Walka z terroryzmem – definicje przestępstw terrorystycznych i wsparcie udzielane ofiarom

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu

JAKIE SĄ CELE DYREKTYWY?

Dyrektywa ma na celu dostosowanie prawa UE do potrzeb walki z terroryzmem w świetle zmieniającego się zagrożenia terrorystycznego oraz międzynarodowego charakteru terroryzmu.

Określono w niej normy minimalne dotyczące definicji tego rodzaju przestępstw i grożących za nie sankcji.

Określono w niej również środki ochrony i wsparcia ofiar oraz pomocy tym ofiarom.

Dyrektywa zastępuję decyzję ramową 2002/475/WSiSW w roli podstawy działań państw UE służących zwalczaniu terroryzmu, które prowadzi wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych, a także zmienia w pewnym zakresie decyzję 2005/671/WSiSW w sprawie wymiany informacji i współpracy dotyczącej przestępstw terrorystycznych.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Definicja przestępstw terrorystycznych

W dyrektywie znajduje się wyczerpujący wykaz poważnych przestępstw, które państwa UE kwalifikują jako przestępstwa terrorystyczne w swoim prawie krajowym w razie ich popełnienia lub w razie groźby ich popełnienia w określonym celu terrorystycznym.

Celami terrorystycznymi są:

• poważne zastraszenie ludności;
• bezprawne zmuszenie rządu lub organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania jakiegoś działania;
• poważna destabilizacja lub zniszczenie podstawowych struktur politycznych, konstytucyjnych, gospodarczych lub społecznych danego państwa lub danej organizacji międzynarodowej.

Przestępstwa powiązane

Wykaz przestępstw terrorystycznych, które podlegają w państwach UE karze jako przestępstwa nawet w przypadku, gdy przestępstwo terrorystyczne nie zostało skutecznie popełnione, obejmuje także:

• przestępstwa dotyczące grupy terrorystycznej (tj. kierowanie grupą terrorystyczną lub świadome uczestnictwo w jej działaniach), w przypadku ich umyślnego popełnienia; oraz
• przestępstwa związane z działalnością terrorystyczną. Wśród nich można wymienić:
  • rozpowszechnianie, w internecie lub poza nim, przekazu z zamiarem podżegania do popełnienia przestępstwa terrorystycznego, na przykład przez pochwalanie aktów terrorystycznych;
  • nakłanianie innej osoby do popełnienia przestępstwa terrorystycznego lub werbowanie jej w tym celu;
  • prowadzenie lub odbywanie szkolenia na potrzeby terroryzmu, na przykład w zakresie wytwarzania lub stosowania materiałów wybuchowych, broni palnej lub niebezpiecznych substancji;
  • podróżowanie wewnątrz UE, poza UE lub do UE w celach terrorystycznych, na przykład w celu uczestniczenia w działaniach grupy terrorystycznej lub przeprowadzenia ataku terrorystycznego;
  • organizowanie lub ułatwianie takich podróży, co obejmuje wsparcie logistyczne lub materialne, np. nabywanie biletów lub planowanie trasy;
  • dostarczanie lub gromadzenie funduszy z zamiarem ich wykorzystania lub ze świadomością, że mają zostać wykorzystane do popełnienia przestępstw terrorystycznych.

Charakterystyka ogólna

W tym zakresie można wymienić:

• lepsze przepisy:
  • dotyczące pomocnictwa, podżegania i usiłowania, oraz
  • dotyczące jurysdykcji i ścigania, które służą zapewnieniu spójności i skutecznego stosowania odnośnych norm oraz wyeliminowaniu luk;
• ciążący na państwach UE obowiązek:
  • wprowadzenia kar i sankcji dla osób fizycznych i prawnych pociągniętych do odpowiedzialności za te przestępstwa, które to kary i sankcje odzwierciedlają wagę tych przestępstw;
  • podjęcia środków w celu zapewnienia natychmiastowego usuwania lub blokowania treści internetowych o charakterze terrorystycznym, które znajdują się na serwerach na ich terytorium, a także w celu doprowadzenia do usunięcia takich treści znajdujących się na serwerach poza ich terytorium; oraz
  • respektowania – przy wdrażaniu dyrektywy – praw podstawowych i podstawowych zasad prawnych zapisanych w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej;
• zmiany w decyzji 2005/671/WSiSW w sprawie wymiany informacji i współpracy dotyczącej przestępstw terrorystycznych.

Wsparcie dla ofiar

• W dyrektywie znajdują się dodatkowe przepisy dotyczące szeregu usług pozwalających zaspokoić szczególne potrzeby ofiar terroryzmu, w tym prawa do niezwłocznego dostępu do profesjonalnych usług wsparcia, opieki medycznej i psychologicznej, a także doradztwa na temat wszelkich kwestii prawnych i praktycznych.
• Poprawia ona także skuteczność działania mechanizmów reagowania w sytuacjach kryzysowych zapewniających wsparcie ofiar bezpośrednio po ataku terrorystycznym.
• Państwa UE muszą zapewnić ofiarom terroryzmu mającym miejsce zamieszkania w państwie UE innym niż państwo, w którym popełnione zostało przestępstwo terrorystyczne, dostęp do:
  • informacji na temat przysługujących im praw,
  • usług wsparcia i systemów odszkodowań w państwie, w którym zostało popełnione przestępstwo terrorystyczne.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 20 kwietnia 2017 r. Państwa UE muszą wprowadzić jej przepisy do prawa krajowego od dnia 8 września 2018 r.

KONTEKST

• Dyrektywa została przyjęta w celu dostosowania prawa UE do aktualnych tendencji międzynarodowych, w tym do rezolucji 2178 (2014) Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz Protokołu dodatkowego do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi, a także w celu walki ze zjawiskiem zagranicznych bojowników.
• Więcej informacji:
  • Kryzys i terroryzm (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/541 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie zwalczania terroryzmu i zastępująca decyzję ramową Rady 2002/475/WSiSW oraz zmieniająca decyzję Rady 2005/671/WSiSW (Dz.U. L 88 z 31.3.2017, s. 6–21)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej – Tytuł I – Postanowienia wspólne – Artykuł 6 (dawny artykuł 6 TUE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 19)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/42/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r. w sprawie zabezpieczenia i konfiskaty narzędzi służących do popełnienia przestępstwa i korzyści pochodzących z przestępstwa w Unii Europejskiej (Dz.U. L 127 z 29.4.2014, s. 39–50)

Kolejne zmiany dyrektywy 2014/42/UE uwzględniono w tekście pierwotnym. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/40/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. dotycząca ataków na systemy informatyczne i zastępująca decyzję ramową Rady 2005/222/WSiSW (Dz.U. L 218 z 14.8.2013, s. 8–14)

Decyzja Rady 2005/671/WSiSW z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wymiany informacji i współpracy dotyczącej przestępstw terrorystycznych (Dz.U. L 253 z 29.9.2005, s. 22–24)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu (Dz.U. L 164 z 22.6.2002, s. 3–7)

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2018