Działanie UE na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Decyzja nr 445/2014/UE ustanawiająca działanie Unii na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033

JAKI JEST CEL DECYZJI?

W decyzji nr 445/2014/UE:

• odnawia się i aktualizuje program „Europejska Stolica Kultury” na lata 2020–2033;
• określa się przepisy i procedury oraz kalendarz dotyczące wyznaczenia ESK w tym okresie.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Inicjatywa ESK ma na celu podnoszenie świadomości na temat bogatej różnorodności kultur w Europie i ich wspólnych cech przez przyznanie każdego roku tego tytułu dwóm miastom.

Kwalifikowalność

Tytuł przyznaje się każdego roku jednemu miastu z dwóch państw członkowskich Unii Europejskiej (UE), które wyszczególniono w kalendarzu przedstawionym w decyzji. Co trzy lata można również wyznaczyć trzecie miasto z kraju Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA)/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), kraju kandydującego lub potencjalnego kandydata.

Kryteria wyboru

• Wkład w strategię długoterminową: długoterminowy wpływ tytułu ESK w wymiarze kulturalnym, społecznym i gospodarczym, a także dalsze prowadzenie działalności po roku obchodów.
• Wymiar europejski: sposób promowania dialogu i większego wzajemnego zrozumienia między obywatelami Europy, zarówno artystami, jak i szerszym kręgiem odbiorców, przy jednoczesnym podkreśleniu wspólnych aspektów kultury, dziedzictwa i historii, a także różnorodności kulturowej.
• Treści kulturalne i artystyczne:
  • wizja artystyczna i strategia;
  • zaangażowanie w program lokalnych artystów i organizacji;
  • łączenie nowych i innowacyjnych eksperymentalnych form ekspresji z lokalnym dziedzictwem i formami tradycyjnymi.
• Wykonalność: szerokie poparcie polityczne i zaangażowanie na rzecz trwałej infrastruktury.
• Zasięg:
  • zaangażowanie społeczności lokalnej, zwłaszcza mniejszości i osób w trudnym położeniu, w wydarzenia kulturalne;
  • powiązania z edukacją;
  • strategia pozyskiwania odbiorców.
• Zarządzanie: wykonalność strategii gromadzenia funduszy i budżetu, ogólne zarządzanie i adekwatność struktury wykonawczej, plan postępowania awaryjnego, strategia marketingowa i komunikacyjna.

Proces wyboru

Konkurs służący otrzymaniu tytułu organizowany jest z wyprzedzeniem co sześć lat, a ESK wyznaczane są cztery lata przed rokiem obchodów.

Dwuetapowy proces wyboru przeprowadzany jest przez zespół niezależnych ekspertów, w poszczególnych państwach:

• wybór wstępny, w ramach którego przygotowuje się krótką listę, wraz z zaleceniami zespołu dla miast kandydujących umieszczonych na krótkiej liście;
• wybór ostateczny ma miejsce dziewięć miesięcy po posiedzeniu poświęconym wyborowi wstępnemu, w ramach którego zespół rekomenduje jedno miasto, któremu ma zostać przyznany tytuł.

Na podstawie rekomendacji zespołu dane państwo członkowskie wyznacza jedno miasto, które otrzymuje tytuł, a Komisja Europejska w terminie dwóch miesięcy od powiadomienia o wyznaczeniu publikuje wykaz miast wyznaczonych na ESK. Podobny proces ma miejsce w przypadku wyznaczania miast z krajów kandydujących lub potencjalnych kandydatów, wówczas jednak to Komisja odpowiada za takie wyznaczenie.

Po wyznaczeniu miast zespół ekspertów zapewnia miastom doradztwo i wsparcie w przygotowywaniu programów obchodów. W tym okresie miasta składają regularne sprawozdania z postępu prac i uczestniczą w regularnych posiedzeniach monitorujących.

Wpływ pandemii COVID-19

W związku z pandemią COVID-19 w decyzji zmieniającej (UE) 2020/2229 uznaje się, że w przypadku ESK wyznaczonych na 2020 r. cele działań, obejmujące mobilność, turystykę, organizację wydarzeń publicznych i udział społeczeństwa, były trudne, a nawet niemożliwe do zrealizowania. Na mocy tej decyzji zmienia się zatem kalendarz zawarty w załączniku do decyzji nr 445/2014/UE, aby:

• zapewnić miastom: Rijeka i Galway, które otrzymały tytuł ESK w 2020 r., możliwość przedłużenia tego terminu do 30 kwietnia 2021 r., bez konieczności zmiany roku obchodów;
• przełożyć z 2021 na 2023 r. rok obchodów, w ramach których Timișoara i Eleusis mogą zorganizować obchody ESK;
• przełożyć z 2021 na 2022 r. rok obchodów, w ramach których kraj kandydujący lub potencjalny kandydat mogą zorganizować obchody ESK.

ESK wyznaczone na lata 2022–2025

Na lata 2022–2025 na ESK wyznaczono następujące miasta.

• 2022: Kowno (Litwa), Esch-sur-Alzette (Luksemburg) i Nowy Sad (Serbia, kraj kandydujący);
• 2023: Veszprém (Węgry), Timișoara (Rumunia) i Eleusis (Grecja);
• 2024: Tartu (Estonia), Bodø (Norwegia, kraj EFTA/EOG) i Bad Ischl (Austria);
• 2025: Chemnitz (Niemcy) i Nova Gorica (Słowenia, rekomendowane).

Uchylenie

Decyzja nr 445/2014/UE uchyla decyzję nr 1622/2006/WE.

OD KIEDY DECYZJE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

• Decyzja nr 445/2014/UE ma zastosowanie od 4 maja 2014 r.
• Decyzja zmieniająca (UE) 2020/2229 ma zastosowanie od 1 stycznia 2021 r.

KONTEKST

Od połowy lat 80., kiedy po raz pierwszy podjęto inicjatywę ESK, odnotowuje się wzrost świadomości na temat roli kultury w miastach będącej katalizatorem kreatywności, spójności społecznej i terytorialnej, zatrudnienia i wzrostu gospodarczego.

• Europejskie Stolice Kultury Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 445/2014/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. ustanawiająca działanie Unii na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033 i uchylająca decyzję nr 1622/2006/WE (Dz.U. L 132 z 3.5.2014, s. 1–12)

Kolejne zmiany decyzji nr 445/2014/UE zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2229 z dnia 23 grudnia 2020 r. zmieniająca decyzję nr 445/2014/UE ustanawiającą działanie Unii na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2023 (Dz.U. L 437 z 28.12.2020, s. 116–119)

Decyzja Rady (UE) 2015/809 z dnia 19 maja 2015 r. w sprawie wyznaczenia Europejskich Stolic Kultury na rok 2019 w Bułgarii i we Włoszech (Dz.U. L 128 z 23.5.2015, s. 20)

Decyzja Rady 2014/352/UE z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie wyznaczenia Europejskiej Stolicy Kultury na 2018 rok w Niderlandach (Dz.U. L 175 z 14.6.2014, s. 26)

Decyzja wykonawcza Rady 2014/353/UE z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie praktycznych i proceduralnych rozwiązań dotyczących mianowania przez Radę trzech ekspertów do zespołu wybierającego i monitorującego na potrzeby działania na rzecz Europejskich Stolic Kultury na lata 2020–2033 (Dz.U. L 175 z 14.6.2014, s. 27–30)

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2021