26.6.2009

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 164/45

---

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/54/WE

z dnia 18 czerwca 2009 r.

w sprawie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych

(Wersja przekształcona)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 95,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1)

Dyrektywa Rady 80/777/EWG z dnia 15 lipca 1980 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych (3) została kilkakrotnie znacząco zmieniona (4). Ponieważ mają być do niej wprowadzone kolejne zmiany, należy ją przeredagować w celu zapewnienia jasności.

(2)	Ustawodawstwa państw członkowskich definiują naturalne wody mineralne. Te przepisy ustawowe ustalają warunki, według których naturalne wody mineralne uznawane są za takie wody, oraz regulują warunki wydobywania ze źródeł. Ustanawiają również szczególne zasady obrotu tymi wodami.

(3)	Różnice między tymi przepisami utrudniają swobodny obrót naturalnymi wodami mineralnymi, powodując odmienne sytuacje w zakresie konkurencji i w związku z tym bezpośrednio wpływają na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.

(4)

W tym szczególnym przypadku, zniesienie tych przeszkód może być osiągnięte zarówno przez nałożenie na każde państwo członkowskie obowiązku dopuszczenia do obrotu na swoim terytorium naturalnych wód mineralnych, uznanych za takie wody przez każde z pozostałych państw członkowskich, jak i przez ustanowienie wspólnych zasad dotyczących w szczególności spełnianych wymagań mikrobiologicznych oraz warunków, w których musi być stosowane szczególne nazewnictwo niektórych wód mineralnych.

(5)	Podstawowymi celami wszelkich norm dotyczących wód mineralnych powinny być ochrona zdrowia konsumentów, zapobieganie wprowadzaniu konsumentów w błąd i zapewnienie uczciwego handlu.

(6)

Do czasu zawarcia porozumień o wzajemnym uznawaniu naturalnych wód mineralnych między Wspólnotą i krajami trzecimi, należy ustanowić warunki, na jakich, do czasu wejścia w życie tych porozumień, podobne artykuły przywożone z krajów trzecich mogą być przywożone do Wspólnoty jako naturalne wody mineralne.

(7)	Należy podjąć starania w celu zapewnienia, aby naturalne wody mineralne utrzymywały w obrocie określone cechy, które były podstawą uznania tych wód za naturalne wody mineralne. Dlatego pojemniki używane do pakowania wód mineralnych powinny mieć odpowiednie zamknięcie.

(8)

W zakresie etykietowania naturalne wody mineralne podlegają ogólnym zasadom przewidzianym w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/13/WE z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (5). Niniejsza dyrektywa może odpowiednio, ograniczyć się do ustanowienia przepisów dodatkowych i odstępstw, które powinny zostać dokonane w stosunku do tych zasad ogólnych.

(9)	Włączenie deklaracji o składzie analitycznym naturalnych wód mineralnych powinno być obowiązkowe w celu zagwarantowania, iż konsumenci są o tym poinformowani.

(10)	Środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (6).

(11)

W szczególności należy przyznać Komisji uprawnienia do określania limitów stężenia składników naturalnych wód mineralnych, przyjmowania niezbędnych przepisów dotyczących wskazywania na etykiecie wysokiego poziomu niektórych składników, określania warunków stosowania wobec naturalnych wód mineralnych powietrza wzbogaconego ozonem, określania wymaganych informacji na temat procesów stosowanych wobec naturalnych wód mineralnych, metod analizy w celu potwierdzenia nieobecności zanieczyszczenia naturalnych wód mineralnych oraz procedur pobierania próbek i metod analizy niezbędnych do kontrolowania charakterystyki mikrobiologicznej naturalnych wód mineralnych. Ponieważ środki te mają zasięg ogólny i mają na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, między innymi poprzez jej uzupełnienie, środki te powinny zostać przyjęte zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE.

(12)

Jeżeli, w przypadku pilnej konieczności, nie będzie możliwe dotrzymanie normalnych terminów procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą, Komisja powinna mieć możliwość skorzystania z trybu pilnego, określonego w art. 5a ust. 6 decyzji 1999/468/WE, dla przyjęcia zmian do niniejszej dyrektywy, koniecznych dla zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.

(13)	Nowe elementy wprowadzone do niniejszej dyrektywy dotyczą wyłącznie procedury komitetu. Nie wymagają one zatem transpozycji przez państwa członkowskie.

(14)	Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich odnoszących się do terminów przeniesienia do prawa krajowego i stosowania dyrektyw, określonych w załączniku IV część B,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

1.   Niniejsza dyrektywa dotyczy wód wydobywanych z ziemi państwa członkowskiego i uznanych przez właściwe organy tego państwa członkowskiego za naturalne wody mineralne, odpowiadające wymogom załącznika I sekcja I.

2.   Niniejsza dyrektywa dotyczy również wód wydobywanych z ziemi kraju trzeciego, przywożonych do Wspólnoty i uznanych za naturalne wody mineralne przez właściwe organy państwa członkowskiego.

Wody, o których mowa w akapicie pierwszym mogą być przedmiotem takiego uznania, jedynie, jeśli zostało zaświadczone przez właściwe organy w kraju wydobywania, że wody te są zgodne z przepisami załącznika I sekcja I oraz że dokonuje się regularnych kontroli stosowania wymogów załącznika II pkt 2.

Okres ważności zaświadczenia, o którym mowa w akapicie drugim nie może przekroczyć pięciu lat. Nie zachodzi potrzeba powtarzania procedury uznania, o której mowa w akapicie pierwszym, jeśli zaświadczenie zostało odnowione przed końcem tego okresu.

3.   Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania:

a)	do wód, które są produktami leczniczymi w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/83/WE z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi (7);

b)	do naturalnych wód mineralnych wykorzystywanych w celach leczniczych u źródła w zakładach termalnych lub wodoleczniczych.

4.   Podstawy uznania, o których mowa w ust. 1 i 2 są przedstawiane w odpowiedniej formie przez właściwe organy państwa członkowskiego oraz są urzędowo publikowane.

5.   Każde państwo członkowskie powiadamia Komisję o przypadkach, w których dokonano uznania, o którym mowa w ust. 1 i 2 lub cofnięcia takiego uznania. Wykaz wód uznanych za naturalne wody mineralne jest publikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 2

Państwa członkowskie podejmują środki niezbędne w celu zapewnienia, aby tylko wody, o których mowa w art. 1 i które odpowiadają przepisom niniejszej dyrektywy mogły być wprowadzane do obrotu jako naturalne wody mineralne.

Artykuł 3

Naturalne wody mineralne mogą być wydobywane ze źródeł i butelkowane jedynie zgodnie z załącznikiem II.

Artykuł 4

1.   Naturalna woda mineralna w stanie u źródła nie może być przedmiotem żadnych procesów innych niż:

a)

usuwanie nietrwałych związków, takich jak związki żelaza i siarki, przez filtrację lub dekantację, poprzedzone ewentualnie natlenianiem, w zakresie, w jakim przetwarzanie takie nie zmienia składu wody w odniesieniu do podstawowych składników, które nadają tej wodzie jej charakterystyczne właściwości;

b)

oddzielenie związków żelaza, manganu i siarki oraz arsenu z niektórych naturalnych wód mineralnych poprzez potraktowanie powietrzem wzbogaconym ozonem, o ile proces taki nie zmienia składu wody w odniesieniu do podstawowych składników, które nadają tej wodzie jej charakterystyczne właściwości, oraz pod warunkiem że: (i) proces taki spełnia warunki stosowania ustanowione przez Komisję, po konsultacji z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności, ustanowionym rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającym ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającym procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (8); (ii) proces taki jest zgłaszany i dokładnie kontrolowany przez właściwe organy;

c)

oddzielenie składników niepożądanych, innych niż wymienione w lit. a) lub b), o ile proces taki nie zmienia składu wody w odniesieniu do podstawowych składników, które nadają tej wodzie jej właściwości oraz pod warunkiem że: (i) proces taki spełnia warunki stosowania ustanowione przez Komisję po konsultacji z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności; (ii) proces taki jest zgłaszany i dokładnie kontrolowany przez właściwe organy;

d)	całkowite lub częściowe usuwanie wolnego dwutlenku węgla wyłącznie metodami fizycznymi.

Środki, o których mowa w lit. b) ppkt (i) oraz lit. c) ppkt (i), mające na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy poprzez jej uzupełnienie, przyjmowane są zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 14 ust. 2.

Akapit pierwszy nie stanowi podstawy do zakazu używania naturalnych wód mineralnych i wód źródlanych do produkcji napojów bezalkoholowych.

2.   Do naturalnej wody mineralnej, w stanie u źródła, nie można dodawać żadnych dodatków innych, niż wprowadzanie lub ponowne wprowadzanie dwutlenku węgla na warunkach ustanowionych w załączniku I sekcja III.

3.   Zakazane jest stosowanie jakichkolwiek procesów dezynfekcyjnych, niezależnie od sposobu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, dodawanie składników hamujących rozwój bakterii lub stosowanie jakichkolwiek innych procesów, które mogą zmienić liczbę żywotnych kolonii w naturalnej wodzie mineralnej.

Artykuł 5

1.   U źródła całkowita liczba namnażających się kolonii w naturalnej wodzie mineralnej musi odpowiadać normalnej liczbie tych kolonii w danej wodzie i tym samym świadczyć o skutecznej ochronie źródła przed wszelkim skażeniem. Całkowita liczba kolonii ustalana jest na warunkach określonych w załączniku I sekcja II pkt 1.3.3.

W wodzie butelkowanej całkowita liczba kolonii nie może przekroczyć 100 na mililitr przy 20–22 °C w czasie 72 godzin na agarze lub mieszance agaru i żelatyny oraz nie może przekroczyć 20 na mililitr przy 37 °C w czasie 24 godzin na agarze. Całkowita liczba kolonii w tym przypadku jest mierzona w czasie do 12 godzin od czasu rozlania do butelek, przy czym do czasu wykonania pomiaru woda przechowywana jest w temperaturze 4 ± 1 °C.

W wodzie u źródła wartości te nie mogą normalnie przekroczyć, odpowiednio 20 na mililitr w 20–22 °C w czasie 72 godzin i 5 na mililitr w 37 °C w czasie 24 godzin, w rozumieniu, że są to wartości wzorcowe, a nie maksymalne dopuszczalne ilości.

2.   U źródła i podczas obrotu naturalna woda mineralna musi być wolna od:

a)	pasożytów i mikroorganizmów chorobotwórczych;

b)	escherichia coli i innych bakterii grupy coli oraz paciorkowców kałowych w 250 ml każdej badanej próbki;

c)	zarodnikowych beztlenowców redukujących siarczyny w 50 ml każdej badanej próbki;

d)	pseudomonas aeruginosa w 250 ml każdej badanej próbki.

3.   Bez uszczerbku dla ust. 1 i 2 oraz dla warunków wydobywania przewidzianych w załączniku II, w fazie obrotu:

a)	całkowita liczba kolonii namnażających się w naturalnej wodzie mineralnej może wynikać tylko z normalnego wzrostu liczby bakterii, które znajdowały się w niej u źródła;

b)	naturalna woda mineralna nie ma żadnych wad organoleptycznych.

Artykuł 6

Każdy pojemnik używany do pakowania naturalnych wód mineralnych jest wyposażony w zamknięcie przewidziane dla uniknięcia wszelkiej możliwości zafałszowania lub skażenia.

Artykuł 7

1.   Nazwą handlową naturalnych wód mineralnych jest „naturalna woda mineralna” lub, w przypadku naturalnej wody mineralnej musującej zdefiniowanej w sekcji III załącznika I, w zależności od przypadku: „naturalna woda mineralna z naturalną zawartością dwutlenku węgla”, „naturalna woda nasycona dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia” lub „naturalna woda mineralna nasycona dwutlenkiem węgla”.

Nazwa handlowa naturalnych wód mineralnych, które podlegały obróbce określonej w art. 4 ust. 1 akapicie pierwszym lit. d), jest uzupełniona odpowiednio następującymi oznaczeniami: „całkowicie odgazowana” lub „częściowo odgazowana”.

2.   Etykiety naturalnych wód mineralnych muszą również zawierać następujące informacje:

a)	deklarację o składzie analitycznym, wymieniającą składniki charakterystyczne;

b)	miejsca, gdzie odbywa się wydobycie ze źródła oraz jego nazwa;

c)	informacje o wszelkich procesach, określonych w art. 4 ust. 1 akapicie pierwszym lit. b) i c).

3.   Przy braku przepisów wspólnotowych dotyczących informacji o wszelkich typach procesów określonych w ust. 2 lit. c), państwa członkowskie mogą zachować swoje przepisy krajowe.

Artykuł 8

1.   Nazwa lokalizacji, osady lub miejscowości może znaleźć się na druku określenia handlowego pod warunkiem że odnosi się do naturalnej wody mineralnej, która jest wydobywana ze źródła w miejscu wskazanym przez to określenie handlowe i pod warunkiem że nie wprowadza przez to w błąd co do miejsca wydobywania ze źródła.

2.   Zabrania się wprowadzenia do obrotu pod wieloma określeniami handlowymi naturalnej wody mineralnej pochodzącej z jednego i tego samego źródła.

3.   Jeżeli etykiety lub napisy umieszczone na pojemnikach, w których naturalne wody mineralne oferowane są do sprzedaży, zawierają określenie handlowe różne od nazwy źródła lub wydobywania, to określenie tego miejsca wydobywania lub nazwa źródła musi być naniesiona czcionką, której wysokość i szerokość stanowi co najmniej 1,5 wysokości i szerokości największej czcionki użytej w tym określeniu handlowym.

Akapit pierwszy ma zastosowanie, z niezbędnymi zmianami i w takim samym celu w zakresie wagi nazwy źródła lub miejsca wydobywania, w odniesieniu do określenia handlowego używanego w reklamie naturalnych wód mineralnych w każdej jej formie.

Artykuł 9

1.   Zabrania się, zarówno na opakowaniach lub etykietach, jak też w reklamie w jakiejkolwiek formie, używania oznaczeń, określeń, znaków towarowych lub firmowych, nazw gatunkowych, obrazów lub innych znaków, symbolicznych lub nie, które:

a)	w przypadku naturalnej wody mineralnej sugerują właściwości, których ona nie posiada, w szczególności, w odniesieniu do pochodzenia, daty zezwolenia na wydobywanie, wyników analiz lub wszelkich podobnych odniesień do gwarancji autentyczności;

b)	na opakowaniach wody pitnej nieodpowiadającej wymogom załącznika I sekcja I, mogą przyczynić się do pomylenia tej wody z naturalną wodą mineralną, w szczególności oznaczenia „woda mineralna”.

2.   Zabrania się wszelkich oznaczeń nadających naturalnej wodzie mineralnej właściwości dotyczących zapobiegania, leczenia lub wyleczenia chorób ludzkich.

Jednakże dopuszcza się oznaczenia określone w załączniku III, o ile zostaną zachowane odpowiednie kryteria tam ustanowione lub, w razie ich braku, kryteria ustanowione w przepisach prawa krajowego i pod warunkiem że zostały one sporządzone na podstawie analiz fizyko-chemicznych, a w razie potrzeby, badań farmakologicznych, fizjologicznych i klinicznych przeprowadzonych według metod uznanych naukowo, zgodnie z załącznikiem I sekcja I pkt 2.

Państwa członkowskie mogą zezwolić na oznaczenia: „pobudzające trawienie”, „może polepszyć funkcje wątrobowo-żółciowe” lub podobne oznaczenia. Ponadto państwa członkowskie mogą zezwolić na inne oznaczenia, z zastrzeżeniem, że nie naruszają zasad określonych w akapicie pierwszym oraz są zgodne z zasadami określonymi w akapicie drugim.

3.   Państwa członkowskie mogą przyjąć specjalne przepisy dotyczące oznaczeń, zarówno tych na opakowaniach lub etykietach, jak i w reklamie, które odnoszą się do przydatności naturalnej wody mineralnej do karmienia niemowląt. Przepisy takie mogą dotyczyć również właściwości wody, które warunkują użycie tych oznaczeń.

Państwa członkowskie, które zamierzają przyjąć takie przepisy, informują o tym wcześniej inne państwa członkowskie oraz Komisję.

4.   Wyrazy „woda źródlana” są zastrzeżone dla wody, która jest przeznaczona do spożycia przez ludzi w swym stanie naturalnym, oraz butelkowanej u źródła, która:

a)	spełnia warunki wydobycia ustanowione w załączniku II pkt 2 i 3, które muszą być w pełni stosowane do wód źródlanych;

b)	spełnia wymogi mikrobiologiczne ustanowione w art. 5;

c)	spełnia warunki etykietowania zgodnie z art. 7 ust. 2 lit. b) i c) oraz art. 8;

d)	nie była poddawana żadnym procesom innym niż te określone w art. 4. Inne procesy mogą zostać dopuszczone przez Komisję.

Środki, o których mowa w lit. d), mające na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy poprzez jej uzupełnienie, przyjmowane są zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 14 ust. 2.

Dodatkowo wody źródlane muszą być zgodne z przepisami dyrektywy Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (9).

5.   Przy braku przepisów wspólnotowych dotyczących procesów, którym poddawane są wody źródlane, do których odnosi się ust. 4 akapit pierwszy lit. d), państwa członkowskie mogą utrzymać swoje przepisy krajowe.

Artykuł 10

Państwa członkowskie przyjmują niezbędne środki w celu zagwarantowania, aby handel naturalnymi wodami mineralnymi, które spełniają wymagania definicji oraz inne zasady przewidziane w niniejszej dyrektywie, nie był utrudniony przez stosowanie niezharmonizowanych przepisów krajowych dotyczących właściwości, składu, warunków wydobywania, pakowania, etykietowania lub reklamowania naturalnych wód mineralnych lub środków spożywczych w ogóle.

Artykuł 11

1.   Jeżeli państwo członkowskie ma szczególne powody, aby uważać, że naturalna woda mineralna nie spełnia przepisów ustanowionych w niniejszej dyrektywie lub zagraża zdrowiu publicznemu, chociaż znajduje się w wolnym obrocie w którymś z państwach członkowskich, to państwo członkowskie może na okres tymczasowy ograniczyć lub zawiesić handel tym produktem na swoim terytorium. Powiadamia ono niezwłocznie Komisję i inne państwa członkowskie oraz podaje przyczyny swej decyzji.

2.   Na żądanie jakiegokolwiek państwa członkowskiego lub Komisji państwo członkowskie, które uznało tę wodę, musi dostarczyć wszelkich istotnych informacji dotyczących uznawania tej wody, wraz z wynikami regularnych kontroli.

3.   Komisja bada w możliwie najszybszym terminie powody, na które powołuje się państwo członkowskie, o którym mowa w ust. 1, wraz ze Stałym Komitetem, o którym mowa w art. 14 ust. 1, i niezwłocznie przekazuje swą opinię i przyjmuje właściwe środki.

4.   Jeżeli Komisja uważa, że niezbędne są zmiany do niniejszej dyrektywy, w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego, wówczas przyjmuje takie zmiany.

Środki te, mające na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, przyjmowane są zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 14 ust. 2. W sytuacjach wymagających pilnego rozpatrzenia Komisja może zastosować procedurę nadzwyczajną, o której mowa w art. 14 ust. 3.

Państwo członkowskie, które przyjęło środki ochronne, może je w tym przypadku utrzymać w mocy do chwili przyjęcia zmian.

Artykuł 12

Komisja przyjmuje następujące środki:

a)	limity stężenia składników naturalnych wód mineralnych;

b)	wszelkie niezbędne przepisy dotyczące wskazywania na etykiecie wysokiego poziomu niektórych składników;

c)	warunki stosowania powietrza wzbogaconego ozonem, określone w art. 4 ust. 1 akapicie pierwszym lit. b);

d)	informacje na temat procesów, o których mowa w art. 7 ust. 2 akapicie pierwszym lit. c);

e)	metody analizy, włącznie z poziomami wykrywania, w celu potwierdzenia nieobecności zanieczyszczenia naturalnych wód mineralnych;

f)	procedury pobierania próbek i metody analizy niezbędne do kontrolowania charakterystyki mikrobiologicznej naturalnych wód mineralnych.

Środki te, mające na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, przyjmowane są zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, o której mowa w art. 14 ust. 2.

Artykuł 13

Wszelkie decyzje, które mogą mieć wpływ na zdrowie publiczne, są przyjmowane przez Komisję po konsultacji z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności.

Artykuł 14

1.   Komisję wspomaga Stały Komitet ds. Łańcucha Pokarmowego i Zdrowia Zwierząt powołany na mocy art. 58 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5a ust. 1-4 oraz art. 7 decyzji 1999/468/WE z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

3.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5a ust. 1, 2, 4 i 6 oraz art. 7 decyzji 1999/468/WE z uwzględnieniem przepisów jej art. 8.

Artykuł 15

Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do naturalnych wód mineralnych przeznaczonych na wywóz do krajów trzecich.

Artykuł 16

Dyrektywa 80/777/EWG, zmieniona aktami wymienionymi w załączniku IV część A, niniejszym traci moc, bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich odnoszących się do terminów przeniesienia do prawa krajowego dyrektyw, określonych w załączniku IV część B.

Odesłania do uchylonej dyrektywy odczytuje się jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji zamieszczoną w załączniku V.

Artykuł 17

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 18

Niniejsza dyrektywa jest skierowana do państw członkowskich.

---

(1)  Dz.U. C 162 z 25.6.2008, s. 87.

(2)  Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 23 września 2008 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 28 maja 2009 r.

(3)  Dz.U. L 229 z 30.8.1980, s. 1.

(4)  zob. załącznik IV, część A.

(5)  Dz.U. L 109 z 6.5.2000, s. 29.

(6)  Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.

(7)  Dz.U. L 311 z 28.11.2001, s. 67.

(8)  Dz.U. L 31 z 1.2.2002, s. 1.

(9)  Dz.U. L 330 z 5.12.1998, s. 32.

---

---

---

---

---

---