Określa on wspólne ramy koordynacji cywilno-wojskowej między państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE) oraz między państwami członkowskimi a UE, umożliwiając im tym samym kształtowanie spójnej polityki.
Zapewnia on również, że UE jest w stanie chronić swoje strategiczne interesy morskie przed szeregiem zagrożeń i niebezpieczeństw.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W komunikacie podkreślono główne, strategiczne interesy bezpieczeństwa morskiego UE:

zapobieganie konfliktom, utrzymywanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego dzięki współpracy z partnerami międzynarodowymi;
ochrona UE przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa morskiego, w tym przed zagrożeniami dla najważniejszej infrastruktury morskiej, takiej jak porty i terminale, podwodne rurociągi i kable telekomunikacyjne;
skuteczna kontrola zewnętrznych granic morskich UE w celu uniemożliwienia nielegalnych działań;
ochrona:
- światowego łańcucha dostaw UE,
- wolności żeglugi,
- prawa do nieszkodliwego przepływu* statków pływających pod banderami państw członkowskich, oraz
- bezpieczeństwa osób znajdujących się na pokładzie;
zapobieganie nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom.

W komunikacie zidentyfikowano też szereg zagrożeń dla bezpieczeństwa morskiego, w tym:

spory o terytoria morskie, akty agresji i konflikty zbrojne między państwami;
rozprzestrzenianie broni masowego rażenia;
piractwo morskie i rozbój na morzu;
potencjalny wpływ nielegalnych zrzutów lub przypadkowego zanieczyszczenia mórz dla środowiska.

Strategia w zakresie bezpieczeństwa morskiego ma się odnosić do strategicznych interesów bezpieczeństwa morskiego UE oraz do zagrożeń dla tych interesów w drodze propagowania podejścia międzysektorowego*, któremu przyświecają cztery konkretne cele:

jak najlepsze wykorzystanie istniejących zdolności na poziomie krajowym i unijnym;
wspieranie skutecznego i wiarygodnego partnerstwa w światowym obszarze morskim;
wspieranie oszczędności kosztowej; oraz
zwiększenie solidarności wśród państw członkowskich.

W celu osiągnięcia skuteczniejszego zarządzania obszarami morskimi na szczeblu UE w komunikacie określono cztery zasady przewodnie:

podejście międzysektorowe
integralność operacyjna *
multilateralizm polityki morskiej *
poszanowanie przepisów i zasad*.

Powyższe zasady stosuje się w pięciu obszarach lepszej współpracy:

działania zewnętrzne;
wiedza o sytuacji na morzu, nadzór i wymiana informacji;
rozwijanie i budowanie zdolności;
zarządzanie ryzykiem, ochrona morskiej infrastruktury o decydującym znaczeniu i reagowanie kryzysowe;
badania naukowe i innowacje, edukacja i szkolenia w zakresie bezpieczeństwa morskiego.

Strategię UE w zakresie bezpieczeństwa morskiego uzupełnia plan działania, który przyjęto w grudniu 2014 r. i zmieniono w czerwcu 2018 r. W planie działania określono 90 działań łączących zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne aspekty bezpieczeństwa morskiego UE.

Część pierwsza, która dotyczy działań horyzontalnych, obejmuje pięć kluczowych obszarów:

współpraca międzynarodowa
nadzór morski
rozwój zdolności (w tym badania naukowe i innowacje)
zarządzanie ryzykiem
kształcenie i szkolenie.

Część druga obejmuje regionalne i ogólnoświatowe zagadnienia morskie. UE zamierza stawiać czoła globalnym wyzwaniom w drodze regionalnych odpowiedzi w kluczowych obszarach morskich, zarówno na swoim terytorium, tj. w europejskich basenach morskich, takich jak Morze Śródziemne i Morze Czarne, jak i za granicą – np. w Zatoce Gwinejskiej, w Rogu Afryki, na Morzu Czerwonym oraz w Azji Południowo-Wschodniej.

KONTEKST

Więcej informacji:

Strategia w zakresie bezpieczeństwa morskiego (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Nieszkodliwy przepływ. Prawo statku do przepływu przez wody terytorialne innego państwa na określonych warunkach.

Podejście międzysektorowe. Obejmuje współpracę między wszystkimi partnerami, począwszy od organów cywilnych i morskich (organy ścigania, kontroli granicznej, kontroli celnej i kontroli połowów, organy ds. ochrony środowiska, organy nadzoru żeglugi, organy odpowiedzialne za badania i innowacje, marynarki wojenne), a skończywszy na branżach (sektor transportu morskiego, prywatnej ochrony, technologii komunikacyjnych, wsparcia zdolności, partnerzy społeczni).

Integralność operacyjna. Koncentracja na tym, które określone funkcje pełnione przez określonych partnerów lub określone zadania przez nich wykonywane można realizować lepiej dzięki współpracy z innymi zainteresowanymi stronami.

Multilateralizm polityki morskiej. Kluczowa zasada stosowana podczas rozwiązywania złożonych problemów wymagających reakcji międzynarodowej i współpracy w zakresie obszarów morskich. Zakłada się, że UE jest silniejsza, a jej interesy chronione są najlepiej, gdy przemawia jednym głosem do partnerów międzynarodowych.

Poszanowanie przepisów i zasad. Jako kluczowe elementy dobrego rządzenia opartego na zasadach na obszarach morskich UE popiera poszanowanie dla prawa międzynarodowego, praw człowieka i demokracji oraz pełną zgodność z postanowieniami Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza i celami określonymi w tej konwencji.

GŁÓWNY DOKUMENT

Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie otwartego i bezpiecznego światowego obszaru morskiego: elementy strategii Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa morskiego (JOIN(2014) 9 final z 6.3.2014).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Konkluzje Rady w sprawie zmiany planu działania dotyczącego strategii Unii Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa morskiego (EUMSS) (26 czerwca 2018 r.).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady – Poprawa orientacji sytuacyjnej dzięki wzmocnionej współpracy między organami nadzoru morskiego: kolejne kroki w ramach wspólnego mechanizmu wymiany informacji dla obszaru morskiego UE (COM(2014) 451 final z 8.7.2014).

Ostatnia aktualizacja: 05.11.2021

Top