31.1.2006   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

C 24/34

1.1

NDAP II (1) wszedł w życie w styczniu 2004 r.

1.2

NDAP II obejmuje pięć sektorów priorytetowych:

1.3

NDAP II zwraca również uwagę na konkretne regiony: kaliningradzki i arktyczny. Zachęca do wspólnych działań podejmowanych przez wszystkich partnerów w celu ożywienia strategii gospodarczych, społecznych oraz w dziedzinie zatrudnienia.

1.4

Plan przedstawia różne możliwości działania w tych sektorach, pozostawiając zainteresowanym podmiotom praktyczny wybór środków. Wymiar Północny nie dysponuje oddzielnym budżetem, lecz jest finansowany poprzez różne programy UE (np. Tacis), zainteresowane rządy oraz Międzynarodowe Instytucje Finansujące (NBI — Nordycki Bank Inwestycyjny, EBOR — Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju itd).

1.5

Komisja Europejska sporządza coroczne raporty o postępach w sprawie realizacji NDAP II. Roczny raport o postępach z roku 2004 odnosi się do wielu działań w pięciu sektorach priorytetowych. Zawiera również odniesienie do konkluzji EKES-u, iż organizacje społeczeństwa obywatelskiego nie są w dostatecznym stopniu poinformowane o działaniach w ramach Wymiaru Północnego oraz wzywa do ich popularyzacji oraz dalszego zaangażowania organizacji regionalnych we wdrażanie oraz monitorowanie tych działań.

1.6

Realizacja NDAP II poddawana jest corocznej ocenie: zebranie wyższych urzędników miało miejsce w roku 2004; konferencja ministerialna w roku 2005, a zebranie wyższych urzędników planowane jest na drugą połowę roku 2006.

2.1

NDAP II wymaga zaangażowania Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (EKES-u) w jego realizację:, „Aby zapewnić liczne uczestnictwo grup społeczeństwa obywatelskiego w procesie oceny postępów poczynionych w ramach planu działań, byłoby wskazane, gdyby EKES organizował coroczne fora poświęcone jego realizacji; na tych forach obecni by byli przedstawiciele organizacji społecznych i gospodarczych reprezentowanych przez Komitet.” (tłum. własne) (2)

2.2

Postulat ten wynikał z zaangażowania EKES-u w poprzednich latach: Komitet przedstawił opinie w sprawie stosunków między Unią Europejską a krajami graniczącymi z Morzem Bałtyckim (3), w sprawie północnego wymiaru polityki UE, włączając w to stosunki z Rosją (4), w sprawie Wymiar Północny: plan działania w ramach Wymiaru Północnego w polityce zewnętrznej i transgranicznej Unii Europejskiej na lata 2000 — 2003 (5) oraz w sprawie „Partnerstwo strategiczne UE — Rosja: jakie dalsze kroki?” (6); oświadczenia na zebrania ministerialne w ramach Wymiaru Północnego w latach 1999, 2001 i 2002; wnioski z dwóch konferencji (forów) poświęconych Wymiarowi Północnemu, zorganizowanych przez EKES w latach 2001 i 2003.

2.3

EKES zareagował pozytywnie na postulat Komisji i postanowił zebrać informacje dotyczące poglądów organizacji społeczeństwa obywatelskiego na:

2.4

W roku 2004 poglądy organizacji społeczeństwa obywatelskiego zostały zbadane za pomocą kwestionariusza przekazanego tym organizacjom we wszystkich zainteresowanych krajach oraz poprzez misje informacyjne w Gdańsku, Kaliningradzie i Rydze.

3.1

EKES reprezentowany był na zebraniu wyższych urzędników w październiku 2004 r. i przedstawił swoje wnioski i zalecenia w sprawozdaniu z zebrania (7).

3.2

Ogólny wniosek dotyczący zaangażowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego w NDAP II można sformułować następująco:

Sytuacja w tych trzech aspektach wydawała się być lepsza w „starych” Państwach Członkowskich należących do tego regionu niż w pozostałych państwach.

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, z którymi się skontaktowano, były ogólnie zainteresowane uzyskaniem większej ilości informacji na temat WP i NDAP II oraz uczestnictwem w projektach oraz nadzorowaniu, zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim.

EKES postulował usprawnienie procesu informowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego o NDAP II oraz włączania ich we wdrażanie i nadzorowanie.

Zaproponował pomoc w działaniach związanych z informowaniem i nadzorowaniem na szczeblu europejskim, lecz podkreślił zarazem, że działania w ramach Wymiaru Północnego powinny być prowadzone przede wszystkim na szczeblu subregionalnym, krajowym i lokalnym, tak aby włączyć władze i zainteresowane organizacje w proces konstruktywnej współpracy.

EKES popierał zasadę przedstawioną w NDAP II (8), zgodnie z którą przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego powinni być zachęcani do uczestnictwa w corocznych zebraniach wyższych urzędników.

Postulowano również, aby UE uwzględniła pewne dodatkowe aspekty w NDAP II:

3.3

Zalecenia te są w dalszym ciągu ważne.

4.1

W raporcie z 2004 r. EKES wyraził zamiar wniesienia swojego wkładu do konferencji ministerialnej w roku 2005, jak również do zebrania wyższych urzędników w roku 2006, w oparciu o takie same kryteria, jak w roku 2004.

4.2

W kontekście nowo utworzonej Grupy Kontaktowej ds. Europy Wschodniej (EECG) EKES podejmował działania związane z Wymiarem Północnym. EECG składa się z członków EKES-u i zajmuje się działaniami Komitetu związanymi z krajami Europy Wschodniej. Celem tych działań jest wspieranie polityki EKES-u związanej z poprawą stosunków z krajami Europy Wschodniej, przekazywanie opinii organizacji społeczeństwa obywatelskiego na ten temat oraz ustanowienie bezpośrednich kontaktów z takimi organizacjami w tych krajach.

4.3

EKES popularyzował zagadnienie Wymiaru Północnego poprzez własne kontakty i odwołując się do Systemu Informacji nt. Wymiaru Północnego (NDIS).

4.4

W czerwcu 2005 r. przy sporządzaniu opinii EKES rozesłał kwestionariusze ok. 100 organizacjom społeczeństwa obywatelskiego. Komitet omawiał również z rosyjskimi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego zagadnienia związane z Wymiarem Północnym przy sporządzaniu opinii w sprawie stosunków UE-Rosja. Wnioski w tej opinii odzwierciedlają więc również stanowiska organizacji społeczeństwa obywatelskiego w krajach partnerskich.

5.1.1

Ankietę badającą świadomość NDAP II wśród społeczeństwa przeprowadzono w czerwcu 2005 r. Kwestionariusze zostały rozesłane do różnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego w krajach objętych w głównym stopniu środkami w ramach tego planu działania (kraje nadbałtyckie i nordyckie, Niemcy, Rosja wraz z Kaliningradem oraz Polska). W kwestionariuszu zawarte były te same elementy, co w zeszłym roku: a) wiedza o WP i NDAP II wśród działaczy organizacji społeczeństwa obywatelskiego, b) opinia tych organizacji na temat WP oraz c) zaangażowanie tych organizacji we wdrażanie i nadzorowanie NDAP II.

5.1.2

Otrzymano jedynie dwadzieścia odpowiedzi, co wskazuje, że ogólny poziom wiedzy o WP i o NDAP II jest nadal bardzo niski. Potwierdziły to również wyniki ankiety — podczas gdy większość organizacji odpowiedziała, że mają pewną wiedzę o WP i o NDAP II, jedynie w niewielu przypadkach okazało się, że rzeczywiście orientują się w tym zagadnieniu. Jedna trzecia organizacji odpowiedziała, że słyszeli o WP i o NDAP II, lecz nie były im znane dokładne cele i treść tych programów.

5.1.3

Niektóre podmioty wiedzą o ograniczonej liczbie partnerstw publiczno-prywatnych (PPP) w ramach Wymiaru Północnego, przede wszystkim chodzi tu o partnerstwa w dziedzinie ochrony środowiska (NDEP). Niektóre organizacje społeczeństwa obywatelskiego dowiedziały się poza tym o Wymiarze Północnym poprzez różne organizacje regionalne w regionie Morza Bałtyckiego, przede wszystkim poprzez Radę Państw Morza Bałtyckiego (CBSS). Stowarzyszenia pracodawców (BAC — Rada Doradcza ds. Biznesu) i związków zawodowych (BASTUN — Sieć Związków Zawodowych Morza Bałtyckiego) również popularyzowały wiedzę o WP wśród swoich członków.

5.1.4

Przez niektóre podmioty NDAP II jest postrzegany jako program nie związany z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, lecz raczej jako projekt polityczny mający na celu współpracę regionalną między rządami i właściwymi władzami. Wydaje się, że tak jest, mimo wysiłków Komisji w celu usprawnienia procesu szerzenia informacji poprzez inicjatywę systemu informacji o Wymiarze Północnym (NDIS).

5.2.1

Wyniki ankiety jasno pokazują, że rządy, władze i inne podmioty podejmują niewiele inicjatyw w celu informowania i angażowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego w NDAP II. Jedynie niewielka liczba odpowiedzi potwierdzała takie zaangażowanie. W niektórych krajach odpowiednie władze zorganizowały jednak seminaria i warsztaty, które dotyczyły wdrażania NDAP II. To samo dotyczy podmiotów regionalnych.

5.2.2

Niewiele organizacji społeczeństwa obywatelskiego zaangażowało się w NDAP II z własnej inicjatywy. Dotyczy to działań związanych z polepszeniem warunków inwestowania w obszarze objętym polityką Wymiaru Północnego, współpracy z innymi organizacjami w krajach WP, dyskusji o przyszłości WP i ogólnego śledzenia wydarzeń go dotyczących.

—

Zagadnienia rynku pracy, zatrudnienie i dialog społeczny

—

Promowanie małych i średnich przedsiębiorstw

—

Ułatwienie stosunków handlowych i gospodarczych

—

Poprawa warunków inwestowania transgranicznego

—

Infrastruktura połączeń i poprawa sieci transportowych

—

Działania mające na celu włączenie podmiotów we wdrażanie NDAP II

—

Utworzenie struktur w celu wdrażania NDAP II

—

Przyznanie wystarczających środków na NDAP II

—

Rozprowadzenie raportów o postępach we wdrażaniu NDAP II

6.1

EKES wspiera kontynuację współpracy regionalnej w północnej części Europy poprzez ustrukturyzowaną, wielostronną i transgraniczną współpracę, co obejmuje również państwa leżące w tym regionie, a nie należące do UE. Wymiar Północny wydaje się dobrze nadawać do tego celu.

6.2

EKES wspiera inicjatywy połączenia Wymiaru Północnego ze współpracą UE — Rosja oraz z czterema wspólnymi przestrzeniami. W swojej niedawnej opinii w sprawie udziału społeczeństwa obywatelskiego w kształtowaniu stosunków Unia Europejska — Rosja (9), w punkcie 3.2.5 EKES stwierdził: „Unia oraz Rosja powinny również podejmować wspólne działania celem reorganizacji współpracy regionalnej »wymiaru północnego«… EKES z zadowoleniem zauważa, że kwestia ta została należycie wzięta pod uwagę w mapach działania [mapach drogowych — przyp. tłum.]”.

6.3

Dla powodzenia regionalnej współpracy w ramach Wymiaru Północnego konieczne jest pełne uczestnictwo Rosji w przygotowaniach i realizacji przyszłej polityki w tej dziedzinie. Należy wziąć pod uwagę mechanizmy współpracy, jak np. ustanowienie wspólnej rady kierującej, jak również uwzględnić inne kraje z tego regionu.

6.4

EKES podkreśla zawarte w swojej opinii w sprawie stosunków UE — Rosja zalecenia, aby zagadnieniom związanym ze społeczeństwem obywatelskim przyznano wyższą rangę w mapach drogowych UE — Rosja i aby jego podmioty angażowały się we współpracę UE — Rosja. W przyszłych mechanizmach WP należy między innymi rozważyć metody ustanowienia sformalizowanej konsultacji z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego.

6.5

Pięć sektorów współpracy w ramach Wymiaru Północnego jest istotnych dla przyszłości. Przede wszystkim należy wykorzystać pozytywne doświadczenia partnerstw związanych z Wymiarem Północnym (środowisko naturalne, sprawy społeczne, zdrowie, technologie informatyczne). W tym kontekście należy poważnie rozważyć utworzenie partnerstw w następujących obszarach:

6.6

Istniejące organy regionalne w regionie Morza Bałtyckiego, przede wszystkim Rada Państw Morza Bałtyckiego, powinny odgrywać główną rolę w przyszłych działaniach związanych z Wymiarem Północnym. W tym kontekście organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogłyby mieć szansę zaangażowania się i wniesienia swojego wkładu w działania związane z Wymiarem Północnym poprzez własne sieci współpracy regionalnej i połączenia z wyżej wymienionymi organami.

6.7

EKES ponawia swoje zalecenie z 2004 r., że należy skuteczniej rozpowszechniać informacje publiczne o Wymiarze Północnym. Do tego celu konieczne jest położenie większego nacisku na system NDIS. EKES podkreśla również, że informacje powinny być przede wszystkim szerzone na poziomie krajowym i lokalnym i że leży to w gestii rządów i właściwych organów w zainteresowanych państwach. Wyższy poziom poinformowania zwiększyłby zainteresowanie Wymiarem Północnym i zachęcił podmioty społeczeństwa obywatelskiego do zwiększenia ich zaangażowania i uczestnictwa.

6.8

Finansowanie partnerstw w ramach WP powinno być ustalane indywidualnie w każdym przypadku, a główną rolę powinny tu odgrywać rządy i Międzynarodowe Instytucje Finansujące (IFI). Norweski mechanizm finansowy oraz mechanizm finansowy EOG również skorzystałyby z wdrożenia przede wszystkim wspólnych transgranicznych działań w ramach WP. Strefy Instrument Europejskiego Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) powinien stać się priorytetem od początku 2007 r.

6.9

EKES będzie kontynuował swoje działania związane z Wymiarem Północnym i ma zamiar wnieść wkład w zebranie wyższych urzędników w roku 2006. Wkład ten może odzwierciedlać również wnioski oparte na rozmowach Komitetu z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego w państwach partnerskich. EKES jest gotowy do dalszych dyskusji na temat realizacji Wymiaru Północnego w przyszłości.