ZAŁĄCZNIK

Wsparcie przez Unię Europejską rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015) w ramach wdrażania strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia

1.   Ogólne ramy i cele

W kwietniu 2014 r., w szczytowym momencie operacji usuwania i niszczenia syryjskiej broni chemicznej, zaczęły napływać poważne doniesienia o przypadkach użycia chloru jako broni przeciwko osobom cywilnym. Dyrektor generalny Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) powołał misję wyjaśniającą, która miała zbadać te doniesienia. Jego decyzję poparła Rada Wykonawcza OPCW, a Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) zobowiązał się do pomocy.

W maju 2014. r. zespół złożony z personelu OPCW i ONZ zamierzał przeprowadzić dochodzenie w jednej z miejscowości, w której miało dojść do ataku chlorem. Podczas przekraczania strefy buforowej oddzielającej rejony kontrolowane przez rząd syryjski od rejonów kontrolowanych przez siły opozycji zespół został ostrzelany i musiał zrezygnować z wykonania zadania. Misja wyjaśniająca nie przerwała jednak prac oraz przeprowadziła wywiady z naocznymi świadkami, lekarzami, którzy udzielali pomocy, służbami interwencyjnymi i ofiarami w bezpiecznym miejscu poza granicami Syrii. Na podstawie tych wywiadów misja wyjaśniająca z dużym prawdopodobieństwem stwierdziła, że w trzech miejscowościach w północnej części Syrii rzeczywiście doszło do użycia chloru, w formie czystej albo w formie roztworu.

W decyzji EC-M-48/DEC.1, przyjętej w dniu 4 lutego 2015 r., Rada Wykonawcza OPCW wyraziła poważne zaniepokojenie ustaleniami poczynionymi przez misję wyjaśniającą i w jak najostrzejszych słowach ponownie potępiła wszelkie przypadki użycia przez kogokolwiek i w jakichkolwiek okolicznościach broni chemicznej. Rada Wykonawcza OPCW poparła w niej kontynuowanie prac przez misję wyjaśniającą, w szczególności analizowanie wszystkich dostępnych informacji na temat doniesień o użyciu w Syrii broni chemicznej, w tym również informacji dostarczanych przez Syryjską Republikę Arabską, a także przez inne podmioty. Następnie w dniu 6 marca 2015 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 2209 (2015), w której zatwierdziła decyzję Rady Wykonawczej OPCW i wezwała do tego, aby sprawców takich ataków pociągnąć do odpowiedzialności.

W następstwie wspomnianej rezolucji, w dniu 7 sierpnia 2015 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ jednomyślnie przyjęła rezolucję nr 2235 (2015), w której potępiła wszelkie przypadki użycia w Syryjskiej Republice Arabskiej toksycznych substancji chemicznych, takich jak chlor, jako broni chemicznej, oraz wyraziła zdecydowaną wolę wykrycia osób, które ponoszą za to odpowiedzialność. Przy tej okazji Rada Bezpieczeństwa ONZ przypomniała o Protokole w sprawie zakazu używania na wojnie gazów duszących, trujących lub podobnych oraz środków bakteriologicznych oraz o Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów (CWC), a także o rezolucjach RB ONZ nr 1540 (2004), nr 2118 (2013) i nr 2209 (2015). Rada Bezpieczeństwa ONZ ustanowiła – na okres jednego roku, z możliwością przedłużenia jeśli uzna to za konieczne – wspólny mechanizm śledczy OPCW–ONZ (zwany dalej „wspólnym mechanizmem śledczym”), w celu wykrycia osób, podmiotów, grup lub rządów, które były sprawcami, organizatorami lub sponsorami lub które w inny sposób były zaangażowane w użycie substancji chemicznych, w tym chloru lub jakichkolwiek innych toksycznych substancji chemicznych, jako broni w Syryjskiej Republice Arabskiej, w przypadkach gdy misja wyjaśniająca OPCW stwierdzi lub stwierdziła, że w danym przypadku w Syryjskiej Republice Arabskiej użyto lub prawdopodobnie użyto substancji chemicznych, w tym chloru lub jakichkolwiek innych toksycznych substancji chemicznych, jako broni. Mechanizm ten jest w trakcie tworzenia.

W tym celu Unia powinna wspierać OPCW oraz wspólny mechanizm śledczy w wykonywaniu ich odpowiednich zadań w ramach rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015) i decyzji Rady Wykonawczej OPCW EC-M-48/DEC.1, a także CWC.

2.   Opis projektów

A.   Projekt 1: Misje wyjaśniające OPCW

1.   Cel projektu

Wsparcie w wykonywaniu mandatu misji wyjaśniającej OPCW, w ramach rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015) i decyzji Rady Wykonawczej OPCW EC-M-48/DEC.1, a także CWC, poprzez pokrywanie odpowiednich kosztów operacyjnych misji wyjaśniającej. Koszty te obejmują zatrudnianie konsultantów zewnętrznych o określonych kwalifikacjach (na przykład tłumaczy ustnych i lekarzy), a także sprzęt OPCW, którego potrzebuje zespół misji wyjaśniającej.

2.   Oczekiwane wyniki

Bieżące prace misji wyjaśniającej pomogą zweryfikować doniesienia o użyciu toksycznych substancji chemicznych w Syryjskiej Republice Arabskiej; misja wyjaśniająca ma ściśle współpracować ze wspólnym mechanizmem śledczym, pomagając mu w ten sposób w wykonywaniu jego mandatu w ramach pkt 5 rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015).

3.   Opis projektu

Misja wyjaśniająca nadal ocenia, czy w danych przypadkach doszło lub prawdopodobnie doszło do użycia w Syryjskiej Republice Arabskiej substancji chemicznych jako broni. Działania misji wyjaśniającej odnoszą się zarówno do doniesień o przypadkach, które miały miejsce w przeszłości, jak i do przypadków, które mogą mieć miejsce w przyszłości. Mogą to być działania bardziej lub mniej złożone, stąd nie można precyzyjnie określić liczby osób, które trzeba będzie wysłać na misję.

Biorąc pod uwagę doświadczenia z wysyłania na misję w 2015 r., OPCW spodziewa się, że w 2016 r. do przeprowadzenia operacji może być potrzebne wysłanie od sześciu do 12 inspektorów na sześć misji, a każda z tych misji ma trwać w przybliżeniu trzy tygodnie. Na potrzeby każdej z nich prawdopodobnie trzeba będzie zatrudnić konsultantów zewnętrznych o określonych kwalifikacjach, takich jak tłumacze ustni i lekarze.

Planuje się, że misja wyjaśniająca będzie wykonywać następujące działania:

a)

Przeprowadzanie wywiadów: charakter sygnalizowanych przypadków powoduje, że konieczne może się okazać przeprowadzenie wywiadów z wieloma świadkami. Obejmuje to: — personel medyczny, — służby interwencyjne, — lekarzy, którzy udzielali pomocy, — ofiary, — innych świadków. Zespoły przeprowadzające wywiady powinny mieć dostęp do rozległej wiedzy fachowej z zakresu broni, substancji chemicznych i objawów chorobowych, a także tłumaczeń ustnych.

b)	Przeprowadzanie badań medycznych i pobieranie próbek biomedycznych.

c)	Identyfikowanie, zbieranie i analizowanie próbek.

d)	Przetwarzanie materiału dowodowego, zarówno na podstawie ogólnodostępnych źródeł, jak i relacji świadków i stron trzecich. W ramach wsparcia zespołów przeprowadzających wywiady, szczególnie niezbędny jest również dostęp do rozległej wiedzy fachowej w tej dziedzinie.

e)	Przygotowywanie sprawozdań.

f)

Szkolenia, w tym szkolenia przypominające, w celu uaktualnienia wiedzy na temat nowoczesnych praktyk: — zachowanie bezpieczeństwa i ochrony w terenie, — techniki przeprowadzania wywiadów, — przetwarzanie i przechowywanie materiału dowodowego, w tym materiału tworzącego łańcuch dowodowy, — przybliżanie wiedzy o wybuchowych pozostałościach wojennych, — szkolenie o toksycznych substancjach chemicznych, — przybliżanie wiedzy o naukach sądowych, — chemia przemysłowa i ustalanie składu chemicznego (w podstawowym zakresie).

g)	Ocena na miejscu i badanie miejsca zdarzenia.

h)	Dodatkowe wsparcie kadrowe misji oraz ekspertyza, zwłaszcza w przypadku misji o złożonym charakterze.

B.   Projekt 2: Wspólny mechanizm śledczy OPCW–ONZ

1.   Cel projektu

Wsparcie w szybkim utworzeniu wspólnego mechanizmu śledczego i uzyskaniu zdolności do rozpoczęcia przez niego w pełnym zakresie działalności w ramach rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015).

2.   Oczekiwane wyniki

Wykrycie – w jak najszerszym zakresie – osób, podmiotów, grup lub rządów, które były sprawcami, organizatorami lub sponsorami lub które w inny sposób były zaangażowane w użycie substancji chemicznych, w tym chloru lub jakichkolwiek innych toksycznych substancji chemicznych, jako broni w Syryjskiej Republice Arabskiej.

3.   Opis projektu

Rada Bezpieczeństwa ONZ zatwierdziła zalecenia Sekretarza Generalnego ONZ dotyczące utworzenia i uruchomienia wspólnego mechanizmu śledczego oraz zwróciła się do Sekretarza Generalnego ONZ, aby we współpracy z dyrektorem generalnym OPCW bezzwłocznie podjął dalsze działania i środki oraz dokonał stosownych ustaleń w celu szybkiego utworzenia i zapewnienia pełnej operacyjności wspólnego mechanizmu śledczego, w tym zatrudnienia bezstronnego i doświadczonego personelu dysponującego odpowiednimi kwalifikacjami i wiedzą fachową, aby w pełni wykonywać obowiązki w ramach rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015).

Wspólnym mechanizmem śledczym kieruje trzyosobowy, niezależny zespół (zwany dalej „zespołem kierowniczym”), który ma być wspierany przez personel podstawowy, który składa się z ekspertów podzielonych na trzy grupy. Wspólny mechanizm śledczy podlega kierownictwu asystenta Sekretarza Generalnego, który ponosi ogólną odpowiedzialność, oraz dwóch zastępców odpowiedzialnych odpowiednio za grupę polityczną i dochodzeniową.

Zespół kierowniczy wspierany jest przez trzy grupy. Biuro Polityczne, które ma mieć siedzibę w Nowym Jorku, będzie przygotowywać analizy polityczne i opinie prawne, a także zajmować się kontaktami z mediami i udzielać wsparcia administracyjnego. Biuro Śledcze, które ma mieć siedzibę w Hadze, będzie przeprowadzać analizy chemiczne i medyczne, analizy z zakresu nauk sądowych oraz analizy dotyczące wyposażenia wojskowego, a także dochodzenia i analizy informacji. Biuro Wsparcia Operacyjnego, które ma mieć siedzibę w Nowym Jorku, będzie udzielać wsparcia grupie politycznej i dochodzeniowej.

Wynagrodzenie personelu podstawowego wspólnego mechanizmu śledczego – z wyjątkiem pracowników pełniących funkcje administracyjne – pokrywane jest z regularnego budżetu. Rada Bezpieczeństwa ONZ zadecydowała, że potrzeby materiałowe i techniczne pokrywane są z dobrowolnych wkładów. W tym celu Sekretarz Generalny ONZ utworzył fundusz powierniczy, którym należy zarządzać zgodnie z przepisami administracyjnymi i finansowymi ONZ.

Zgodnie ze strategią UE przeciw rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, której celem jest umacnianie roli Rady Bezpieczeństwa ONZ i zwiększanie jej wiedzy fachowej w zakresie zwalczania wyzwań związanych z proliferacją, Unia powinna wspierać wdrożenie rezolucji RB ONZ nr 2235 (2015), zwłaszcza w tych obszarach, które z dużym prawdopodobieństwem mogą w widoczny i szybki sposób wpływać na utworzenie wspólnego mechanizmu śledczego i zdolność do rozpoczęcia przez niego w pełnym zakresie działalności.

Obejmuje to wspieranie następujących działań:

a)

zakończenie prac nad utworzeniem biur w Nowym Jorku i Hadze dla zespołu kierowniczego oraz jego Biura Politycznego i Biura Śledczego, a także dla Biura Wsparcia Operacyjnego, oraz zakup mebli biurowych i szaf zamykanych na klucz, które zapewnią bezpieczne przechowywanie informacji i materiałów otrzymywanych lub przygotowywanych przez wspólny mechanizm śledczy;

b)

opracowanie i wdrożenie systemu zarządzania dokumentami w ramach solidnego systemu bezpieczeństwa informacji mającego zastosowanie do wszystkich informacji, które wspólny mechanizm śledczy otrzymuje lub przygotowuje w ramach wykonywania swoich zadań; ten system bezpieczeństwa musi uwzględniać wymogi w zakresie poufności i bezpieczeństwa uznane za niezbędne przy przechowywaniu i wykorzystywaniu informacji i materiałów otrzymywanych lub przygotowywanych przez wspólny mechanizm śledczy;

c)

przygotowanie ewentualnego wysłania pracowników wspólnego mechanizmu śledczego do Syryjskiej Republiki Arabskiej, jeśli wspólny mechanizm śledczy uzna to za niezbędne do celów prowadzonego dochodzenia i jeśli stwierdzi, że istnieją rozsądne podstawy, aby uznać, że wjazd na terytorium Syrii – w tym na terytorium syryjskie pozostające poza kontrolą Syryjskiej Republiki Arabskiej – jest uzasadniony;

d)

zakup sprzętu związanego z łącznością i bezpieczeństwem oraz materiałów biurowych – w celu wsparcia wspólnego mechanizmu śledczego w wykonywaniu jego mandatu. Obejmuje to sprzęt informatyczny (wyspecjalizowany serwer, komputery, laptopy ze stacjami dokującymi, dodatkowe komputery korzystające z sieci intranetowej, która nie jest połączona z internetem, profesjonalne niszczarki itp.) potrzebny do zapewnienia uruchomienia systemu bezpieczeństwa informacji, o którym mowa w lit. b).

Dodatkową wiedzę fachową i dodatkową działalność finansuje się z dobrowolnych wkładów, jeśli pojawią się nowe potrzeby. Na krótkie okresy zatrudnia się ekspertów do konsultacji ad hoc – w tym do szybkiego opracowania systemu zarządzania dokumentami i systemu bezpieczeństwa informacji, o którym mowa w lit. b), a także do opracowania standardowych procedur operacyjnych.

3.   Okres realizacji projektów

Przewidywany okres realizacji wyżej wspomnianych projektów to 12 miesięcy.

4.   Agencje wykonawcze

Techniczną realizację projektu nr 1 powierzy się OPCW. Projekt realizują pracownicy OPCW, eksperci i kontrahenci.

Techniczną realizację projektu nr 2 powierza się Biuru ONZ ds. Rozbrojenia, w imieniu wspólnego mechanizmu śledczego OPCW–ONZ. Projekt realizują pracownicy wspólnego mechanizmu śledczego, konsultanci i kontrahenci.

ONZ i OPCW będą prowadzić działania we współpracy z odpowiednimi parterami, w tym z międzynarodowymi organizacjami i agencjami, aby zapewnić skuteczne synergie i zapobiec powielaniu działań.

5.   Wyeksponowanie działań Unii

Agencje wykonawcze podejmują wszelkie stosowne środki w celu wyeksponowania faktu, że dane działanie jest finansowane przez Unię. Środki takie wdraża się zgodnie z opublikowanym przez Komisję Europejską podręcznikiem „Informowanie o działaniach zewnętrznych Unii Europejskiej i ich eksponowanie”.

6.   Sprawozdania

Agencje wykonawcze przygotowują:

a)	regularne sprawozdania z realizacji odnośnych projektów; oraz

b)	sprawozdanie końcowe – nie później niż 3 miesiące po zakończeniu odnośnych działań.

7.   Szacunkowy całkowity koszt projektów

Szacunkowy całkowity koszt projektów wynosi 4 586 096,00 EUR.