Reforma zasad UE dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym

Niniejszy komunikat ma na celu zainicjowanie debaty politycznej na temat zbliżającego się przeglądu pakietu środków pomocy państwa dotyczących usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym.

AKT

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 23 marca 2011 r. – „Reforma zasad UE dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym” [COM(2011) 146 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Kontekst

Pakiet środków pomocy państwa dotyczących usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym ma być poddany przeglądowi. Obecny pakiet obejmuje szereg środków przyjętych w 2005 r., w szczególności decyzję w sprawie usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym i wspólnotowe ramy dotyczące usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, w których Komisja wyjaśniła zasady stosowania artykułów 106 i 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (dotyczących pomocy państwa) w celu przyznawania rekompensaty z tytułu usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym.

W komunikacie „W kierunku Aktu o jednolitym rynku” Komisja zobowiązała się do przyjęcia do 2011 r. komunikatu i pakietu działań na rzecz usług świadczonych w interesie ogólnym. Komisja podkreśliła, że UE i jej państwa członkowskie muszą dopilnować, aby usługi publiczne można było łatwiej zapewnić na odpowiednim poziomie, a sposób ich finansowania był przejrzysty, tak by ich jakość była jak najwyższa i aby wszyscy mieli do nich dostęp. Unijne zasady konkurencji mają zastosowanie wyłącznie do tych usług świadczonych w interesie ogólnym, które mają charakter „gospodarczy”.

Przegląd zasad dotyczących pomocy państwa w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym

Ogólnym celem reformy zasad pomocy państwa w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym jest zwiększenie udziału usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym w szerszym procesie naprawy gospodarczej UE. Państwa członkowskie muszą zagwarantować obywatelom niektóre usługi na przystępnych warunkach, np. usługi dotyczące szpitali, edukacji, usługi socjalne, a także usługi dotyczące komunikacji czy transportu.

Zgodnie z wymogami decyzji w sprawie usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym oraz wspólnotowych ram dotyczących usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym Komisja przeprowadziła szeroko zakrojone konsultacje. W ich ramach zwróciła się do państw członkowskich o przedstawienie sprawozdań w sprawie stosowania obecnego pakietu działań na rzecz usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym oraz rozpoczęła konsultacje społeczne. Ogółem konsultacje potwierdziły, że wprowadzenie obecnego pakietu działań na rzecz usług świadczonych w interesie ogólnym zostało przyjęte pozytywnie, a istniejące instrumenty prawne wniosły pozytywny wkład w realizację ogólnego celu dotyczącego zagwarantowania pewności prawnej. Konsultacje pokazały jednak również, że istnieją możliwości dokonania usprawnień. W szczególności niezbędne jest wprowadzenie bardziej przejrzystych, prostszych, bardziej proporcjonalnych i skuteczniejszych instrumentów zapewniających łatwiejsze stosowanie odnośnych zasad. Aby osiągnąć te cele, Komisja zamierza oprzeć zbliżającą się reformę na dwóch kluczowych zasadach: wyjaśniania oraz podejścia zróżnicowanego i proporcjonalnego.

Aby zapewnić lepszą przejrzystość, Komisja zamierza wprowadzić dodatkowe wytyczne dotyczące podstawowych zagadnień w zakresie zasad pomocy państwa w odniesieniu do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. W zakresie objętym pojęciami zdefiniowanymi w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zgodnie z wykładnią sądową rola Komisji ogranicza się do zapewnienia wytycznych w sprawie wykładni TFUE oraz orzecznictwa. Komisja zamierza zapewnić wytyczne między innymi w następujących kwestiach:

• rozróżnienie między działalnością gospodarczą i niemającą charakteru gospodarczego zgodnie z zasadami dotyczącymi pomocy państwa oraz kwalifikacja niektórych podmiotów jako przedsiębiorstw,
• ograniczenia, jakim podlegają państwa członkowskie zgodnie z zasadami dotyczącymi pomocy państwa przy definiowaniu działalności gospodarczej jako usługi świadczonej w ogólnym interesie gospodarczym,
• warunki, na jakich rekompensata z tytułu niektórych usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym wykonywanych na szczeblu lokalnym wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi, a zatem wchodzi w zakres stosowania zasad dotyczących pomocy państwa,
• wymogi zgodne z zasadami dotyczącymi pomocy państwa, które muszą spełniać organy publiczne, powierzające przedsiębiorstwom wykonywanie usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym,
• warunki, na jakich rekompensata z tytułu wykonywania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym nie stanowi pomocy państwa w sytuacji, gdy zamawiający wybrał świadczeniodawcę oferującego usługi za cenę najkorzystniejszą dla danej społeczności lub w sytuacji, gdy naliczona cena odpowiada cenie efektywnego i „dobrze zarządzanego” przedsiębiorstwa (te dwie możliwości wynikają z wyroku w sprawie Altmark wydanego przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości),
• jak zapewnić bardziej jednolite stosowanie zasad dotyczących pomocy państwa i zamówień publicznych,
• zależności między zasadami określonymi w pakiecie i innymi sektorowymi zasadami dotyczącymi pomocy państwa.

W obecnym pakiecie działań na rzecz usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym wprowadzone są już różne poziomy dokładności analizy. W ramach podejścia zróżnicowanego i proporcjonalnego Komisja zamierza wprowadzić wyraźniejsze rozróżnienie między różnymi rodzajami usług, w zależności od tego, w jakim zakresie pomoc państwa w tych sektorach gospodarki stwarza poważne ryzyko zakłócenia konkurencji na rynku wewnętrznym. Będzie to obejmować:

• uproszczenie stosowania zasad dotyczących pomocy państwa w przypadku niektórych rodzajów usług socjalnych organizowanych przez lokalne społeczności, mających szereg specyficznych cech pod względem ich struktury finansowania i celów, a wywierających jedynie nieznaczny wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi,
• zwiększony nacisk na skuteczność usług komercyjnych świadczonych na dużą skalę, objętych zobowiązaniem z tytułu świadczenia usług publicznych, poprzez uwzględnianie skuteczności i jakości wykonawcy usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym w ramach określania wysokości przyznawanej rekompensaty.

Ostatnia aktualizacja: 18.08.2011