17.1.2009   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 13/3

(1)

Obserwowany i spodziewany wzrost natężenia ruchu lotniczego w Europie wymaga odpowiedniego wzrostu mocy przerobowych kontroli ruchu lotniczego. Sytuacja ta rodzi konieczność udoskonalenia systemów operacyjnych, szczególnie zwiększenia efektywności łączności pomiędzy kontrolerami a pilotami. Kanały łączności głosowej stają się coraz bardziej przeciążone i powinny być uzupełnione o usługi łącza danych ziemia-powietrze.

(2)

Liczne badania i testy przeprowadzone przez Wspólnotę i Eurocontrol potwierdziły możliwości usług łącza danych w zakresie zwiększenia mocy przerobowych kontroli ruchu lotniczego. Usługi te powinny zostać wprowadzone w sposób skoordynowany, aby zoptymalizować potencjalne korzyści z nich wynikające.

(3)

Na mocy art. 8 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 organizacja Eurocontrol została upoważniona do opracowania wymogów w zakresie skoordynowanego wprowadzenia usług łącza danych. Niniejsze rozporządzenie oparte jest na wynikającym z tego mandatu sprawozdaniu z dnia 19 października 2007 r.

(4)

Niniejsze rozporządzenie nie obejmuje wojskowych działań operacyjnych i szkolenia, o których mowa w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 549/2004.

(5)

Szybkie wprowadzenie usług łącza danych jako uzupełnienia łączności głosowej pomiędzy kontrolerem a pilotem w fazie przelotu jest przewidziane w centralnym planie zarządzania europejskim ruchem lotniczym (centralny plan ATM), opracowanym w ramach fazy planowania projektu SESAR opartego na rozporządzeniu Rady (WE) nr 219/2007 z dnia 27 lutego 2007 r. w sprawie utworzenia wspólnego przedsięwzięcia w celu opracowania europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji (SESAR) (3).

(6)

Usługi łącza danych powinny zostać wprowadzone w ciągłych i jednolitych częściach przestrzeni powietrznej w ramach europejskiej jednolitej przestrzeni powietrznej, w pierwszej kolejności w najbardziej zatłoczonej górnej przestrzeni powietrznej. Biorąc pod uwagę znaczenie usług łącza danych dla dalszego rozwoju europejskiej sieci zarządzania ruchem lotniczym (dalej zwanej EATMN), ich stosowanie powinno zostać stopniowo rozszerzone na większą część przestrzeni powietrznej europejskiej w ramach jednolitej przestrzeni powietrznej, zgodnie z art. 1 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 551/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 marca 2004 r. w sprawie organizacji i użytkowania przestrzeni powietrznej w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej (rozporządzenie w sprawie przestrzeni powietrznej) (4).

(7)

Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (dalej zwana ICAO) oraz Europejska Organizacja Wyposażenia Lotnictwa Cywilnego (dalej zwana Eurocae) zdefiniowały znaczną część usług łącza danych. Jedynie te usługi, które zostały odpowiednio zatwierdzone na poziomie Eurocontrolu, powinny być obowiązkowo wprowadzone, w oparciu o standardy określone przez te organizacje.

(8)

Wzrost zdolności przewozowych w wyniku wprowadzenia usług łącza danych jest uzależniony od procentowego udziału lotów wykonywanych z wykorzystaniem funkcji łącza danych. Aby mógł nastąpić wystarczający wzrost zdolności przewozowych, znaczny odsetek lotów, nie mniejszy niż 75 %, powinien mieć możliwość korzystania z tej funkcji.

(9)

Należy z odpowiednim wyprzedzeniem uprzedzić operatorów, aby wyposażyli swoje statki powietrzne w nowe urządzenia, przy czym dotyczy to zarówno nowych statków powietrznych, jak i istniejącej floty. Element ten należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu terminów instalacji obowiązkowego wyposażenia.

(10)

Wiele statków powietrznych, głównie obsługujących rejsy międzykontynentalne, zostało już wyposażonych w funkcję łącza danych z wykorzystaniem standardów znanych jako przyszłe systemy żeglugi powietrznej (FANS) 1/A. Nie miałoby ekonomicznego uzasadnienia żądanie od operatorów, aby instalowali dodatkowy sprzęt do łącza danych w tych statkach powietrznych w celu spełnienia wymogów niniejszego rozporządzenia. Jednak w okresie długoterminowym powinna zostać osiągnięta konwergencja pomiędzy technicznymi rozwiązaniami stosowanymi w rejsach międzykontynentalnych a tymi określonymi przez niniejsze rozporządzenie. W związku z tym należy ustalić odpowiedni termin w tym względzie.

(11)

Warunki wydania zgody na start statku powietrznego z elementami łącza danych tymczasowo niedziałającymi powinny być określone w obowiązującym wykazie minimalnego wyposażenia, o którym mowa w załączniku III do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3922/91 z dnia 16 grudnia 1991 r. w sprawie harmonizacji wymagań technicznych i procedur administracyjnych w dziedzinie lotnictwa cywilnego (5) oraz w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 216/2008 z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie wspólnych zasad w zakresie lotnictwa cywilnego i utworzenia Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego oraz uchylającym dyrektywę Rady 91/670/EWG, rozporządzenie (WE) nr 1592/2002 i dyrektywę 2004/36/WE (6), a także przepisy wykonawcze do niej.

(12)

Należy ustalić kryteria ewentualnego wyłączenia, dotyczące w szczególności uwarunkowań ekonomicznych lub technicznych, które pozwolą operatorom na uzyskanie wyjątkowego zwolnienia z obowiązku wyposażenia określonych typów statków powietrznych w funkcję łącza danych.

(13)

Państwowe transportowe statki powietrzne stanowią najszerszą kategorię państwowych statków powietrznych eksploatowanych w ramach ogólnego ruchu lotniczego w przestrzeni powietrznej, do której stosuje się niniejsze rozporządzenie. Państwa członkowskie, jeśli zdecydują o wyposażeniu tego typu statków powietrznych w funkcję łącza danych działającą zgodnie ze standardami, które nie odnoszą się do wymogów operacji wojskowych, powinny wdrożyć rozwiązania techniczne zgodne z niniejszym rozporządzeniem.

(14)

Jednolite stosowanie w jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej szczegółowych procedur dotyczących użycia łącza danych ma kluczowe znaczenia dla uzyskania interoperacyjności i sprawnej eksploatacji.

(15)

ICAO określiła znormalizowane aplikacje ziemia-powietrze do zarządzania kontekstem („Context Management”, dalej zwane „CM”) oraz łączności kontroler-pilot za pomocą łącza danych (dalej zwane „CPDLC”) w celu wprowadzenia usług łącza danych. Instytucje zapewniające służby ruchu lotniczego i operatorzy powinni przyjąć te aplikacje i korzystać ze wspólnego, znormalizowanego zestawu komunikatów w celu zapewnienia całkowicie interoperacyjnego wdrożenia usług łącza danych.

(16)

Można stosować kilka protokołów łączności w celu wymiany danych pomiędzy aplikacjami ziemia-powietrze. W celu zapewnienia ogólnej interoperacyjności w ramach przestrzeni powietrznej, do której stosuje się niniejsze rozporządzenie, przynajmniej na ziemi powinien jednak zostać wdrożony wspólny zestaw. Protokoły określone przez ICAO w oparciu o sieć łączności lotniczej (dalej zwanej ATN) oraz bardzo wysokiej częstotliwości łącze cyfrowe Mode 2 (dalej zwane VDL 2) uważa się obecnie za jedyne właściwe rozwiązanie, które może zostać wdrożone w sposób zharmonizowany. W związku z tym państwa członkowskie powinny zapewnić dostępność takiego rozwiązania.

(17)

Regionalne procedury uzupełniające ICAO obowiązujące w Europie są obecnie zmieniane, aby umożliwić obowiązkowy przewóz elementów łącza danych w przestrzeni powietrznej niektórych państw członkowskich.

(18)

Operatorzy i instytucje świadczące usługi łączności w zakresie wymiany danych pomiędzy aplikacjami ziemia-powietrze powinni mieć swobodę korzystania z różnych protokołów, innych niż ATN/VDL 2. Protokoły te powinny jednak odpowiadać stosownym wymogom zapewniającym zachowanie pełnej interoperacyjności pomiędzy organami służb ruchu lotniczego a statkami powietrznymi.

(19)

Organy służb ruchu lotniczego (dalej zwane ATS) mogą zlecić innym instytucjom świadczenie usług łączności ziemia-powietrze za pomocą łącza danych. Dla zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, ochrony i efektywności tych usług zainteresowane strony powinny zawrzeć porozumienia o poziomie usług.

(20)

W celu zapewnienia pełnej interoperacyjności usług łącza danych statki powietrzne i organy ATS wyposażone w funkcję łącza danych powinny mieć możliwość nawiązywania łączności za pomocą łącza danych niezależnie od ustaleń dokonanych pomiędzy operatorami a instytucjami ATS w celu zapewnienia dostępności usług łączności ziemia-powietrze. Należy zatem podjąć odpowiednie środki w tym zakresie.

(21)

Informacje na temat dostępności funkcji łącza danych w ramach danego lotu powinny być wpisane do planu lotu, przetworzone i przesłane pomiędzy organami ATS. Informacje identyfikacyjne pozwalające na korzystanie z aplikacji łącza danych ziemia-powietrze oraz na uruchomienie wymiany danych ze statkiem powietrznym przez kolejny organ ATS także powinny być przetworzone i przesłane pomiędzy organami ATS.

(22)

Instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej oraz pozostałe podmioty świadczące usługi łączności ziemia-powietrze za pomocą łącza danych muszą podjąć działania zapewniające odpowiednią ochronę wymiany informacji.

(23)

Jakość usług związanych z łącznością ziemia-powietrze za pomocą łącza danych powinna być regularnie monitorowana przez instytucje ATS.

(24)

Należy stosować wspólny schemat rozwiązań służących jednoznacznej identyfikacji wszystkich stacji na ziemi i w powietrzu zaangażowanych w wymianę informacji za pomocą łącza danych.

(25)

Ze względu na potrzebę utrzymania lub poprawy istniejących poziomów bezpieczeństwa w zakresie eksploatacji państwa członkowskie powinny być zobowiązane do zapewnienia przeprowadzenia przez właściwe podmioty oceny bezpieczeństwa, w tym procesów identyfikacji zagrożeń oraz oceny i ograniczania ryzyka.

(26)

Na mocy art. 3 ust. 3 lit. d) rozporządzenia (WE) nr 552/2004 przepisy wykonawcze dotyczące interoperacyjności powinny opisywać określone procedury oceny zgodności stosowane do oceny zgodności lub przydatności do wykorzystania części składowych, jak również weryfikacji systemów.

(27)

Działania przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Jednolitej Przestrzeni Powietrznej,

a)

systemów przetwarzania parametrów lotu, ich elementów oraz procedur towarzyszących, a także systemów interfejsów człowiek-maszyna, ich elementów i procedur towarzyszących, wykorzystywanych przez organy służb ruchu lotniczego obsługujące ogólny ruch lotniczy;

b)

pokładowych elementów interfejsów człowiek-maszyna i procedur towarzyszących;

c)

systemów łączności ziemia-powietrze, ich elementów i procedur towarzyszących.

1)

„usługa łącza danych” oznacza zestaw odpowiednich transakcji zarządzania ruchem lotniczym, wspomaganych przez łączność ziemia-powietrze za pomocą łącza danych, które mają ściśle określoną funkcję oraz rozpoczynają się i kończą zdarzeniem operacyjnym;

2)

„operator” oznacza osobę, organizację lub przedsiębiorstwo zaangażowane w eksploatację statku powietrznego lub oferującego taką działalność;

3)

„organ służb ruchu lotniczego” (dalej zwany „organem ATS”) oznacza cywilny lub wojskowy organ odpowiedzialny za zapewnienie służb ruchu lotniczego;

4)

„porozumienie o poziomie usług” oznacza tę część umowy o świadczenie usług pomiędzy instytucjami, w której ustalony został określony poziom usług, w szczególności w odniesieniu do jakości i efektywności usług przesyłania danych;

5)

„przesyłanie danych między dwoma stacjami ziemia-powietrze” oznacza dwukierunkową łączność pomiędzy statkiem powietrznym a podmiotem łączności naziemnej, opierającą się na podziale funkcji i służącą do:

6)

„państwowy statek powietrzny” oznacza wszelkie statki powietrzne wykorzystywane przez wojsko, urząd celny i policję;

7)

„państwowy transportowy statek powietrzny” oznacza państwowe stałopłaty zaprojektowane w celu przewożenia osób lub towarów;

8)

„aplikacja ziemia-powietrze” oznacza zestaw funkcji współpracy ziemia-powietrze wspomagający służby ruchu lotniczego;

9)

„łączność typu koniec-koniec” oznacza transfer danych pomiędzy równorzędnymi aplikacjami ziemia-powietrze;

10)

„łączność ziemia-powietrze” oznacza dwukierunkową łączność pomiędzy systemami łączności na ziemi i na pokładzie statku powietrznego;

11)

„polityka w zakresie ochrony” oznacza zestaw celów, zasad postępowania dla użytkowników i administratorów, a także wymogów w zakresie konfiguracji systemów i zarządzania, które wspólnie mają chronić systemy i źródła łączności związane ze świadczeniem usług łącza danych przed aktami nieuprawnionej ingerencji;

12)

„informacja adresowa” oznacza informację dotyczącą adresu systemu lub sieci podmiotu uczestniczącego w łączności ziemia-powietrze za pomocą łącza danych, umożliwiającą zlokalizowanie podmiotu w celu jego jednoznacznej identyfikacji;

13)

„zintegrowany system wstępnego opracowywania planu lotu” (dalej zwany „IFPS”) oznacza system będący częścią europejskiej sieci zarządzania ruchem lotniczym, poprzez który w ramach przestrzeni powietrznej podlegającej niniejszemu rozporządzeniu działa scentralizowany system opracowania i rozprowadzania planów lotu, do którego zadań należy odbieranie, zatwierdzanie i rozprowadzanie planów lotu;

14)

„niedziałający” w odniesieniu do składnika na pokładzie statku powietrznego oznacza, że składnik taki nie spełnia swojej funkcji lub nie działa w sposób trwały w ramach ustalonych ograniczeń eksploatacyjnych lub tolerancji.

a)

statków powietrznych z indywidualnymi certyfikatami zdatności do lotu wydanymi po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 2014 r. i wyposażonych w urządzenia łącza danych homologowane zgodnie z wymogami jednego z dokumentów Eurocae wymienionych w załączniku III pkt 10;

b)

statków powietrznych z indywidualnymi certyfikatami zdatności do lotu wydanymi po raz pierwszy przed dniem 1 stycznia 1998 r., których eksploatacja w przestrzeni powietrznej, o której mowa w art. 1 ust. 3, zakończy się do dnia 31 grudnia 2017 r.;

c)

państwowych statków powietrznych;

d)

statków powietrznych eksploatowanych w przestrzeni powietrznej, o której mowa w art. 1 ust. 3, do celów doświadczalnych, związanych z dostawami lub obsługą techniczną ani do statków powietrznych ze składnikami łącza danych tymczasowo niedziałającymi zgodnie z warunkami podanymi w obowiązującym wykazie minimalnego wyposażenia, wymaganym na podstawie załącznika III pkt 1 niniejszego rozporządzenia oraz rozporządzenia (WE) nr 216/2008 i przepisów wykonawczych do niego.

1)

nawiązania łączności kontroler-pilot za pomocą łącza danych (dalej zwanej „CPDLC”);

2)

wymiany komunikatów operacyjnych CPDLC;

3)

transferu CPDLC;

4)

tymczasowego zawieszenia obsługi wniosków pilota w ramach CPDLC;

5)

awarii i wyłączenia CPDLC;

6)

wypełniania planów lotu w zakresie informacji dotyczących funkcji łącza danych.

a)

opis usług łączności zgodnie z wymogami usług łącza danych, określonymi w załączniku II;

b)

opis polityki w zakresie ochrony realizowanej w celu ochrony wymiany danych w ramach aplikacji ziemia-powietrze, określonych normami ICAO podanymi w załączniku III pkt 2 i 3;

c)

odpowiednie materiały, które należy dostarczyć w celu monitorowania jakości usług i skuteczności usług łączności.

a)

opracowują i przechowują podręczniki obsługi zawierające konieczne instrukcje i informacje umożliwiające wszystkim pracownikom, których to dotyczy, stosowanie niniejszego rozporządzenia;

b)

zapewniają dostępność i aktualizację podręczników, o których mowa w lit. a), a ich aktualizacja i dystrybucja podlegają odpowiedniemu zarządzaniu w zakresie jakości i konfiguracji dokumentów;

c)

zapewniają metody pracy i procedury obsługi zgodne z niniejszym rozporządzeniem.

a)

opracowuje i przechowuje podręczniki obsługi zawierające konieczne instrukcje i informacje umożliwiające wszystkim pracownikom, których to dotyczy, stosowanie niniejszego rozporządzenia;

b)

zapewnia dostępność i aktualizację podręczników, o których mowa w lit. a), a ich aktualizacja i dystrybucja podlega odpowiedniemu zarządzaniu w zakresie jakości i konfiguracji dokumentów;

c)

zapewnia metody pracy i procedury obsługi zgodne z niniejszym rozporządzeniem.

a)

typy statków, których produkcja dobiega końca, oraz produkowane w ograniczonych ilościach; oraz

b)

typy statków powietrznych, dla których koszty przebudowy wymagałyby nieproporcjonalnych nakładów ze względu na ich przestarzałą konstrukcję.