hodowli zwierząt oraz przechowywania i korzystania z nawozów, ustawą nr 338 z dnia 2 kwietnia 2019 r. w sprawie korzystania z nawozów w rolnictwie i środków ograniczających stosowanie składników pokarmowych z późn. zm., zarządzeniem wykonawczym nr 762 z dnia 29 lipca 2019 r. w sprawie korzystania z nawozów w rolnictwie w okresie planowania 2019–2020 oraz zarządzeniem wykonawczym nr 66 z dnia 28 stycznia 2020 r. w sprawie środków ograniczających stosowanie składników pokarmowych i środków rolniczych w rolnictwie w okresie planowania 2020–2021. Jako uzupełnienie tych środków Dania realizuje od 2019 r. ukierunkowaną regulację na podstawie ustawy nr 338 z dnia 2 kwietnia 2019 r. w sprawie korzystania z nawozów w rolnictwie i środków ograniczających stosowanie składników pokarmowych z późn. zm. Ponadto duńskie prawodawstwo obejmuje ogólne regulacje dotyczące fosforu zgodnie z ustawą nr 256 z dnia 21 marca 2017 r. w sprawie hodowli zwierząt gospodarskich i korzystania z nawozów oraz zarządzeniem nr 865 z dnia 23 czerwca 2017 r. w sprawie komercyjnych zwierząt gospodarskich, nawozu naturalnego, kiszonek itp. – obecnie zarządzeniem nr 760 z dnia 30 lipca 2019 r.

(5)

Duńskie przepisy wykonujące dyrektywę 91/676/EWG obejmują ograniczenia dotyczące stosowania azotu. Przepisy ograniczające stosowanie fosforu weszły w życie w sierpniu 2017 r.

(6)

Duńskie przepisy prawne obejmują ukierunkowany system łączony dla nieobowiązkowych i obowiązkowych międzyplonów na okres objęty niniejszą decyzją. W ramach tego systemu obowiązkowe przepisy dotyczące międzyplonów powinny wchodzić w życie automatycznie, jeżeli dobrowolne porozumienia w odniesieniu do międzyplonów nie zapewnią osiągnięcia wyznaczonych celów w zakresie ochrony środowiska. Obszary pokryte międzyplonami są uzupełnieniem krajowego wymogu dotyczącego obowiązkowych międzyplonów zgodnie z ustawą nr 338 z dnia 2 kwietnia 2019 r. z późn. zm. System ten jest konieczny do zapewnienia, by stosowanie obecnego odstępstwa nie doprowadziło do spadku jakości wody.

(7)

Informacje dostarczone przez Danię w kontekście odstępstwa przyznanego decyzją wykonawczą (UE) 2018/1928 wskazują, że odstępstwo to nie prowadzi do pogorszenia jakości wody w porównaniu z obszarami, które nie są objęte odstępstwem. Z danych dotyczących wdrażania dyrektywy 91/676/EWG w latach 2012–2015 (8) wynika, że w odniesieniu do wód gruntowych w 83,4 % punktów monitorowania odnotowano średnie stężenie azotanów w wysokości poniżej 50 mg/l, a w 27,5 % – poniżej 25 mg/l. W przypadku słodkich wód powierzchniowych w 99,4 % punktów monitorowania średnie stężenie azotanów wynosi poniżej 50 mg/l, a w 85,8 % – poniżej 25 mg/l. Dane z monitorowania wykazują ogólną stałą tendencję w zakresie stężenia azotanów w wodach gruntowych i słodkich wodach powierzchniowych w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym (2008–2011). Dane na temat eutrofizacji wskazują, że 25 % monitorowanych jezior zaklasyfikowano jako jeziora o bardzo dobrym lub dobrym stanie, a 75 % jako jeziora o stanie poniżej dobrego, zaś 2 z 119 monitorowanych części wód przyujściowych/przybrzeżnych zostały sklasyfikowane jako wody o dobrym stanie.

(8)

Komisja po zbadaniu wniosku Danii na podstawie elementów opisanych w pkt 2 akapit trzeci załącznika III do dyrektywy 91/676/EWG oraz w świetle doświadczeń zdobytych w stosowaniu odstępstwa zgodnie z decyzjami 2002/915/WE, 2005/294/WE i 2008/664/WE oraz decyzjami wykonawczymi 2012/659/UE, (UE) 2017/847 i (UE) 2018/1928, uznaje, że – jeżeli spełnione zostaną pewne ścisłe warunki dotyczące międzyplonów, pułapów dotyczących fosforu, płodozmianu, stosowania nawozu naturalnego i innych nawozów, pobierania próbek gleby i ich analizy – ilość nawozu naturalnego przewidziana przez Danię, mianowicie 230 kg azotu na hektar rocznie, nie przeszkodzi w osiągnięciu celów dyrektywy 91/676/EWG.

(9)

W gospodarstwach uprawnionych do stosowania nawozu w ilości do 230 kg azotu w przeliczeniu na hektar rocznie plany nawożenia powinny być aktualizowane terminowo w celu zapewnienia spójności z faktycznymi praktykami rolniczymi, a stała pokrywa roślinna na gruntach ornych i międzyplony powinny być wykorzystywane do odzyskiwania azotanów wymytych z podglebia w okresie jesiennym oraz ograniczania ich wymywania w okresie zimowym.

(10)

W dyrektywie 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (9) określono przepisy ogólne służące ustanowieniu infrastruktury informacji przestrzennej w Unii dla celów polityk unijnych w zakresie ochrony środowiska oraz polityk lub działań mogących oddziaływać na środowisko. W stosownych przypadkach informacje przestrzenne gromadzone w kontekście niniejszej decyzji powinny być zgodne z przepisami określonymi we wspomnianej dyrektywie. W celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych i zwiększenia spójności danych przy gromadzeniu niezbędnych danych na podstawie niniejszej decyzji Dania powinna korzystać z informacji uzyskanych w ramach zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli ustanowionego na podstawie tytułu V rozdział II rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 (10).

(11)

Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu ds. Azotanów ustanowionego na podstawie art. 9 dyrektywy 91/676/EWG,

1)

„gospodarstwo hodowli bydła” oznacza gospodarstwo produkujące rocznie ponad 300 kg azotu pochodzącego z odchodów zwierzęcych, z czego co najmniej dwie trzecie pochodzą od bydła;

2)

„rośliny uprawne podsiewane trawą” oznaczają zboża na kiszonkę, kukurydzę na kiszonkę, zboża jare, zboża ozime lub jęczmień jary i groszek, podsiewane trawą przed zbiorami lub po zbiorach;

3)

„uprawy o wysokim poborze azotu i długim okresie wegetacji” oznaczają:

4)

„trawa” oznacza trwałe lub krótkotrwałe użytki zielone;

5)

„profil glebowy” oznacza warstwę gleby sięgającą od poziomu gruntu do głębokości 0,90 m lub do średniego najwyższego poziomu wód gruntowych, jeżeli poziom wód gruntowych znajduje się wyżej niż 0,90 m poniżej poziomu gruntu.

1)

Dnia 1 sierpnia 2017 r. weszło w życie zarządzenie w sprawie komercyjnych zwierząt gospodarskich, nawozu naturalnego, kiszonek itp. nr 865 z dnia 23 czerwca 2017 r., ustalające bezpośrednie pułapy fosforu na różnych poziomach w całym kraju, w zależności od rodzaju nawozu. Pułapy dotyczą stosowania fosforu ze wszystkich rodzajów nawozów: nawozów organicznych, w tym nawozu naturalnego, produktu pofermentacyjnego z produkcji biogazu, odgazowanej biomasy roślinnej, szlamu z oczyszczalni ścieków komunalnych, jak również nawozów przemysłowych. Bardziej rygorystyczne pułapy stosowania fosforu stosuje się w niektórych zlewniach środowisk wodnych narażonych na fosfor.

2)

Należy wprowadzić system wskaźników i system monitorowania ilości fosforu stosowanego na obszarach rolnych w Danii. Jeżeli system wskaźników lub system monitorowania wykaże, że rzeczywisty średni roczny poziom nawożenia fosforem na gruntach rolnych w Danii może przekroczyć lub już przekracza średnie krajowe poziomy nawożenia fosforem, które mają zostać osiągnięte w okresie 2018–2025, pułapy maksymalnego stosowania fosforu zostaną odpowiednio obniżone.

3)

Dnia 5 kwietnia 2019 r. weszła w życie duńska ustawa nr 338 z dnia 2 kwietnia 2019 r. w sprawie korzystania z nawozów w rolnictwie i środków ograniczających stosowanie składników pokarmowych z późn. zm., ustanawiająca ukierunkowany system łączony dla nieobowiązkowych i obowiązkowych środków w oparciu o potrzebę ograniczenia zawartości azotanów w jednolitych częściach wód podziemnych i w wodach przybrzeżnych. Od 2020 r. system wpisuje się w ramy wykonywania przez Danię obowiązków wynikających z dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (11). Środki te przewidują ustalenie upraw międzyplonów lub ustanowienie środków alternatywnych określonych w przepisach krajowych. W ramach tego systemu obowiązkowe przepisy dotyczące ograniczenia stosowania azotu wchodzą w życie automatycznie, jeżeli dobrowolne porozumienia w odniesieniu do ograniczenia stosowania azotu nie zapewnią osiągnięcia wystarczających celów w dziedzinie ochrony środowiska.

4)

Uprawy międzyplonów ustalone w ramach tego systemu są liczone dodatkowo w stosunku do międzyplonów sadzonych w celu spełnienia obowiązujących wymogów krajowych na poziomie 10,7 lub 14,7 % międzyplonów na powierzchni gruntów gospodarstwa hodowli bydła lub obowiązującego wymogu krajowego określonego w odpowiednich zarządzeniach wykonawczych na kolejne okresy planowania i nie mogą być ustalone na tym samym obszarze, który jest wykorzystywany w celu spełnienia wymogu obszaru proekologicznego w odniesieniu do międzyplonów.

a)

mapy określające odsetek gospodarstw hodowli bydła, odsetek zwierząt gospodarskich, odsetek gruntów rolnych objętych indywidualnym odstępstwem w każdej gminie oraz mapy miejscowego użytkowania gruntów, o których mowa w art. 10 ust. 1;

b)

wyniki monitorowania wód gruntowych i powierzchniowych w odniesieniu do stężeń azotanów i fosforu, łącznie z określonymi w art. 10 ust. 2 informacjami na temat tendencji w zakresie jakości wody w warunkach objęcia odstępstwem i nieobjęcia odstępstwem oraz wpływu odstępstwa na jakość wody;

c)

wyniki monitorowania gleby w odniesieniu do stężeń azotanów i fosforu w wodzie strefy korzeniowej oraz w odniesieniu do azotu i fosforu w glebie w warunkach objęcia odstępstwem i nieobjęcia odstępstwem, o których mowa w art. 10 ust. 2;

d)

wyniki badań miejscowego użytkowania gruntów, systemu płodozmianu i praktyk rolniczych, o których mowa w art. 10 ust. 3;

e)

wyniki modelowych obliczeń wielkości strat azotu i fosforu z gospodarstw hodowli bydła korzystających z zezwolenia, o których mowa w art. 10 ust. 3;

f)

tabele zawierające odsetek gruntów rolnych objętych odstępstwem, pokrytych koniczyną lub lucerną oraz jęczmieniem/groszkiem podsianymi trawą, o których mowa w art. 10 ust. 4;

g)

ocenę realizacji warunków odstępstwa na podstawie kontroli na poziomie gospodarstwa oraz informacje dotyczące gospodarstw hodowli bydła niespełniających warunków na podstawie wyników kontroli administracyjnych i inspekcji, o których mowa w art. 11;

h)

tendencje w zakresie liczby zwierząt gospodarskich i produkcji nawozu naturalnego w ramach każdej kategorii zwierząt gospodarskich w Danii i w gospodarstwach hodowli bydła korzystających z odstępstwa;

i)

realizację warunków odstępstwa określonych w art. 4.