Pomoc państwa dla radiofonii i telewizji publicznej

Komisja przyjęła nowy komunikat w sprawie pomocy państwa w zakresie finansowania radiofonii i telewizji publicznej. Komunikat zapewnia jasne ramy dla rozwoju publicznych usług nadawczych oraz większą pewność prawną w odniesieniu do inwestycji publicznych i prywatnych dostawców usług medialnych. Główne zmiany wprowadzone od czasu komunikatu przyjętego w 2001 r. obejmują większe skoncentrowanie się na rozliczalności i skutecznej kontroli na poziomie krajowym.

AKT

Komunikat Komisji w sprawie stosowania zasad pomocy państwa wobec radiofonii i telewizji publicznej [Dz.U. C 257 z 27.10.2009].

STRESZCZENIE

Od czasu przyjętego w 2001 r. komunikatu Komisji w sprawie udzielania pomocy państwa dla radiofonii i telewizji publicznej zmiany technologiczne doprowadziły do zasadniczych przemian na rynku nadawczym i audiowizualnym, między innymi do zwiększenia konkurencji z wchodzącymi na rynek nowymi uczestnikami oraz dostępności nowych usług medialnych. Aby konkurować na rynku, zarówno publiczni, jak i prywatni nadawcy musieli różnicować swoją działalność, przestawiając się na nowe platformy dystrybucyjne i rozszerzając zakres świadczonych usług. To zróżnicowanie finansowanej z publicznych środków działalności nadawców publicznych spowodowało wzrost liczby skarg innych uczestników rynku. Od przyjęcia komunikatu z 2001 r. doszło również do ważnych zmian w dziedzinie prawa, między innymi wprowadzenia dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych, która rozszerza zakres przepisów audiowizualnych Unii Europejskiej (UE) na wchodzące na rynek usługi medialne. Wspomniane zmiany technologiczne, zmiany na rynku oraz w prawodawstwie spowodowały konieczność zaktualizowania komunikatu z 2001 r. w sprawie pomocy państwa dla radiofonii i telewizji publicznej.

Ocena pomocy państwa w UE opiera się na art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (dawne art. 87 i 88 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE)). Zgodnie z art. 107 TFUE pomoc państwa wymaga spełnienia następujących warunków:

• pomoc musi zostać udzielona przez państwo członkowskie UE lub za pomocą państwowych zasobów,
• pomoc musi zakłócać lub grozić zakłóceniem konkurencji przynosząc korzyści beneficjentowi,
• pomoc musi potencjalnie wypływać na handel między państwami członkowskimi.

Art. 106 ust. 2 TFUE (dawny art. 86 ust. 2 TWE) przewiduje odstępstwo od zakazu pomocy państwowej dla przedsiębiorstw zarządzających usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym. Aby środek pomocy mógł zostać objęty tym odstępstwem, konieczne jest spełnienie następujących warunków:

• usługa musi być świadczona w ogólnym interesie gospodarczym i jasno określona jako taka przez dane państwo członkowskie,
• przedsiębiorstwo musi być jednoznacznie zobowiązane przez państwo członkowskie do świadczenia danej usługi,
• zakaz korzystania z pomocy państwa musi utrudniać wykonywanie szczególnych zadań powierzonych przedsiębiorstwu i odstępstwo od tego zakazu nie może wpływać na rozwój handlu w sposób pozostający w sprzeczności z interesem UE.

W przypadku radiofonii i telewizji publicznej powyższe podejście wymaga dostosowania w świetle zapisów protokołu amsterdamskiego, zgodnie z którymi:

• zadania wynikające z misji publicznej są powierzone, określone i ujęte w ramy organizacyjne przez poszczególne państwa członkowskie UE,
• możliwe jest odstępstwo dotyczące środków finansowych przyznawanych organizacjom nadawczym na realizację zadań wynikających z misji publicznej, o ile finansowanie to nie wpływa na warunki obrotu handlowego i konkurencję w UE w sposób pozostający w sprzeczności z interesami UE.

Ocena pomocy państwa dokonywana przez Komisję wymaga przejrzystości. Obejmuje to zapewnienie precyzyjnej definicji misji publicznej. Zadanie polegające na świadczeniu takiej usługi musi zostać wyraźnie powierzone danemu przedsiębiorstwu. Wysokość rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych nie powinna przekraczać kosztów netto tych usług. Państwa członkowskie powinny zapewnić regularny nadzór nad korzystaniem z finansowania publicznego oraz wypełnianiem misji publicznej.

W kontekście dywersyfikacji publicznych usług nadawczych Komisja uważa, że nadawcy publiczni powinni być w stanie wykorzystywać możliwości, jakie oferuje cyfryzacja oraz usługi świadczone za pośrednictwem Internetu z korzyścią dla społeczeństwa oferując usługi na wszystkich platformach, pod warunkiem że nie zakłócają konkurencji oraz nie powodują niewspółmiernych skutków na rynku. Jednak państwa członkowskie muszą rozważyć, czy istotne nowe usługi audiowizualne przewidywane przez nadawców publicznych spełniają wymogi protokołu amsterdamskiego, tj. czy służą demokratycznym, społecznym i kulturalnym potrzebom społeczeństwa nie wywierając nieproporcjonalnego wpływu na warunki handlu i konkurencję. Państwa członkowskie muszą określić usługi, które uznaje się za istotne nowe usługi.

W związku z szybką ewolucją rynków usług nadawczych nadawcy zaczynają wykorzystywać nowe źródła finansowania, takie jak reklama on-line lub świadczenie usług odpłatnych. Mimo że publiczne usługi nadawcze, tradycyjnie rzecz biorąc, są dostępne za darmo, Komisja uważa, że element bezpośredniej odpłatności za takie usługi niekoniecznie oznacza, że usługi te nie wchodzą w zakres misji publicznej. W komunikacie przewidziano jednak warunek, że element odpłatności nie może zagrażać szczególnemu charakterowi usługi publicznej, jeśli chodzi o służenie potrzebom obywateli, co odróżnia usługi publiczne od działalności o charakterze czysto komercyjnym.

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2011