Sprawa C‑506/13 P

Lito Maieftiko Gynaikologiko kai Cheirourgiko Kentro AE

przeciwko

Komisji Europejskiej

„Odwołanie — Umowa o przyznaniu wspólnotowej pomocy finansowej na rzecz projektu w dziedzinie współpracy medycznej — Decyzja Komisji o odzyskaniu części wypłaconych zaliczek — Skarga o stwierdzenie nieważności — Niedopuszczalność”

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 9 września 2015 r.

1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Skarga dotycząca w rzeczywistości sporu o charakterze umownym – Stwierdzenie nieważności noty obciążeniowej wydanej przez Komisję – Brak właściwości sądu Unii – Niedopuszczalność

   (art. 263 TFUE, 272 TFUE, 274 TFUE, 288 TFUE, 299 TFUE)

2. Prawa podstawowe – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Granice – Przestrzeganie przesłanek dopuszczalności skargi

   (art. 6 ust. 1 akapit trzeci TUE; art. 263 akapit czwarty TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47, art. 52 ust. 7)

3. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Warunki – Szczegółowe zapewnienia udzielone przez administrację

4. Odwołanie – Zarzuty – Zwykłe powtórzenie zarzutów i argumentów podniesionych przed Sądem – Niedopuszczalność

   [art. 256 ust. 1 akapit drugi TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58 akapit pierwszy; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 168 § 1 lit. d)]

5. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Prawo do bycia wysłuchanym przed sądem – Obowiązek zawarcia w orzeczeniu wszystkich twierdzeń stron – Brak

6. Odwołanie – Zarzuty – Zarzut podniesiony po raz pierwszy w odwołaniu – Niedopuszczalność

   (art. 256 TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 170 § 1)

7. Postępowanie sądowe – Wniesienie sprawy do Sądu na podstawie klauzuli arbitrażowej – Zarzuty – Nadużycie władzy – Zarzut nieistotny dla sprawy – Oddalenie

   (art. 263 TFUE, 272 TFUE)

8. Postępowanie sądowe – Wniesienie sprawy do Sądu na podstawie klauzuli arbitrażowej – Zarzuty – Brak lub niewystarczający charakter uzasadnienia – Zarzut nieistotny dla sprawy – Oddalenie

   (art. 272 TFUE, 296 TFUE)

1.  O ile w istocie niezgodne z celem skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE byłaby zawężająca wykładnia przesłanek dopuszczalności skargi, ograniczająca możliwość skorzystania z niej jedynie w stosunku do aktów wymienionych w art. 288 TFUE, o tyle ta właściwość w zakresie wykładni i stosowania postanowień traktatu przez sąd Unii nie znajduje zastosowania w przypadku, gdy sytuacja prawna skarżącego wpisuje się w ramy stosunków umownych, których reżim prawny podlega prawu krajowemu wyznaczonemu przez strony umowy.

   Gdyby bowiem sąd Unii uznał się za właściwy do orzekania w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktów wpisujących się w ramy wyłącznie umowne, to nie tylko mógłby on pozbawić sensu art. 272 TFUE, który pozwala na przyznanie jurysdykcji Unii na mocy klauzuli arbitrażowej, ale także, w przypadku gdyby umowa nie zawierała takiej klauzuli, mógłby rozszerzyć swoją jurysdykcję poza granice wyznaczone w art. 274 TFUE, poddającym spory, których stroną jest Unia, powszechnej jurysdykcji sądów krajowych. Z powyższego wynika, że w przypadku istnienia umowy wiążącej skarżącego z jedną z instytucji do sądów Unii można wnieść skargę na podstawie art. 263 TFUE tylko w przypadku, gdy zaskarżony akt zmierza do wywarcia wiążących skutków prawnych, które wykraczają poza wiążący strony stosunek umowny i prowadzą do wykonywania prerogatyw władzy publicznej przyznanych instytucji będącej stroną umowy działającej jako organ administracyjny.

   W tym względzie nota obciążeniowa wystawiona przez Komisję w ramach wspólnotowej pomocy finansowej wpisuje się w kontekst umowy, ponieważ jej celem jest odzyskanie wierzytelności, której podstawę stanowią postanowienia umowy zawartej pomiędzy wspomnianą instytucją a beneficjentem wspomnianej pomocy. Taką notę obciążeniową należy bowiem rozumieć jako wezwanie zawierające termin oraz warunki płatności, które to wezwanie nie może być utożsamiane z tytułem egzekucyjnym, mimo że nota ta wskazuje postępowanie egzekucyjne przewidziane w art. 299 TFUE jako jedną z możliwych opcji, z których Komisja może skorzystać, w przypadku gdyby dłużnik nie spłacił długu w określonym terminie płatności. Ponadto w przypadku gdy instytucja, a w szczególności Komisja, w celu przyznania pomocy finansowej w ramach art. 272 TFUE wybiera zawarcie umowy, jest ona zobowiązana do niewykraczania poza te ramy. Tak więc ciąży na niej między innymi obowiązek zapewnienia, aby w ramach stosunków z jej kontrahentami nie dochodziło do stosowania niejasnych sformułowań, które mogą być postrzegane przez strony umowy jako objęte zakresem jednostronnych uprawnień decyzyjnych, wykraczających poza postanowienia umowne.

   (por. pkt 17–21, 23)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 26)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 27, 43)

4.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 39, 62, 69–71, 91)

5.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 48)

6.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 80, 81)

7.  Do nadużycia władzy dochodzi w przypadku, gdy instytucja wykonuje swe kompetencje wyłącznie lub w znacznej mierze w celu innym niż wskazany albo w celu obejścia procedury przewidzianej w traktacie dla okoliczności danej sprawy. Nadużycie władzy stanowi zatem jeden z elementów, na podstawie których sąd Unii ocenia zgodność z prawem zaskarżonego aktu w ramach postępowania o stwierdzenie nieważności na podstawie postanowień art. 263 TFUE. Natomiast w ramach skargi wniesionej na podstawie art. 272 TFUE skarżący może zarzucać instytucji będącej kontrahentem jedynie naruszenia postanowień umownych lub naruszenia prawa mającego zastosowanie do umowy.

   (por. pkt 94–96)

8.  Argument dotyczący braku uzasadnienia podniesiony na podstawie art. 296 TFUE nie może zostać uwzględniony w ramach skargi wniesionej zgodnie z art. 272 TFUE.

   (por. pkt 104)