3.6.2016   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 146/8

(1)

W ostatnich latach znacząco przybyło wyzwań związanych z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania; wyzwania te stały się również przedmiotem poważnych obaw w Unii i na całym świecie. Automatyczna wymiana informacji stanowi ważne narzędzie w tym względzie: w swoim komunikacie z dnia 6 grudnia 2012 r. przedstawiającym Plan działania zakładający poprawę skuteczności walki z oszustwami podatkowymi i uchylaniem się od opodatkowania Komisja podkreśliła potrzebę zdecydowanego promowania automatycznej wymiany informacji jako przyszłego europejskiego i międzynarodowego standardu dla przejrzystości i wymiany informacji w sprawach podatkowych. W konkluzjach z dnia 22 maja 2013 r. Rada Europejska wezwała do rozszerzenia automatycznej wymiany informacji zarówno na poziomie unijnym, jak i globalnym, z myślą o zwalczaniu oszustw podatkowych, uchylania się od opodatkowania i agresywnego planowania podatkowego.

(2)

Ponieważ grupy przedsiębiorstw wielonarodowych (grupy MNE) działają w różnych krajach, mają możliwość stosowania praktyk agresywnego planowania podatkowego, które nie są dostępne dla przedsiębiorstw krajowych. Wskutek stosowania tych praktyk przez grupy przedsiębiorstw wielonarodowych mogą ucierpieć przede wszystkim przedsiębiorstwa działające wyłącznie na rynku krajowym, zwykle małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), jako że ich obciążenie podatkowe jest wyższe niż w przypadku grup przedsiębiorstw wielonarodowych. Z drugiej strony, wszystkie państwa członkowskie są narażone na uszczuplenie przychodów, istnieje zatem ryzyko, że będą ze sobą konkurowały, oferując grupom przedsiębiorstw wielonarodowych dodatkowe korzyści podatkowe, aby je przyciągnąć.

(3)

Organy podatkowe państw członkowskich potrzebują wyczerpujących i rzetelnych danych na temat struktury grup przedsiębiorstw wielonarodowych, ich polityki cen transferowych oraz transakcji wewnętrznych zarówno w Unii, jak i poza jej terytorium. Informacje te umożliwią organom podatkowym reagowanie na szkodliwe praktyki podatkowe poprzez wprowadzanie zmian prawnych lub przeprowadzanie odpowiednich ocen ryzyka i kontroli podatkowych oraz pozwolą im stwierdzić, czy przedsiębiorstwa stosują praktyki prowadzące do sztucznego przerzucania znacznej części dochodów do korzystnych systemów podatkowych.

(4)

Większa przejrzystość wobec organów podatkowych mogłaby nakłonić grupy przedsiębiorstw wielonarodowych do zaprzestania pewnych praktyk i do płacenia podatków w należnej wysokości w kraju, w którym osiągają zyski. Wprowadzenie większej przejrzystości po stronie grup przedsiębiorstw wielonarodowych stanowi w związku z tym niezbędny element działań zapobiegających erozji bazy podatkowej i przerzucaniu zysków.

(5)

Rezolucja Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich dotycząca kodeksu postępowania w sprawie dokumentacji cen transferowych dla przedsiębiorstw stowarzyszonych w Unii Europejskiej (DCT UE) (3) określa już sposób przedstawiania organom podatkowym przez grupy przedsiębiorstw wielonarodowych w Unii informacji na temat globalnej działalności gospodarczej i polityki cen transferowych („dokumentacja grupowa”) oraz informacji na temat konkretnych transakcji podmiotu lokalnego („dokumentacja na poziomie lokalnym”). Na chwilę obecną DCT UE nie zapewnia jednak żadnego mechanizmu przedstawiania sprawozdania według krajów.

(6)

W sprawozdaniu według krajów grupy przedsiębiorstw wielonarodowych powinny zgłaszać co roku – w odniesieniu do każdej jurysdykcji podatkowej, w której prowadzą działalność – wysokość osiągniętych przychodów, zysku przed opodatkowaniem, zapłaconego podatku dochodowego i należnego podatku dochodowego. W sprawozdaniu powinny się także znaleźć informacje na temat liczby pracowników, kapitału podstawowego, niepodzielonego zysku z lat ubiegłych i aktywów rzeczowych w każdej jurysdykcji podatkowej. Grupy przedsiębiorstw wielonarodowych powinny również wskazać wszystkie podmioty wchodzące w ich skład, które prowadzą działalność gospodarczą w danej jurysdykcji podatkowej, i przedstawić informacje na temat typu działalności gospodarczej prowadzonej przez każdy z tych podmiotów.

(7)

W celu bardziej wydajnego wykorzystania zasobów publicznych i zmniejszenia obciążenia administracyjnego grup przedsiębiorstw wielonarodowych obowiązek sprawozdawczy powinien mieć zastosowanie wyłącznie do tych grup, których roczne skonsolidowane przychody przekraczają określony próg. Dyrektywa powinna zapewnić, aby w całej Unii były zbierane i udostępniane administracjom podatkowym – we właściwym terminie – te same informacje.

(8)

Aby zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, Unia musi zadbać o uczciwą konkurencję pomiędzy grupami przedsiębiorstw wielonarodowych z Unii i takimi grupami spoza Unii, w których skład wchodzi co najmniej jeden podmiot mający siedzibę w Unii. Obowiązkowi sprawozdawczemu powinny zatem podlegać oba te rodzaje grup. Aby jednak zapewnić płynne przejście do nowej sytuacji, państwa członkowskie powinny mieć możliwość odroczenia o jeden rok wprowadzenia obowiązku sprawozdawczego dla ’podmiotów wchodzących w skład grupy’ będących rezydentami w państwie członkowskim, niebędących ’jednostkami dominującymi najwyższego szczebla’ grup przedsiębiorstw wielonarodowych ani ich ’zastępczymi jednostkami dominującymi’.

(9)

Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w razie naruszeń krajowych przepisów przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy oraz zapewniać wprowadzenie tych sankcji w życie. Wybór sankcji pozostaje w gestii państw członkowskich, lecz przewidziane sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

(10)

Aby zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, należy zapewnić, by państwa członkowskie przyjęły skoordynowane przepisy dotyczące obowiązków grup przedsiębiorstw wielonarodowych w zakresie przejrzystości.

(11)

Jeśli chodzi o wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi, dyrektywa Rady 2011/16/UE (4) przewiduje już obowiązkową automatyczną wymianę informacji w szeregu dziedzin.

(12)

Obowiązkowa automatyczna wymiana sprawozdań według krajów prowadzona pomiędzy państwami członkowskimi powinna w każdym przypadku obejmować przekazanie określonego zbioru podstawowych informacji tym państwom członkowskim, w których – jak wynika z informacji zawartych w sprawozdaniu według krajów – rezydentem do celów podatkowych jest co najmniej jeden podmiot wchodzący w skład grupy przedsiębiorstw wielonarodowych lub w których co najmniej jeden taki podmiot podlega opodatkowaniu w odniesieniu do działalności gospodarczej prowadzonej przez stały zakład grupy przedsiębiorstw wielonarodowych.

(13)

Aby zminimalizować koszty i obciążenia administracyjne zarówno dla administracji podatkowych, jak i dla grup przedsiębiorstw wielonarodowych, konieczne jest, aby ustanowione przepisy były zgodne ze zmianami na szczeblu międzynarodowym i przyczyniały się pozytywnie do ich wdrożenia. W dniu 19 lipca 2013 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikowała plan działania w sprawie erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków („plan działania BEPS”), który jest jedną z najważniejszych inicjatyw mających na celu zmianę obecnych międzynarodowych zasad opodatkowania. W dniu 5 października 2015 r. OECD przedstawiła raporty końcowe, które zostały zatwierdzone przez ministrów finansów grupy G-20. Pakiet OECD został również zatwierdzony przez przywódców grupy G-20 podczas spotkania w dniach 15–16 listopada 2015 r.

(14)

Wynikiem prac nad działaniem nr 13 w ramach planu działania BEPS jest zbiór standardów przekazywania informacji przez grupy przedsiębiorstw wielonarodowych, obejmujących dokumentację grupową, dokumentację na poziomie lokalnym i sprawozdanie według krajów. Ustanawiając przepisy dotyczące sprawozdania według krajów, należy zatem uwzględnić standardy OECD.

(15)

W przypadku gdy podmiot wchodzący w skład grupy nie może otrzymać ani uzyskać wszystkich informacji wymaganych do celów spełnienia wymogu w zakresie sprawozdawczości wynikającego z niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie mogłyby uznać to za sygnał, że istnieje potrzeba przeprowadzenia oceny wysokiego stopnia ryzyka w zakresie cen transferowych oraz innych rodzajów ryzyka w zakresie erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków w związku z daną grupą przedsiębiorstw wielonarodowych.

(16)

Jeżeli jedno z państw członkowskich stwierdzi, że inne państwo członkowskie uporczywie nie wywiązuje się z automatycznego dostarczania sprawozdań według krajów, powinno dążyć do przeprowadzenia konsultacji z tym państwem członkowskim.

(17)

Działania Unii dotyczące sprawozdawczości według krajów powinny stale uwzględniać przyszłe zmiany na szczeblu OECD. Przy wdrażaniu niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny korzystać z raportu końcowego z 2015 r. dotyczącego działania nr 13, opracowanego przez OECD w ramach projektu OECD i G-20 dotyczącego erozji bazy podatkowej i przerzucania zysków, jako źródła przykładów lub interpretacji niniejszej dyrektywy oraz w celu zapewnienia spójności stosowania we wszystkich państwach członkowskich.

(18)

Konieczne jest określenie wymogów językowych na potrzeby wymiany informacji dotyczących sprawozdania według krajów dokonywanej między państwami członkowskimi. Konieczne jest również przyjęcie ustaleń praktycznych niezbędnych do modernizacji wspólnej sieci łączności określonej w art. 3 pkt 13 dyrektywy 2011/16/UE („sieć CCN”). W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania art. 20 ust. 6 i art. 21 ust. 6 dyrektywy 2011/16/UE należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (5).

(19)

W celu bardziej wydajnego wykorzystania zasobów, ułatwienia wymiany informacji oraz uniknięcia potrzeby dokonywania przez każde państwo członkowskie podobnych zmian w swoim systemie wymiany informacji należy dokonywać przy użyciu sieci CCN. Ustalenia praktyczne niezbędne do modernizacji tego systemu powinny zostać przyjęte przez Komisję zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2 dyrektywy 2011/16/UE.

(20)

Zakres obowiązkowej wymiany informacji należy zatem rozszerzyć, tak aby obejmował automatyczną wymianę informacji zawartych w sprawozdaniu według krajów.

(21)

W corocznym sprawozdaniu składanym Komisji przez państwa członkowskie na podstawie art. 23 dyrektywy 2011/16/UE należy szczegółowo opisać zakres sprawozdania sporządzanego na podstawie art. 8aa tej dyrektywy i jej załącznika III sekcja II pkt 1 oraz umieścić wykaz wszelkich jurysdykcji, w których ’jednostki dominujące najwyższego szczebla’’podmiotów wchodzących w skład grupy’ mających siedzibę w Unii są rezydentami, a pełne sprawozdania nie zostały złożone lub wymienione.

(22)

Wymiana informacji na podstawie niniejszej dyrektywy nie prowadzi do ujawnienia tajemnicy handlowej, przemysłowej lub zawodowej lub procesu produkcyjnego ani informacji, których ujawnienie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym.

(23)

Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(24)

Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie skuteczna współpraca administracyjna pomiędzy państwami członkowskimi na warunkach zgodnych z prawidłowym funkcjonowaniem rynku wewnętrznego, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na wymaganą jednolitość i skuteczność możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

(25)

Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę 2011/16/UE,

1)

art. 3 pkt 9 otrzymuje brzmienie:

2)

w rozdziale II sekcja II dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 8aa

Zakres i warunki obowiązkowej automatycznej wymiany informacji dotyczących sprawozdania według krajów

1.   Każde państwo członkowskie podejmuje niezbędne środki w celu zobowiązania ’jednostki dominującej najwyższego szczebla’’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’, która jest rezydentem do celów podatkowych na jego terytorium, lub każdego innego ’podmiotu raportującego’ w rozumieniu załącznika III sekcja II, do przedstawiania sprawozdania według krajów w odniesieniu do jej ’sprawozdawczego roku podatkowego’ w terminie 12 miesięcy od ostatniego dnia ’sprawozdawczego roku podatkowego’ danej ’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’, zgodnie z załącznikiem III sekcja II.

2.   Właściwy organ państwa członkowskiego, które otrzymało sprawozdanie według krajów zgodnie z ust. 1, ma obowiązek przekazać to sprawozdanie – w drodze wymiany automatycznej i w terminie określonym w ust. 4 – każdemu państwu członkowskiemu, w którym – jak wynika z informacji zawartych w sprawozdaniu według krajów – rezydentem do celów podatkowych jest co najmniej jeden ’podmiot wchodzący w skład’’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’, do której należy ’podmiot raportujący’, lub w którym podlega opodatkowaniu działalność gospodarcza prowadzona przez jego stały zakład.

3.   Sprawozdanie według krajów zawiera następujące informacje w odniesieniu do ’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’:

4.   Informacje są przekazywane w terminie 15 miesięcy od ostatniego dnia ’roku podatkowego’’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’, której dotyczy dane sprawozdanie według krajów. Pierwsze sprawozdanie według krajów podlegające przekazaniu obejmuje ’rok podatkowy’’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’ rozpoczynający się w dniu 1 stycznia 2016 r. lub po tej dacie; przekazanie to powinno nastąpić w ciągu 18 miesięcy po ostatnim dniu tego ’roku podatkowego’.”;

3)

w art. 16 dodaje się ustęp w brzmieniu:

„6.   Niezależnie od ust. 1–4 niniejszego artykułu informacje przekazywane pomiędzy państwami członkowskimi na podstawie art. 8aa są wykorzystywane do celów przeprowadzenia oceny wysokiego stopnia ryzyka w zakresie cen transferowych oraz innych rodzajów ryzyka związanych z erozją bazy podatkowej i przerzucaniem zysków, w tym oceny ryzyka nieprzestrzegania przez członków danej grupy przedsiębiorstw wielonarodowych przepisów dotyczących cen transferowych, które mają zastosowanie, a w stosownych przypadkach do celów analizy ekonomicznej i statystycznej. Korekt cen transferowych dokonywanych przez państwo członkowskie, które otrzymuje informacje, nie można opierać na informacjach wymienionych na podstawie art. 8aa. Niezależnie od powyższego nie zakazuje się wykorzystywania informacji przekazywanych pomiędzy państwami członkowskimi na podstawie art. 8aa jako podstawy dalszego badania ustaleń dotyczących cen transferowych danej ’grupy przedsiębiorstw wielonarodowych’ lub badania innych kwestii podatkowych w trakcie kontroli podatkowej i, skutkiem tego, stosownych korekt podlegających opodatkowaniu dochodów ’podmiotu wchodzącego w skład grupy’.”;

4)

w art. 20 dodaje się ustęp w brzmieniu:

„6.   Automatyczna wymiana informacji dotyczących sprawozdania według krajów na podstawie art. 8aa jest prowadzona przy użyciu standardowego formularza przedstawionego w załączniku III sekcja III tabele 1, 2 i 3. Do dnia 31 grudnia 2016 r. Komisja przyjmuje – w drodze aktów wykonawczych – ustalenia językowe mające zastosowanie do tej wymiany. Nie uniemożliwiają one państwom członkowskim przekazywania informacji, o których mowa w art. 8aa, w dowolnym z języków urzędowych i roboczych Unii. Ustalenia językowe mogą jednak przewidywać, że najistotniejsze elementy takich informacji należy przekazywać również w innym języku urzędowym Unii. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2.”;

5)

w art. 21 dodaje się ustęp w brzmieniu:

„6.   Przekazywanie informacji zgodnie z art. 8aa ust. 2 odbywa się drogą elektroniczną przy użyciu wspólnej sieci CCN. Komisja przyjmuje – w drodze aktów wykonawczych – ustalenia praktyczne niezbędne do modernizacji sieci CCN. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2.”;

6)

art. 23 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3.   Państwa członkowskie przekazują Komisji roczną ocenę skuteczności automatycznej wymiany informacji, o której mowa w art. 8, 8a i 8aa, a także jej praktyczne wyniki. Komisja przyjmuje – w drodze aktów wykonawczych – formę i warunki przekazywania tej rocznej oceny. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 26 ust. 2.”;

7)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 25a

Sankcje

Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i dotyczących art. 8aa oraz podejmują wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia wykonywania tych sankcji. Sankcje te muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.”;

8)

art. 26 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 26

Procedura komitetowa

1.   Komisja jest wspomagana przez Komitet ds. Współpracy Administracyjnej w dziedzinie Opodatkowania. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (*).

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

(*)  Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).”;"

9)

dodaje się załącznik III, którego tekst określony jest w załączniku do niniejszej dyrektywy.