52012PC0034

2008/0183 (COD)

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO na podstawie art. 294 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczący

stanowiska Rady w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 i rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do dystrybucji produktów żywnościowych wśród osób najbardziej potrzebujących w Unii.

1.           Przebieg procedury

Data przekazania wniosku Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (dokument COM(2008) 563 wersja ostateczna – 2008/183 COD): || 25 września 2008 r.

Data wydania opinii przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny || 20 stycznia 2011 r.

Data uchwalenia stanowiska Parlamentu Europejskiego w pierwszym czytaniu: || 26 marca 2009 r.

Data przekazania zmienionych wniosków: || 17 września 2010 r. 3 października 2011 r.

Data przyjęcia stanowiska Rady: || 23 stycznia 2012 r. (przewidziany)

2.           Przedmiot wniosku Komisji

Unijny program pomocy osobom najbardziej potrzebującym został ustanowiony w 1987 r., umożliwiając państwom członkowskim wykorzystanie publicznych zapasów interwencyjnych jako pomocy żywnościowej. Ponieważ rola interwencji na rynku zmieniła się znacznie od tamtych czasów, celem wniosku Komisji jest dostosowanie programu pomocy do nowych realiów WPR, charakteryzujących się zmniejszeniem zapasów interwencyjnych oraz wprowadzeniem dwóch źródeł dostaw (skup interwencyjny i zakup na rynku, ten pierwszy jako źródło priorytetowe). Wniosek ma również na celu lepsze zrównoważenie składników odżywczych żywności dostarczanej w ramach programu (szerszy zakres objętych dystrybucją produktów żywnościowych, uwzględnienie aspektu odżywczego).

W swojej opinii Parlament Europejski stanowczo zalecił utrzymanie pełnego finansowania UE dla tego programu. Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego zawiera również podobny wymóg. W ostatnim zmienionym wniosku Komisji przewiduje się zatem 100 % stawkę unijnego finansowania, z zachowaniem pułapu rocznego wynoszącego 500 mln EUR. Na podstawie zalecenia Parlamentu Europejskiego wprowadzono również pojęcie unijnego pochodzenia żywności, jak również kwalifikowalność kosztów przechowywania bezpośrednio związanych z realizacją programu pomocy.

Ponieważ realizacja programów dystrybucji żywności przyczynia się zarówno do spełniania celów WPR jak również do wzmocnienia unijnej spójności społecznej, Komisja Europejska zaproponowała podwójną podstawę prawną wniosku (art. 42 i 43 ust. 2 wraz z art. 175 ust. 3).

Wniosek przewiduje również ujednolicenie proponowanych środków z postanowieniami traktatu lizbońskiego w odniesieniu do aktów wykonawczych i delegowanych.

3.           Uwagi dotyczące stanowiska Rady

3.1 Ogólne uwagi w sprawie stanowiska Rady w pierwszym czytaniu

Komisja może zaakceptować stanowisko Rady, które jest wynikiem konstruktywnych negocjacji pomiędzy trzema instytucjami. Jest ono zgodne z zasadniczymi celami oraz założeniami zmienionego wniosku Komisji.

3.2 Porozumienie na etapie stanowiska Rady

Stanowisko Rady jest wynikiem intensywnych negocjacji międzyrządowych i międzyinstytucjonalnych przeprowadzonych po przyjęciu stanowiska przez Parlament Europejski w pierwszym czytaniu w dniu 26 marca 2009 r. W toku nieformalnych i technicznych spotkań osiągnięto kompromis w sprawie szeregu nierozstrzygniętych kwestii, w szczególności podstawy prawnej oraz stopniowego likwidowania programu po 2013 r. W wyniku osiągniętej ugody, w dniu 28 listopada 2011 r. i 5 grudnia 2011 r. polska Prezydencja przedstawiła Specjalnemu Komitetowi ds. Rolnictwa stanowiący kompromis dokument opierający się w znacznym stopniu o drugi zmieniony wniosek Komisji (COM (2011) 634 wersja ostateczna). Komisja złożyła jednocześnie oświadczenie uwzględniające wspólne oświadczenie Francji i Niemiec dotyczące przyszłości programu pomocy po roku 2013.

Podczas trójstronnych dyskusji prowadzonych w dniu 6 grudnia 2011 r. Parlament Europejski wyraził swoje głębokie poparcie dla kontynuowania programu. Stanowisko to przyjęła oficjalnie COMAGRI w dniu 12 grudnia 2011 r., zalecając również Parlamentowi Europejskiemu, aby przyjął w drugim czytaniu będący wynikiem kompromisu wniosek. Dnia 15 grudnia 2011 r. Rada osiągnęła porozumienie polityczne co do kontynuowania programu do 2013 r. Stanowisko Rady w pierwszym czytaniu powinno zostać przyjęte w dniu 23 stycznia 2012 r.

Główne założenia zmienionego programu są następujące:

– Zakupy na rynku stają się regularnym źródłem dostaw w ramach programu, uzupełniając zapasy interwencyjne. Niemniej jednak w pierwszej kolejności należałoby wykorzystywać zapasy interwencyjne, o ile byłyby one dostępne.

– Program pozostaje w pełni finansowany z budżetu UE z zachowaniem pułapu wynoszącego 500 mln EUR rocznie.

– Państwa członkowskie wybierają produkty żywnościowe w oparciu o obiektywne kryteria, uwzględniając wartości odżywcze i przydatność do dystrybucji.

– Państwa członkowskie mogą przyznawać pierwszeństwo produktom pochodzącym z Unii.

– Koszty przechowywania ponoszone przez organizacje charytatywne kwalifikują się do zwrotu.

Głównym przedmiotem kompromisu osiągniętego przez trzy instytucje są następujące główne kwestie:

– obecny program pomocy zostaje zakończony po etapie przejściowym, którego końcem będzie zakończenie realizacji programu pomocy na 2013 r.

– podstawa prawna programu pomocy UE dla osób najbardziej potrzebujących pozostaje niezmieniona (art. 42 i 43 ust. 2) podczas całego przejściowego okresu stopniowej likwidacji programu.

– stosowanie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2012 r.

– w celu ułatwienia porozumienia, w drodze wyjątku nie włącza się przepisów dotyczących dostosowania do traktatu lizbońskiego, zatem obowiązujące obecnie przepisy wykonawcze będą nadal stosowane.

4.           Oświadczenia Komisji i państw członkowskich

Komisja złożyła oświadczenie uwzględniające wspólne oświadczenie Francji i Niemiec. Oświadczenia te załączono poniżej.

5.           Podsumowanie

Komisja popiera wyniki negocjacji międzyinstytucjonalnych, może zatem zaakceptować stanowisko Rady w pierwszym czytaniu, aby zapewnić kontynuację programu do roku 2013.

ZAŁĄCZNIK

Oświadczenie Komisji

Jeżeli chodzi o wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 i rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do dystrybucji produktów żywnościowych wśród osób najbardziej potrzebujących w Unii, Komisja odnotowuje, że wymienione kwestie były wielokrotnie omawiane na forum Rady, przy czym wnioskowi sprzeciwiła się blokująca mniejszość sześciu państw członkowskich.

Komisja odnotowuje również wspólne oświadczenie Francji i Niemiec, w którym oba kraje stwierdziły, że:

– zgadzają się na kontynuowanie programu w okresie przejściowym, który zakończy się ostatecznie w dniu 31 grudnia 2013 r., tak aby organizacje charytatywne w państwach członkowskich korzystające z aktualnego programu mogły uwzględnić nową sytuację;

– ich zdaniem nie są spełnione warunki, aby Komisja mogła przedstawić wniosek w sprawie nowego programu na okres po 2013 roku i by został on przyjęty przez Radę;

– nie mogą zgodzić się z prawnymi i finansowymi propozycjami Komisji dotyczącymi takiego programu w przyszłości.

Komisja odnotowuje, że zdaniem znaczącej grupy państw członkowskich program nie powinien być kontynuowany dłużej niż do końca 2013 roku i że trzeba zmienić odpowiednio rozporządzenie UE o jednolitej wspólnej organizacji rynku oraz przyszłe wieloletnie ramy finansowe na lata 2014-2020.

Bez uszczerbku dla swojego prawa do inicjatywy na mocy Traktatu Komisja uwzględni ten silny sprzeciw wobec wszelkich prawnych i finansowych propozycji dotyczących takiego programu w przyszłości.

Wspólne oświadczenie Francji i Niemiec

Rozporządzenie UE w sprawie dystrybucji produktów żywnościowych wśród osób najbardziej potrzebujących opiera się na dystrybucji produktów z unijnych zapasów interwencyjnych, czasowo uzupełnianych zakupami na rynku. Kolejne reformy WPR oraz rozwój sytuacji rynkowej doprowadziły do postępującej redukcji zapasów interwencyjnych oraz do ograniczenia asortymentu dostępnych produktów.

W uznaniu dla znaczenia działań organizacji charytatywnych w państwach członkowskich korzystających z aktualnego programu Francja i Niemcy wyrażają zgodę na kontynuację programu w okresie przejściowym kończącym się ostatecznie w dniu 31 grudnia 2013 r., aby umożliwić tym organizacjom uwzględnienie nowej sytuacji. W związku z tym Francja i Niemcy z zadowoleniem przyjmują aktualną wymianę poglądów pomiędzy organizacjami charytatywnymi z tych krajów.

Mając jednak na uwadze dyskusje prowadzone na forum Rady, Francja i Niemcy uznają, że nie są spełnione warunki, aby Komisja mogła przedstawić wniosek w sprawie nowego programu na okres po 2013 roku i by został on przyjęty przez Radę. W związku z powyższym oba kraje nie mogą zgodzić się z prawnymi i finansowymi propozycjami Komisji dotyczącymi takiego programu w przyszłości.