Este documento é um excerto do sítio EUR-Lex
Documento 52012DC0154
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE COUNCIL AND THE EUROPEAN PARLIAMENT Updating the handling of relations with the complainant in respect of the application of Union law
KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Aktualizacja zasad postępowania w stosunkach ze skarżącymi w przedmiocie stosowania prawa unijnego
KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Aktualizacja zasad postępowania w stosunkach ze skarżącymi w przedmiocie stosowania prawa unijnego
/* COM/2012/0154 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Aktualizacja zasad postępowania w stosunkach ze skarżącymi w przedmiocie stosowania prawa unijnego /* COM/2012/0154 final */
KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU
EUROPEJSKIEGO Aktualizacja zasad postępowania w stosunkach
ze skarżącymi w przedmiocie stosowania prawa unijnego WPROWADZENIE Zasada poszanowania prawa leży u podstaw Unii
Europejskiej. Jej powodzenie w osiąganiu wielorakich celów zapisanych w
traktatach oraz prawodawstwie zależy od skutecznego stosowania prawa unijnego w
państwach członkowskich. Komisja jako strażniczka traktatów uznaje istotną
rolę, jaką odgrywają skarżący w wykrywaniu przypadków naruszenia prawa unijnego.
W 2002 r. Komisja ustanowiła zasady postępowania w stosunkach ze skarżącymi w
przedmiocie naruszenia prawa unijnego[1].
Od tego czasu ulepszyła ona i rozszerzyła swoje metody rejestrowania i
rozpatrywania pochodzącej od skarżących korespondencji dotyczącej stosowania
unijnego prawa przez państwa członkowskie. Aby odzwierciedlić te zmiany,
Komisja zdecydowała się zrewidować i uaktualnić komunikat z 2002 r. Nowy program informatyczny zwany CHAP (skrót
od Complaint handling/Accueil des plaignants), utworzony we wrześniu
2009 r., umożliwia Komisji uwzględnianie w bardziej bezpośredni sposób
interesów obywateli, przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego. W
programie tym rejestrowane są wszystkie skargi. W ciągu 15 dni od daty
wpłynięcia wysyłane jest potwierdzenie odbioru, wskazujące, że korespondencja
została zarejestrowana jako skarga. Wcześniej korespondencja rejestrowana była
dopiero po ocenie jej treści. Nadawanie biegu skardze jest w dalszym ciągu
uzależnione od rodzaju zgłoszonego problemu, jego przyczyn, prawdopodobnych
skutków i priorytetów określonych przez Komisję w komunikacie „Skuteczna Europa
– stosowanie prawa wspólnotowego” [COM(2007)502 wersja ostateczna]. Ze względu na wejście w życie Traktatu o
funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) konieczna jest aktualizacja niektórych
zapisów poprzedniego komunikatu, które uległy zmianie na mocy Traktatu.
Konieczne jest również wyjaśnienie rozbieżności między różnymi wersjami
językowymi poprzedniego komunikatu[2]. Niniejszy komunikat Komisji wprowadza środki
administracyjne przysługujące skarżącemu, które Komisja zobowiązuje się
zastosować przy rozpatrywaniu skargi i ocenie rzekomego naruszenia. Środki przysługujące skarżącemu, które są
przedmiotem niniejszego komunikatu, nie zmieniają dwustronnego charakteru
postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego,
określonego w art. 258 i 260 TFUE oraz art. 106a Traktatu EURATOM. W
odniesieniu do tej kwestii Komisja musi zaznaczyć, że zgodnie z utrwalonym
orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przysługuje jej
swoboda uznania co do faktu, czy[3]
i kiedy[4]
należy wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia, oraz czy i kiedy[5] należy odesłać sprawę do
Trybunału. Ponadto Komisja dysponuje także swobodą uznania, która wyklucza prawo
jednostki do żądania od Komisji przyjęcia określonego stanowiska[6]. Jak Trybunał miał okazję zaznaczyć, „szkody
spowodowane przez instytucje krajowe (...) mogą skutkować jedynie
odpowiedzialnością tych instytucji, a sądy krajowe zachowują wyłączną właściwość
do zarządzenia zadośćuczynienia za powstałe szkody”[7]. W tym kontekście należy
podkreślić znaczenie dostępnych na poziomie krajowym środków dochodzenia
roszczeń, które umożliwiają skarżącym bardziej bezpośrednie i osobiste
dochodzenie swoich praw, a w miarę możliwości – wzmocnić te środki[8]. W zakresie postępowań w sprawie uchybienia
zobowiązaniom Komisja stosuje zasady dostępu do dokumentów ustanowione
rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30
maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu
Europejskiego, Rady i Komisji[9],
wprowadzone w życie przepisami załącznika do decyzji Komisji 2001/937/WE,
EWWiS, Euratom z dnia 5 grudnia 2001 r. zmieniającej jej regulamin wewnętrzny[10] i zgodnie z wykładnią Trybunału[11]. 1.
Definicje i zakres zastosowania „Skarga” oznacza każde pismo skierowane do
Komisji, które wskazuje na środki, brak środków lub praktyki państwa
członkowskiego sprzeczne z prawem Unii. „Skarżący” oznacza osobę lub podmiot, które
składają skargę do Komisji. „Postępowanie w sprawie uchybienia
zobowiązaniom państwa członkowskiego” oznacza poprzedzający wniesienie skargi
etap postępowania w sprawie naruszenia przepisów, wszczynanego przez Komisję na
podstawie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) lub art.
106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (traktat
EURATOM). Podejście określone w niniejszym dokumencie ma
zastosowanie do stosunków między skarżącymi a Komisją odnoszących się do
środków lub praktyk, które mogłyby wchodzić w zakres art. 258 TFUE. Nie ma ono
zastosowania do skarg odnoszących się do innych postanowień Traktatu, zwłaszcza
skarg dotyczących pomocy państwa wchodzących w zakres art. 107 i 108 TFUE lub
rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999[12]. 2.
Zasady ogólne Każdy może pozwać państwo członkowskie,
wnosząc bez ponoszenia kosztów skargę do Komisji na dowolny środek
(ustawodawczy, wykonawczy lub administracyjny), brak środków lub dowolne
praktyki stosowane przez to państwo, które jego zdaniem są niezgodne z prawem
unijnym. Nie jest konieczne, aby wszczęcie postępowania
leżało w formalnym interesie skarżącego; nie musi on również udowadniać, że
środek, brak środka czy praktyki będące przedmiotem skargi dotyczą go
zasadniczo lub bezpośrednio. Z zastrzeżeniem wyjątków wymienionych w pkt 3
Komisja będzie rejestrować korespondencję jako skargę zgodnie ze wskazaniem jej
autora wynikającym z treści pisma. Komisja decyduje o nadaniu biegu skardze. 3.
Rejestrowanie skarg Każda skarga dotycząca stosowania prawa Unii
przez państwo członkowskie rejestrowana jest w centralnym programie rejestracji
skarg dotyczących stosowania prawa unijnego przez państwa członkowskie (zwanym
dalej „programem”). Komisja nie traktuje jako skargi, a w związku
z tym nie rejestruje w programie, korespondencji, która: – jest anonimowa, nie zawiera adresu
nadawcy lub zawiera adres niepełny; – nie wskazuje, w sposób wyraźny lub
domyślny, państwa członkowskiego, któremu można przypisać środek lub praktykę
sprzeczne z prawem Unii; – donosi o czynach lub zaniechaniach
osoby prywatnej lub podmiotu prywatnego, chyba że środek lub skarga świadczy o
udziale organów władzy publicznej lub dotyczy ich rzekomego braku działania w
odpowiedzi na takie czyny lub zaniechania. We wszystkich przypadkach Komisja
sprawdza, czy korespondencja nie ujawnia zachowania sprzecznego z zasadami
konkurencji (art. 101 i 102 TFUE); – nie zawiera żadnych zarzutów; – zawiera zarzuty dotyczące kwestii,
co do której Komisja ma jasne, publiczne i spójne stanowisko, o którym skarżący
jest informowany; – zawiera zarzuty, które w oczywisty
sposób nie wchodzą w zakres prawa unijnego. 4.
Potwierdzenie odbioru Komisja wystawia potwierdzenie odbioru dla
każdej skargi w ciągu piętnastu dni roboczych od dnia jej otrzymania. Potwierdzenie
zawiera numer rejestracyjny, który należy podawać we wszelkiej korespondencji. Jeśli wpłynęło kilka skarg dotyczących tego
samego zarzutu, indywidualne potwierdzenia odbioru mogą zostać zastąpione
publikacją w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i na unijnym serwerze
Europa. Jeśli Komisja podejmuje decyzję o
nierejestrowaniu korespondencji w programie, powiadamia o tym fakcie jej autora
zwykłym listem, wskazując jeden lub kilka powodów wymienionych w pkt 3 akapit
drugi. W takim przypadku Komisja poinformuje
skarżącego o wszelkich możliwych alternatywnych formach dochodzenia roszczeń,
takich jak odwołanie się do sądów krajowych, Europejskiego Rzecznika Praw
Obywatelskich, krajowych rzeczników praw obywatelskich oraz innych krajowych
lub międzynarodowych procedurach odwoławczych. 5.
Zasady składania skarg Aby skarga mogła zostać zarejestrowana w
programie, musi być złożona na piśmie – listownie, faksem lub drogą
elektroniczną. Należy ją sporządzić w jednym z języków
urzędowych Unii. Aby przyśpieszyć proces rozpatrywania skargi, zaleca się wykorzystanie
standardowego formularza skargi, opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej[13], udostępnianego przez Komisję na wniosek lub dostępnego na stronie
Komisji na serwerze Unii Europejskiej Europa pod adresem: http://ec.europa.eu/eu_law/your_rights/your_rights_forms_pl.htm. W załączniku do formularza przedstawiono
ogólne zasady postępowania w przypadkach uchybienia zobowiązaniom i zaznaczono,
że stwierdzenie uchybienia przez Trybunał Sprawiedliwości w żaden sposób nie
wpływa na prawa skarżącego. W załączniku skarżących zachęca się także do
korzystania ze środków dochodzenia roszczeń dostępnych na poziomie krajowym. Pisemne skargi na stosowanie prawa unijnego
przez państwo członkowskie można przesyłać do Sekretariatu Generalnego Komisji
listownie, na adres „1049 Brussels, Belgia”, drogą elektroniczną na adres SG-PLAINTES@ec.europa.eu lub składać
w jednym z biur Komisji w państwach członkowskich. 6.
Ochrona skarżącego i danych osobowych Ujawnienie zainteresowanym państwom
członkowskim tożsamości skarżących i dostarczonych przez nich informacji wymaga
ich uprzedniej zgody i musi przebiegać zgodnie z, między innymi,
rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18
grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych
osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich
danych[14]. 7.
Komunikacja ze skarżącymi Po rejestracji skarga może być badana we
współpracy z zainteresowanym państwem członkowskim. Komisja informuje
skarżącego o tym fakcie na piśmie. Jeśli następnie na podstawie skargi wszczynane
jest postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego,
Komisja kontaktuje się ze skarżącymi i informuje ich na piśmie o poszczególnych
etapach procedury (wezwanie do usunięcia uchybienia, uzasadniona opinia,
wniesienie sprawy do Sądu lub jej umorzenie). Jeśli wpłynęło kilka skarg dotyczących tego
samego zarzutu, indywidualne pisma mogą zostać zastąpione publikacją w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej i na unijnym serwerze Europa. Na każdym etapie postępowania skarżący może
wystąpić z wnioskiem o wyjaśnienie Komisji, na miejscu i na swój własny koszt,
elementów złożonej skargi. 8.
Termin badania skarg Komisja co do zasady będzie badać skargi tak,
aby podjąć decyzję o wystosowaniu wezwania do usunięcia uchybienia lub
umorzeniu sprawy nie później niż rok od dnia zarejestrowania skargi. Jeśli termin ten zostanie przekroczony,
Komisja na wniosek skarżącego poinformuje go o tym fakcie na piśmie. 9.
Wynik badania skarg Po zbadaniu skargi Komisja może wystosować
wezwanie do usunięcia uchybienia, wszczynając tym samym postępowanie przeciwko
danemu państwu członkowskiemu, bądź umorzyć sprawę. W ramach przysługującej jej swobody
uznania Komisja zdecyduje o wszczęciu lub zamknięciu postępowania w sprawie
uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Skarżący będą powiadamiani na piśmie o
decyzji, jaką Komisja podjęła w odniesieniu do ich skargi, i o wszelkich jej
dalszych decyzjach w tej kwestii. Jeśli wpłynęło kilka skarg dotyczących tego
samego zarzutu, indywidualne pisma mogą zostać zastąpione publikacją w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej i na unijnym serwerze Europa. 10.
Umorzenie sprawy O ile nie wystąpią wyjątkowe okoliczności
wymagające pilnych środków, w przypadku gdy nie zamierza się nadawać skardze
dalszego biegu, Komisja uprzednio powiadamia o tym skarżącego na piśmie,
przedstawiając powody, dla których proponuje umorzenie postępowania i
zapraszając skarżącego do przedstawienia ewentualnych uwag w terminie czterech
tygodni. Jeśli wpłynęło kilka skarg dotyczących tego
samego zarzutu, indywidualne pisma mogą zostać zastąpione publikacją w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej i na unijnym serwerze Europa. W przypadku braku odpowiedzi ze strony
skarżącego, jeśli nie można się z nim skontaktować z jego winy lub jeśli uwagi
skarżącego nie przekonują Komisji do zrewidowania swojego stanowiska, sprawa
zostanie umorzona. Jeśli uwagi skarżącego przekonują Komisję do
zrewidowania stanowiska, kontynuuje się badanie skargi. Skarżący zostanie powiadomiony na piśmie o
decyzji Komisji o umorzeniu postępowania. 11.
Upublicznianie decyzji w sprawie naruszeń Decyzje Komisji dotyczące naruszeń są
publikowane w przeciągu tygodnia od dnia ich przyjęcia na stronie
internetowej Sekretariatu Generalnego pod adresem: http://ec.europa.eu/eu_law/infringements/infringements_decisions_pl.htm
Decyzje o wystosowaniu uzasadnionej
opinii do państwa członkowskiego lub o odesłaniu sprawy do Trybunału
Sprawiedliwości będą również podawane do wiadomości publicznej w drodze
komunikatów prasowych, chyba że Komisja zdecyduje inaczej. 12.
Dostęp do akt sprawy Dostęp do dokumentów dotyczących spraw o
uchybienia zobowiązaniom jest regulowany przepisami rozporządzenia (WE) nr
1049/2001, wprowadzonego w życie przepisami załącznika do decyzji Komisji
2001/937/WE, EWWiS, Euratom[15]. 13.
Skarga do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich W przypadku gdy skarżący uzna, że przy
rozpatrywaniu jego skargi Komisja dopuściła się niewłaściwego administrowania,
bowiem nie zastosowała się do któregokolwiek z powyższych środków, może
przekazać sprawę Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich na podstawie art.
24 i 228 TFUE. [1] COM(2002) 141 wersja ostateczna z 20.3.2002. [2] W zmienionym tekście słowa „le cas échéant” w pkt 4,
które zostały błędnie przetłumaczone jako „where necessary” w wersji
angielskiej, zostały zastąpione przez „in such cases”. W pkt 8 przywrócono
słowa „upon his request” , które nie zostały przetłumaczone w wersji EN i SE. [3] Zob. zwłaszcza: wyrok z dnia 6 grudnia 1989 r. w sprawie
C-329/88, Komisja przeciwko Grecji, Rec. [1989] s. 4159; wyrok z dnia 27
listopada 1990 r. w sprawie C-200/88, Komisja przeciwko Grecji, Rec. [1990] s.
I-4299; wyrok z dnia 21 stycznia 1999 r. w sprawie C-207/97, Komisja przeciwko
Belgii, Rec.[1999] s. I 275; wyrok z dnia 25 listopada 1999 r. w sprawie
C-212/98, Komisja przeciwko Irlandii, Rec. [1999] s. I 8571; wyrok z dnia 6
lipca 2000 r. w sprawie C-236/99, Komisja przeciwko Belgii, Rec. [2000]
s. I-05657; wyrok z dnia 14 maja 2002 r. w sprawie C-383/00, Komisja
przeciwko Republice Federalnej Niemiec, Rec. [2002] s. I-04219. [4] Wyrok z dnia 1 czerwca 1994 r. w sprawie C-317/92,
Komisja przeciwko Niemcom, Rec. [1994] s. I 2039; wyrok z dnia 10 maja 1995 r. w
sprawie C-422/92, Komisja przeciwko Niemcom, Rec. [1995] s. I 1097. [5] Zob. wyrok z dnia 6 października 2009 r. w sprawie
C-562/07, Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb. Orz. [2009] s. I-9553. [6] Zob. wyrok z dnia 14 września 1995 r. w sprawie T-
571/93 Lefebvre i inni przeciwko Komisji, Rec. [1995] s. II 2379. [7] Zob. wyrok Trybunału z dnia 26 lutego 1986 r. w sprawie
175/84, Krohn & Co. Import – Export Gmbh & Co. KG przeciwko Komisji,
Rec. [1986] 753. [8] Zob. także dalsze propozycje w tym kontekście w
komunikacie „Lepsze wykorzystanie potencjału środków ochrony środowiska UE:
budowanie zaufania poprzez większą wiedzę i lepszą zdolność reakcji”
[COM(2012)95 wersja ostateczna] z dnia 7.3.2012 r. [9] Dz.U. L 145 z 31.5.2001, s. 43. [10] Dz.U. L 345 z 29.12.2001, s. 94. [11] Zob. w tym kontekście: wyrok z dnia 5 marca 1997 r. w
sprawie T-105/95, WWF UK przeciwko Komisji, Rec. [1997] s. II-313; wyrok z dnia
11 grudnia 2001 r. w sprawie T-191/99, Petrie i inni przeciwko Komisji, Rec.
[2001] s. II-3677; wyrok z dnia 21 września 2010 r. Szwecja i inni/API i
Komisja (C-514/07 P, C-528/07 P oraz C-532/07 P). [12] Dz.U. L 83 z 27.3.1999, s. 1. [13] Dz.U. C 119 z 30.4.1999, s. 5. [14] Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1. [15] Dz.U. L 345 z 29.12.2001, s. 94.