This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Wspólne planowanie badań naukowych
Wyzwania społeczne związane ze zmianami klimatu, zdrowiem lub energią przekraczają granice państw członkowskich Unii Europejskiej (UE). Prowadzenie badań naukowych w Europie jest w znacznym stopniu uzależnione od badań prowadzonych na poziomie krajowym. W celu wzmocnienia wpływu tych badań państwa członkowskie muszą zapewnić właściwą koordynację wkładanych wysiłków i równomierny rozkład zasobów. W niniejszym komunikacie Komisja Europejska proponuje państwom członkowskim przyjęcie nowego podejścia zwanego „wspólnym planowaniem” w celu zwiększenia efektywności badań europejskich, które pozostają wciąż rozproszone.
AKT
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 15 lipca 2008 r. – Wspólne planowanie badań naukowych: współpraca na rzecz skuteczniejszego sprostania wspólnym wyzwaniom [COM(2008) 468 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].
STRESZCZENIE
Badania naukowe wymagają nowego podejścia w zakresie współpracy między państwami członkowskimi, aby zmierzyć się z największymi wyzwaniami społecznymi w Europie, jakimi są bezpieczeństwo żywności, zdrowie, zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo dostaw energii itp., które nie ograniczają się do granic krajowych.
Do 85% środków publicznych przyznawanych na badania w Europie jest kierowane na krajowe badania naukowe. Nie trzeba przekonywać o przydatności programów krajowych, które przynoszą odpowiedzi na krajowe potrzeby i priorytety. Jednakże państwa członkowskie mogłyby połączyć swoje wysiłki dla poprawy wpływu inwestycji krajowych w niektórych strategicznych dziedzinach. Pomogłoby to uniknąć finansowania programów badawczych powielanych w wielu państwach członkowskich oraz złagodzić brak środków.
Wspólne planowanie
Celem wspólnego planowania jest wspieranie transgranicznej współpracy, koordynacji i integracji programów badawczych państw członkowskich, które są finansowane ze środków publicznych, w ograniczonej liczbie dziedzin. Ma ono także pomóc Europie w wypracowaniu rozwiązań dla wyzwań społecznych przy jak najlepszym wykorzystaniu budżetów krajowych przeznaczonych na badania.
Wspólne planowanie polega na określeniu wspólnej wizji głównych wyzwań społeczno-gospodarczych oraz środowiskowych w kierunku opracowania i wdrożenia wspólnych perspektyw i programów badań strategicznych. Państwa członkowskie mogą w tym celu koordynować istniejące programy krajowe lub utworzyć nowe. W praktyce polega to na połączeniu zasobów, doborze odpowiednich instrumentów, wdrożeniu, nadzorowaniu oraz ocenie wspólnych postępów. Uczestnictwo państw członkowskich opiera się na zasadach dobrowolnego udziału. Mogą one dobrowolnie uczestniczyć w planowaniu lub odmówić swojego zaangażowania.
Wspólne planowanie stwarza szereg korzyści dla stron biorących w nim udział. Umożliwia państwom uczestniczącym przede wszystkim otrzymanie wspólnej odpowiedzi na wspólne wyzwania, rozszerzenie programów badawczych w całej Europie oraz ograniczenie marnowania środków przy jednoczesnym wspieraniu dążenia do doskonałości naukowej. Planowanie przyczynia się również do rozwijania współpracy dzięki podziałowi wiedzy rozproszonej w różnych krajach europejskich oraz do zredukowania kosztów zarządzania z racji lepszej przejrzystości programów.
Realizacja
Komunikat podkreśla znaczenie trzech podstawowych etapów, które stanowią cykl życia programów badawczych:
Wybór szczególnych dziedzin
Wybrane dziedziny muszą odpowiadać następującym kryteriom:
Ponadto wspólne planowanie powinno przyczynić się do ograniczenia kosztów związanych z rozproszeniem i podwójnym finansowaniem tych samych badań w celu poprawy wydajności programów badawczych i efektywności źródeł publicznych. Wspólne planowanie powinno również łączyć inicjatywy publiczne w wybranej dziedzinie i wykorzystywać całkowicie wsparcie uczestniczących państw członkowskich.
Również Komisja wnosi swój wkład w realizację wspólnego planowania. Kontrola i monitorowanie postępów zostają powierzone Radzie Unii Europejskiej, która ma możliwość dobrania środków w celu ułatwienia realizacji inicjatyw wspólnego programowania.
Kontekst
Komunikat stanowi jedną z pięciu inicjatyw strategicznych, których realizację Komisja zaplanowała w 2008 r. w następstwie ogłoszenia zielonej księgi pt. „Europejska Przestrzeń Badawcza: nowe perspektywy”. Komunikat odnosi się szczególnie do wymiaru „optymalizacji programów i celów naukowo-badawczych” i stanowi kolejny krok ku tworzeniu społeczeństwa opartego na wiedzy, przyczyniając się również do realizacji celów strategii lizbońskiej.
Ostatnia aktualizacja: 22.09.2008