Rozporządzenia stanowią akty prawne określone w art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Są to akty o zasięgu ogólnym, wiążące w całości i stosowane bezpośrednio w państwach członkowskich UE.
Należy jednak zauważyć, że niektóre rozporządzenia nie mają zastosowania do wszystkich państw członkowskich oraz że pewne państwa członkowskie są objęte wyjątkami, wynikającymi z tzw. klauzuli opt-out, w tym:
- Dania na przykład w odniesieniu do niektórych elementów przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz unii walutowej;
- Irlandia na przykład w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;
- Polska w odniesieniu do elementów Karty praw podstawowych UE.
Na przykład gdy UE zdecydowała się na podjęcie działań na rzecz poprawy ochrony zdrowia ludzi i środowiska naturalnego przed ryzykiem związanym z substancjami chemicznymi, przyjęła w tym celu rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (nazywane rozporządzeniem REACH – zob. streszczenie).
Rozporządzenia stanowią część prawa wtórnego UE. Przyjmowane są przez instytucje UE zgodnie z traktatami. Mają na celu zapewnienie jednolitego stosowania prawa unijnego w całej UE.
Rozporządzenie może być aktem ustawodawczym, delegowanym lub wykonawczym. Jeśli jest przyjmowane przez Radę Unii Europejskiej i Parlament Europejski zgodnie ze zwykłą lub specjalną procedurą ustawodawczą, stanowi akt ustawodawczy.
Rozporządzenie ma ogólne zastosowanie do abstrakcyjnych kategorii podmiotów prawnych (nie zaś do konkretnych podmiotów prawnych) i jest wiążące w całości. Odróżnia je to od decyzji, która może wskazywać adresatów i jest wówczas wiążąca wyłącznie dla nich.
Rozporządzenie musi być w pełni przestrzegane przez podmioty, do których się odnosi, oraz ma bezpośrednie zastosowanie w państwach członkowskich. Oznacza to, że:
- po wejściu w życie jest stosowane bezpośrednio w państwach członkowskich, bez potrzeby jego transpozycji do prawa krajowego;
- może określać prawa i obowiązki w odniesieniu do podmiotów prawnych, które mogą się do niego bezpośrednio odwoływać przed sądami krajowymi;
- może być wykorzystywane jako punkt odniesienia przez podmioty prawne w stosunkach z innymi podmiotami prawnymi, państwami członkowskimi i organami UE.
Rozporządzenie wchodzi w życie w dniu w nim określonym lub, jeżeli to się nie uda, 20 dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Rozporządzenia mają równoczesne, automatyczne i jednolite zastosowanie w całej UE.

Rozporządzenia delegowane

Zgodnie z procedurą dotyczącą aktów delegowanych (art. 290 TFUE) Komisja Europejska może przyjmować rozporządzenia delegowane w celu uzupełnienia lub zmiany niektórych, innych niż istotne, elementów aktu ustawodawczego.

Rozporządzenia wykonawcze

Zgodnie z procedurą dotyczącą aktów wykonawczych (art. 291 TFUE) Komisja, a w wyjątkowych przypadkach Rada, może przyjmować rozporządzenia na potrzeby wykonania prawodawstwa wymagającego jednolitego wdrożenia w ramach UE. Uprawnienia wykonawcze Komisji muszą być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 (zob. streszczenie).
Instytucje unijne również mogą przyjmować rozporządzenia wykonawcze odnoszące się do Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Ten rodzaj rozporządzenia określają art. 164 i 178 TFUE.

KONTEKST

Więcej informacji:

Prawo (witryna internetowa Unii Europejskiej).

GŁÓWNY DOKUMENT

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część szósta – Postanowienia instytucjonalne i finansowe – Tytuł I – Postanowienia instytucjonalne – Rozdział 2 – Akty prawne Unii, procedury przyjmowania i inne postanowienia – Sekcja 1 – Akty prawne Unii – Artykuł 288 (dawny artykuł 249 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 171–172).

Ostatnia aktualizacja: 16.03.2022

Top

All