Decyzje dotyczą podpisania i tymczasowego stosowania umowy o wolnym handlu między Kanadą a Unią Europejską (UE) i jej państwami członkowskimi (CETA).
Umowa ma wspierać wzrost i tworzenie miejsc pracy poprzez lepszy dostęp towarów, usług i inwestycji do rynku. Określa ona konkretne zasady dotyczące handlu dla zaangażowanych w działalność gospodarczą. Może ona potencjalnie obniżyć ceny i zapewnić konsumentom większy wybór produktów wysokiej jakości przy jednoczesnym utrzymaniu norm i zasad dotyczących bezpieczeństwa żywności i produktów, ochrony konsumentów, zdrowia, środowiska, norm społecznych i norm pracy itp.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Umowa rozpoczyna się preambułą określającą przyczyny i cele umowy oraz zobowiązania stron do realizacji tych celów. Dalsza część obejmuje 30 rozdziałów, 3 protokoły i ponad 1000 stron załączników.

Rozdział 1: Definicje i zakres

W rozdziale tym wyjaśniono stosowane w umowie pojęcia, aby umożliwić partnerom kanadyjskim i europejskim jednakowe rozumienie języka stosowanego w umowie.

Rozdział 2: Traktowanie narodowe i dostęp towarów do rynku

Umowa CETA spowoduje zniesienie większości ceł, podatków lub innych opłat przywozowych od towarów stanowiących przedmiot obrotu między UE a Kanadą już w chwili wejścia umowy w życie lub stopniowo po jej wejściu w życie. Strony zobowiązują się do traktowania towarów przywożonych od drugiej strony nie mniej korzystnie niż towarów produkowanych w kraju.
W umowie CETA zawarto również pewne ograniczenia i środki kontroli wprowadzane przez umowę, takie jak ochrona praw obydwu stron jako członków Światowej Organizacji Handlu (WTO) lub zapewnienie pochodzenia przywożonych towarów.

Rozdział 3: Środki ochrony handlu

Partnerzy potwierdzają swoje prawa i zobowiązania wynikające z zasad Światowej Organizacji Handlu. Członkowie Światowej Organizacji Handlu mogą przeciwdziałać negatywnym skutkom nieuczciwych praktyk handlowych dla przemysłu krajowego, na przykład jeżeli inne państwo członkowskie „stosuje ceny dumpingowe” dla towarów na rynku, wyceniając je poniżej kosztów produkcji, lub udziela dotacji na produkcję tych towarów.
W rozdziale tym zawarto również:
- zasady dotyczące przejrzystości, w tym
  - dochodzeń w sprawie ewentualnych nieuczciwych praktyk handlowych,
  - środków na rzecz przeciwdziałania takim praktykom;
- mechanizmy konsultacji i wymiany informacji w celu zapobiegania takim praktykom.

Rozdział 4: Bariery techniczne w handlu

Partnerzy zobowiązują się do bardziej zacieśnionej współpracy nad regulacjami technicznymi dotyczącymi testowania i certyfikowania produktów. Celem jest umożliwienie organom regulacyjnym:
- wymiany doświadczeń i informacji;
- określenie dziedzin, w których mogliby prowadzić bardziej zacieśnioną współpracę.
Współpraca jest dobrowolna. Żadna ze stron nie jest zmuszona do niższych standardów.

Rozdział 5: Uzgodnione działania w kwestiach sanitarnych i zdrowia roślin (środki sanitarne i fitosanitarne)

UE i Kanada mają podpisaną umowę weterynaryjną od 1998 r. Ma ona zastosowanie do zwierząt i do wszelkich produktów ze składowymi pochodzenia zwierzęcego. Zgodnie z umową CETA rozdział o środkach sanitarnych i fitosanitarnych zastępuje umowę weterynaryjną, jednak prace realizowane na mocy tej umowy trwają.
Środki dowolnego z partnerów służące zapewnieniu bezpieczeństwa żywności oraz zdrowia zwierząt i roślin nie mogą stwarzać nieuzasadnionych barier w handlu, a mają usprawniać handel.

Rozdział 6: Ułatwienia celne i handlowe

Rozdział ten stworzono w celu uproszczenia procedur celnych i uczynienia ich wydajniejszymi. Zapewnia on:

przejrzystość – np. sprawienie, aby wymogi dotyczące ceł były dostępne publicznie, a także udostępnianie informacji przez internet;
uproszczone procedury oparte na analizie ryzyka – np. zarządzanie ryzykiem i przetwarzanie przed przybyciem zamiast wymogu badania każdej wprowadzanej przesyłki;
pewność i przewidywalność – np. przejrzysty, wydajny proces odwołań, rzetelne interpretacje indywidualne dotyczące klasyfikacji taryfowej.

Rozdział 7: Dotacje

Strony mają obowiązek
- zawiadamiać drugą stronę, jeżeli przyznają dotację na produkcję towarów;
- przekazywać dalsze informacje na temat dotacji przyznawanych przedsiębiorstwom świadczącym usługi, jeżeli druga strona zwróci się o takie informacje.
Stworzono również mechanizm umożliwiający stronom wzajemne konsultowanie się w sprawie dotacji, które mogłyby negatywnie wpłynąć na handel między nimi, oraz znalezienie rozwiązań, jeżeli dotacja miałaby takie skutki. Strony zobowiązują się również do niedotowania wywozów produktów rolnych na rynek drugiej strony.

Rozdział 8: Inwestycje

W rozdziale określono środki mające służyć uruchomieniu inwestycji między stronami oraz ochronie inwestorów i zapewnieniu uczciwego traktowania ich przez rządy.
Komitet:
- usunięto bariery inwestycji zagranicznych, takie jak limity kapitału obcego lub wymagania dotyczące wyników inwestycji;
- zezwolono inwestorom UE na przenoszenie swojego kapitału w Kanadzie z powrotem do UE i na odwrót;
- wprowadzono przejrzyste, stabilne i przewidywalne zasady regulujące inwestycje;
- zagwarantowano uczciwe traktowanie zagranicznych inwestorów przez rządy;
- ustanowiono nowy system trybunałów inwestycyjnych w celu umożliwienia inwestorom rozwiązania sporów z rządami w sposób szybki i uczciwy;
- podkreślono prawo do regulacji na wszystkich szczeblach władzy.

Rozdział 9: Transgraniczny handel usługami

Rozdział ten ułatwia osobom indywidualnym i przedsiębiorstwom świadczenie usług na rzecz klientów kanadyjskich i odwrotnie. Rozporządzenie obejmuje:
- usługi, takie jak usługi prawne, księgowe, transportowe i telekomunikacyjne;
- usługi, takie jak turystyka, w sytuacji gdy konsument kanadyjski musi fizycznie przenieść się z Kanady do UE, aby skorzystać z tej usługi i odwrotnie.
Strony zobowiązują się do zapewnienia sprawiedliwego, równego, wzajemnego dostępu do swoich rynków usług.
W pewnych sektorach usługowych strony przewidziały wyjątki, ponieważ dane usługi – na przykład usługi audiowizualne czy też pewne usługi lotnicze – są szczególnie chronione. Umowa w pełni utrzymuje możliwość regulowania i dostarczania przez władze usług leżących w interesie publicznym.

Rozdział 10: Czasowy przyjazd i pobyt pracowników w granicach innego państwa lub bloku handlowego

Rozdział ten zastrzega pewność prawa dla wykwalifikowanych pracowników, którzy tymczasowo przyjeżdżają do UE lub Kanady w celach służbowych. Określono w nim:

rodzaj zawodów objętych wskazanymi zasadami i sektory, w których mogą działać tacy pracownicy;
maksymalną długość pobytu;
że wysoko wykwalifikowani pracownicy z UE będą cieszyć się w Kanadzie równym traktowaniem, tak samo jak wysoko wykwalifikowani pracownicy kanadyjscy w Unii Europejskiej.

Rozdział 11: Wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych

W rozdziale tym zawarto uzgodnienia umożliwiające Kanadzie uznawanie kwalifikacji zawodowych zdobytych w UE i odwrotnie. W umowie:

umożliwia wysoko wykwalifikowanym pracownikom po obydwu stronach Atlantyku praktykowanie zawodu na terytorium drugiej strony;
pozostawia właściwym władzom i organom zawodowym w UE i Kanadzie prawo negocjowania propozycji wzajemnego uznawania, które może następnie zostać włączone do CETA.

Rozdział 12: Regulacje krajowe

Aby zapewnić, że regulacje krajowe na żadnym z terytoriów nie będą stanowić nieuczciwej bariery handlowej, wszelkie przyjmowane regulacje powinny być publicznie dostępne, zrozumiałe i rozsądne.
W niektórych przypadkach władze UE lub Kanady mogą udzielić licencji przedsiębiorstwu lub osobie indywidualnej na potrzeby świadczenia usługi lub prowadzenia konkretnej działalności gospodarczej. W innych przypadkach mogą narzucić wymogi dotyczące kwalifikacji.
Dla pewnych dziedzin regulacji, takich jak dystrybucja wody czy inne usługi użyteczności publicznej, istnieją wyjątki.

Rozdział 13: Usługi finansowe

W tym rozdziale przewidziano możliwość korzystania przez instytucje finansowe i inwestorów w UE i Kanadzie z uczciwego, równego i wzajemnego dostępu do swoich rynków. Zastosowanie mają pewne warunki, a przewidziane zasady są w pełni zgodne z ostrożnościowymi i regulacyjnymi normami obowiązującymi w UE i Kanadzie. Ponadto przedsiębiorstwa świadczące usługi finansowe mogą oferować swoje usługi drugiej stronie tylko w ograniczonej liczbie sektorów, takich jak pewne usługi ubezpieczeniowe i bankowe.
W nadzorowaniu i regulowaniu tego sektora pomoże stronom Komitet ds. Usług Finansowych. Strony mają prawo chronić bezpieczeństwo i integralność swoich własnych systemów finansowych. Wyłączone są dziedziny takie jak emerytury i ubezpieczenia społeczne.

Rozdział 14: Usługi międzynarodowego transportu morskiego

W rozdziale tym:

określono zasady panujące na rynku transportu morskiego między stronami;
zawarto środki zapewniające sprawiedliwy i równy dostęp do portów i usług portowych dla statków komercyjnych;
zawarto definicje, dzięki którym zobowiązania stron są jasne.

Rozdział 15: Telekomunikacja

Strony zobowiązują się do udzielenia wzajemnie swoim przedsiębiorstwom sprawiedliwego i równego dostępu do publicznej sieci telekomunikacyjnej i usług telekomunikacyjnych. Zasady potwierdzają prawo konsumentów do:

zachowania numeru przy zmianie dostawcy usług;
korzystania z usług telekomunikacyjnych w obszarach oddalonych.

Rozdział 16: Handel elektroniczny

Rozdział dotyczy działalności gospodarczej realizowanej elektronicznie (np. zakupów online).
Zawarto w nim zasady służące zapewnieniu ochrony danych osobowych w internecie i wyłączeniu usług online z opłat celnych.
Strony zobowiązują się do współpracy w kwestiach związanych z handlem elektronicznym, na przykład w walce ze spamem.

Rozdział 17: Polityka konkurencji

Strony zobowiązują się do

zakazania i sankcjonowania praktyk powodujących zakłócenie konkurencji i handlu (kartele, nadużywanie dominującej pozycji rynkowej lub antykonkurencyjnych fuzji przedsiębiorstw);
poszanowania zasad zapewniających działanie w sposób sprawiedliwy i przejrzysty przy stosowaniu prawa konkurencji oraz prowadzenia dochodzeń wobec przedsiębiorstw, które mogą naruszać takie zasady;
uznawania znaczenia współpracy między odpowiednimi organami ds. konkurencji.

Rozdział 18: Przedsiębiorstwa państwowe, monopole i przedsiębiorstwa, którym przyznano specjalne prawa lub przywileje

Strony zgadzają się wstrzymać od interwencji lub potencjalnego zakłócania konkurencji między prywatnymi przedsiębiorstwami. Obydwie strony zapewnią niedyskryminujące traktowanie towarów, usług lub inwestycji drugiej strony przez przedsiębiorstwa państwowe, monopole i przedsiębiorstwa, którym przyznano specjalne prawa.
Skutkuje to brakiem negatywnego wpływu na konkurencję między przedsiębiorstwami prywatnymi a państwowymi. Zasady te zapewnią jednocześnie obydwu stronom pełną swobodę wyboru sposobu świadczenia usług użyteczności publicznej na rzecz swoich obywateli.

Rozdział 19: Zamówienia publiczne

W rozdziale tym określono dziedziny, w których unijne i kanadyjskie przedsiębiorstwa mogą wzajemnie dostarczać towary i świadczyć usługi na rzecz władz drugiej strony, na każdym szczeblu – krajowym, regionalnym i prowincjonalnym, a także lokalnym. Aby tak się stało, przedsiębiorstwa muszą spełniać konkretne przepisy dotyczące:

wartości towarów, usług lub zamówień;
tożsamości klienta;
dozwolonych towarów i usług (w załączniku).

Rozdział 20: Własność intelektualna

W rozdziale tym:

w oparciu o istniejące międzynarodowe przepisy dotyczące własności intelektualnej opracowano regulacje i normy spójne dla obydwu stron;
określono procedury ochrony przed naruszeniami własności intelektualnej;
określono dziedziny, w których strony mogą podjąć dalszą współpracę.

Rozdział 21: Współpraca regulacyjna

W rozdziale tym:
- oparto się na istniejącym porozumieniu w sprawie współpracy regulacyjnej istniejącym między stronami,
- zachęcono organy regulacyjne do wymiany doświadczeń i informacji oraz określenia dziedzin, w których mogłyby współpracować.
Współpraca jest dobrowolna, a organy regulacyjne w UE oraz Kanadzie zachowują swoje uprawnienia w zakresie stanowienia przepisów.

Rozdział 22: Handel i zrównoważony rozwój

W rozdziale tym strony:

uznają powiązanie wzrostu gospodarczego, rozwoju społecznego i ochrony środowiska;
zobowiązują się do zapewnienia wzrostu gospodarczego wspierającego cele społeczne i środowiskowe;
ustanawiają wspólny Komitet ds. Handlu i Zrównoważonego Rozwoju;
zobowiązują się do promowania forów wśród grup interesów.

Rozdział 23: Handel i praca

Partnerzy zobowiązują się do poszanowania norm pracy ustalonych przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) oraz do ratyfikowania i wdrażania podstawowych konwencji MOP.
W rozdziale tym:
- przewidziano ochronę prawa każdej ze stron do regulowania kwestii dotyczących pracy;
- uniemożliwiono stronom ignorowanie lub zaniżanie norm pracy w celu pobudzenia handlu;
- zapewniono zaangażowanie organizacji pozarządowych we wdrażanie postanowień zawartych w tym rozdziale;
- uwzględniono promowanie współpracy z MOP;
- ustanowiono mechanizm zapewniający, że obydwie strony wprowadzą w życie zasady zawarte w rozdziale (mechanizm egzekwowania).

Rozdział 24: Handel i środowisko

Strony zgadzają się wprowadzić w życie międzynarodowe umowy środowiskowe.
W umowie:
- przewiduje ochronę prawa każdej ze stron do regulowania kwestii środowiskowych;
- wymaga od każdej ze stron egzekwowania krajowych przepisów dotyczących ochrony środowiska;
- uniemożliwia stronom łagodzenie przepisów w celu pobudzenia handlu;
- zachęca do ochrony lasów i zrównoważonej gospodarki leśnej, a także do ochrony rybołówstwa i zrównoważonej gospodarki w tej dziedzinie;
- zapewnia zaangażowanie grup pozarządowych.

Rozdział 25: Dialog dwustronny i współpraca dwustronna

Strony zobowiązują się do ściślejszej współpracy w dziedzinach takich jak nauka i leśnictwo.
Do umowy CETA włączono istniejące porozumienia w sprawie dialogu i współpracy w sprawach handlowych i gospodarczych, aby wszelka tego rodzaju działalność miała jednakowe podstawy.

Rozdział 26: Postanowienia administracyjne i instytucjonalne

W rozdziale tym określono, w jaki sposób strony organizują funkcjonowanie różnych komitetów przewidzianych umową w celu zarządzania umową CETA i stosowania tej umowy, jak również przedstawiono charakter prawny ich decyzji.

Rozdział 27: Przejrzystość

Strony zobowiązują się do:

publikowania przepisów, regulacji, procedur i decyzji administracyjnych w sprawach objętych umową CETA, a także udostępniania ich zainteresowanym;
niezwłocznej wymiany informacji oraz udzielania odpowiedzi na pytania dotyczące środków wpływających na sposób wdrażania umowy CETA;
współpracy w organach międzynarodowych w celu promowania przejrzystości handlu międzynarodowego i inwestycji.

Rozdział 28: Wyjątki

Strony mają prawo do wyłączania pewnych dziedzin z konkretnych rozdziałów CETA lub z całości umowy z różnych powodów (np. w celu zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania lub promowania tożsamości kulturowej).

Rozdział 29: Rozstrzyganie sporów

W rozdziale tym przedstawiono system rozstrzygania sporów między stronami co do sposobu, w jaki stosują one lub interpretują umowę CETA. W przypadku wystąpienia różnic obydwie strony muszą w pierwszej kolejności zakomunikować je jasno i niezwłocznie drugiej stronie w celu podjęcia próby ich szybkiego rozstrzygnięcia. Muszą również skonsultować się z ekspertami w danej dziedzinie. Wyłącznie jeżeli wysiłki te okażą się bezowocne, strony mogą uciec się do procedury formalnej określonej w tym rozdziale.
W rozdziale opisano również procedury, jakich muszą przestrzegać obydwie strony, aby rozstrzygnąć spór formalny. Przewidziano możliwość skorzystania z niezależnego mediatora, który będzie czuwał nad tym procesem.

Rozdział 30: Postanowienia końcowe

W tym rozdziale określono zasady regulujące wejście umowy w życie, dołączanie do niej nowych państw członkowskich po podpisaniu umowy, jak również zmiany lub rozwiązanie umowy.

OD KIEDY DECYZJE I UMOWA MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Decyzja (UE) 2017/37 oraz decyzja (UE) 2017/38 mają zastosowanie od 28 października 2016 r.

Umowa CETA wejdzie w życie w sposób pełny i ostateczny, gdy wszystkie państwa członkowskie ratyfikują ją zgodnie z odpowiednimi krajowymi wymogami konstytucyjnymi.

KONTEKST

Kanada i Unia Europejska podpisały umowę CETA w dniu 30 października 2016 r. Formalne negocjacje w sprawie umowy handlowej rozpoczęto w maju 2009 r.
Więcej informacji:
- Kompleksowa umowa gospodarczo-handlowa (CETA) (Komisja Europejska)
- CETA w twoim mieście (Komisja Europejska)
- Układ handlowy między UE a Kanadą (CETA) — materiał wideo (Komisja Europejska)
- Korzyści z umowy CETA — zestawienie informacji (Komisja Europejska)
- Historie eksporterów (Komisja Europejska)

GŁÓWNE DOKUMENTY

Decyzja Rady (UE) 2017/37 z dnia 28 października 2016 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej (CETA) między Kanadą, z jednej strony, a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony (Dz.U. L 11 z 14.1.2017, s. 1–2)

Decyzja Rady (UE) 2017/38 z dnia 28 października 2016 r. w sprawie tymczasowego stosowania Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej (CETA) między Kanadą, z jednej strony, a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony (Dz.U. L 11 z 14.1.2017, s. 1080–1081)

Kompleksowa umowa gospodarczo-handlowa (CETA) między Kanadą, z jednej strony, a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony (Dz.U. L 11 z 14.1.2017, s. 23–1079)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Nota dotycząca tymczasowego stosowania Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej (CETA) między Kanadą, z jednej strony, a Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony (Dz.U. L 238 z 16.9.2017, s. 9)

Nota dotycząca tymczasowego stosowania Umowy o partnerstwie strategicznym między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Kanadą, z drugiej strony (Dz.U. L 89 z 1.4.2017, s. 1)

Ostatnia aktualizacja: 09.09.2021

Top