SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ZA ROK 2012 DOTYCZĄCE SKŁADNIKÓW ŻYWNOŚCI PODDANYCH DZIAŁANIU PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO

1.         Wprowadzenie

Niniejsze sprawozdanie, wymagane na mocy art. 7 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE, obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. Zawiera ono kompilację informacji przekazanych Komisji przez 27 państw członkowskich.

2.       Podstawa prawna i kontekst

Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego[1] państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:

– wyników kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromienianie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości żywności oraz składników żywności poddawanych napromienianiu oraz stosowanych dawek

oraz

– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu oraz metod stosowanych do wykrywania, czy produkt został poddany działaniu promieniowania jonizującego.

Artykuł 7 ust. 4 wspomnianej dyrektywy nakłada na Komisję obowiązek opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej:

– szczegółowych danych dotyczących zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich, a także wszelkich zmian ich statusu;

– sprawozdania sporządzonego w oparciu o informacje dostarczane przez krajowe organy nadzoru.

Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Konsumentów[2].

2.1.      Jednostki przeprowadzające napromienianie

Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność i składniki żywności mogą być poddawane napromienianiu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Zgodnie z art. 7 ust. 3 państwa członkowskie mają obowiązek przekazywania Komisji wykazów swoich zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie.

Napromienianie żywności i składników żywności może być przeprowadzane wyłącznie za pomocą następujących źródeł:

– promieni gamma pochodzących z nuklidów promieniotwórczych 60 Co lub 137Cs;

– promieni rentgenowskich wytwarzanych przez urządzenia obsługiwane na poziomie energii nominalnej (maksymalnej energii kwantowej) wynoszącej 5 MeV lub poniżej tego poziomu;

– elektronów wytwarzanych przez urządzenia obsługiwane na poziomie energii nominalnej (maksymalnej energii kwantowej) wynoszącej 10 MeV lub poniżej tego poziomu.

Wykaz zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich jest publicznie dostępny, gdyż został opublikowany przez Komisję[3].

2.2       Napromieniona żywność oraz składniki żywności

Napromienianie suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych dozwolone jest w UE na podstawie dyrektywy 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego[4]. Ponadto siedem państw członkowskich powiadomiło Komisję o utrzymaniu krajowych zezwoleń w odniesieniu do niektórych rodzajów żywności oraz składników żywności, zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję[5].

Wszelką napromienioną żywność zawierającą jeden napromieniony składnik żywności lub więcej takich składników należy opatrzyć etykietą z napisem „napromienione” lub „poddane promieniowaniu jonizującemu”. Jeśli napromieniony produkt stosowany jest jako składnik żywności złożonej, taki sam napis jest dołączony do nazwy tego składnika w wykazie składników. W przypadku produktów sprzedawanych luzem napis ten umieszcza się łącznie z nazwą produktu na wywieszce lub informacji powyżej lub obok pojemnika, w którym znajdują się te produkty.

Do celów egzekwowania prawidłowego etykietowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego zlecenia od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.

3.       Wyniki kontroli dokonanych w jednostkach przeprowadzających napromienianie oraz stosowane dawki

W tej części sprawozdania przedstawiono wyniki kontroli dokonanych w jednostkach przeprowadzających napromienianie, w szczególności w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych napromienianiu oraz stosowanych dawek. Według informacji przekazanych przez państwa członkowskie kontrole dokonane przez właściwe organy potwierdziły, że zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromienianie są zgodne z wymogami dyrektywy 1999/2/WE.

W poniższych tabelach i wykresach przedstawiono wyniki kontroli przeprowadzonych w 2012 r. w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w państwach członkowskich UE, w szczególności w odniesieniu do kategorii i ilości żywności oraz składników żywności poddawanych napromienianiu oraz stosowanych dawek.

3.1       Podsumowanie sytuacji w UE

Poniższa tabela zawiera zestawienie ilości żywności (w tonach) poddanej działaniu promieniowania jonizującego w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w Unii Europejskiej.

Państwo członkowskie || Liczba zatwierdzonych jednostek || Ilość (t) poddana napromienianiu

Belgia || 1 || 5157,7

Bułgaria || 2 || Żywności nie poddawano napromienianiu

Republika Czeska || 1 || 23,8

Niemcy || 4 || 125,8

Estonia || 1 || 33,7

Hiszpania || 2* || 326,6

Francja || 5 || 612,9

Włochy || 1 || Żywności nie poddawano napromienianiu

Węgry || 1 || 124,9

Niderlandy || 2 || 1476,0

Polska || 2 || 89,0

Rumunia || 1 || 1,6

Zjednoczone Królestwo || 1 || Żywności nie poddawano napromienianiu

Ogółem: || 24 || 7972,1

*     W jednej z tych jednostek nie poddano napromienianiu żadnej żywności.

W poniższej tabeli zsumowano ilość środków spożywczych (w tonach) poddanych promieniowaniu jonizującemu w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromienianie w Unii Europejskiej w 2012 r.:

W następujących państwach członkowskich nie ma żadnych zatwierdzonych jednostek: Dania, Irlandia, Grecja, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Malta, Austria, Słowenia, Słowacja, Finlandia, Szwecja, Portugalia.

3.2       Belgia

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 5–9

Sucha krew, osocze, koagulanty || 2–4

Mrożone żabie udka || 2,7–5,5

Krewetki mrożone obrane lub bez głów || 2–7

Drób || 2–6,1

3.3       Republika Czeska

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 5,77–9,82

Suszone warzywa i owoce || 5,66–6,55

3.4       Niemcy

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || <10

3.5       Estonia

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 10

3.6       Hiszpania

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 9,09

3.7       Francja

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 10

Mrożone żabie udka || 5

Guma arabska || 3

Drób || 5

3.8       Węgry

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 2–10

3.9       Niderlandy

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 6,9

Mięso kurcząt || 3,8

Suszone warzywa i owoce || 3

Białko jaj || 1

Mrożone żabie udka || 4

Krewetki || 3,2

3.10     Polska

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 5–10

3.11     Rumunia

Środki spożywcze || Średnia zaabsorbowana dawka (kGy)

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 8

4.       Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu oraz metody stosowane do wykrywania napromienionej żywności

W poniższych tabelach przedstawiono wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu oraz metody stosowane do wykrywania, czy produkt został poddany działaniu promieniowania jonizującego.

4.1       Podsumowanie sytuacji w UE

Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek oraz wyniki otrzymane dla całej Unii Europejskiej:

Państwo członkowskie || Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne || Liczba próbek ogółem || % w stosunku do łącznej liczby próbek w UE

BE || 89 || 18 || 3 || 110 || 2,1 %

BG || 47 || 0 || 2 || 49 || 0,9 %

CZ || 23 || 7 || 0 || 30 || 0,6 %

DK || NPK || NPK || NPK || NPK ||

DE || 2676 || 27 || 13 || 2716 || 52,4 %

EE || NPK || NPK || NPK || NPK ||

IE || 78 || 0 || 0 || 78 || 1,5 %

EL || NPK || NPK || NPK || NPK ||

ES || 139 || 1 || 0 || 140 || 2,7 %

FR || 46 || 5 || 3 || 54 || 1,0 %

IT || 281 || 3 || 7 || 291 || 5,6 %

CY || NPK || NPK || NPK || NPK ||

LV || 6 || 0 || 5 || 11 || 0,2 %

LT || 63 || 0 || 20 || 83 || 1,6 %

LU || 12 || 0 || 0 || 12 || 0,2 %

HU || 60 || 0 || 0 || 60 || 1,2 %

MT || 20 || 0 || 0 || 20 || 0,4 %

NL || 362 || 0 || 11 || 373 || 7,2 %

AT || 132 || 0 || 2 || 134 || 2,6 %

PL || 241 || 1 || 4 || 246 || 4,7 %

PT || 47 || 0 || 2 || 49 || 0,9 %

RO || 104 || 0 || 1 || 105 || 2,0 %

SI || 21 || 0 || 0 || 21 || 0,4 %

SK || 22 || 1 || 0 || 23 || 0,4 %

FI || 219 || 4 || 31 || 254 || 4,9 %

SE || NPK || NPK || NPK || NPK ||

UK || 291 || 13 || 19 || 323 || 6,2 %

Ogółem w UE || 4979 || 80 || 123 || 5182 || 100,0 %

96,1 % || 1,5 % || 2,4 % || 100,0 % ||

NPD: Nie przedstawiono danych.

NPK: Nie przeprowadzono kontroli.

Poniższy wykres zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej Unii Europejskiej:

4.2       Belgia

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 107 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 24 || 1 || 0 || EN 1788

Produkty zbożowe || 8 || 8 || 0 || EN 1788

Suplementy diety || 14 || 2 || 2* || EN 1788

Owoce (suszone) || 6 || 3 || 0 || EN 1788

Mięczaki || 16 || 3 || 1* || EN 1788

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Nasiona roślin strączkowych || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Herbata || 16 || 1 || 0 || EN 1788

Suszone warzywa i produkty warzywne || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem: || 89 || 18 || 3 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 83 % || 17 % || 3 % ||

*     błędne oznakowanie

4.3       Bułgaria

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 49 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 19 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1787

Ryby i produkty rybne || 2 || 0 || 0 || EN 1786

Owoce (suszone) || 5 || 0 || 0 || EN 13708

Herbaty ziołowe/napary || 8 || 0 || 2* || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Posiłki i dania (gotowe) || 3 || 0 || 0 || EN 1788 EN 1787

Orzechy || 3 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1787

Mięso drobiowe || 5 || 0 || 0 || EN 1786

Krewetki || 2 || 0 || 0 || EN 1786

Ogółem: || 47 || 0 || 2 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 96 % || 0 % || 4 % ||

*     błędne oznakowanie

4.4       Republika Czeska

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 30 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 7 || 2 || 0 || EN 1788

Suplementy diety || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Czosnek || 3 || 0 || 0 || EN 1788

Herbaty ziołowe/napary || 3 || 1 || 0 || EN 1788

Makaron błyskawiczny typu noodle || 6 || 3 || 0 || EN 1788

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 2 || 1 || 0 || EN 1788

Ogółem: || 23 || 7 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 77 % || 23 % || 0 % ||

4.5       Dania

Ze względu na ograniczone zasoby finansowe nie przeprowadzono w 2012 r. żadnych kontroli na etapie wprowadzania produktów do obrotu

4.6       Niemcy

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 2716 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 1285 || 15 || 4* || EN 1788; EN 13751;  EN 1787

Masło (przyprawiane) || 1 || 0 || 0 || EN 1788; L12.01-1;  EN 13751; EN 1787

Zboża, nasiona, warzywa i owoce || 94 || 0 || 0 || EN 1786

Sery (zawierające przyprawy korzenne/zioła) || 41 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1787

Sery (bez ziół i przypraw) || 1 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1787

Kawa || 64 || 0 || 0 || EN 1786

Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane || 83 || 1 || 2* || EN 1788; EN 13751

Ryby i produkty rybne || 121 || 0 || 3** || EN 1788; EN 13751; EN 1786

Suplementy diety || 97 || 9 || 2** || EN 1786

Owoce (suszone) || 63 || 1 || 1 || EN 1788; L12.01-1; EN 13751

Owoce (świeże) || 88 || 0 || 0 || EN 13751; EN 1787; EN 13708

Posiłki i dania (gotowe) || 64 || 1 || 2** || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Mięso || 41 || 0 || 0 || EN 13751

Mięso (z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) || 61 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1786

Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) || 30 || 0 || 0 || EN 1786

Świeże grzyby || 51 || 0 || 0 || EN 1784; EN 1786

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 111 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1785; ESR; EN 13751

Inne || 21 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Jaja i produkty jajeczne || 16 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Jadalne nasiona roślin strączkowych, nasiona oleiste, orzechy || 15 || 0 || 0 || EN 1784

Herbata, produkty herbatopodobne || 73 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Ziemniaki || 30 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Mięso drobiowe || 40 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Sosy i zupy (w proszku) || 83 || 0 || 1* || EN 1784; EN 1786

Produkty wędliniarskie || 9 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Suszone warzywa i produkty warzywne || 46 || 0 || 0 || EN 1784; EN 1786

Warzywa (świeże) || 47 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Ogółem: || 2676 || 27 || 13 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 98 % || 1 % || 1 % ||

*     błędne oznakowanie

**   napromienianie niedozwolone

4.7       Estonia

W 2012 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania do obrotu.

4.8       Irlandia

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 78 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 1 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Suplementy diety || 4 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Makaron błyskawiczny typu noodle || 9 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Bułka tarta || 1 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Zioła i przyprawy || 29 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Sosy i zupy (w proszku) || 1 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Nasiona || 6 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Herbata || 27 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Ogółem: || 78 || 0 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 100 % || 0 % || 0 % ||

4.9       Grecja

W 2012 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania do obrotu.

4.10     Hiszpania

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 140 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 76 || 1 || 0 || EN 1788; EN 13751; EN 1787

Ryby i produkty rybne || 30 || 0 || 0 || EN 13751

Herbaty ziołowe/napary || 8 || 0 || 0 || EN 1787

Mięso i produkty mięsne || 2 || 0 || 0 || EN 13751; EN 1787

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 9 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Orzechy || 6 || 0 || 0 || EN 1786

Warzywa (świeże) || 8 || 0 || 0 || EN 1786

Ogółem: || 139 || 1 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 99 % || 1 % || 0 % ||

4.11     Francja

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 54 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 5 || 0 || 0 || EN 1788

Skorupiaki lub mięczaki (mrożone) || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Suplementy diety || 6 || 3 || 0 || EN 1788

Żabie udka || 9 || 0 || 0 || EN 1788

Owoce (suszone) || 5 || 0 || 0 || EN 1788

Herbaty ziołowe/napary || 5 || 0 || 0 || EN 1788

Makaron błyskawiczny typu noodle || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Awokado || 2 || 1 || 0 || EN 1788

Mięso drobiowe || 2 || 0 || 0 || EN 1786

Sosy i zupy (w proszku) || 4 || 1 || 3* || EN 1788

Suszone warzywa i produkty warzywne || 4 || 0 || 0 || EN 1784

Ogółem: || 46 || 5 || 3 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 85 % || 9 % || 6 % ||

*     błędne oznakowanie

4.12     Włochy

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 291 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła i przyprawy korzenne || 96 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Ryby i produkty rybne || 5 || 2 || 0 || EN 13751

Suplementy diety || 1 || 0 || 0 || EN 13783; EN 1788; EN 13751; EN 1787

Suplementy diety || 9 || 1 || 2 || EN 1375; EN 13784; EN 1788; EN 1785;EN 13751; EN 1786

Żabie udka || 4 || 0 || 5 || EN 13751

Owoce (świeże) || 3 || 0 || 0 || EN 13783; EN 13751; EN 1787

Czosnek i cebula || 14 || 0 || 0 || EN 1787; EN 13708

Herbaty ziołowe/napary || 9 || 0 || 0 || EN 13751

Ślimaki lądowe || 1 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Mięso || 67 || 0 || 0 || EN 13783; EN 13751; EN 1787

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 7 || 0 || 0 || EN 13751; EN 1785; EN 1786

Orzechy i owoce suszone || 14 || 0 || 0 || EN 13783; EN 13751; EN 1787

Nasiona oleiste || 6 || 0 || 0 || EN 13783; EN 1788; EN 13751

Ziemniaki || 7 || 0 || 0 || EN 13751; EN 1787

Nasiona roślin strączkowych || 13 || 0 || 0 || EN 1788; EN 1786

Przyprawy warzywne || 9 || 0 || 0 || EN 13751

Warzywa (świeże) || 15 || 0 || 0 || EN 1787; EN 13708

Pszenica || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem: || 281 || 3 || 7 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 97 % || 1 % || 2 % ||

4,13.    Cypr

W 2012 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania produktów do obrotu Na Cyprze nie ma laboratorium przeprowadzającego analizy pod kątem promieniowania jonizującego. Ze względu na ograniczone środki finansowe nie wysłano próbek do analizy za granicą.

4.14     Łotwa

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 11 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suplementy diety || 6 || 0 || 5* || EN 1788

Ogółem: || 6 || 0 || 5 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 55 % || 0 % || 45 % ||

*     napromieniowanie w jednostkach niezatwierdzonych przez UE

4.15     Litwa

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 83 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 50 || 0 || 0 || EN 13783

Suplementy diety || 13 || 0 || 20 || EN 13783

Ogółem: || 63 || 0 || 20 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 76 % || 0 % || 24 % ||

4.16     Luksemburg

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 12 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Zboża, nasiona, warzywa i owoce || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Owoce (suszone) || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Herbaty ziołowe/napary || 3 || 0 || 0 || EN 1788

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Herbata || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Suszone warzywa i produkty warzywne || 2 || 0 || 0 || EN 1787

Produkty drożdżowe || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem: || 12 || 0 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 100 % || 0 % || 0 % ||

4.17     Węgry

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 60 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 60 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem: || 60 || 0 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 100 % || 0 % || 0 % ||

4.18     Malta

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 20 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Kawa || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Ryby i produkty rybne || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Żabie udka || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Czosnek || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Herbaty ziołowe/napary || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Miód i inne produkty pszczele || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Makaron błyskawiczny typu noodle || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Suszone grzyby lub produkty z grzybów suszonych || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Mięso drobiowe || 3 || 0 || 0 || EN 13751

Krewetki i przekąski (smażone) || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Produkty wędliniarskie || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Zupy || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Herbata || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem: || 20 || 0 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 100 % || 0 % || 0 % ||

4.19     Niderlandy

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 373 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Produkty zbożowe || 34 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Ryby i produkty rybne || 19 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Suplementy diety || 52 || 0 || 9* || EN 1788; EN 13751

Owoce (suszone) || 36 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Inne || 6 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Mięso drobiowe || 23 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Sałatki, dania makaronowe i zupy || 40 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Nasiona || 35 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Specjalne mieszanki ziołowe || 57 || 0 || 2* || EN 1788; EN 13751

Przyprawy korzenne i aromaty || 34 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Suszone warzywa i produkty warzywne || 22 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Preparaty witaminowe || 4 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Ogółem: || 362 || 0 || 11 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 97 % || 0 % || 3 % ||

*     niezgodności w postaci napromieniania w niezatwierdzonych jednostkach lub braku oznakowania

4.20     Austria

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 134 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 46 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Mięso drobiowe || 62 || 0 || 0 || EN 1786

Sosy i zupy (w proszku) || 24 || 0 || 2* || EN 1788; EN 13751

Ogółem: || 132 || 0 || 2 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 99 % || 0 % || 1 % ||

*     błędne oznakowanie

4.21     Polska

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 246 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 9 || 0 || 0 || EN 13751

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 1 || 0 || 0 || EN 1786

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 57 || 0 || 0 || EN 1788

Jagody || 1 || 0 || 0 || EN 1787

Sery zawierające przyprawy korzenne/zioła || 7 || 0 || 0 || EN 1788

Ser biały || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Kawa || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Skorupiaki lub mięczaki (mrożone) || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Owoce suszone || 17 || 0 || 0 || EN 13708

Owoce suszone || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Ryby i produkty rybne || 9 || 0 || 0 || EN 1786

Ryby i owoce morza (suszone) || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego || 1 || 0 || 2 || EN 1788

Suplementy diety || 5 || 0 || 0 || EN 13751

Suplementy diety || 6 || 1 || 0 || EN 1788

Żabie udka || 1 || 0 || 2 || EN 1786

Owoce (świeże) || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Owoce (świeże) || 3 || 0 || 0 || EN 1788

Owoce (tropikalne) || 3 || 0 || 0 || EN 1784

Owoce (tropikalne) || 1 || 0 || 0 || EN 1787

Owoce (tropikalne) || 8 || 0 || 0 || EN 1788

Czosnek || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Czosnek || 1 || 0 || 0 || EN 1787

Czosnek || 10 || 0 || 0 || EN 1788

Herbaty ziołowe/napary || 7 || 0 || 0 || EN 13751

Mięso || 2 || 0 || 0 || EN 1784

Mięso i produkty mięsne || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Mięso (z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Mięso (z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) || 1 || 0 || 0 || EN 1786

Mięso (z różnych ptaków, kangurze, zajęcze) || 1 || 0 || 0 || EN 1784

Mięso (z różnych ptaków, kangurze, zajęcze) || 4 || 0 || 0 || EN 1786

Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) || 1 || 0 || 0 || EN 1786

Mleko i produkty mleczne || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Orzechy || 2 || 0 || 0 || EN 1786

Orzechy || 20 || 0 || 0 || EN 1787

Inne || 1 || 0 || 0 || EN 13708

Inne || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Inne || 5 || 0 || 0 || EN 1788

Nasiona roślin strączkowych || 3 || 0 || 0 || EN 1788

Papryka czerwona || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Sosy i zupy (w proszku) || 11 || 0 || 0 || EN 1788

Krewetki || 7 || 0 || 0 || EN 1788

Zupy || 5 || 0 || 0 || EN 1788

Herbata || 11 || 0 || 0 || EN 13751

Suszone warzywa i produkty warzywne || 1 || 0 || 0 || EN 1788

Warzywa (świeże) || 2 || 0 || 0 || EN 1788

Ogółem: || 241 || 1 || 4 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 98 % || 0 % || 2 % ||

4.22     Portugalia

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 49 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 4 || 0 || 0 || EN 13751

Suplementy diety || 18 || 0 || 2 || EN 13751

Herbata || 4 || 0 || 0 || EN 13751

Ekstrakty warzywne (suszone) || 7 || 0 || 0 || EN 13751

Części roślin (korzenie, liście laurowe) || 7 || 0 || 0 || EN 13751

Mrożone małże (z muszlami) || 7 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem: || 47 || 0 || 2 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 96 % || 0 % || 4 % ||

4.23     Rumunia

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 105 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 68 || 0 || 1* || EN 1788; EN 13751

Suplementy diety || 4 || 0 || 0 || EN 13751

Herbaty ziołowe/napary || 10 || 0 || 0 || EN 13751

Nasiona || 6 || 0 || 0 || EN 13751

Herbata || 11 || 0 || 0 || EN 13751

Suszone warzywa i produkty warzywne || 5 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem: || 104 || 0 || 1 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 99 % || 0 % || 1 % ||

*     napromieniowanie w jednostkach niezatwierdzonych przez UE

4.24     Słowenia

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 21 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 14 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Herbata || 7 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem: || 21 || 0 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 100 % || 0 % || 0 % ||

4.25     Słowacja

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 23 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 15 || 1 || 0 || EN 1784; EN 1788

Sery (dojrzewające) || 2 || 0 || 0 || EN 1784

Orzechy || 5 || 0 || 0 || EN 1784

Ogółem: || 22 || 1 || 0 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 96 % || 4 % || 0 % ||

4.26     Finlandia

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 254 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 119 || 3 || 8* || EN 1788 dla potwierdzenia; EN 13751

Jagody || 6 || 0 || 0 || EN 13751

Żywność specjalnego przeznaczenia żywieniowego || 4 || 0 || 2** || EN 1788 dla potwierdzenia; EN 13751

Suplementy diety || 35 || 0 || 13** || EN 1788 dla potwierdzenia; EN 13751

Herbaty ziołowe/napary || 11 || 1 || 1** || EN 1788 dla potwierdzenia; EN 13751

Inne (składniki sosów, żywności itp.) || 26 || 0 || 7** || EN 1788 dla potwierdzenia; EN 13751

Herbata || 17 || 0 || 0 || EN 13751

Suszone warzywa i produkty warzywne || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem: || 219 || 4 || 31 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 86 % || 2 % || 12 % ||

*     błędne oznakowanie, napromienianie w jednostkach niezatwierdzonych przez UE

**   napromienianie niedozwolone

4.27     Szwecja

W 2012 r. nie przeprowadzono żadnych kontroli na etapie wprowadzania produktów do obrotu

4.28     Zjednoczone Królestwo

Środki spożywcze analizowane na etapie wprowadzania produktów do obrotu || Liczba próbek 323 || Zastosowana metoda CEN

Zgodne || Niejednoznaczne || Niezgodne

Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne || 156 || 5 || 3* || EN 1788; EN 13751

Produkty zbożowe || 3 || 0 || 0 || EN 13751

Zboża, nasiona, warzywa i owoce || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Aromatyzowany kuskus || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Cukier puder z dodatkami smakowymi lub środkami aromatyzującymi || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Suplementy diety || 26 || 3 || 1. || EN 1788; EN 13751

Owoce (suszone) || 2 || 0 || 0 || EN 13751

Soki owocowe || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Owoce (świeże) || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Czosnek || 13 || 0 || 0 || EN 13751

Herbaty ziołowe/napary || 5 || 0 || 0 || EN 13751

Przyprawy w paście i pasty ziołowe || 7 || 0 || 0 || EN 13751

Zioła i przyprawy (świeże) || 4 || 0 || 0 || EN 13751

Makaron błyskawiczny typu noodle || 40 || 4 || 7* || EN 1788; EN 13751

Posiłki i dania (gotowe) || 3 || 0 || 0 || EN 13751

Orzechy || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Ryż || 1 || 0 || 0 || EN 1788; EN 13751

Sosy i zupy (w proszku) || 21 || 1 || 7. || EN 1788; EN 13751

Nasiona || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Suszone warzywa i produkty warzywne || 0 || 0 || 1* || EN 1788; EN 13751

Warzywa (świeże) || 1 || 0 || 0 || EN 13751

Ogółem: || 291 || 13 || 19 ||

Ogółem % zbadanych próbek || 90 % || 4 % || 6 % ||

*      błędne oznakowanie lub napromienianie w jednostkach niezatwierdzonych przez UE.

**    napromienianie niedozwolone, błędne oznakowanie, napromienianie w jednostkach niezatwierdzonych przez UE

5.       Streszczenie

Sprawozdanie dotyczy okresu od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. Zawiera ono kompilację informacji przekazanych Komisji przez 27 państw członkowskich.

W 2012 r. w 13 państwach członkowskich działały 24 jednostki przeprowadzające napromienianie, zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE. Nie zatwierdzono żadnej nowej jednostki przeprowadzającej napromienianie. Nie zamknięto żadnej zatwierdzonej jednostki przeprowadzającej napromienianie. W 2012 r. w pięciu jednostkach nie przeprowadzono napromieniania żywności.

Ogółem działaniu promieniowania jonizującego w państwach członkowskich poddano 7972 tony produktów, z czego 91 % zostało napromienionych w trzech państwach członkowskich: Belgii (64,7 %), Niderlandach (18,5 %) i Francji (7,7 %). Wśród produktów poddanych napromienianiu największą część stanowią żabie udka (36 %), drób (35 %) oraz suszone zioła aromatyczne i przyprawy korzenne (15 %). Ogólna ilość produktów poddanych napromienianiu w UE nieznacznie spadła w stosunku do roku 2011, kiedy to poddano napromienianiu 8 067,5 tony.

Dwadzieścia siedem państw członkowskich przekazało informacje dotyczące kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu. Pięć państw członkowskich nie przeprowadziło w 2012 r. żadnych kontroli analitycznych w ramach kontroli i inspekcji urzędowych.

W 22 państwach członkowskich pobrano w sumie 5 182 próbki, z czego 66 % w trzech państwach członkowskich (52,4 % w Niemczech, 7,2 % w Niderlandach oraz 6,2 % w Zjednoczonym Królestwie). 4 979 próbek (96,1 %) było zgodnych z przepisami dyrektywy, 123 próbki (2,4 %) były niezgodne z przepisami, a 80 próbek (1,5 %) dało niejednoznaczne wyniki. Dwie główne przyczyny niezgodności przebadanych próbek z przepisami to nieprawidłowe oznakowanie i zakazane napromienianie; innym powodem niezgodności z przepisami było napromienianie w jednostkach niezatwierdzonych przez UE. Przyczyny niezgodności z przepisami są podane w każdej tabeli z danymi na temat badań przeprowadzonych w każdym państwie członkowskim.

[1]       Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 16.

[2]       http://ec.europa.eu/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm

[3]       OJ C 265 z 1.9.2012,,s. 3.

[4]       Dz.U. L 66 z 13.3.1999, s. 24.

[5]       Dz.U. C 283 z 24.11.2009, s. 5.