Zmienia ona dyrektywę Unii Europejskiej (UE) w sprawie efektywności energetycznej*, która określa unijne cele w zakresie efektywności energetycznej na 2030 r. oraz ustanawia zasadę „efektywność energetyczna przede wszystkim” jako podstawę polityki energetycznej UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Efektywność energetyczna UE

W dyrektywie tej przekształca się unijne przepisy dotyczące efektywności energetycznej, które:
- miały na celu zwiększenie efektywności energetycznej o 20% do 2020 r. oraz o 32,5% do 2030 r. (w porównaniu z 1990 r.), a także zobowiązały wszystkie państwa członkowskie UE do ustalenia krajowych wartości docelowych efektywności energetycznej z myślą o osiągnięciu tego celu;
- promowały efektywność energetyczną w całej UE poprzez wspólne środki obejmujące każdy element łańcucha energetycznego.
Unijne środki w zakresie efektywności energetycznej, w tym te, które wykraczają poza ramy dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej, zasadniczo koncentrują się na obszarach polityki o największym potencjale w zakresie oszczędności energii oraz na obszarach, w których konieczne jest zastosowanie wspólnego podejścia w państwach członkowskich. Obejmują one przepisy dotyczące:
- emisji przemysłowych, sektora publicznego, budowy i renowacji budynków, sektora transportu i dostaw energii, ekoprojektu oraz wprowadzenia jednolitego systemu etykietowania energetycznego.

Podnoszenie poziomów docelowych

W ramach Europejskiego Zielonego Ładu oraz zgodnie z celami porozumienia paryskiego Komisja Europejska zaproponowała plan w zakresie celów klimatycznych umożliwiający zwiększenie docelowej redukcji emisji gazów cieplarnianych, która ma być uzyskana w UE do 2030 r., do co najmniej 55% poniżej poziomu z 1990 r.
W dyrektywie tej podniesiono docelowe poziomy efektywności energetycznej w związku z realizacją tego szerszego celu.
Poziomy docelowe ustanowione w dyrektywie podniesiono w ramach planu repowerEU, który ma na celu zmniejszenie zależności UE od importu paliw kopalnych z Rosji.

Cele na 2030 r., obowiązki i mechanizmy

Dyrektywa podnosi unijny cel w zakresie efektywności energetycznej, zobowiązując państwa członkowskie do wspólnego zapewnienia do 2030 r. dodatkowego obniżenia zużycia energii o 11,7% w porównaniu z prognozami z 2020 r. Jest to równoważne celom w zakresie efektywności energetycznej zakładającym obniżenie zużycia energii pierwotnej i końcowej o odpowiednio 40,5% i 38% w porównaniu ze scenariuszem odniesienia z 2007 r.
- Do 2030 r. całkowite zużycie energii w UE nie powinno przekraczać 992,5 mln ton oleju ekwiwalentnego w przypadku energii pierwotnej oraz 763 mln ton oleju ekwiwalentnego w przypadku energii końcowej.
Aby przyczynić się do osiągnięciu tego celu, państwa członkowskie wyznaczą orientacyjne wkłady krajowe, stosując kombinację obiektywnych kryteriów odzwierciedlających warunki krajowe.
Jeśli państwa członkowskie będą spóźniać się z osiąganiem wkładów krajowych, uruchomiony zostanie wzmocniony „mechanizm usuwania rozbieżności”.
W całym okresie objętym obowiązkiem, tj. od 2021 r. do 2030 r., państwa członkowskie są zobowiązane do osiągania skumulowanych oszczędności końcowego zużycia energii, które są równoważne nowym oszczędnościom w skali roku w wysokości co najmniej:
- 0,8% rocznego zużycia energii końcowej w latach 2021–2023;
- 1,3% w latach 2024–2025;
- 1,5% w latach 2026–2027;
- 1,9% w latach 2028–2030.
Ustanowiono roczny cel zmniejszenia zużycia energii na poziomie 1,9% dla całego sektora publicznego, a roczny obowiązek poddawania renowacji 3% budynków rozszerzono na wszystkie szczeble administracji publicznej.

Ubóstwo energetyczne

W dyrektywie uwzględniono również problem skutków ubóstwa energetycznego, zwiększając obowiązki państw członkowskich w zakresie podnoszenia świadomości oraz informowania o efektywności energetycznej.

OD KIEDY PRZEPISY TE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa (UE) 2023/1791 zmieniła i zastąpiła dyrektywę 2012/27/UE wraz z jej późniejszymi zmianami.

Nowe przepisy zawarte w dyrektywie (UE) 2023/1791 muszą być transponowane do prawa krajowego do 11 października 2025 r., przy czym niektóre artykuły wskazane w art. 39 mają inne daty wejścia w życie.

KONTEKST

Więcej informacji:

Efektywność energetyczna – cele, dyrektywa i przepisy (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Efektywność energetyczna. Stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do ilości użytej energii.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie efektywności energetycznej oraz zmieniająca rozporządzenie (UE) 2023/955 (wersja przekształcona) (Dz.U. L 231 z 20.9.2023, s. 1–111).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r. – Inwestowanie w przyszłość neutralną dla klimatu z korzyścią dla obywateli (COM(2020) 562 final z 17.9.2020).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski Zielony Ład (COM(2019) 640 final z 11.12.2019).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie wiążących rocznych redukcji emisji gazów cieplarnianych przez państwa członkowskie od 2021 r. do 2030 r. przyczyniających się do działań na rzecz klimatu w celu wywiązania się z zobowiązań wynikających z Porozumienia paryskiego oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 525/2013 (Dz.U. L 156 z 19.6.2018, s. 26–42).

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2018/842 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1369 z dnia 4 lipca 2017 r. ustanawiające ramy etykietowania energetycznego i uchylające dyrektywę 2010/30/UE (Dz.U. L 198 z 28.7.2017, s. 1–23).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola) (przekształcenie) (Dz.U. L 334 z 17.12.2010, s. 17–119).

Zob. tekst skonsolidowany.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów związanych z energią (przekształcenie) (Dz.U. L 285 z 31.10.2009, s. 10–35).

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2024

In alto