Ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) 2019/452 ustanawiające ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

W rozporządzeniu wprowadza się ramy Unii Europejskiej (UE) w odniesieniu do monitorowania bezpośrednich inwestycji z państw trzecich ze względów bezpieczeństwa lub porządku publicznego. Przewiduje ono:

• możliwość wprowadzenia i stosowania przez państwa członkowskie UE przejrzystych, przewidywalnych i niedyskryminacyjnych mechanizmów monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ)* ze względów bezpieczeństwa lub porządku publicznego;
• procedury współpracy między państwami członkowskimi a Komisją Europejską w odniesieniu do BIZ mogącej wpłynąć na bezpieczeństwo lub porządek publiczny;
• możliwość wydawania opinii (przez Komisję) oraz przedstawiania uwag (przez państwa członkowskie) na temat tych inwestycji.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Ten akt prawny nie harmonizuje krajowych systemów monitorowania*. Każde państwo członkowskie samodzielnie decyduje o ustanowieniu krajowego mechanizmu monitorowania oraz o monitorowaniu poszczególnych BIZ.

Państwa członkowskie:

• mogą utrzymywać, zmieniać lub przyjmować mechanizmy monitorowania* BIZ;
• mogą zdecydować o stosowaniu mechanizmów monitorowania BIZ. Jeżeli podejmą one taką decyzję, to:
  • zapewniają, aby te mechanizmy były przejrzyste, nie wprowadzały dyskryminacji między państwami trzecimi, zapewniały ochronę informacji poufnych i szczególnie chronionych informacji handlowych, a także aby przy ich stosowaniu przestrzegano ustalonych terminów,
  • umożliwiają inwestorom zagranicznym i spółkom odwołanie się od decyzji dotyczących monitorowania,
  • dysponują środkami niezbędnymi do rozpoznawania przypadków obchodzenia mechanizmów monitorowania i decyzji dotyczących monitorowania, a także do zapobiegania takim przypadkom,
  • powiadamiają Komisję o swoich istniejących mechanizmach monitorowania do 10 maja 2019 r. oraz zgłaszają nowe mechanizmy monitorowania w terminie 30 dni od rozpoczęcia ich stosowania;
• do 31 marca każdego roku przedkładają Komisji szczegółowe informacje na temat BIZ realizowanych na ich terytorium w poprzednim roku kalendarzowym;
• ustanawiają, podobnie jak Komisja, punkty kontaktowe służące wdrażaniu rozporządzenia.

Przy dokonywaniu oceny BIZ pod kątem bezpieczeństwa lub porządku publicznego państwa członkowskie i Komisja mogą uwzględnić ewentualny wpływ BIZ na:

• fizyczną lub wirtualną infrastrukturę krytyczną, w tym związaną np. z energią, transportem, obronnością, infrastrukturą wyborczą lub finansową itp.;
• technologie krytyczne i produkty podwójnego zastosowania, w tym związane ze sztuczną inteligencją, robotyką, przechowywaniem energii i biotechnologiami;
• dostawy krytyczne, w tym dostawy energii lub surowców, a także bezpieczeństwo żywnościowe;
• dostęp do szczególnie chronionych informacji, w tym danych osobowych;
• wolność i pluralizm mediów; oraz
• zwracają uwagę, czy inwestor zagraniczny:
  • jest bezpośrednio lub pośrednio kontrolowany przez rząd państwa trzeciego, w tym organy państwowe lub siły zbrojne,
  • był już zaangażowany w działania mające wpływ na bezpieczeństwo lub porządek publiczny w państwie członkowskim,
  • stwarza poważne ryzyko udziału w niezgodnej z prawem lub przestępczej działalności.

Przy monitorowaniu BIZ przez państwo członkowskie mechanizm monitorowania przewiduje, że:

• przeprowadzające monitorowanie państwo członkowskie jak najszybciej powiadamia Komisję i pozostałe państwa członkowskie;
• pozostałe państwa członkowskie mogą przedstawiać uwagi, jeśli uważają, że BIZ może wpłynąć na ich bezpieczeństwo lub porządek publiczny;
• Komisja może wydać opinię, jeśli uważa, że BIZ może wpłynąć na bezpieczeństwo lub porządek publiczny w więcej niż jednym państwie członkowskim;
• Komisja powiadamia pozostałe państwa członkowskie o przedstawieniu uwag lub o wydaniu opinii.

Jeśli BIZ nie jest monitorowana przez państwo członkowskie, na którego terytorium ma miejsce jej realizacja, inne państwo członkowskie może przedstawić uwagi, gdy uważa, że BIZ może wpłynąć na jego bezpieczeństwo lub porządek publiczny. Komisja może wydać opinię, jeśli uważa, że taki wpływ może się uwidocznić w więcej niż jednym państwie członkowskim.

Komisja może wydać opinię skierowaną do państwa członkowskiego, w którym BIZ jest planowana lub zrealizowana, jeśli uważa, że może mieć ona wpływ na projekty i programy leżące w interesie UE ze względów bezpieczeństwa lub porządku publicznego. W obecnie obowiązującym wykazie, który Komisja może zmieniać w drodze aktów delegowanych, wskazano następujące projekty i programy leżące w interesie UE:

• europejskie programy globalnych systemów nawigacji satelitarnej (Galileo i europejski system wspomagania satelitarnego)
• program Copernicus
• działanie przygotowawcze w zakresie przygotowania nowego programu rządowej łączności satelitarnej (GOVSATCOM UE)
• program kosmiczny
• „Horyzont 2020”
• „Horyzont Europa”
• program badawczo-szkoleniowy Euratom na lata 2021–2025
• transeuropejskie sieci transportowe
• transeuropejskie sieci energetyczne
• transeuropejskie sieci telekomunikacyjne, które są obecnie zastąpione instrumentem „Łącząc Europę”
• program „Cyfrowa Europa”
• Europejski program rozwoju przemysłu obronnego, który jest obecnie zastąpiony Europejskim Funduszem Obrony
• działanie przygotowawcze w zakresie badań nad obronnością
• stała współpraca strukturalna
• Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Realizacji Projektu ITER i Rozwoju Energii Termojądrowej
• Program UE dla zdrowia.

Państwa członkowskie, przy powiadamianiu o BIZ objętej monitorowaniem, a także przy przekazywaniu informacji na wniosek Komisji lub innego państwa członkowskiego, bez zbędnej zwłoki udzielają informacji o:

• strukturze własnościowej inwestora zagranicznego;
• przybliżonej wartości BIZ;
• produktach, usługach i działalności gospodarczej inwestora zagranicznego i przedsiębiorstwa docelowego;
• państwach członkowskich, w których spółka będąca beneficjentem prowadzi działalność gospodarczą;
• źródle finansowania inwestycji;
• terminie, w którym zaplanowano realizację BIZ lub w którym została ona zrealizowana.

Komisja:

• prowadzi uaktualniany na bieżąco wykaz krajowych mechanizmów monitorowania;
• może się zwracać do grupy ekspertów wyspecjalizowanej w monitorowaniu BIZ o doradztwo;
• przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i rządom państw członkowskich UE sprawozdanie roczne (pierwsze sprawozdanie roczne zostało opublikowane w 2021 r.);
• przedstawia Parlamentowi i Radzie Unii Europejskiej, do 12 października 2023 r., a następnie co pięć lat, ogólną ocenę skuteczności rozporządzenia;
• jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 11 października 2020 r.

KONTEKST

• W związku z pandemią COVID-19 i wprowadzeniem środków w celu łagodzenia skutków kryzysu Komisja Europejska przyjęła wytyczne dla państw członkowskich dotyczące BIZ, swobodnego przepływu kapitału z państw trzecich i ochrony europejskich aktywów strategicznych.
• W odpowiedzi na niczym niesprowokowaną i nieuzasadnioną agresję wojskową Rosji wobec Ukrainy, wspieraną aktywnie przez Białoruś, 5 kwietnia 2022 r. Komisja opublikowała wytyczne dla państw członkowskich dotyczące oceny zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego w UE, jakie mogą stanowić inwestycje rosyjskie i białoruskie, oraz dotyczące zapobiegania takim zagrożeniom.

Więcej informacji:

• Unijny mechanizm monitorowania inwestycji zagranicznych staje się w pełni operacyjny (Komisja Europejska)
• Monitorowanie inwestycji (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/452 z dnia 19 marca 2019 r. ustanawiające ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii (Dz.U. L 79I z 21.3.2019, s. 1–14).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2019/452 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji Wytyczne dla państw członkowskich dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych, swobodnego przepływu kapitału z państw trzecich i ochrony europejskich aktywów strategicznych – sytuacja przed zastosowaniem rozporządzenia (UE) 2019/452 (rozporządzenie w sprawie monitorowania BIZ) (Dz.U. C 99I z 26.3.2020, s. 1–5).

Komunikat Komisji Wytyczne dla państw członkowskich dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych z Rosji i Białorusi w związku z agresją wojskową wobec Ukrainy oraz środkami ograniczającymi określonymi w niedawnych rozporządzeniach Rady w sprawie sankcji (Rozporządzenie Rady (UE) nr 833/2014 dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie (Dz.U. L 229 z 31.7.2014, s. 1) i zmiany do niego oraz rozporządzenie Rady (WE) nr 765/2006 z dnia 18 maja 2006 r. dotyczące środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi (Dz.U. L 134 z 20.5.2006, s. 1) i zmiany do niego.) (Dz.U. C 151I z 6.4.2022, s. 1–12).

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2022