Sprawa C‑57/15

United Video Properties Inc.

przeciwko

Telenet NV

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

złożony przezhof van beroep te Antwerpen)

„Odesłanie prejudycjalne — Prawa własności intelektualnej — Dyrektywa 2004/48/WE — Artykuł 14 — Koszty sądowe — Koszty adwokackie — Zwrot ryczałtowy — Kwoty maksymalne — Koszty doradcy dysponującego wiedzą techniczną — Zwrot — Wymóg istnienia nieprawidłowego zachowania strony przegrywającej”

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 28 lipca 2016 r.

1. Zbliżanie ustawodawstw – Egzekwowanie praw własności intelektualnej – Dyrektywa Rady 2004/48 – Koszty sądowe – Uregulowanie krajowe zawierające system stawek ryczałtowych w zakresie zwrotu kosztów adwokackich – Dopuszczalność – Przesłanka – Rozsądny charakter kosztów – Ocena przez sąd krajowy – Brak gwarancji co do zwrotu znacznej i stosownej części tych kosztów przez stronę przegrywającą – Niedopuszczalność

   (dyrektywa 2004/48 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 17, art. 3 ust. 1, 2, art. 14)

2. Zbliżanie ustawodawstw – Egzekwowanie praw własności intelektualnej – Dyrektywa Rady 2004/48 – Koszty sądowe – Uregulowania krajowe nieprzewidujące zwrotu kosztów doradcy dysponującego wiedzą techniczną w przypadku nieprawidłowego zachowania strony przegrywającej – Niedopuszczalność

   (dyrektywa 2004/48 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 26, art. 13 ust. 1, art. 14)

1.  Artykuł 14 dyrektywy 2004/48 w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się on uregulowaniu krajowemu, które przewiduje, że strona przegrywająca sprawę pokrywa koszty sądowe poniesione przez stronę wygrywającą, daje sędziemu orzekającemu w przedmiocie tych kosztów możliwość uwzględnienia specyfiki rozpatrywanej przez niego sprawy i zawiera system stawek ryczałtowych w zakresie kosztów adwokackich, pod warunkiem że stawki te zapewniają, by koszty ponoszone przez stronę przegrywającą były rozsądne, czego sprawdzenie należy do sądu odsyłającego.

   Mając na uwadze motyw 17, art. 3 ust. 1 i art. 14 tej dyrektywy takie uregulowanie może być uzasadnione, w szczególności gdy jego celem jest zwrot nadmiernych kosztów ze względu na niezwykle wysokie honoraria uzgodnione pomiędzy stroną wygrywającą a jej adwokatem lub ze względu na świadczenie przez adwokata usług, które nie są uważane za konieczne dla zapewnienia poszanowania danego prawa własności intelektualnej. Natomiast wymóg, zgodnie z którym strona przegrywająca powinna ponieść rozsądne koszty sądowe, nie może uzasadniać wprowadzenia uregulowania określającego stawki ryczałtowe znacznie niższe od średnich stawek rzeczywiście stosowanych w odniesieniu do usług adwokackich w tym państwie członkowskim. W istocie takie uregulowanie byłoby niezgodne z art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/48, zgodnie z którym procedury i środki prawne przewidziane w tej dyrektywie powinny być odstraszające oraz naruszałoby podstawowy cel wyznaczony w dyrektywie 2004/48, polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony własności intelektualnej na rynku wewnętrznym.

   Jednakże art. 14 tej dyrektywy sprzeciwia się uregulowaniu krajowemu przewidującemu stawki ryczałtowe, które – ze względu na zbyt niskie maksymalne kwoty – nie zapewniają, by co najmniej znaczna i stosowna część rozsądnych kosztów poniesionych przez stronę wygrywającą została pokryta przez stronę przegrywającą. W istocie kwestii tej nie można oceniać niezależnie od kosztów, jakie strona wygrywająca rzeczywiście poniosła z tytułu pomocy adwokata w zakresie, w jakim są one rozsądne. O ile wymóg proporcjonalności nie oznacza, że strona przegrywająca powinna koniecznie zwrócić całość kosztów poniesionych przez drugą stronę, o tyle wynika z niego, że strona wygrywająca ma prawo do zwrotu co najmniej znacznej i stosownej części rozsądnych kosztów jakie rzeczywiście poniosła.

   (por. pkt 25–27, 29, 32; pkt 1 sentencji)

2.  Artykuł 14 dyrektywy 2004/48 w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on przepisom krajowym przewidującym zwrot kosztów doradcy dysponującego wiedzą techniczną tylko w przypadku nieprawidłowego zachowania strony przegrywającej w zakresie, w jakim koszty te są bezpośrednio i ściśle związane z postępowaniem sądowym mającym na celu zapewnienie poszanowania prawa własności intelektualnej.

   W tym względzie po pierwsze, mając na uwadze, że koszty identyfikacji i badań często związane z kosztami ponoszonymi z tytułu usług doradcy dysponującego wiedzą techniczną przez właściciela prawa własności intelektualnej dotyczą w szczególności odszkodowania, jakie należy wypłacić w przypadkach nieprawidłowego zachowania naruszającego i że odszkodowanie jest przedmiotem art. 13 ust. 1 tej dyrektywy, koszty te poniesione często na poprzednich etapach postępowania, niekoniecznie są objęte zakresem stosowania art. 14 wspomnianej dyrektywy.

   Po drugie, rozszerzająca wykładnia art. 14 dyrektywy 2004/48 w tym znaczeniu, że przewiduje on, iż strona przegrywająca pokrywa co do zasady inne wydatki poniesione przez stronę wygrywającą, przy czym nie precyzuje w żaden sposób charakteru tych kosztów, może zbyt szeroko określić zakres stosowania tego artykułu, pozbawiając w ten sposób art. 13 tej dyrektywy jej skuteczności (effet utile). Pojęciu temu należy zatem nadać ścisłą wykładnię i stwierdzić, że objęte innymi wydatkami w rozumieniu wspomnianego art. 14 są jedynie koszty, które są bezpośrednio i ściśle związane z danym postępowaniem sądowym.

   Po trzecie, art. 14 dyrektywy 2004/48 nie zawiera żadnego elementu pozwalającego stwierdzić, że państwa członkowskie mogą uzależnić zwrot innych wydatków lub kosztów sądowych w ogólności w ramach postępowania zmierzającego do zapewnienia poszanowania prawa własności intelektualnej od spełnienia kryterium nieprawidłowego zachowania strony przegrywającej.

   W tym kontekście, koszty związane ze świadczeniem usług przez doradcę dysponującego wiedzą techniczną – w zakresie, w jakim są niezbędne do skutecznego wszczęcia postępowania sądowego mającego na celu w konkretnym przypadku zapewnienie poszanowania prawa własności intelektualnej – mają taki ścisły i bezpośredni związek i w związku z tym należą do innych wydatków, które na mocy art. 14 dyrektywy 2004/48 powinny być pokryte przez stronę przegrywającą.

   (por. pkt 35–37, 39, 40; pkt 2 sentencji)