Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Document 32019R1111

    Orzeczenia w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej – jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie

    Data ostatniego przeglądu:
    13/11/2019
    Początkowa data utworzenia:
    19/12/2019
    Streszczone dokumenty:
    Autor:
    Urząd Publikacji Unii Europejskiej
    Podmiot(-y) odpowiedzialny(-e):
    Dyrekcja Generalna ds. Sprawiedliwości i Konsumentów

    Orzeczenia w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej – jurysdykcja, uznawanie i wykonywanie

     

    STRESZCZENIE DOKUMENTU:

    Rozporządzenie (UE) 2019/1111 w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę

    JAKI JEST CEL ROZPORZĄDZENIA?

    • Niniejsze rozporządzenie uchyla rozporządzenie (WE) nr 2201/2003, znane jako „rozporządzenie Bruksela II bis” w celu zapewnienia bardziej skutecznych przepisów służących zapewnieniu ochrony dzieciom i ich rodzicom uwikłanym w transgraniczne spory z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej, np. dotyczące pieczy, prawa do osobistej styczności z dzieckiem oraz uprowadzenia dziecka.
    • Niniejsze rozporządzenie ma na celu przyspieszenie procedur z uwagi na konieczność niezwłocznego zapewnienia ochrony dobra dziecka w wielu z zaistniałych okoliczności.

    KLUCZOWE ZAGADNIENIA

    Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do spraw cywilnych* dotyczących:

    • rozwodu;
    • separacji;
    • unieważnienia małżeństwa;
    • odpowiedzialności rodzicielskiej (przyznawania, wykonywania, przekazywania, pełnego lub częściowego pozbawienia), w szczególności:
      • pieczy nad dzieckiem i prawa do osobistej styczności z dzieckiem;
      • opieki, kurateli* i podobnych instytucji prawnych;
      • umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczej lub w opiece zastępczej;
      • ochrony dzieci w odniesieniu do ich majątku osobistego.

    Obowiązki alimentacyjne są wyłączone z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia.

    W kontekście transgranicznym w rozporządzeniu przewidziano:

    • zharminizowane przepisy dotyczące jurysdykcji w sprawach dotyczących rozwodu, separacji i unieważnienia małżeństwa;
    • zharmonizowane przepisy dotyczące jurysdykcji w sporach z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej, takich jak piecza, prawo do osobistej styczności z dzieckiem lub umieszczenie dziecka w innym państwie członkowskim;
    • usprawnioną procedurę powrotu w przypadkach dotyczących uprowadzenia dziecka poprzez wprowadzenie wyraźnych terminów służących szybkiemu rozstrzygnięciu spraw; sądy pierwszej i drugiej instancji będą musiały wydawać orzeczenia w terminie sześciu tygodni;
    • propagowanie mediacji;
    • możliwość wysłuchania dzieci w trakcie postępowania, które ich dotyczy;
    • wyeliminowanie konieczności przeprowadzenia procedury pośredniej („procedury exequatur”) w przypadku orzeczeń dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, tym samym oszczędzając czas i koszty osób fizycznych;
    • jaśniejsze przepisy dotyczące umieszczenia dzieci w innym państwie członkowskim, w tym potrzeby uzyskania zgody we wszystkich sytuacjach, z wyjątkiem gdy dziecko ma zostać umieszczone u jednego z rodziców;
    • bardziej skuteczne wykonywanie orzeczeń, wprowadzając możliwe podstawy zawieszenia lub odmowy wykonania;
    • uproszczony obieg orzeczeń, dokumentów urzędowych* i określonych porozumień w UE poprzez zastosowanie przepisów dotyczących uznawania i wykonywania w innych państwach członkowskich;
    • lepszą współpracę organów centralnych różnych państw członkowskich i sądów, przy jednoczesnym poszanowaniu praw stron i poufności.

    Dobro dziecka ma podstawowe znaczenie, zgodnie z art. 24 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i Konwencją o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., wprowadzonymi w drodze przepisów i procedur krajowych.

    Niniejsze rozporządzenie stanowi uzupełnienie konwencji haskiej z 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, która odnosi się do orzeczeń nakazujących powrót dziecka do kraju jego pochodzenia.

    Uchylenie

    Rozporządzenie (UE) 2019/1111 uchyla rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 z dniem 1 sierpnia 2022 r.

    OD KIEDY NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

    Rozporządzenie ma zastosowanie od 1 sierpnia 2022 r. Niektóre przepisy dotyczące aktów delegowanych i wymóg państw członkowskich dotyczący dostarczania informacji Komisji Europejskiej mają zastosowanie od 22 lipca 2019 r.

    KONTEKST

    Więcej informacji:

    KLUCZOWE POJĘCIA

    Sprawy cywilne: postępowania sądowe z zakresu prawa cywilnego i zapadłe w ich wyniku orzeczenia. Na potrzeby rozporządzenia pojęcie to obejmuje wszystkie pozwy lub wnioski, środki lub orzeczenia dotyczące „odpowiedzialności rodzicielskiej” w rozumieniu niniejszego rozporządzenia, zgodnie z jego celami i w oparciu o utrwalone orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
    Kuratela: osoba prawnie wyznaczona do dbania o dobra osoby, która, z uwagi na swój młody wiek lub nieprawidłowe rozumowanie, czy też z innych przyczyn, nie jest w stanie zadbać o własne dobro. Stosuje się ją do określania opiekuna majątku podopiecznego (np. niemowlęcia umieszczonego z mocy prawa pod pieczą opiekuna), który różni się od opiekuna samego podopiecznego.
    Dokumenty urzędowe: określone w rozporządzeniu (WE) nr 805/2004 jako:
    • dokumenty formalnie sporządzone lub zarejestrowane jako dokumenty urzędowe, których autentyczność:
      • odnosi się do podpisu i treści dokumentu;
      • została stwierdzona przez władzę publiczną lub inną władzę upoważnioną do tego celu przez państwo członkowskie, w którym wydano dany dokument;
    • porozumienie odnoszące się do zobowiązań alimentacyjnych zawarte z władzami administracyjnymi lub przez nie poświadczone.

    GŁÓWNY DOKUMENT

    Rozporządzenie Rady (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (Dz.U. L 178, z 2.7.2019, s. 1–115)

    DOKUMENTY POWIĄZANE

    Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 (Dz.U. L 338 z 23.12.2003, s. 1–29)

    Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 2201/2003 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

    Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz.U. L 7 z 10.1.2009, s. 1–79)

    Zobacz tekst skonsolidowany.

    Ostatnia aktualizacja: 13.11.2019

    Góra