Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym umożliwiający dochodzenie wierzytelności między państwami UE

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (UE) nr 655/2014 – europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Ma ono na celu ułatwienie dochodzenia wierzytelności między państwami UE w sprawach cywilnych i handlowych.

Ustanowiono w nim nową procedurę, która umożliwia sądowi w jednym państwie UE zamrożenie środków przechowywanych na rachunku bankowym dłużnika w innym państwie UE.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Ustanowiona zostaje europejska procedura, na podstawie której wierzyciel może uzyskać europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym (nakaz), który skutkuje zablokowaniem środków przechowywanych przez dłużnika na rachunku bankowym lub rachunkach bankowych w innym państwie (innych państwach) UE.

Zakres

Nakaz mogą uzyskać obywatele oraz przedsiębiorstwa:

• w sprawach między państwami UE, tj. w sprawach, w których rachunek, w dniu złożenia wniosku o wydanie nakazu, jest prowadzony w państwie UE innym niż państwo, w którym wierzyciel ma miejsce zamieszkania lub w którym znajduje się sąd, do którego zwrócono się z wnioskiem o wydanie nakazu;
• jako rozwiązanie alternatywne wobec procedur krajowych, które jednak nie zastępuje takich procedur.

Rozporządzenie ma zastosowanie do roszczeń pieniężnych w sprawach cywilnych i handlowych, przy czym nie obejmuje ono:

• spraw skarbowych, celnych czy administracyjnych oraz ubezpieczeń społecznych;
• praw do nieruchomości wynikających z małżeństwa lub równoważnego związku, jak również testamentów i dziedziczenia;
• roszczeń przeciwko dłużnikowi, w stosunku do którego toczy się postępowanie upadłościowe lub postępowanie w związku z niewypłacalnością, a także roszczeń przeciwko dłużnikowi, w związku z którym zainicjowano porozumienia sądowe, układy lub inne podobne postępowania.

Z zakresu rozporządzenia wyłączono także niektóre kategorie szczególnie chronionych rachunków bankowych.

Nakazu nie mogą uzyskać wierzyciele zamieszkali w Danii i Zjednoczonym Królestwie (1); nie można także uzyskać nakazu w odniesieniu do rachunków bankowych prowadzonych w tych państwach.

Procedura uzyskania nakazu

• Nakaz można uzyskać przed wszczęciem postępowania w sprawie głównej przeciwko dłużnikowi, podczas takiego postępowania lub po uzyskaniu orzeczenia, ugody sądowej lub dokumentu urzędowego, na mocy których wymaga się od dłużnika zapłaty.
• Sąd właściwy do wydania nakazu to zazwyczaj sąd właściwy do orzekania w sprawie głównej. W przypadku gdy dłużnikiem jest konsument, sądem właściwym do wydania nakazu mającego zabezpieczyć roszczenie dotyczące umowy zawartej z konsumentem jest sąd państwa UE, w którym dłużnik ma miejsce zamieszkania.
• We wszystkich przypadkach wierzyciel musi przedłożyć dowody, aby przekonać sąd o istnieniu realnego ryzyka uzasadniającego potrzebę zamrożenia rachunku dłużnika. Jeśli wierzyciel zwraca się o wydanie nakazu przed uzyskaniem orzeczenia w sprawie głównej, przedkłada także wystarczające dowody zaświadczające o możliwości wygrania w sprawie głównej.
• Wniosek o wydanie nakazu składa się na specjalnym formularzu wraz ze wszelkimi dokumentami potwierdzającymi.
• Ustanowione zostają krótkie terminy zakończenia poszczególnych etapów procedury. Zależą one od tego, czy wierzyciel uzyskał już wyrok, czy też nie.
• Wierzyciel może odwołać się od decyzji o odmowie wydania nakazu.
• Aby zapewnić efekt zaskoczenia, a także zagwarantować użyteczność nakazu, dłużnik nie jest o nim informowany przed jego wykonaniem.
• Wierzyciel, który nie dysponuje informacjami o rachunku dłużnika, może – pod pewnymi warunkami – zwrócić się do sądu o uzyskanie informacji o rachunku od wyznaczonych organów w państwie UE wykonania.

Uznanie, wykonalność i wykonanie nakazu

• Nakaz wydany w jednym państwie UE zgodnie z rozporządzeniem jest uznawany i wykonalny w innych państwach UE bez konieczności przeprowadzania specjalnych procedur czy stwierdzania jego wykonalności.
• Bank ma obowiązek złożenia – na specjalnym formularzu – oświadczenia, czy nakaz spowodował zabezpieczenie środków należących do dłużnika.
• Wierzyciel jest zobowiązany zwrócić się o zwolnienie wszystkich zabezpieczonych środków, których wartość przekracza kwotę wskazaną w nakazie.
• Pewne kwoty mogą być wyłączone z zabezpieczenia na mocy prawa państwa wykonania; są to kwoty niezbędne do zapewnienia utrzymania dłużnika i jego rodziny.

Środki ochrony przysługujące dłużnikowi

W celu zrównoważenia braku możliwości uprzedniego złożenia wyjaśnień przewidziano następujące przysługujące dłużnikowi środki ochrony, które mają na celu niedopuszczenie do nadużycia nakazu:

• środki odwoławcze – w tym prawo do odwołania – umożliwiające zakwestionowanie nakazu natychmiast po zawiadomieniu dłużnika o zablokowaniu należących do niego rachunków; oraz
• przepisy dotyczące składania kaucji przez wierzyciela – w celu zapewnienia, że dłużnik może otrzymać rekompensatę za ewentualne szkody spowodowane nakazem;
• przepisy dotyczące odpowiedzialności wierzyciela za wszelkie spowodowane nakazem szkody poniesione przez dłużnika w związku z błędem po stronie wierzyciela.

Formularze

W sumie ustanowiono dziewięć formularzy związanych z procedurą dotyczącą nakazu. Ich treść określono w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2016/1823.

Zasady ogólne

• W rozporządzeniu uregulowano także różne kwestie powiązane, w tym dotyczące reprezentowania stron przez prawnika, opłat sądowych, kosztów ponoszonych przez banki, kosztów pobieranych przez organy, ochrony danych i języka dokumentów.
• Rozporządzenie pozostaje bez wpływu na stosowanie szeregu powiązanych z nim aktów prawnych, takich jak rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 (dotyczące doręczania dokumentów) czy rozporządzenie (WE) nr 1206/2001 (w sprawie przeprowadzania dowodów).

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 18 stycznia 2017 r., z wyjątkiem artykułu 50, który stosuje się od dnia 18 lipca 2016 r. Artykuł 50 dotyczy informacji, których udzielają państwa UE, np. odnośnie do sądów wyznaczonych przez nie jako właściwe do wydawania nakazu (art. 6 ust. 4) oraz organów wykonujących nakazy.

KONTEKST

Rozporządzenie stanowi kontynuację zielonej księgi w sprawie poprawy skuteczności wykonywania orzeczeń w UE. W dokumencie tym Komisja Europejska opisała, w jaki sposób zróżnicowanie krajowych zasad egzekwowania należności wpływa negatywnie na ściąganie długów w UE, a także zauważyła, że w praktyce wierzyciel dochodzący roszczenia pieniężnego w Europie najczęściej będzie starał się doprowadzić do egzekucji z rachunku bankowego dłużnika, która to procedura istnieje w większości państw UE.

Więcej informacji:

• Współpraca sądowa w sprawach cywilnych i handlowych (Komisja Europejska).
• Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym – formularze (Europejski portal e-sprawiedliwość)

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiające procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. L 189 z 27.6.2014, s. 59–92)

Kolejne zmiany wprowadzone do rozporządzenia (UE) nr 655/2014 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1823 z dnia 10 października 2016 r. ustanawiające formularze, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 ustanawiającym procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. L 283 z 19.10.2016, s. 1–48)

Rozporządzenie (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie dokumentów”) oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 (Dz.U. L 324 z 10.12.2007, s. 79–120)

Zob. tekst skonsolidowany.

Zielona księga w sprawie poprawy skuteczności wykonywania orzeczeń w Unii Europejskiej: zajmowanie rachunków bankowych (COM(2006) 618 final z 24.10.2006)

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami Państw Członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (Dz.U. L 174 z 27.6.2001, s. 1–24)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 04.12.2017

---

(1) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).