Decyzja ustanawiająca Eurojust

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja 2002/187/WSiSW – ustanawiająca Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością

JAKIE SĄ CELE DECYZJI?

• Decyzja ustanawia Eurojust, tj. jednostkę UE, której rola polega na stymulowaniu, poprawie i wspieraniu koordynacji między właściwymi władzami państw UE w zakresie współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych.
• Decyzja była dwukrotnie zmieniana:
  • decyzją 2003/659/WSiSW, która miała na celu dostosowanie przepisów dotyczących Eurojustu do zasad budżetowych i finansowych mających zastosowanie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych UE; oraz
  • decyzją 2009/426/WSiSW, która miała na celu wyposażenie Eurojustu w środki umożliwiające usprawnienie walki z poważną przestępczością.
• W 2018 r. przyjęto rozporządzenie (UE) 2018/1727 (zob. streszczenie Eurojust (reforma)). Uchyla ono i zastępuje decyzję 2002/187/WSiSW ze skutkiem od dnia 12 grudnia 2019 r.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Skład, uprawnienia i zadania Eurojustu

• Na mocy decyzji zostaje ustanowiony Eurojust jako organ UE posiadający osobowość prawną.
• Każde państwo UE oddelegowuje do siedziby Eurojustu w Hadze przedstawiciela krajowego: prokuratora, sędziego lub funkcjonariusza policji (który musi posiadać kompetencje równoważne z kompetencjami sędziego lub prokuratora). Przedstawiciele krajowi korzystają ze wsparcia co najmniej jednej osoby. Wszyscy oni podlegają prawu krajowemu państwa, które ich wyznaczyło.
• W decyzji zmieniającej 2009/426/WSiSW wskazano, że kadencja przedstawiciela krajowego trwa co najmniej cztery lata i może zostać przedłużona. Każde państwo UE określa charakter uprawnień przyznawanych swojemu przedstawicielowi krajowemu. Przedstawiciele krajowi muszą jednak posiadać przynajmniej pewne zwykłe uprawnienia oraz inne uprawnienia, które wykonują w porozumieniu z właściwymi władzami krajowymi lub w przypadkach niecierpiących zwłoki, zgodnie z przepisami zawartymi w decyzji.
• W kontekście dochodzenia i ścigania (obejmującego co najmniej dwa państwa UE) w odniesieniu do poważnej przestępczości Eurojust posiada następujące uprawnienia:
  • wspieranie koordynacji między właściwymi władzami odpowiednich państw UE;
  • ułatwianie wykonywania wniosków i orzeczeń dotyczących współpracy sądowej.
• Uprawnienia Eurojustu obejmują te rodzaje przestępczości i te przestępstwa, co do których Europejski Urząd Policji (Europol) jest zawsze uprawniony do działania.
• W decyzji zmieniającej 2009/426/WSiSW wprowadzono wymóg ustanowienia dyżurnej jednostki koordynacyjnej, w której skład wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego państwa UE. Funkcję przedstawiciela może pełnić przedstawiciel krajowy, jego zastępca lub asystent uprawniony do zastępowania przedstawiciela krajowego, przy czym taki przedstawiciel musi być dostępny przez całą dobę, siedem dni w tygodniu, tak aby Eurojust mógł zawsze wykonywać swoje zadania.
• Eurojust może wykonywać swoje zadania przy pomocy jednego przedstawiciela krajowego lub większej ich liczby, lub działając jako kolegium. Eurojust może się zwrócić do państw UE o rozważenie między innymi:
  • podjęcia dochodzenia lub ścigania;
  • ustanowienia wspólnego zespołu śledczego.
• Zgodnie z decyzją zmieniającą 2009/426/WSiSW Kolegium Eurojustu może wydawać niewiążące opinie, jeżeli:
  • co najmniej dwóch przedstawicieli krajowych nie jest w stanie usunąć kolizji jurysdykcji;
  • właściwe władze zgłaszają wielokrotne odmowy przyjęcia wniosku lub inne trudności w zakresie współpracy sądowej.
• Komisja Europejska, która jest w pełni włączona w prace Eurojustu, przyjmuje niezbędne ustalenia praktyczne z Eurojustem.
• Zgodnie z decyzją zmieniającą 2009/426/WSiSW każde państwo UE:
  • wyznacza co najmniej jednego korespondenta krajowego Eurojustu;
  • tworzy krajowy system koordynacyjny Eurojustu, tak aby koordynować prace prowadzone przez:
    • krajowych korespondentów Eurojustu;
    • krajowych korespondentów Eurojustu ds. terroryzmu;
    • krajowego korespondenta Europejskiej Sieci Sądowej oraz jej punkty kontaktowe;
    • przedstawicieli krajowych lub punkty kontaktowe sieci wspólnych zespołów śledczych; oraz
    • przedstawicieli sieci dotyczących osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne, odzyskiwania mienia i zwalczania korupcji.
• W decyzji przewidziano przepisy dotyczące organizacji i funkcjonowania Eurojustu, np. regulujące działalność sekretariatu lub określające procedurę mianowania i kadencję dyrektora administracyjnego, status personelu oraz system językowy.

Dane osobowe

• Aby realizować swoje cele, Eurojust przetwarza dane osobowe. W związku z tym stosuje on zasady Konwencji Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 r. w sprawie ochrony osób w zakresie automatycznego przetwarzania danych osobowych.
• Eurojust może przetwarzać jedynie dane osobowe:
  • osób, które są objęte dochodzeniem lub ściganiem za typ przestępstwa, co do którego Eurojust jest uprawniony do działania;
  • ofiar i świadków w ramach takiego dochodzenia lub ścigania.
• Rodzaje danych, które mogą być przetwarzane, obejmują dane identyfikacyjne osoby (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, obywatelstwo, dane kontaktowe, zawód, numery ubezpieczenia społecznego i dane z dokumentów tożsamości) oraz charakter zarzucanych przestępstw (kategoria karna przestępstwa, data i miejsce popełnienia przestępstwa oraz postępy w dochodzeniu). Decyzją zmieniającą 2009/426/WSiSW do wykazu rodzajów danych dodano profile DNA, zdjęcia i odciski palców.
• Na mocy decyzji 2009/426/WSiSW wprowadzono zmianę, zgodnie z którą dostęp do danych osobowych mają wyłącznie przedstawiciele krajowi oraz ich zastępcy i asystenci, osoby uczestniczące w krajowych systemach koordynacyjnych Eurojustu podłączone do zautomatyzowanego systemu zarządzania sprawami Eurojustu oraz upoważniony personel Eurojustu. Wszystkie te osoby są zobowiązane do zachowania poufności, które to zobowiązanie pozostaje w mocy po zakończeniu wykonywania przez nich czynności w ramach Eurojustu.
• W Eurojuście jeden członek personelu wyznaczany jest specjalnie do pełnienia obowiązków związanych z ochroną danych, a do jego obowiązków należy dopilnowanie, aby przetwarzanie danych odbywało się w sposób zgodny z prawem, oraz zapewnianie przechowywania pisemnych rejestrów o przekazywaniu i odbiorze danych.

Kontakty z innymi podmiotami

Aby wykonywać swoje zadania, Eurojust utrzymuje bliskie kontakty robocze z Europejską Siecią Sądową. Na mocy decyzji zmieniającej 2009/426/WSiSW zakresem takich kontaktów objęto również Europol, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), Europejską Straż Graniczną i Przybrzeżną oraz Centrum Analiz Wywiadowczych UE. Za zgodą Rady Eurojust może zawierać umowy w sprawie wymiany informacji z państwami trzecimi, organizacjami międzynarodowymi i Międzynarodową Organizacją Policji Kryminalnej (Interpolem), a także koordynować współpracę sądową z państwami trzecimi.

Sprawozdania

Rada i Parlament Europejski są informowane o działaniach Eurojustu i sytuacji w zakresie przestępczości w UE. W sprawozdaniu rocznym dla Rady Eurojust może wysuwać propozycje udoskonalenia współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych.

OD KIEDY DECYZJA MA ZASTOSOWANIE?

• Decyzja 2002/187/WSiSW ma zastosowanie od dnia 6 marca 2002 r.
• Decyzja zmieniająca 2003/659/WSiSW ma zastosowanie od dnia 1 października 2003 r.
• Decyzja zmieniająca 2009/426/WSiSW ma zastosowanie od dnia 4 czerwca 2009 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Historia Eurojustu (Eurojust).

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Rady 2002/187/WSiSW z dnia 28 lutego 2002 r. ustanawiająca Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością (Dz.U. L 63 z 6.3.2002, s. 1–13)

Kolejne zmiany decyzji 2002/187/WSiSW zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENT POWIĄZANY

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1727 z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) oraz zastąpienia i uchylenia decyzji Rady 2002/187/WSiSW (Dz.U. L 295 z 21.11.2018, s. 138–183)

Ostatnia aktualizacja: 17.04.2019